సెర్బియా

రిపబ్లిక్ ఆఫ్ సెర్బియా
Република Србија ; Republika Srbija రిపబ్లిక్ ఆఫ్ సెర్బియా
	నినాదం; "Only Unity Saves the Serbs"
	జాతీయగీతం; ;
	సెర్బియా యొక్క స్థానం Location of సెర్బియా (orange) on the European continent (white) — [Legend]
రాజధాని	బెల్ గ్రేడ్; 44°48′N 20°28′E / 44.800°N 20.467°E
అతి పెద్ద నగరం	రాజధాని
అధికార భాషలు	సెర్బియన్
గుర్తింపు పొందిన ప్రాంతీయ భాషలు	హంగేరియన్, స్లోవక్, రుమేనియన్, క్రోషియన్, ; రష్యన్ 1 అల్బేనియన్ 2
ప్రభుత్వం	పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యం
వ్యవస్థాపన
జనాభా
జీడీపీ (PPP)	2007 అంచనా
జినీ? (2007)	.24 (low)
కరెన్సీ	సెర్బియన్ దీనారు (RSD)
కాలాంశం	CET (UTC+1)
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్	.rs (.yu)
కాలింగ్ కోడ్	+381
	1 All spoken in Vojvodina. ; 2 Spoken in Kosovo. ; 3 To the Ottoman Empire and Kingdom of Hungary; 4 excluding Kosovo ; 5 The Euro is used in Kosovo alongside the Dinar. ; 6 .rs became active in September 2007. Suffix .yu; will exist until September 2009.

ఇది సదరన్ పనానియన్ మైదానం బాల్కన్ ద్వీపకల్పంలో ఉంది. ఈదేశానికి బెల్ గ్రేడ్ రాజధానిగా ఉంది. దేశానికి ఉత్తర సరిహద్దులో హంగరీ, తూర్పు సరిహద్దులో రొమేనియా , బల్గేరియా దక్షిణ సరిహద్దులో ఉత్తర మేసిడోనియా, క్రొయేషియా, బోస్నియా, మాంటెనెగ్రో , పశ్చిమసరిహద్దులో కొసావో , అల్బేనియాకు చెందిన వివాదాస్పద భూభాగం ఉంది. సెర్బియాలో సుమారుగా 7 మిలియన్ల మంది పౌరులు నివసిస్తున్నారు. దీని రాజధాని బెల్గ్రేడ్, పురాతనమైన , ఆగ్నేయ ఐరోపాలో అతిపెద్ద నగరాల్లో ఒకటిగా ఉంది.

6 వ శతాబ్దానికి చెందిన బాల్కంన్స్‌కు స్లావిక్ వలసల తరువాత మధ్య యుగప్రారంభంలో సెర్బ్స్ అనేక రాజ్యాలను స్థాపించారు. సెర్బియా కింగ్డమ్ 1217 లో రోమ్ , బైజాంటైన్ సామ్రాజ్యాల గుర్తింపు పొందింది. ఇది 1346 లో స్వల్ప-కాలిక సెర్బియన్ సామ్రాజ్యంగా ఉంది. 16 వ శతాబ్దం మధ్యకాలం నాటికి మొత్తం ఆధునిక సెర్బియా ఒట్టోమన్లచే విలీనం చేయబడింది. కొన్నిసార్లు హబ్స్బర్గ్ సామ్రాజ్యం అంతరాయం కలిగించింది. ఇది 17 వ శతాబ్దం చివరి నుండి సెంట్రల్ సెర్బియా (ఆధునిక వొజ్వోడినాలో) వైపు విస్తరించడం ప్రారంభమైంది . 19 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో సెర్బియన్ విప్లవం " ప్రింసిపాలిటీ ఆఫ్ సెర్బియా " మొట్టమొదటి రాజ్యాంగబద్ధ రాజరికం స్థాపించిన తరువాత దాని భూభాగాన్ని విస్తరించింది. 1990 లలో మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో సంభవించిన ఘోరమైన మరణాల తరువాత , సెర్బియాతో వోజ్వోడినా (, ఇతర భూభాగాలు) మాజీ హాబ్స్బర్గ్ సింహాసన అనంతర ఐక్యీకరణ యుగోస్లేవ్ వార్స్ వరకు వివిధ రాజకీయ నిర్మాణాలలో ఉనికిలో ఉన్న ఇతర దక్షిణ స్లావిక్ ప్రజలతో యుగోస్లేవియాకు సహ-దేశంగా స్థాపించబడింది. యుగోస్లేవియా విభజనలో సెర్బియా మోంటెనెగ్రోతో ఒక యూనియన్ ఏర్పడింది. 2006 లో సెర్బియా తిరిగి స్వాతంత్ర్యం ప్రారంభించిన సమయంలో యూనియన్ శాంతియుతంగా రద్దు చేయబడింది. 2008 లో కొసావో ప్రావిన్స్ పార్లమెంట్ ఏకపక్షంగా ప్రకటించిన స్వాతంత్ర్యం ప్రకటనకు అంతర్జాతీయ సమాజం నుండి మిశ్రమ ప్రతిస్పందనలు లభించాయి.

సెర్బియా యునైటెడ్ నేషంస్, కౌంసిల్ ఆఫ్ యూరప్, ఆర్గనైజేషన్ ఫర్ సెక్యూరిటీ అండ్ కోపరేషన్ ఇన్ యూరప్, పార్టనర్ షిప్ ఫర్ పీస్, ఆర్గనైజేషన్ ఆఫ్ ది బ్లాక్ సీ ఎకనమిక్ కార్పొరేషన్ , సెంట్రల్ యురేపియన్ ఫ్రీ ట్రేడ్ అగ్రిమెంటు సంస్థలలో సభ్యదేశంగా ఉంది. సెర్బియా 2014 జనవరి నుండి యురేపియన్ యూనియన్ ప్రవేశంపై చర్చలు నిర్వహిస్తోంది. దేశం డబల్యూ,టి.ఒ, ఒక సైనిక తటస్థ రాజ్యంగా ఉంది. సెర్బియా ఒక ఉన్నత-మధ్యతరగతి ఆదాయం దేశ ఆర్థికరంగంలో సేవా రంగం ఆధిపత్యం అలాగే పారిశ్రామిక రంగం , వ్యవసాయం ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి. మానవ అభివృద్ధి సూచికలో అంతర్జాతీయంగా 66 వ స్థానం సోషల్ ప్రోగ్రెస్ ఇండెక్స్‌లో 45 వ స్థానంలో ఉంది. అలాగే గ్లోబల్ పీస్ ఇండెక్స్‌లో 56 వ స్థానంలో ఉంది.

పేరువెనుక చరిత్ర

"సెర్బియా" పేరు మూలం అస్పష్టంగా ఉంది.పేరుకు సెర్బ్స్, సుర్బిబి, సెర్బ్లోయ్, సెర్రియుని, సోరబి, సర్బేన్, సర్బీ, సెర్బియా, సెర్యిరి, సెర్బియా, సిర్బీ, సుర్బెన్ మొదలైనవిచారిత్రిక (లేదా ప్రస్తుత) ఉనికిని వివాదాస్పదంగా లేని (ముఖ్యంగా బాల్కాన్స్ , లూసటియాలో) ప్రాంతాల్లో సెర్బ్స్ , సోర్బ్సను సూచించడానికి రచయితలు ఈ పేర్లు ఉపయోగించారు. ప్రపంచంలోని ఇతర ప్రాంతాలలో (ముఖ్యంగా కాకసస్‌లోని ఆసియాటిక్ సార్మాటియాలో) ఒకే లేదా సారూప్య పేర్లను సూచించే మూలాలు ఉన్నాయి.సిద్ధాంతపరంగా రూట్ సిల్బౌ వివిధ రకాల రష్యన్ పాసర్ (పాసెర్, "స్టిసన్"), ఉక్రేనియన్ ప్రెరిబిటిస్య (ప్రిసెర్బిటిస్, "చేర్చు"), ఓల్డ్ ఇండిక్ సార్బ్ ("ఫైట్, కట్, కిల్"), లాటిన్ సెరో (" తయారుచెయ్యి "), , గ్రీక్ సిరో (ειρω," పునరావృతం ") మూలంగా ఉన్నాయి. ఏది ఏమయినప్పటికీ పోలిష్ భాషావేత్త అయిన స్టానిస్లావ్ రోస్పోండ్ (1906-1982) శర్బతి శ్లోకం నుండి (cf. సోర్బో, శోషోబో) నుండి తీసుకున్నారు. (cf. sorbo, absorbo). సెర్బియా పరిశోధకుడు హెచ్. షుస్టెర్-షెవెక్ ప్రోటో-స్లావిక్ క్రియతో సర్బ్-తో సంబంధం ఉన్నట్లు సూచించాడు. సెర్బేట్ (రష్యన్, ఉక్రేనియన్), సెర్బెటిస్ (బెలారసియన్), సబతి (స్లోవక్), సార్బమ్ (బల్గేరియన్) , సెరబేటి (ఓల్డ్ రష్యన్)పదాలను సూచిద్తున్నాయి. 1945 నుండి 1963 వరకు సెర్బియాకు అధికారిక నామం " సెర్బియా పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ " ఇది 1963 నుండి 1990 వరకు సెర్బియా సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్గా మారింది. 1990 నుండి దేశం అధికారిక నామం "సెర్బియా రిపబ్లిక్" అయింది.

చరిత్ర

Left: Lepenski Vir culture figure, 7000 BC
Right: Vinča culture figure, 4000–4500 BC

చరిత్రకు పూర్వం

ప్రస్తుత సెర్బియా భూభాగంలో పాలియోలిథిక్ నివాసాల గురించిన పురావస్తు ఆధారాలు కొంచెం తక్కువగా ఉన్నాయి. సిసెవో (మాలా బాలనికా) లో మానవ దవడ భాగం ఒకటి కనుగొనబడింది. ఇది 5,25,000-397,000 సంవత్సరాల మద్య కాలానికి చెందినదని విశ్వసించబడింది.

సుమారు క్రీ.పూ 6,500 సంవత్సరాల నియోలిథిక్ కాలంలో ఆగ్నేయ ఐరోపా , ఆసియా మైనర్‌లో ఉన్న ప్రస్తుత బెల్గ్రేడ్ ప్రాంతంలో స్టార్కేవో , విన్కా సంస్కృతులు ఆధిపత్యంలో ఉన్నాయి.ఆధునిక-రోజు బెల్గ్రేడ్లో లేదా సమీపంలో ఉండి, ఆగ్నేయ ఐరోపాలో (అలాగే మధ్య ఐరోపా , ఆసియా మైనర్ యొక్క భాగాలు) ఆధిపత్యంలో ఉన్నాయి. ఈ శకంలోని రెండు ముఖ్యమైన స్థానిక పురావస్తు ప్రాంతాలు లెపెన్స్కీ వీర్ , విన్కా-బెలో బ్రిడో ప్రాంతాలలో ఇప్పటికీ డానుబే నది ఒడ్డున ఉన్నాయి.

