La nomenclatura binomenałe, o nomenclatura binòmia, ła ze na convension stàndar doparada in sistemàtega par darghe el nome a na spece.
Come ne sujerise ła paroła "binomenałe", el nome sientifego de na specie el vien conià da ła conbinasion de do nomi:
El primo tèrmano (nome zenèrego) el porta senpre ła łétara de prinsìpio maiùscoła, mentre el segondo tèrmano (nome spesìfego) el vien scrivesto in minùscolo; tuti do i nomi in pì i va scrivesti in corsivo (par ezénpio Homo sapiens).
Col zènaro el ze stà tratà antesedentemente tratà inte el testo o co se ga zà metesto in lista de łe spece de chel zènaro, in sto cazo, el nome zenèrego erl połe èsar scursà solché so ła so łétara de prinsìpio (par ez. H. sapiens) ma no ła ga mai da mancar.
Soło in rare ocazion sto scursamento el njien doparà comunemente al posto del nome intiero, par esempio el batero Escherichia coli el vien de frecuente scrivesto solché cofà E. coli.
Parołe latine e greghe (o parte de ełe) | Łéngua L=Latin G=Grego | Tradusion |
---|---|---|
anglicus | L | inglezo |
archaeo- | G | antigo (estinguesto), primordiałe, che el zera inte el scumìsio (grego: arche?) |
arcticus | L | àrtego |
argentatus | L | arzentà |
australis | L | de l'emisfero meridionale |
-avis | L | ozeło |
-batrachus | G | anfìbio |
bengalensis | L | del Bengała, indian |
borealis | L | boreale |
brachy- | G | curto |
brevis | L | curto |
capensis | L | del Cao |
carbo | L | color carbon |
caulos | G | ganbo, fusto |
(-)caudatus | L | co la coa |
-cephalus | G | che el ga ła testa co partegołari caratarìsteghe (ez. globoza) |
-ceps | L | testa |
cer(at)o- | G | co i corni |
-cetus | G | cetàseo |
-champsa | G | cocodriło |
-chelys | G | tartaruga |
chiro-/-ch(e)irus | G | man |
chloros (χλωρός) | G | verdo |
cinereus | L | color sènere |
coel- | G | cavo, vodo |
-cola | L | -zeno, abitante |
cristatus | L | crestà, co la cresta |
cyanos | G | cian, azuro |
-dactylus | G | deo |
deca | G | dieze |
dermis | G | pełe |
diplo- | G | dópio |
dodeca | G | dódaze |
dolicho- | G | slongà |
domesticus | L | domèstego |
dorsalis | L | dal dorso |
dukhunensis | L | del Deccan, indian |
echinus | G | spinozo |
-elaps | G | serpente |
ennea | G | nove |
ennencota | G | novanta |
erythro- | G | roso |
familiaris | L | comun |
fasciatus | L | strià |
-flora | L | fioro |
-folia | L | foja |
fuscus | L | maron scuro |
fulvus | L | zało |
gallicus | G | fransezo |
-gaster | G | ventre, stómego |
-gnathus | G | masełe |
glycis | G | dolse |
habros- | G | mòrbido |
halo | G | sałe |
hecta- | G | sento |
helveticus | G | svìsaro |
hendeca- | G | ùndaze |
hepta- | G | sete |
heptacota- | G | setanta |
hexa- | G | sie / siè |
hexacota- | G | sesanta |
-(h)erpeton | G | anfìbio o retiłe |
hibernicus | L | irlandezo |
horridus | L | spinozo |
hortensis | L | da jardin |
-ichthys | G | pese |
icosa- | G | venti |
indicus | L | indian |
lateralis | L | laterale |
-lepis/lepido- | G | scuamà |
lepto- | G | streto |
-leucus/leuco- | G | bianco |
lineatus | L | rigà, a strise |
longus | L | longo |
ludovicanus | L | de Ludovico |
lusitanicus | L | portoghezo |
luteus | L | zało |
macro- | G | grando |
maculatus | L | macułà |
madagascariensis | L | del Madagascar |
major | L | major |
mauritanicus | L | marochin o nordafrican |
mauro- | G | scuro |
maximus | L | tanto grando |
melano- | G | nero |
micro- | G | picenin |
-mimus | L | simiłar |
minimus | L | stra picenin |
minor | L | menor |
montanus | L | montan |
-morphus | G | forma |
-netta | G | ànara/oca |
nizer | L | nero |
nona | L | nove |
notho- | G | finto, bastardo |
noto- | G | meridional |
novaehollandiae | L | australian |
novaeselandiae | L | neozełandezo |
noveboracensis | L | de New York |
obscurus | L | oscuro |
occidentalis | L | osidentale |
octa- | G | oto |
octaconta- | G | otanta |
-odus/odon | G | denti |
oeos- | G | tubolare |
officinalis | L | medizenale |
-oides | G | similar a |
-onyx/-onychus | G | sgrinfa |
-ophis/-ophidion | G | serpente |
-ops | G | oci, muzo |
orientalis | L | orientale |
-ornis | G | ozelo |
ortho- | G | drito, reto |
pachy- | G | groso, spesuo, robusto |
palaeo- | G | antigo estinguesto |
par(a)- | G | similar |
parvus | L | picenin |
pedi- | L | pie - piè |
pelagius | G | oseànego |
penta- | G | sìncue- |
pentaconta | G | sincuanta |
petra | G | piera |
phyllo- | G | foja |
-phyton | G | pianta |
platy- | G | piato |
proto- | G | primo |
pseudo- | G | simiłar a x, falso x |
-pterus/-pteryx | G | ała, pene |
-ptilon | G | piuma |
punctatus | L | pontejà, macułà |
-pus | G | sate |
-raptor | L | predator |
repens | L | strisante, stołonìf |
-rhinus | G | nazo |
rhiza | G | raiza |
rhyncho-/-rhynchus | G | beco |
rhytis | G | corugà |
rubra | L | roso |
-rostris | L | beco |
rufus | L | roso |
sativus | L | samenà, cultivà |
-saurus/-saura | G | luzerta (luzèrtoła), rètile |
sinensis | L | cinezo |
-suchus | G | cocodriło |
-stoma | G | boca, vertura |
striatus | L | strià |
strix/strigos | G | ozeło noturno |
sylvestris | L | de ła foresta, selvàdego |
tetra- | G | cuatro- |
tetraconta | G | cuaranta |
-teuthis | G | cefałòpode |
-therium | G | bèstia (mamìfaro) |
tinctorius | L | colorante |
tomentosus | L | pelozo |
trich-, -thrix | G | capeło |
triconta | G | trenta |
-ura | G | de ła coa |
variabilis | L | variabiłe |
variegatus | L | variegà |
-ventris | L | ventre |
verrucosus | L | co ła pełe rugoza |
viridis | L | verdo |
vittatus | L | strià |
volans | L | volante |
vulgaris | L | comun |
xero | G | seco |
This article uses material from the Wikipedia Vèneto article Nomenclatura binomenałe, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). El contegnùo el xe disponibile soto CC BY-SA 4.0, almanco che no ghe sia scrito difarente. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Vèneto (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.