Het stichtereffect of founder effect is de invloed die de stichtende individuen hebben op de genenpool van de populatie die uit hun nakomelingen bestaat.
Als bijvoorbeeld de bevolking van een eiland is voortgekomen uit een beperkt aantal pioniersfamilies, dan zullen bepaalde genetische en de (daarmee samenhangende) uiterlijke kenmerken van de hele populatie sterk verschillen van een doorsneebevolking. Het effect zorgt ook voor een grotere prevalentie van recessieve aandoeningen in deze populaties.
Genetisch onderzoek laat zien dat er in vele bevolkingsgroepen sporen van significante stichtergebeurtenissen in de voorbije tweehonderd generaties te vinden zijn. Het komt vooral voor bij populaties die geografisch geïsoleerd zijn, nomadisch leven of endogamie beoefenen. Behalve vaak bestudeerde volkeren als de Finnen en de Asjkenazische Joden, gaat het ook om Amerindianen, Oceaniërs en Zuid-Aziaten. Het sterkste effect werd gevonden bij de Onge, een kleine bevolkingsgroep op de Andamanen.
Bij bepaalde groepen die door hun leefregels niet trouwen met individuen die niet tot hun groep behoren, treedt een vergelijkbaar fenomeen op, dat dan echter meestal inteelt wordt genoemd.
Wanneer de genetische variatie van de stichters gering is, kunnen (als gevolg van genetische drift) sommige allelen gefixeerd raken, terwijl andere allelen verloren gaan. Hierdoor kan de mate van homozygotie sterk toenemen, waardoor (recessieve) erfelijke ziektes vaker voorkomen. Als er een ongebreidelde populatiegroei optreedt (kolonisten!) komen ook dominante trekken waarop geen selectie in negatieve zin optreedt, veel voor.
Op lange termijn kunnen de verschillen tussen de stichterpopulatie en de bronpopulatie zo sterk toenemen dat er soortvorming optreedt.
Bronnen, noten en/of referenties |
This article uses material from the Wikipedia Nederlands article Stichtereffect, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). De inhoud is, tenzij anders aangegeven, beschikbaar onder CC BY-SA 4.0 Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Nederlands (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.