పురాతన చరిత్ర

ఐరన్ ఏజ్ సమయంలో థ్రేసియన్లు డేసియన్లు , ఇల్య్రియన్లు క్రీస్తుపూర్వం 4 వ శతాబ్దంలో ఆధునిక సెర్బియాకు దక్షిణంలో విస్తరణ సమయంలో పురాతన గ్రీకులను ఎదుర్కొన్నారు. అలెగ్జాండర్ ది గ్రేట్ సామ్రాజ్యం వాయవ్య దిశగా కలే-క్రిస్వికా పట్టణం ఉంది. స్కార్డిస్కి సెల్టిక్ తెగ క్రీస్తుపూర్వం 3 వ శతాబ్దంలో ఈ ప్రాంతం అంతటా స్థిరపడి గిరిజన రాజ్యాన్ని ఏర్పరచి పలు కోటలు నిర్మించారు. సిండిదునమ్ (ప్రస్తుతం బెల్గ్రేడ్) , నైస్సోస్ (ప్రస్తుతం నిస్) ఉన్నాయి.

రోమన్లు క్రీ.పూ 2 వ శతాబ్దంలో భూభాగాన్ని ఎక్కువగా జయించారు.క్రీ.పూ 167 లో రోమన్ ప్రావిన్స్ ఇలిలరియం స్థాపించబడింది. మిసిసి సుపీరియో రోమన్ ప్రావిన్సును ఏర్పరుచుకుంటూ క్రీ.పూ 75 మిగిలిన ప్రాంతాన్ని జయించి మొసియా సుపీరియర్ ప్రొవింస్ స్థాపించారు. క్రీ.పూ. 9 లో ఆధునిక స్రెమ్ ప్రాంతం స్వాధీనం చేసుకుంది. డాసియన్ యుద్ధాల తరువాత సా.శ. 106 లో బాక్ , బనాట్ స్థాపించబడ్డాయి. ఫలితంగా సమకాలీన సెర్బియా అనేక మాజీ రోమన్ భూభాగాల్లో పూర్తిగా లేదా పాక్షికంగా విస్తరించింది. వీటిలో మోస్సియా, పన్నోనియా, ప్రావాలిటినా, డాల్మాటియా, డేసియా , మాసిడోనియా ఉన్నాయి.ఎగువ మాస్సియా ముఖ్య పట్టణాలు: సింగిదుంమ్ (బెల్గ్రేడ్), విమినసియం (ప్రస్తుతం ఓల్డ్ కోస్టోలాక్), రెమేసియానా (ప్రస్తుతం బెలా పాలాంకా), నైస్సోస్ (నిస్) , సిరియం (ప్రస్తుతం స్మేమ్కా మిత్రోవికా) వీటిలో తరువాతి టెట్రార్చీ సమయంలో రోమన్ రాజధాని అయింది. 17 రోమన్ చక్రవర్తులు ఆధునిక సెర్బియాలో జన్మించారు. వీటిలో అత్యంత ప్రసిద్ధమైనది కాన్స్టాన్టైన్ ది గ్రేట్, మొట్టమొదటి క్రైస్తవ చక్రవర్తి, సామ్రాజ్యం అంతటా మతపరమైన సహనం ఆర్డర్ చేసే శాసనాన్ని జారీ చేసింది. రోమన్ సామ్రాజ్యం 395 లో విభజించబడినప్పుడు అత్యధిక సెర్బియా భూభాగం తూర్పు రోమన్ సామ్రాజ్యంలో ఉంది.అదే సమయంలో వాయవ్య భాగాలను పశ్చిమప్రాంత రోమన్ సామ్రాజ్యంలో చేర్చారు. 6 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో దక్షిణ స్లావ్లు పెద్ద సంఖ్యలో బైజాంటైన్ సామ్రాజ్యంలో ఉన్నారు.

మద్య యుగం

సెర్బ్స్ 6 వ లేదా 7 వ శతాబ్ద ప్రారంభంలో బాల్కన్ ప్రాంతంలో స్థిరపడిన ఒక స్లావిక్ జాతి, 8 వ శతాబ్దం నాటికి సెర్బియా ప్రిన్సిపాలిటీని స్థాపించింది. 822 లో సెర్బ్స్ రోమన్ డాల్మాటియా ప్రాంతంలో అధిక భాగంలో నివసించారని చెప్పబడింది. వారి భూభాగం నేడు దక్షిణ నైరుతి సెర్బియా , పొరుగు దేశాలలోని భాగాల వరకు విస్తరించింది. అదేసమయంలో బైజాంటైన్ సామ్రాజ్యం , బల్గేరియన్ సామ్రాజ్యం భూభాగం ఇతర భాగాలను పాలించాయి. సా.శ. 870 సెర్బియన్ పాలకులు క్రైస్తవ మతాన్ని స్వీకరించారు. 870 , 10 వ శతాబ్దం మధ్యకాలం నాటికి సెర్బియా రాజ్యం అడ్రియాటిక్ సముద్రాన్ని నరేట్వా, సావా, మోరావ , స్కదార్ ప్రాంతాల వరకు విస్తరించింది. 1166 , 1371 మధ్య సెర్బియా నెమాంజిక్ వంశీయులచే పాలించబడింది (ఈ వారసత్వం ప్రత్యేకంగా విలువైనది), వీరి రాజ్యం (, క్లుప్తంగా ఒక సామ్రాజ్యం) , సెర్బియా బిషోప్రిక్ స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన ఆర్చ్బిషోప్రిక్ (శావా సెయింట్). నెమంజిద్ కాలం స్మారకభవనాలు చాలా ఆర్ధడాక్స్ చర్చీలు అనేకం ప్రపంచ వారసత్వ సంపదగా గుర్తించబడుతున్నాయి. కోటలు మనుగడలో ఉన్నాయి. ఈ శతాబ్దాల్లో సెర్బియన్ రాజ్యం (, ప్రభావం) గణనీయంగా విస్తరించింది. ఉత్తర భాగం, వోజువోడినా, హంగేరి రాజ్యం పాలించబడుతుంది.ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యంతో జరిగిన కొస్సోవో యుద్ధంలో (1389) చివరికి డచీలుగా విభజించబడడం సెర్బియా సామ్రాజ్యం పతనకాలంగా భావించబడుతుంది. తరువాత సెర్బియన్ 1459 లో ఒట్టోమన్లు విజయం సాధించారు. ఒట్టోమన్ ముప్పు , చివరకు విజయం పశ్చిమ , ఉత్తరాన సెర్బ్స్ భారీ వలసలు జరిగాయి.

ఓట్టమన్ , హద్స్‌బర్గ్ పాలన

హంగేరీ , ఓట్టమన్ పాలనలో స్వతంత్రం కోల్పోయిన తరువాత 16 వ శతాబ్దంలో జోవన్ నేనాద్ నాయకత్వంలో సెర్బియా తిరిగి సార్వభౌమత్వాన్ని పొందింది. మూడు హబ్స్బర్గ్ దండయాత్రలు , అనేక తిరుగుబాట్లు నిరంతరం ఒట్టోమన్ పాలనను సవాలు చేశాయి. 1595 లో బనాట్ తిరుగుబాటు ఒట్టోమన్లు , హబ్స్‌బర్గ్‌ల మధ్య దీర్ఘ కాల యుద్ధంగా మారింది. ఆధునిక వొవోవోడినా ప్రాంతం కార్లోవిట్జ్ ఒప్పందం కింద 17 వ శతాబ్దం చివరలో హబ్స్బర్గ్ సామ్రాజ్యంలోకి రాకముందే ఒక శతాబ్ది-కాలం ఒట్టోమన్ ఆక్రమణను చవిచూసింది.

డానుబే , సావ నదులు దక్షిణప్రాంతంలో ఉన్న అన్ని సెర్బ్ భూభాగాలను ఉన్నతవర్గం తొలగించబడి, ఒట్టోమన్ యజమాన్లకు రైతులకు అనువుగా వ్యవహరించారు. అయితే మతాచార్యులు చాలా మంది పారిపోవడం లేదా ఒంటరి మఠాలకు పరిమితమై ఉండేవారు. ఒట్టోమన్ వ్యవస్థలో క్రైస్తవులుగా, సెర్బ్స్, ఒక తక్కువస్థాయి ప్రజలుగా పరిగణించబడ్డారు. భారీ పన్నులు విధించారు.అలాగే సెర్బియన్ ప్రజలలో ఒక చిన్న భాగం ఇస్లామీకరణకు దారితీసింది. పెత్క్ (1463) సెర్బియన్ పట్రియార్చేట్‌ను ఒట్టోమన్లు రద్దు చేశారు. కానీ 1557 లో ఇది పునఃస్థాపించబడింది. ఇది సామ్రాజ్యంలోని సెర్బియన్ సంప్రదాయాల పరిమిత కొనసాగింపుకు దారితీసింది.

గ్రేట్ సెర్బ్ మైగ్రేషన్స్ దక్షిణ సెర్బియాలో అధికభాగం ఆక్రమించటంతో సెర్బ్స్ ఉత్తర ప్రాంతంలోని వోజువోడైనాలో డానుబే నదికి , పశ్చిమాన మిలిటరీ సరిహద్దుకు ఆశ్రయం పొందారు. అక్కడ వారు 1630 నాటి స్టాచుటా వాలక్రోం వంటి చర్యల ద్వారా ఆస్ట్రియన్ కిరీటం ద్వారా హక్కులను మంజూరు చేసారు. సెర్బ్స్ మతపరమైన కేంద్రం కూడా ఉత్తరాదికి తరలించబడింది. సెర్మిస్కి కార్లోవిచ్ మెట్రోపాలిటన్‌కు సెర్బియన్ పట్రిచ్కేట్ 1766లో మరొకసారి రద్దు చేయబడింది.

అనేక అభ్యర్ధనల తరువాత పవిత్ర రోమన్ చక్రవర్తి మొదటి లియోపోల్డ్ అధికారికంగా సెర్బ్స్‌కు స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన కిరీటం హక్కును విడిచిపెట్టాలని భావించాడు. 1718-39 లో హబ్స్బర్గ్ రాచరికం సెంట్రల్ సెర్బియాను ఆక్రమించి "సెర్బియా రాజ్యం"ను స్థాపించింది. హొబ్బర్గ్ సామ్రాజ్యంలో విజ్వాడినా , ఉత్తర బెల్గ్రేడ్ కాకుండా సెంట్రల్ సెర్బియా 1688-91లో , 1788-92లో తిరిగి హాబ్స్బర్గ్లచే ఆక్రమించబడింది.

తిరుగుబాటు , స్వతంత్రం

Left: Dositej Obradović, an influential protagonist of the Serbian national and cultural renaissance, he advocated Enlightenment and rationalist ideas
Right: Miloš Obrenović leader of the Second Serbian Uprising in Takovo, the second phase of the Serbian Revolution

ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం నుంచి స్వాతంత్ర్యం పొందడానికి సెర్బియన్ చేపట్టిన విప్లవం 1804 నుండి 1815 వరకు పదకొండు సంవత్సరాలు కొనసాగింది. ఈ విప్లవం ద్వారా సెర్బియన్లు ముందుగా ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం నుండి స్వయంప్రతిపత్తి పొంది చివరికి పూర్తి స్వాతంత్ర్యం (1835-1867) కు పొందారు.

డ్యూక్ కారొడొడె పెట్రోవిక్ నేతృత్వంలో మొట్టమొదటి సెర్బియా తిరుగుబాటు సమయంలో ఒట్టోమన్ సైన్యం దేశాన్ని తిరిగి స్వాధీనం చేసుకునే వరకు దాదాపు ఒక దశాబ్దం పాటు సెర్బియా స్వతంత్రంగా ఉంది. కొంతకాలం తర్వాత రెండవ సెర్బియా తిరుగుబాటు ప్రారంభమైంది.తిరుగుబాటుకు మిలౌస్ ఒబ్రినోవిక్చే నాయకత్వం వహించాడు. సెర్బియా విప్లవకారులు , ఒట్టోమన్ అధికారుల మధ్య రాజీతో 1815 లో తిరుగుబాటు ముగింపుకు వచ్చింది. అదే విధంగా బాల్కన్‌లో ఫ్యూడలిజాన్ని రద్దు చేసిన మొదటి దేశాలలో సెర్బియా ఒకటి. 1826 లో అక్మెర్మాన్ కన్వెన్షన్ 1829 లో అడ్రినిపోల ఒప్పందం , చివరకు హట్-ఐ షరీఫ్, సెర్బియా సౌజన్యాన్ని గుర్తించారు. మొట్టమొదటి సెర్బియన్ రాజ్యాంగం 1835 ఫిబ్రవరి 15న స్వీకరించబడింది. ఒట్టోమన్ సైన్యం , 1862 లో బెల్గ్రేడ్లోని సెర్బ్స్ , గ్రేట్ పవర్స్ ఒత్తిడి కారణంగా 1822 నాటికి చివరి టర్కిష్ సైనికులు ప్రిన్సిపాలిటీని విడిచిపెట్టి, దేశాన్ని వాస్తవంగా స్వతంత్రంగా చేసుకున్నారు. పోర్టితో సంప్రదించకుండా ఒక కొత్త రాజ్యాంగం అమలు చేయడం ద్వారా సెర్బియన్ దౌత్యవేత్తలు దేశ వాస్తవిక స్వాతంత్ర్యాన్ని ధ్రువీకరించారు. 1876 లో సెర్బియా ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యంపై యుద్ధం ప్రకటించింది. బోస్నియాతో ఏకీకరణను ప్రకటించింది.1878 లో" బెర్లిన్ కాంగ్రెస్‌ " సమావేశాలలో దేశస్వాతంత్ర్యం అంతర్జాతీయంగా అధికారిక గుర్తింపు పొందింది. ఇది అధికారికంగా రష్యా-టర్కిష్ యుద్ధాన్ని ముగించింది. ఈ ఒప్పందం నోవి పజర్ సంజక్ ఆక్రమణతో పాటు ఆస్ట్రియా-హంగేరియన్ ఆక్రమణలో బోస్నియాను ఉంచడం ద్వారా బోస్నియాతో ఏకం చేయకుండా సెర్బియాను నిషేధించింది.

1815 నుండి 1903 వరకు సెర్బియా ప్రిన్సిపాలిటీ " హౌస్ ఆఫ్ ఒబ్రేనోవిక్చే " చేత పరిపాలించబడింది. 1842 , 1858 మధ్యకాలంలో ప్రిన్స్ అలెగ్జాండర్ కారొడొడెవిక్ పాలన కోసం సంరక్షించబడింది. 1882 లో సెర్బియా ఒక రాజ్యంగా మారింది ఇది కింగ్ మిలన్ చేత పాలించబడింది. ది హౌస్ ఆఫ్ కరడోర్డివివిక్, వారసులు విప్లవాత్మక నాయకుడు కారడోడ్ పెట్రోవిక్ 1903 మేలో ప్రభుత్వాన్ని పడత్రోసి అధికారాన్ని పొందారు. ఉత్తరప్రాంతంలో ఆస్ట్రియాలోని 1848 విప్లవం సెర్బియన్ వైవొడిషిప్ స్వయంప్రతిపత్త భూభాగం స్థాపనకు దారితీసింది. 1849 నాటికి ఈ ప్రాంతం సెర్బియా వేవ్వోడ్షిప్ , తేమస్వావర్ బనాట్‌గా రూపాంతరం చెందింది.

బాల్కన్ యుద్ధాలు, మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం , మొదటి యుగస్లేవియా

1912 లో మొదటి బాల్కన్ యుద్ధం సమయంలో బాల్కన్ లీగ్ ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యాన్ని ఓడించి యూరోపియన్ భూభాగాలను స్వాధీనం చేసుకుంది. ఇది రాస్కా , కొసావోలో ప్రాదేశిక విస్తరణకు దోహదపడింది. బల్గేరియా తన మాజీ మిత్రరాజ్యాల వైపు దృష్టిసారించిన తరువాత త్వరలోనే రెండో బాల్కాన్ యుద్ధం ఆరంభం అయింది. కానీ ఓడిపోయింది. దీని ఫలితంగా బుకారెస్ట్ ఒప్పందం జరిగింది. రెండు సంవత్సరాల్లో సెర్బియా దాని భూభాగాన్ని 80% , జనసంఖ్యను 50% ద్వారా విస్తరించింది. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సందర్భంగా 20,000 మంది చనిపోవడంతో అధిక ప్రాణనష్టం సంభవించింది.ఆస్ట్రియా-హంగేరీ సరిహద్దుల మీద పెరుగుతున్న ప్రాంతీయ శక్తుల వత్తిడిని జాగ్రత్తగా గమనించి అన్ని సౌత్ స్లావ్ల ఏకీకరణకు ఒక అనుసంధానకర్తగా మారడానికి ప్రయత్నించడం రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలు గందరగోళంగా మారాయి.

Left: Nikola Pašić, Prime Minister during World War I
Right: మిహజలో పుపిన్ శాస్త్రవేత్త, కింగ్డమ్ సరిహద్దులు డ్రా అయినప్పుడు పారిస్ శాంతి సమావేశం యొక్క తుది నిర్ణయాలు ప్రభావితం

1914 జూన్ 28 న సారాజెవోలో గ్రివ్లొ ప్రింసిప్ ఆస్ట్రియా ఆర్చ్‌డ్యూక్క్ ఫ్రాంజ్ ఫెర్డినాండ్‌ను హత్య చేసిన తరువాత యవ్ బోస్నియా సంస్థ సభ్యుడు ఆస్ట్రియా-హంగరీ సెర్బియాపై యుద్ధాన్ని ప్రకటించారు. సెర్బియాను కాపాడుకుంటూ తన అధికారాన్ని ఒక గొప్ప శక్తిగా కొనసాగించేందుకు రష్యా దళాలను సమీకరించింది. ఫలితంగా ఆస్ట్రియా-హంగరీ సంకీర్ణం జర్మనీలు రష్యాపై యుద్ధం ప్రకటించింది. సెర్బియా మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో భాగంగా సెంట్రల్ పవర్స్‌కు వ్యతిరేకంగా సెర్బొ యుద్ధం , బాటిల్ ఆఫ్ కొలుబరా యుద్ధాలలో సాధించిన యుద్ధం మొట్టమొదటి సారిగా మిత్రరాజ్యాలు విజయంగా అభివర్ణించబడింది.

ప్రారంభ విజయం ఉన్నప్పటికీ అది చివరికి 1915 లో సెంట్రల్ పవర్స్ ద్వారా అధికం అయింది. సైన్యం , కొంతమంది ప్రజలు అల్బేనియా గుండా గ్రీస్ , కార్ఫులకు పారిపోయి మార్గంలో అపారమైన నష్టాలు చవిచూశారు. సెర్బియాను సెంట్రల్ పవర్స్ ఆక్రమించింది. ఇతర సరిహద్దుల మీద సెంట్రల్ పవర్స్ సైనిక పరిస్థితి తీవ్రతరం అయిన తరువాత మిగిలిన సెర్బ్ సైన్యం తిరిగి తూర్పు ప్రాంతానికి చేరుకుని 1918 సెప్టెంబరు 15 న సెర్బియాను విడిచిపెట్టి, ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సామ్రాజ్యం , బల్గేరియాను ఓడించి, శత్రు శ్రేణుల మీద చివరి విజయం సాధించాయి. సెర్బియా ప్రచారంతో అతిపెద్ద బాల్కన్ ఎంటెంట్ పవర్‌గా మారింది. ఇది 1918 నవంబరులో బాల్కన్‌లో మిత్రరాజ్యాల విజయానికి గణనీయంగా దోహదపడింది. ప్రత్యేకించి ఫ్రాన్సు ఫోర్స్‌కు బల్గేరియా లొంగిపోవడానికి సహాయం చేసింది. సెర్బియా చిన్న ఎంటెంట్ శక్తిగా వర్గీకరించబడింది. సెర్బియాలో సంభవించిన మొత్తం మరణాలు మొత్తం ఎంటెంట్ సైనిక మరణాలలో 8% ఉన్నాయి. యుద్ధంలో సెర్బియన్ సైన్యం 58% (2,43,600) సైనికులు మరణించారు. మొత్తం మరణాల సంఖ్య 7,00,000. సెర్బియా పూర్వ పరిమాణంలో 16% కంటే ఎక్కువగా ఉంది. , మొత్తం పురుష జనాభాలో మెజారిటీ (57%). ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సామ్రాజ్యం కూలిపోవడంతో 1918 నవంబరు 24 న సిర్మియాతో కలిపి, బనాట్, బాక్కా , బరన్జా తరువాత మొత్తం వోజ్ వోడ్నాను సెర్బ్ రాజ్యంలోకి తీసుకువచ్చింది. 1918 నవంబరు 26 న పోడ్జొరికా శాసనసభ సెర్బియాతో కలిపి హౌస్ ఆఫ్ పెట్రోవిక్-న్జేగోస్ , యునైటెడ్ మోంటెనెగ్రో లను తొలగించింది.^{[ఆధారం చూపాలి]} 1918 డిసెంబరు 1 న టెరజిజెలోని క్రిస్మోవియోక్ హౌస్ వద్ద సెర్బియా సెర్బియన్ ప్రిన్స్ రీజెంట్ అలెగ్జాండర్ సెర్బ్స్, క్రోయాట్స్ , స్లోవేనేల సామ్రాజ్యాన్ని ప్రకటించారు.

సెర్బియా రాజు మొదటి పీటర్ 1 పాలనలో 1921 ఆగస్టులోలో అతని కుమారుడు అలెగ్జాండర్ రాజు పీటర్ పాలనాధికారం చేపట్టాడు. పార్లమెంటులో సెర్బ్‌ సెంట్రలిస్టులు , క్రోట్ స్వయంప్రతిపత్తి వాదులు గొడవపడ్డారు.తరువాత అధికారం చేపట్టిన పలు ప్రభుత్వాలు బలహీనంగా , స్వల్పకాలికంగా ఉన్నాయి. సంప్రదాయవాద ప్రధాన మంత్ నికోలా పాసిక్ అతని మరణం వరకు పలు ప్రభుత్వాలకు నాయకత్వం వహించాం ఆధిపత్యం వహించడం జరిగింది. కింగ్ అలెగ్జాండర్ దేశం పేరును యుగోస్లేవియాగా మార్చాడు. 33 విభాగాలను తొమ్మిది నూతన విభాగాలు (బనోవినాలు) అంతర్గత విభాగాలను మార్చాడు. అలెగ్జాండర్ నియంతృత్వపు ప్రభావము సెర్బ్స్ కాని వారిని సమైక్యపరచకుండా దూరం చేయడమే లక్ష్యంగా సాగింది.

అలెగ్జాండర్ 1934 లో ఐ.ఎం.ఆర్.ఒ. సభ్యుడైన వ్లాడో చెర్నోజెంసిక్‌ అధికారిక పర్యటన సందర్భంగా మార్సెయిల్లో హత్య చేయబడ్డాడు. అలెగ్జాండర్ పదకొండు ఏళ్ళ కుమారుడు రెండవ పీటర్ అధికారపీఠం అధిష్టించాడు.ప్రభుత్వానికి ప్రతినిధి కౌన్సిల్ తన బంధువు ప్రిన్స్ పాల్ నాయకత్వం వహించాడు. 1939 ఆగస్టులో బానేట్ ఆఫ్ క్రొయేషియన్ ఆందోళనలకు పరిష్కారంగా "క్రెత్కోవిక్-మచెక్ ఒప్పందప్ స్థాపించబడింది.

Newsreel showing the murder of King Alexander I of Yugoslavia and French Foreign Minister Louis Barthou in Marseilles, October 1934

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం , రెండవ యుగస్లేవియా

1941 లో యుగోస్లావ్ యుద్ధంలో తటస్థంగా ఉన్నప్పటికీ యాక్సిస్ శక్తులు యుగోస్లేవియాను ఆక్రమించాయి. ఆధునిక సెర్బియా భూభాగం హంగరీ, బల్గేరియా ఇండిపెండెంట్ ఆఫ్ క్రొయేషియా (ఎన్.డి.హెచ్) , ఇటలీ (అల్బేనియా , మాంటెనెగ్రో) మధ్య విభజించబడింది. సెర్బియా మిగిలిన భాగం జర్మన్ మిలటరీ నియంత్రణలో బొమ్మలవలె వ్యవహరించే మిలన్ అకిమోవిక్ , మిలన్ నేడిక్ పాలనలో ఉంచబడింది. ఆక్రమిత భూభాగం డ్రాజి మిహియోలోవిక్ , జోసిప్ బ్రోజ్ టిటో నాయకత్వం వహించిన కమ్యూనిస్ట్ పర్షియన్ల ఆధ్వర్యంలో రాజ్యవాద చేట్నిక్స్ మధ్య పౌర యుద్ధం ఆరంభం అయింది. ఈ దళాలకు సెర్బియా వాలంటీర్ కార్ప్స్ , సెర్బియన్ స్టేట్ గార్డ్ యాక్సిస్ సహాయక విభాగాలను ఏర్పాటు చేశారు. 1941 లో పశ్చిమ సెర్బియాలో 2,950 గ్రామస్తుల డ్రానినాక్ , లోజ్నికా ఊచకోత జర్మనీలు ఆక్రమించిన సెర్బియాలో పౌరులను మొదటి సారిగా పెద్దసంఖ్యలో ఉరితీశారు. హంగేరియన్ ఫాసిస్టుల ద్వారా యూదుల , సెర్బ్స్‌కు చెందిన క్రుగ్జివ్వాక్ ఊచకోత , నోవి సాడ్ రైడ్ , 3,000 మందికి పైగా బాధితులు కేసు. ఒక సంవత్సరపు ఆక్రమణ తరువాత సుమారుగా 16,000 మంది సెర్బియన్ యూదులు ఈ ప్రాంతంలో హత్య చేయబడ్డారు. పూర్వ-యూదు జనాభాలో 90% మంది ఉన్నారు. ఈ ప్రాంతంలో అనేక నిర్బంధ శిబిరాలు ఏర్పడ్డాయి. బంజియా కాన్సంట్రేషన్ శిబిరం అతిపెద్ద కాన్సంట్రేషన్ శిబిరం, ప్రాథమిక బాధితులు సెర్బియన్ యూదులు, రోమ, , సెర్బ్ రాజకీయ ఖైదీల శిబిరాలు ప్రధానమైనవి.

ఈ సమయంలో ఉటాసి పాలనలో పెద్ద ఎత్తున హింసల నుండి తప్పించుకోవడానికి సెర్బ్లు, యూదులు , రోమన్లు వందల వేల మంది సెర్బ్స్ స్వతంత్ర రాజ్యం అని పిలిచే బొమ్మలా వ్యవహరించే క్రొయేషియా , సెర్బియాలో శరణు కోరుతూ పారిపోయారు. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో ఐరోపాలో మొట్టమొదటి స్వేచ్ఛాయుత భూభాగంగా యుగస్లేవియా పర్షియన్లు స్వల్పకాలిక స్వేచ్ఛా భూభాగం యుజిస్ రిపబ్లిక్ పార్టిసిన్స్ ఏర్పాటుచేసారు. ఇది 1941లో శరదృతువులో ఆక్రమిత సెర్బియా పశ్చిమంలో ఉండే సైనిక మిని రాష్ట్రంగా నిర్వహించబడింది. 1944 చివరినాటికి బెల్గ్రేడ్ అంతర్యుద్ధంలో పర్టిసన్‌లకు ఇది అనుకూలంగా మారింది. యుగోస్లేవియా ఆధిక్యత తరువాత పార్టిసంస్ లవారు గెలిచారు. బెల్గ్రేడ్ యుద్ధం తరువాత సిర్మియన్ ఫ్రంట్ సెర్బియాలో రెండో ప్రపంచ యుద్ధం చివరి ప్రధాన సైనిక చర్య సాగించింది.కమ్యూనిస్ట్ పార్టిసిన్స్ విజయం రాచరికం , తరువాత రాజ్యాంగ ప్రజాభిప్రాయ సేకరణను రద్దు చేసింది. యుగోస్లేవియా లీగ్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియా ద్వారా యుగోస్లేవియాలో ఒక-పార్టీ రాష్ట్రం స్థాపించబడింది. కమ్యూనిస్ట్ స్వాధీనం సమయంలో సెర్జియాలో 60,000 , 70,000 మంది మృతి చెందారు. వ్యతిరేకత అంతా అణిచివేయబడింది , సోషలిజానికి వ్యతిరేకత లేదా ప్రచారాన్ని ప్రోత్సహిస్తున్నట్లు భావించడిన ప్రజలు నిర్భంధించి ఖైదు చేయబడ్డారు. సెర్బియా సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ సెర్బియా అని పిలవబడే ఎస్.ఆర్.ఐ.ఆర్.ఐలో ఒక రాజ్యాంగ రిపబ్లిక్‌గా మారింది. ఫెడరల్ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ రిపబ్లిక్-శాఖ కమ్యునిస్ట్స్ ఆఫ్ సెర్బియా లీగ్‌ కలిగి ఉంది.

టిటో-యుగ యుగోస్లేవియాలో సెర్బియా అత్యంత శక్తివంతమైన , ప్రభావవంతమైన రాజకీయవేత్త టిటో, ఎడ్వర్డ్ కర్డెల్జ్ , మిలోవన్ డిలాస్‌లతో పాటు నాలుగురు ప్రముఖ యుగోస్లేవ్ నాయకులలో అలెక్సాండార్ రాంకోవిక్ ఒకడు. కొసావో నామినెక్చుటరా , సెర్బియా ఐక్యత గురించి విభేదాల కారణంగా రాంకోవిక్ తరువాత కార్యాలయం నుండి తొలగించబడింది. రాంబోవిక్ తొలగింపు సెర్బ్‌లు అత్యంత ప్రజాదరణ పొందలేదు. యుగోస్లేవియాలో ప్రో-వికేంద్రీకరణ సంస్కరణలు 1960 ల చివరలో అధికారాలు గణనీయమైన వికేంద్రీకరణ కొసావో , వోజ్వోడైనాలో గణనీయమైన స్వతంత్రతను సృష్టించాయి. యుగోస్లావ్ ముస్లిం జాతీయత గుర్తించబడింది. ఈ సంస్కరణల ఫలితంగా కొసావో నామెంకులటూరా , పోలీసుల భారీ పరిణామం ఉంది. సెర్బియాను పెద్ద సంఖ్యలో సెర్బియాలను కాల్పులు చేయడం ద్వారా అల్బేనియన్-ఆధిపత్యం కలిగిన సార్వభౌమ్య దేశంగా మార్చడంలో ఈ పోలీస్ ప్రముఖపాత్ర వహించింది. ప్రిస్కినా విశ్వవిద్యాలయాన్ని అల్బేనియన్ భాషా సంస్థగా సృష్టించడంతో సహా అశాంతికి ప్రతిస్పందనగా కొసావో అల్బేనియన్లకు మరింత రాయితీలు ఇవ్వబడ్డాయి. ఈ మార్పులు రెండో తరగతి పౌరులుగా వ్యవహరించే సెర్బులను విస్తృతంగా భయపెట్టాయి.

యుగస్లేయియా విచ్ఛిన్నం , రాజకీయ మార్పిడి

1989 లో స్లోబోడాన్ మిలోసోవిక్ సెర్బియాలో అధికారంలోకి వచ్చారు.యాంటీ-బ్యూరోక్రటిక్ విప్లవం సమయంలో మిత్రపక్షాలకు అధికారంలోకి తీసుకున్న కొసావో , వోజ్వోడైనా స్వయంప్రతిపత్త రాష్ట్రాల అధికారాలను తగ్గిస్తానని మిలోసోవిక్ మాట ఇచ్చాడు. ఇది ఇతర కమ్యూనిస్ట్ నాయకత్వంలో ఉన్న రిపబ్లిక్‌ల మధ్య ఉద్రిక్తతకు దారితీసి , దేశవ్యాప్తంగా దేశవ్యాప్తంగా జాతీయవాదాన్ని లేవదీయింది. ఫలితంగా స్లోవేనియా, క్రొయేషియా,బోస్నియా , హెర్జెగోవినా, మాసిడోనియా , కొసావోల స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించింది. సెర్బియా , మోంటెనెగ్రో యూగోస్లావియా ఫెడరల్ రిపబ్లిక్గా (ఎఫ్.ఆర్.వై) కలిసిపోయింది. జాతి ఉద్రిక్తతల వల్ల నింపబడిన యుగోస్లావ్ యుద్ధాలు క్రొయేషియా , బోస్నియాలో జరుగుతున్న అత్యంత తీవ్రమైన ఘర్షణలతో యుగస్లావియా నుండి స్వాతంత్ర్యాన్ని వ్యతిరేకించిన పెద్ద జాతి సెర్బ్ సమాజాలతో విస్ఫోటనం చెందాయి. ఎఫ్.ఆర్.వై యుద్ధానికి వెలుపల ఉన్నప్పటికీ యుద్ధాల్లో సెర్బ్ దళాలకు లాజిస్టిక్ సైనిక , ఆర్థిక సహాయం అందించింది. ప్రతిస్పందనగా యు.ఎన్. సెర్బియాపై ఆంక్షలు విధించింది. అది రాజకీయ వేర్పాటుకు దారితీసింది , ఆర్థిక వ్యవస్థ పతనం (జి.డి.పి. 1990 లో 24 బిలియన్ల అమెరికన్ డాలర్లు 1993 లో 10 బిలియన్ల అమెరికన్ డాలర్లకు చేరుకుంది)అయింది.

1990 లో అధికారికంగా ఒకే-పార్టీ వ్యవస్థను తొలగించి బహుళ పార్టీ ప్రజాస్వామ్యం సెర్బియాలో ప్రవేశపెట్టబడింది. మిలోసోవిక్ విమర్శకులు ప్రభుత్వం రాజ్యాంగ మార్పులను ఎదుర్కొంటున్నప్పటికీ అధికారాన్ని కొనసాగిస్తుందని పేర్కొన్నారు. ఎందుకంటే మిలోసోవిక్ రాష్ట్ర మీడియా , భద్రతా ఉపకరణాలపై బలమైన రాజకీయ ప్రభావాన్ని కొనసాగించారు. 1996 లో పురపాలక ఎన్నికలలో ఓటమిని అంగీకరించడానికి సెర్బియా అధికార సోషలిస్టు పార్టీ తిరస్కరించినప్పుడు, సెర్బియా ప్రభుత్వం పెద్ద ఎత్తున నిరసనలు వ్యక్తం చేసింది.

1998 లో కొసావోలో పరిస్థితి దిగజారి అశాంతి నెలకొన్న సమయంలో " అల్బేనియన్ గెరిల్లా కొసావో లిబరేషన్ ఆర్మీ " , " యుగోస్లావ్ భద్రతా దళాల " మధ్య నిరంతర ఘర్షణలతో పరిస్థితి మరింత తీవ్రతరం అయ్యింది. ఈ ఘర్షణలు చిన్న స్థాయి కొసావో యుద్ధం (1998-99) దారితీశాయి. ఇందులో నాటో జోక్యం చేసుకుంది. ఇది సెర్బియా దళాల ఉపసంహరణకు దారితీసింది , రాజ్యంలో యు.ఎన్. పరిపాలన స్థాపనకు దారితీసింది. 2000 సెప్టెంబరులో అధ్యక్ష ఎన్నికల తరువాత ప్రతిపక్ష పార్టీలు ఎన్నికల మోసానికి మాలెసేవిక్‌ను నిందించాయి. పౌర ప్రతిఘటన ప్రచారం తరువాత డెమోక్రటిక్ ప్రతిపక్ష సెర్బియా (డి.ఒ.ఎస్.) నాయకత్వంలో మిలోసోవిక్ వ్యతిరేక పార్టీల విస్తృత సంకీర్ణం రూపొందింది. ఇది అక్టోబరు 5 న బెల్గ్రేడ్‌లో 5 లక్షలమంది ప్రజలు సమావేశమయ్యారు. ఓటమిని అంగీకరించడానికి మిలెసేవివిక్ బలవంతం చేసారు. మిలోసోవిక్ పతనం యుగోస్లేవియా అంతర్జాతీయ ఒంటరిగా మిగిల్చడంతో ముగిసింది. మిలోస్వివిక్ మాజీ యుగోస్లేవియా కోసం ఇంటర్నేషనల్ క్రిమినల్ ట్రిబ్యునల్‌కు పంపబడ్డాడు. ఎఫ్.ఆర్. యుగోస్లేవియా యురోపియన్ యూనియన్‌లో చేరాలని డిఓఎస్ ప్రకటించింది. 2003 లో ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియాను సెర్బియా , మోంటెనెగ్రొ మార్చారు. స్థిరీకరణ , అసోసియేషన్ ఒప్పందం కోసం యురేపియన్ యూనియన్‌ దేశాలతో చర్చలు ప్రారంభించాయి. సెర్బియా రాజకీయ వాతావరణం చాలాకాలం ఉద్రిక్తతగా ఉండిపోయింది. 2003 లో ప్రధాన మంత్రి జోరాన్ డిండిక్ వ్యవస్థీకృత నేరాలు , పూర్వ భద్రతా అధికారుల కుట్ర ఫలితంగా హత్య చేయబడింది.

2006 మే 21 న మోంటెనెగ్రో సెర్బియాతో తన సంబంధాన్ని ముగించాలో లేదో నిర్ణయించడానికి ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ జరిపింది. స్వతంత్రానికి అనుకూలంగా 55.4% మంది ఓటర్లు ప్రతిస్పందించారు. ఇది కేవలం ప్రజాభిప్రాయానికి అవసరమైన 55% కంటే ఎక్కువ. 2006 జూన్ 5 న సెర్బియా జాతీయ శాసనసభ మాజీ రాష్ట్ర యూనియన్‌కు చట్టపరమైన వారసత్వదేశంగా సెర్బియాను ప్రకటించింది. కొసావో శాసనసభ 2008 ఫిబ్రవరి 17 లో సెర్బియా నుండి స్వతంత్రంగా ప్రకటించింది. సెర్బియా వెంటనే ప్రకటనను ఖండించింది , కొసావోకు దేశం హోదాను తిరస్కరించింది. ఈ ప్రకటనకు అంతర్జాతీయ సమాజం నుండి వేర్వేరు స్పందనలను వెలువడ్డాయి. కొందరు దీనిని స్వాగతించారు ఇతరులు ఏకపక్ష కదలికను ఖండించారు. సెర్బియా , కొసావో-అల్బేనియన్ అధికారుల మధ్య స్థితి-తటస్థ చర్చలు బ్రస్సెల్స్లో జరుగుతాయి. ఇందుకు యురేపియన్ యూనియన్ మధ్యవర్తిత్వం వహిస్తుంది.

2008 ఏప్రిల్ లో సెర్బియా కొసావోపై కూటమితో దౌత్య వివాదం ఉన్నప్పటికీ నాటోతో ఇంటెన్సిఫైడ్ డైలాగ్ ప్రోగ్రామ్లో చేరడానికి ఆహ్వానించింది. సెర్బియా 2009 డిసెంబరు 22 న యూరోపియన్ యూనియన్లో సభ్యత్వానికి అధికారికంగా దరఖాస్తు చేసింది 2011 డిసెంబరులో ఆలస్యం అనంతరం 2012 మార్చి 1 న అభ్యర్థి హోదా పొందింది. 2013 జూన్ లో యూరోపియన్ కమిషన్ , ఐరోపా కౌన్సిల్ సానుకూల సిఫార్సును అనుసరించి ఇ.యు.లో చేరడానికి చర్చలు 2014 జనవరిలో ప్రారంభమయ్యాయి.

భౌగోళికం

పలుదేశాల కూడలి స్థానంలో, దక్షిణ ఐరోపా మధ్య కూడలి వద్ద ఉన్నందున సెర్బియా బాల్కన్ ద్వీపకల్పంలో , పన్నోనియన్ మైదానంలో ఉపస్థితమై ఉంది. సెర్బియా అక్షాంశాల 41 ° నుండి 47 ° ఉత్తర అక్షాంశం , 18 ° నుండి 23 ° ల రేఖాంశం మధ్య ఉంటుంది. దేశం మొత్తం వైశాల్యం 88,361 కిలోమీటర్ల (కొసావోతో సహా) ఉంది. వైశాల్యపరంగా ఇది ప్రపంచంలోని 113 వ స్థానంలో ఉంది; కొసావో మినహాయించి మొత్తం ప్రాంతం వైశాల్యం 77,474 చ.కి.మీ. ఇది 117 వ అవుతుంది. దీని మొత్తం సరిహద్దు పొడవు 2,027 కి.మీ (అల్బేనియా 115 కి.మీ బోస్నియా , హెర్జెగోవినా 302 కిమీ, బల్గేరియా 318 కిమీ, క్రొయేషియా 241 కిమీ, హంగేరి 151 కిమీ, ఉత్తర మేసిడోనియా 221 కిమీ, మాంటెనెగ్రో 203 కిమీ , రొమేనియా 476 కిమీ). అన్నీ కొసావోతో అల్బేనియా (115 కి.మీ.), ఉత్తర మేసిడోనియా (159 కిమీ) , మాంటెనెగ్రో (79 కిమీ) పంచుకుంటుంది. ఇవి కొసావో సరిహద్దులు కొసావో సరిహద్దు పోలీస్ నియంత్రణలో ఉన్నాయి. సెర్బియా , క్రొయేషియా మిగిలిన ప్రాంతాల మధ్య 352 కి.మీ పొడవున్న సరిహద్దు సెర్బియా "పరిపాలక రేఖగా" వ్యవహరిస్తుంది; ఇది కొసావో సరిహద్దు పోలీస్ , సెర్బియా పోలీసు దళాల భాగస్వామ్యంపై నియంత్రణలో ఉంది , ఇక్కడ 11 క్రాసింగ్ పాయింట్లు ఉన్నాయి.

దేశంలోని ఉత్తరప్రాంతంలో ఉన్న వంతు పన్నోనియన్ మైదానం దేశం మొత్తం భూభాగంలో మూడవ వంతు విస్తరించి ఉంది. ఇది వొజ్వోడినా , మావ్వాలను )

కలుపుతుంది. అదే సమయంలో సెర్బియా తూర్పు ప్రాంతం వాలాచియన్ మైదానం విస్తరించింది. ఉపగ్రహము, సుమదిజ ప్రాంతము దేశంలోని కేంద్ర భాగంలో ఉంది.ఇక్కడ ముఖ్యముగా నదులు ప్రవహించే కొండలు ఉన్నాయి. సెర్బియా దక్షిణప్రాంతంలో పర్వతాలు విస్తరించి ఉన్నాయి. పశ్చిమం , నైరుతీ ప్రాంతంలో దినరిక్ ఆల్ప్స్ విస్తరించి ఉన్నాయి.ఇక్కడ నదులు డ్రినా , ఇబర్ల ప్రవహిస్తున్నాయి. కార్పతియన్ పర్వతాలు , బాల్కన్ పర్వతాలు తూర్పు సెర్బియాలో ఉత్తర-దక్షిణ దిశలో విస్తరించాయి.

దేశంలోని ఆగ్నేయ మూలలో రిలో-రోడోప్ పర్వత వ్యవస్థకు చెందిన పురాతన పర్వతాలు ఉన్నాయి. ప్రహోవొ వద్ద డానుబే నదికి సమీపంలో కేవలం 17 మీటర్ల (56 అడుగులు) అత్యల్ప స్థానానికి 2,169 మీటర్లు (7,116 అడుగులు) (సెర్బియాలో అత్యధిక శిఖరం, కొసావో మినహాయించి) వద్ద బాల్కన్ పర్వతాల మిడ్జోర్ శిఖరం అత్యున్నత స్థానానంగా గుర్తించబడుతుంది. అతిపెద్ద సరస్సు డర్డ్రాప్ సరస్సు (163 చదరపు కిలోమీటర్లు లేదా 63 చదరపు మైళ్ళు) , సెర్బియాలో ఉన్న పొడవైన నది డానుబే (587.35 కిలోమీటర్లు లేదా 364.96 మైళ్ళు).

వాతావరణం

సెర్బియా వాతావరణం యురేషియా , అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం , మధ్యధరా సముద్రం భూభాగం ప్రభావితమై ఉంది. సగటున జనవరి ఉష్ణోగ్రతలు 0 ° సె (32 ° ఫా) నుండి 22 ° సె (72 ° ఫా) జూలై ఉష్ణోగ్రతలు వెచ్చని తేమతో కూడిన ఖండాంతర లేదా తేమతో కూడిన ఉపఉష్ణమండల వాతావరణంగా వర్గీకరించిన ఉష్ణోగ్రత ఉంటుంది. ఉత్తరప్రాంతంలో శీతోష్ణస్థితి చల్లటి శీతాకాలాలు , వేడి తేమతో కూడిన వేసవికాలాలు బాగా పంపిణీ చేయబడిన వర్షపాతాన్ని కలిగి ఉంటాయి. దక్షిణాన, వేసవులు , శరదృతువులు పొడిగా ఉంటాయి , చలికాలాలు భారీగా ఉంటాయి, పర్వతాలలో భారీ లోతట్టు మంచు పడతాయి.

ఎత్తులో తేడాలు, అడ్రియాటిక్ సముద్రం , పెద్ద నదీ పరీవాహ ప్రాంతాలకు దగ్గరగా ఉండటం, అలాగే వాతావరణ మార్పులతో వీచే గాలుల సంబంధించి వాతావరణ వ్యత్యాసాలు ఉంటాయి. దక్షిణ సెర్బియా వాతావరణం మధ్యధరా ప్రభావితమై ఉంటుంది. డినారిక్ ఆల్ప్స్ , ఇతర పర్వత శ్రేణులు చాలా వెచ్చని గాలి ద్రవ్యరాశి శీతలీకరణకు దోహదం చేస్తాయి. చుట్టుపక్కల పర్వతమయమైన ప్రాంతాలు ఉన్న కారణంగా పెస్టెర్ పీఠభూమిలో శీతాకాలాలు చాలా చురుకుగా ఉంటాయి. ఎందుకంటే. సెర్బియా శీతోష్ణస్థితి కోసావా లక్షణాలు కలిగి ఇది కార్పతియన్ పర్వతాలలో మొదలయ్యే ఒక చల్లని , చాలా చురుకుగా ఉండే ఆగ్నేయ పవనం , ఐరన్ గేట్ ద్వారా డానుబే వాయవ్యాన్ని అనుసరిస్తుంది. అక్కడ అది జెట్ ప్రభావాన్ని పొందుతుంది.ఇది బెల్గ్రేడ్ వరకు కొనసాగుతుంది , నైస్ .

సుమారు 300 మీ (984 అ) ఎత్తు ఉన్న ప్రాంతం 1961-1990 మధ్య కాలపు సగటు వార్షిక ఉష్ణోగ్రత 10.9 ° సె (51.6 ° ఫా). 300 నుండి 500 మీటర్ల (984 నుండి 1,640 అడుగులు) ఎత్తులో ఉన్న ప్రాంతాల సగటు వార్షిక ఉష్ణోగ్రత 10.0 ° సె (50.0 ° ఫా) , 1,000 మీ (3,281 అ) 6.0 ° సె (42.8 ° ఫా ). 1985 జనవరి 13న సెర్బియాలో కరజుకికా బనారీలో పీస్టర్లో అత్యల్ప ఉష్ణోగ్రత నమోదుచేయబడింది.2007 జూలై 24న స్మెడెరెస్కా పలంకా వద్ద అత్యధికంగా 44.9 ° సె లేదా 112.8 ° ఫా నమోదు చేయబడింది.

సహజమైన ప్రమాదాలు (భూకంపాలు, తుఫానులు, వరదలు, కరువులు) చాలా అధికంగా ఉన్న కొన్ని యూరోపియన్ దేశాల్లో సెర్బియా ఒకటి. ముఖ్యంగా సెంట్రల్ సెర్బియా ప్రాంతాలలో సంభవించే వరదలు 500 పెద్ద స్థావరాలు , 16,000 చదరపు కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణప్రాంతానికి బెదిరింపు అని అంచనా వేయబడింది. 2014 మేలో వరదలు 57 మంది మరణించగా 1.5 బిలియన్ యూరోల నష్టాన్ని కలిగించి అత్యంత ప్రమాదకరమైనవి భావించబడుతున్నాయి.

జలవిద్యుత్తు

సెర్బియాలోని నదులు డానుబేనదితో సహా దాదాపు అన్ని నల్ల సముద్రంలో సంగమిస్తుంటాయి. రెండవ అతిపెద్ద యూరోపియన్ నది అయిన డానుబే 588 కిలోమీటర్ల (మొత్తం పొడవులో 21%) తో సెర్బియా గుండా ప్రవహిస్తుంది. ఇది తాజా నీటి వనరుని సూచిస్తుంది.దేశంలోని అతిపెద్ద ఉపనదులు గ్రేట్ మొరావా (పూర్తిగా పొడవైన నది సెర్బియాలో 493 కి.మీ పొడవు), సావా , టిస్జా నదులు డానుబే నదిలో సంగమిస్తాయి.

ఏజీన్లోకి ప్రవహించే ప్సింజా ఇదుకు ఒక ముఖ్యమైన మినహాయింపు. డ్రినా నది బోస్నియా , హెర్జెగోవినా , సెర్బియా మధ్య సహజ సరిహద్దును ఏర్పరుస్తుంది. రెండు దేశాలలో ప్రధాన కయాకింగ్ , రాఫ్టింగ్ ఆకర్షణను కలిగిస్తుంది.

భూభాగం ఆకృతీకరణ కారణంగా సహజ సరస్సులు చిన్నవి అరుదుగా కనిపిస్తుంటాయి. వాటిలో ఎక్కువ భాగం వొవోవోడినా లోతట్టు ప్రాంతాలలో ఉన్నాయి. ఏయోలియన్ సరస్సు పాలిక్ , నది ప్రవహంతో ఏర్పడిన అనేక ఆక్సివ్ సరస్సులు (జసవికా , కార్కా బారా వంటివి) వంటివి ఉన్నాయి. ఏదేమైనా జలవిద్యుత్ ఆనకట్టల నిర్మాణం కారణంగా ఏర్పడిన చాలా కృత్రిమ సరస్సులు డానుబేలో అతిపెద్ద ఐరన్ గేట్స్, సెర్బియన్ వైపు (253 చ.కి.మీ మొత్తం వైశాల్యం రోమానియాతో పంచుకుంది) అలాగే లోతైన (163 చ.కి.మీ) గరిష్ఠ లోతు 92 మీ); డ్రినా , వ్లసినా పరుకాక్ ఉంది. అతిపెద్ద జలపాతం జెలోవర్నిక్, కోపావోనిక్లో ఉంది. ఇది 71 మీటర్ల ఎత్తు. సాపేక్షంగా కలుషితరహితంగా ఉపరితల జలాల్లో , అధిక భూగర్భ సహజ , ఖనిజ నీటి వనరులను అధిక నీటి నాణ్యతను సమృద్ధిగా ఎగుమతి అవకాశాలను కలిగిస్తూ , ఆర్థిక మెరుగుదల కొరకు సహకరిస్తుంది. విస్తృతమైన అతివినియోగం , సీసా నీరు ఉత్పత్తి ఇటీవలే ప్రారంభమయ్యాయి.

పర్యావరణం

అటవీప్రాంతం 29.1% భూభాగంతో సెర్బియా ఒక మధ్య-అడవులతో ఉన్న దేశంగా పరిగణించబడుతుంది. ఇది ప్రపంచ అటవీ పరిరక్షణకు ప్రపంచవ్యాప్తంగా 30% , యూరోపియన్ సగటు 35%తో పోలిస్తే సరిపోతుంది. సెర్బియాలో మొత్తం అటవీ ప్రాంతం 22,52,000 హెక్టార్లు (1,194,000 హెక్ లేదా 53% ప్రభుత్వ-యాజమాన్యం, , 1,058,387 హెక్ లేదా 47% ప్రైవేటు యాజమాన్యం కలిగినవి) లేదా నివాసితులలో సరాసరి 0.3 హెక్టార్లు ఉంటుంది. అత్యంత సాధారణ చెట్లు ఓక్, బీచ్, పైన్స్ , ఫిర్స్.

సెర్బియా రిచ్ ఎకోసిస్టమ్ , జాతి వైవిధ్యం ఒక దేశం - మొత్తం యూరోపియన్ భూభాగంలో 1.9% మాత్రమే ఉన్న సెర్బియన్ అరణ్యాలలో యూరోపియన్ వాస్కులర్ ఫ్లోరాలో 39%, యూరోపియన్ చేప జంతుజాలం యొక్క 51%, యూరోపియన్ సరీసృపం , ఉభయచర జంతువులలో 40%, యూరోపియన్ పక్షి జంతుజాలం 74%, యూరోపియన్ క్షీరద జంతుజాలం 67% ఉన్నాయి. విస్తారమైన పర్వతాలు , నదులు వివిధ రకాల జంతువులకు ఒక అనుకూల పర్యావరణాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. వీటిలో చాలా వాటిలో తోడేళ్ళు, లింక్స్, ఎలుగుబంట్లు, నక్కలు , స్టాంగ్లు ఉన్నాయి. దేశవ్యాప్తంగా నివసిస్తున్న 17 పాము జాతులు ఉన్నాయి. వాటిలో 8 విషపూరిత ఉన్నాయి. సెర్బియా బాగా రక్షిత గుడ్లగూబ జాతులకు నిలయం. వొజివోడినా మైదానం ఉత్తర భాగంలో కికిన్డ నగరంలో అంతరించిపోతున్న 145 దీర్ఘ చెవుల గుడ్లగూబలు గుర్తించబడ్డాయి. ఈ పట్టణం ఈ జాతికి ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద స్థావరాన్ని ఏర్పరుస్తుంది. సెర్బియా గబ్బిలాలు , సీతాకోకచిలుకలు బెదిరింపుకు గురౌతున్న జాతులుగా గణనీయంగా గుర్తించబటున్నాయి.

పాశ్చాత్య సెర్బియాలో తారా పర్వతం ఐరోపాలో చివరి ప్రాంతాల్లో ఒకటి. ఇక్కడ ఎలుగుబంట్లు ఇప్పటికీ పూర్తిగా స్వేచ్ఛగా ఉంటాయి. సెర్బియా సుమారు 380 పక్షి జాతికి చెందినది. కార్స్కా బారాలో కేవలం కొన్ని చదరపు కిలోమీటర్ల వైశాల్యంలో 300 కంటే ఎక్కువ పక్షి జాతులు ఉన్నాయి. యువాక్ జార్జ్ ఐరోపాలో గ్రిఫ్ఫోన్ రాబందు చివరి నివాస ప్రాంతాలలో సెర్బియా ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది.

సెర్బియాలో 377 రక్షిత ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. ఇవి 4,947 చదరపు కిలోమీటర్లు లేదా దేశంలో 6.4% ఉన్నాయి.2021 నాటికి "సెర్బియా రిపబ్లిక్ స్పేషియల్ ప్లాన్" మొత్తం రక్షిత ప్రాంతం 12%కి పెంచాలని పేర్కొంది. ఈ రక్షిత ప్రాంతాలు 5 జాతీయ ఉద్యానవనాలు (ెర్ర్డాప్, తారా, కోపయోనిక్, ఫ్రుస్కా గోర , సర్ పర్వతం) 15 ప్రకృతి పార్కులు, 15 "అత్యుత్తమ లక్షణాల ప్రకృతి దృశ్యాలు", 61 ప్రకృతి నిల్వలు , 281 సహజ ప్రకృతిసహజ స్మారక చిహ్నాలు ఉన్నాయి.

పెద్ద కాపర్ మైనింగ్ , స్మెల్టింగ్ కాంప్లెక్స్ పని చమురు , పెట్రోకెమికల్ పరిశ్రమ ఆధారంగా ఏర్పడిన పాన్సేవో కారణంగా బోర్ ప్రాంతంలో వాయు కాలుష్యం ముఖ్యమైన సమస్యగా ఉంది. కొన్ని నగరాలు నీటి సరఫరా సమస్యల కారణంగా గతంలో నిర్లక్ష్యం , తక్కువ పెట్టుబడులు, అలాగే నీటి కాలుష్యం (ట్రెపికా జింక్-ప్రధాన మిశ్రమం నుండి ఇబరు నది కాలుష్యం వంటివి క్రాల్జెవొ నగరాన్ని ప్రభావితం చేయడం లేదా సహజ జ్రెంజనిన్‌లో భూగర్భజలాలలో ఆర్సెనిక్ కాలుష్యసమస్య ఎదురైంది.

సెర్బియాలో అత్యంత ముఖ్యమైన పర్యావరణ సమస్యలలో బలహీనమైన వ్యర్థ పదార్థాల నిర్వహణ ఒకటిగా గుర్తించబడింది. ఇందుకు రీసైక్లింగ్ విధానం అధ్వానస్థితిలో ఉండడం ఒక కారణంగా చెప్పవచ్చు. దాని వ్యర్ధాలలో 15% తిరిగి ఉపయోగించడం కోసం వెనుదిరిగిపోతుంది. 1999 నాటో బాంబు పర్యావరణానికి తీవ్రమైన నష్టాన్ని కలిగించింది. కర్మాగారాల్లో , శుద్ధి కర్మాగారాల్లో అనేక వేల టన్నుల విష రసాయనాలు నిలువచేయడం లక్ష్యంగా పనిచేసి వ్యర్ధాలను మట్టిలో , జలవనరుల్లోకి విడుదల చేయబడ్డాయి.

ఆర్ధికం

సెర్బియా ఎగువ-మధ్యతరహా ఆదాయం శ్రేణిలో అభివృద్ధి చెందుతున్న మార్కెట్ ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. ఐ.ఎం.ఎఫ్. ప్రకారం 2017 లో సెర్బియా నామమాత్రపు జి.డి.పి. అధికారికంగా $ 39.366 బిలియన్ అ.డా లేదా $ 5,599 అ.డా తలసరి విలువైనదిగా అంచనా వేయగా కొనుగోలు శక్తి శాతాన్ని జి.డి.పి. $ 106.602 అ.డా బిలియన్లు లేదా తలసరి $ 15,163 అ.డాగా అంచనా వేసింది. జి.డి.పి.లో 60.8% వాటా సేవారంగం ఆధిపత్యం వహిస్తుంది. జి.డి.పి.లో 31.3%తో పరిశ్రమ , 7.9% వ్యవసాయాన్ని భాగస్వామ్యం వహిస్తున్నాయి. సెర్బియా అధికారిక ద్రవ్యం సెర్బియా దినార్ (ఐ.ఎస్.ఒ కోడ్:ఆర్.ఎస్.డి ) , కేంద్ర బ్యాంకుగా నేషనల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ సెర్బియా ఉంది. బెల్గ్రేడ్ స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ దేశంలో ఏకైక స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్, మార్కెట్ క్యాపిటలైజేషన్ $ 8.65 బిలియన్ అ.డా , BELEX15 లు ప్రధాన 15 అత్యధిక విలువైన స్టాక్లను సూచిస్తాయి. ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభం ఆర్థిక వ్యవస్థను ప్రభావితం చేసింది. దశాబ్దం తర్వాత బలమైన ఆర్థిక వృద్ధి (సంవత్సరానికి సగటున 4.45%)సాధ్యం అయింది. సెర్బియా 2009 లో -1% , -1.8%తో 2012 , 2014 లో మళ్లీ -3% , వరుసగా ప్రతికూల వృద్ధిని నమోదు చేసింది. ప్రభుత్వం సంక్షోభం ప్రభావాలను ఎదుర్కొంటున్నప్పుడు ప్రజా రుణం రెట్టింపు అయింది: సంక్షోభానికి పూర్వ సంక్షోభం నుండి జి.డి.పిలో దాదాపు 30% -70% వరకు ఉండి సమీపకాలంలో సుమారుగా 60% తక్కువగా ఉంది. కార్మిక శక్తి 3.1 మిలియన్లు ఉంది. వీరిలో 56.2% సేవలు సేవా రంగంలో పనిచేస్తున్నారు, వ్యవసాయ రంగంలో 24.4% మంది పనిచేస్తున్నారు , పరిశ్రమలో 19.4% మంది పనిచేస్తున్నారు. 2017 నవంబరులో సగటు నెలవారీ నికర జీతం 47,575దీనార్స్ లేదా $ 480 ల వద్ద ఉంది. 2017 నాటికి నిరుద్యోగం తీవ్ర సమస్యగా 13% రేటుతో ఉంది.

2000 నుండి సెర్బియా విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులలో (ఎఫ్డిఐ) 25 బిలియన్ డాలర్లను ఆకర్షించింది. పెట్టుబడులు పెట్టే బ్లూ-చిప్ కార్పొరేషన్లు: ఫియట్ క్రిస్లర్ ఆటోమొబైల్స్, సిమెన్స్, బోష్, ఫిలిప్ మోరిస్, మిచెలిన్, కోకా-కోలా, కార్ల్స్బెర్గ్ , ఇతరాలు ఉన్నాయి. శక్తి రంగంలో, రష్యన్ శక్తి జెయింట్స్, గాజ్ప్రోమ్ , లుకోయిల్ పెద్ద పెట్టుబడులు పెట్టాయి.

సెర్బియా అననుకూల వాణిజ్య సమతుల్యత కలిగి ఉంది: దిగుమతులు ఎగుమతులను 23% పెంచాయి. అయితే సెర్బియా ఎగుమతులు 2017 లో $ 17 బిలియన్లకు చేరుకున్నాయి. గత రెండు సంవత్సరాలలో స్థిరమైన వృద్ధిని నమోదు చేసింది. ఈ దేశం ఇ.ఎఫ్.టి.ఎ. , సి.ఇ.ఎఫ్.టి.ఎ. లతో స్వేచ్ఛాయుత వర్తక ఒప్పందాలు కలిగి ఉంది. ఐరోపా సమాఖ్యతో ఉన్న ఒక ప్రత్యేక వాణిజ్య పాలన సంయుక్త రాష్ట్రాలతో ఉన్న సాధారణీకరించిన వ్యవస్థల , రష్యా, బెలారస్, కజాఖస్తాన్ , టర్కితో పరస్పర స్వేచ్ఛా వాణిజ్య ఒప్పందాలు ఉన్నాయి.

వ్యవసాయం

విభిన్న వ్యవసాయ ఉత్పత్తికి సెర్బియా చాలా అనుకూలమైన సహజ పరిస్థితులు (భూమి , వాతావరణం) కలిగి ఉంది. ఇది 50,56,000 హెక్టార్ వ్యవసాయ భూమిని కలిగి ఉంది (తలసరి 0.7 హెక్టార్లు), వీటిలో 32,94,000 హెక్టారు వ్యవసాయ భూమి (తలసరి 0.45 హెక్టార్లు)వ్యవసాయ అనుకూల మాగాణి భూమిగా ఉన్నాయి. 2016 లో సెర్బియా 3.2 బిలియన్ల విలువైన వ్యవసాయ , ఆహార ఉత్పత్తులను ఎగుమతి చేసింది. ఎగుమతి-దిగుమతి నిష్పత్తి 178%గా ఉంది. ప్రపంచ ఎగుమతులపై సెర్బియా అమ్మకాలలో వ్యవసాయ ఎగుమతులు ప్రపంచ మార్కెట్లలో 5 వ వంతు ఉంది. సెర్బియా యు.యూకు శీతలీకరించిన పండ్ల అతిపెద్ద ఎగుమతిదారుగా ఉంది (ఫ్రెంచ్ విపణికి పెద్దది, , జర్మన్ విఫణికి రెండో అతిపెద్దది). సారవంతమైన పన్నోనియన్ మైదానంలో వోజ్వోదినాలో వ్యవసాయ ఉత్పత్తి అత్యంత ప్రముఖమైనది. ఇతర వ్యవసాయ ప్రాంతాలలో మావ్వా, పోమోరవ్జే, టాంనావా, రసినా , జాబ్లనికా ఉన్నాయి. వ్యవసాయ ఉత్పత్తి నిర్మాణంలో 70% పంట క్షేత్ర ఉత్పత్తి 30% పశుసంపద ఉత్పత్తి కొరకు ఉపయోగించబడుతుంది. సెర్బియా ప్రపంచంలోని రెండవ అతిపెద్ద పండ్ల ఉత్పత్తిదారు (582,485 టన్నులు, చైనా తరువాత), రాస్ప్బెర్రీస్ రెండవ అతిపెద్దది ఉత్పత్తిదారు (89,602 టన్నులు, పోలాండ్కు తరువాత), మొక్కజొన్న (6.48 మిలియన్ టన్నులు, ప్రపంచంలో 32 వ స్థానంలో ఉంది) , గోధుమ (2.07 మిలియన్ టన్నులు, ప్రపంచంలోని 35 వ స్థానం). ఇతర ముఖ్యమైన వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు: పొద్దుతిరుగుడు, చక్కెర దుంప, సోయాబీన్, బంగాళాదుంప, ఆపిల్, పంది మాంసం, గొడ్డు మాంసం, పౌల్ట్రీ , పాల ప్రధానమైనవి.

సెర్బియాలో 56,000 హెక్టార్ల ద్రాక్ష తోటలు ఉన్నాయి. వార్షికంగా 230 మిలియన్ లీటర్ల వైన్ ఉత్పత్తి చేస్తుంది. విటికల్చర్‌కు వొజ్వోడినా , స్ముడిజాలలో అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందినవి.

పరిశ్రమలు

పరిశ్రమ రంగం ఇది 1990 లలో యు.ఎన్. ఆంక్షలు , వాణిజ్య ఆంక్షలు , నౌకా బాంబు , 2000 లలో మార్కెట్ ఆర్థిక వ్యవస్థకు బదిలీ చేయడం ద్వారా తీవ్రంగా దెబ్బతింది. పారిశ్రామిక ఉత్పత్తి నాటకీయ తగ్గుదలను చూసింది: 2013 లో ఇది 1989 లో కేవలం సగం మాత్రమే ఉంటుందని భావించారు. ప్రధాన పారిశ్రామిక రంగాలు: ఆటోమోటివ్, మైనింగ్, ఫెర్రస్ లోహాలు, ఆహార ప్రాసెసింగ్, ఎలక్ట్రానిక్స్, ఫార్మాస్యూటికల్స్, బట్టలు.

ఆటోమోటివ్ పరిశ్రమ (ఫియట్ క్రిస్లర్ ఆటోబబైల్స్తో ముందస్తుగా వ్యవహరిస్తుంది) క్రగుగ్వివాక్ పరిసరాల్లో ఉన్న క్లస్టర్ ఆధిపత్యం చేస్తుంది. ఇది సుమారు $ 2 బిలియన్ల ఎగుమతికి దోహదపడుతుంది. సెర్బియా మైనింగ్ పరిశ్రమ బలంగా ఉంది: సెర్బియా కొలబారా , కోస్టోలాక్ హరివాన్లలో అతిపెద్ద నిక్షేపాలను సేకరించి 18 వ అతిపెద్ద బొగ్గు ఉత్పత్తిదారుగా (యూరోప్లో 7 వ స్థానంలో ఉంది) ఉంది. అది రాబర్ట్ నిర్మాతగా ప్రపంచంలోనే 23 వ స్థానంలో (ఐరోపాలో 3 వ స్థానంలో ఉంది) ఉంది. ఇది ఒక భారీ దేశీయ రాగి త్రవ్వకాల సంస్థ ఆర్.టి.బి. బోర్చే ఉంది; ముఖ్యమైన గోల్డ్ వెలికితీత మజ్దాంపెక్ ప్రాంతంలో అభివృద్ధి చేయబడింది. సెర్బియా ముఖ్యంగా టెస్లా స్మార్ట్ఫోన్లు అనే ఇంటెల్ స్మార్ట్ఫోన్లను తయారు చేస్తుంది.

ఆహార పరిశ్రమ రంగం , అంతర్జాతీయంగా బాగా ప్రసిద్ధి చెందింది , ఇది ఆర్థిక వ్యవస్థ బలమైన అంశాల్లో ఒకటిగా ఉంది. సెర్బియాలో కొన్ని అంతర్జాతీయ బ్రాండ్-పేర్లను ఉత్పత్తి చేసింది: పెప్సికో , నెస్లే ఆహార-ప్రాసెసింగ్ రంగాలలో; పానీయ పరిశ్రమలో కోకా-కోలా (బెల్గ్రేడ్), హీనెకెన్ (నోవి సాడ్) , కార్ల్‌స్బర్గ్ (బాక్కా పాలంకా); చక్కెర పరిశ్రమలో నార్డ్‌జకర్.

సెర్బియా ఎలెక్ట్రానిక్స్ పరిశ్రమ 1980 లలో దాని శిఖరాగ్రాన్ని చేరింది. పరిశ్రమ ఈనాడు దానిలో మూడో వంతు మాత్రమే ఉంది. కానీ గత దశాబ్దంలో సుబోటికా, పానాసోనిక్ (సివిల్) లో సిమెన్స్ (విండ్ టర్బైన్లు) లైటింగ్ పరికరాలు) , వాల్జెవోలో గోరెంజే (విద్యుత్ గృహోపకరణాలు) వంటి పరిశ్రమలు ఉత్పత్తులు అందించాయి. సెర్బియాలో ఔషధ పరిశ్రమ ఒక డజను జెనరిక్ ఔషధాల తయారీదారులను చేస్తుంది. వీటిలో బెల్గ్రేడ్లోని విస్కాక్ , గలేనికాలోని హేమోఫారమ్ ఉత్పత్తి వాల్యూమ్లో 80% వాటా ఉంది. దేశీయ ఉత్పత్తి స్థానిక గిరాకీలో 60% పైగా ఉంటుంది.

విద్యుత్తు

దేశం ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఇంధన రంగం అతిపెద్ద , అతి ముఖ్యమైన విభాగాల్లో ఒకటి. సెర్బియా విద్యుత్ ఎగుమతి చేస్తూ , కీలక ఇంధనాల దిగుమతి (చమురు , వాయువు వంటివి)చేసుకుంటుంది.

సెర్బియాలో సమృద్ధిగా బొగ్గు నిలువలు ఉన్నాయి. చమురు , వాయువు ముఖ్యమైన నిల్వలు.సెర్బియాలో 5.5 బిలియన్ టన్నుల బొగ్గు లిగ్నైట్ నిల్వలు ఉన్నాయి. బొగ్గు నిలువలలో సెర్బియా ప్రపంచంలో 5 వ స్థానంలో (ఐరోపాలో జర్మనీ తరువాత) ఉంది. బొగ్గు రెండు అతిపెద్ద నిక్షేపాలు ఉన్న ప్రాంతాలు: కొలుబరా (4 బిలియన్ టన్నుల నిల్వలు) , కోస్టోలాక్ (1.5 బిలియన్ టన్నులు). సెర్బియా చమురు , గ్యాస్ వనరులు (వరుసగా 77.4 మిలియన్ టన్నుల చమురు , 48.1 బిలియన్ క్యూబిక్ మీటర్లు) ఉన్నాయి. ఎందుకంటే ఇవి మాజీ యుగోస్లేవియా , బాల్కన్ల ప్రాంతంలో అధికంగా ఉన్నాయి రొమేనియా). బనాటులో దాదాపు 90% కనుగొన్న చమురు , వాయువు నిలువలు ఉన్నాయి. చమురు , గ్యాస్ క్షేత్రాలు పన్నోనియన్ ప్రాంతంలో ఉన్నాయి. కానీ ఇవి సగటు యూరోపియన్ స్థాయిలో ఉంటాయి.

2015 లో సెర్బియాలో విద్యుత్ ఉత్పత్తి 36.5 బిలియన్ కిలోవాట్-గంటలు (కె.డబల్యూ.హెచ్.) చివరి విద్యుత్ వినియోగం 35.5 బిలియన్ కిలోవాట్-గంటలు (కె.బి.హెచ్.) కు చేరింది. ఉత్పన్నమైన విద్యుత్ ఉత్పత్తిలో థర్మల్-పవర్ ప్లాంట్లు (అన్ని విద్యుత్తులో 72.7%) , జలవిద్యుత్-విద్యుత్ ప్లాంట్లు (27.3%) అయధికస్థాయి నుండి తక్కువ స్థాయి వరకు ఉంటాయి. 6 లిగ్నైట్-ఆపరేటెడ్ థర్మల్ పవర్ ప్లాంట్లు 3,936 మెగావాట్ల శక్తిని కలిగి ఉన్నాయి; వీటిలో అతిపెద్దవి 1,502 మెగావాట్లు - నికోలాటెస్లా 1 , 1,160 మెగావాట్ల - నికోలా టెస్లా 2, రెండూ అద్రెనొవాక్‌లో ఉన్నాయి. 9 జలవిద్యుత్-విద్యుత్ ప్లాంట్ల మొత్తం శక్తిని 2,831 మెగావాట్లు ఉంది. వీటిలో అతిపెద్దది 1,026 మెగావాట్లు సామర్థ్యం కలిగిన డ్ర్డాప్. దీనితో పాటుగా 355 మెగావాట్లు శక్తిని కలిగి ఉన్న మజిట్ , గ్యాస్-ఆధారిత థర్మల్-పవర్ ప్లాంట్లు ఉన్నాయి. ఎలెక్ట్రాప్రివ్రెడ్డ స్ర్బిజే (ఇ.పి.ఎస్.), పబ్లిక్ ఎలెక్ట్రిక్-యుటిలిటీ పవర్ కంపెనిలో విద్యుత్తు మొత్తం ఉత్పత్తి కేంద్రీకృతమై ఉంది.

సెర్బియాలో ప్రస్తుత చమురు ఉత్పత్తి 1.1 మిలియన్ టన్నుల చమురు నిలువలు ఉన్నాయి. , 43% దేశం అవసరాలకు తగిన విద్యుత్తు దేశంలో ఉత్పత్తి ఔతుంది. మిగిలినది దిగుమతి అవుతాయి.

నేషనల్ పెట్రోల్ కంపెనీ, నఫ్ఫ్నా ఇండస్ట్రియా శ్రీబ్జీ (ఎన్.ఐ.ఎస్.) 2008 లో గజ్ప్రోమ్ నీఫ్ట్ చేత కొనుగోలు చేయబడింది. కంపెనీ 700 మిలియన్ డాలర్లతో పెన్సెవోలో (4.8 మిలియన్ టన్నుల సామర్థ్యం) చమురు శుద్ధి కర్మాగారాన్ని ఆధునీకరించింది. ప్రస్తుతం నోవి సాడ్లో నూనె రిఫైనరీలో కందెనలు మాత్రమే రిఫైనరీలో శుద్ధి చేయబడుతున్నాయి. ఇది సెర్బియాలో 334 ఫిల్లింగ్ స్టేషన్లు (దేశీయ మార్కెట్లో 74%) , బోస్నియా , హెర్జెగోవినాలో అదనపు 36 స్టేషన్లు, బల్గేరియాలో 31 , రోమానియాలో 28 ఉన్నాయి. పన్సేవో , నోవి సాడ్ రిఫైనరీలను ట్రాన్స్-నేషనల్ అడ్రియా చమురు పైప్ లైన్లో భాగంగా 155 కిలోమీటర్ల ముడి చమురు పైప్లైన్స్ ఉన్నాయి. సెర్బియా సహజవాయువు విదేశీ వనరులపై ఎక్కువగా ఆధారపడింది. దేశీయ ఉత్పత్తి (2012 లో మొత్తం 491 మిలియన్ క్యూబిక్ మీటర్లు) నుండి 17% మాత్రమే ఉంది. మిగిలినవి ప్రధానంగా రష్యా నుండి (ఉక్రెయిన్ , హంగరీ ద్వారా నడిచే గ్యాస్ పైప్లైన్ల ద్వారా) దిగుమతి అయ్యాయి. శ్రీవిజగాస్, ప్రభుత్వ వాయువు సంస్థ, 3,177 కిలోమీటర్ల ట్రంక్ , ప్రాంతీయ సహజ వాయువు పైప్లైన్స్ , బానట్స్కి డ్వోర్లో 450 మిలియన్ క్యూబిక్ మీటర్ భూగర్భ గ్యాస్ నిల్వ సదుపాయం కలిగిన సహజ వాయువు రవాణా వ్యవస్థను నిర్వహిస్తుంది.

రవాణా

సెర్బియా దేశం వెన్నెముకా ఉన్న మొరవా లోయ నుండి ఖండాంతర ఐరోపా, ఆసియా మైనర్ , నియర్ ఈస్ట్ మీదుగా సులభమైన భూమార్గం ఉంది.

సెర్బియా రహదారి నెట్వర్క్ దేశంలో అత్యధిక ట్రాఫిక్‌ను కలిగి ఉంది. రహదారి మొత్తం పొడవు 45,419 కిలోమీటర్లు. దీనిలో 782 కిమీలు "క్లాస్-యే రాష్ట్ర రహదారులు" (అంటే మోటారు మార్గాలు); 4,481 కి.మీ.లు "తరగతి-ఇ.పి రాష్ట్ర రహదారులు" (జాతీయ రహదారులు); 10,941 కిలోమీటర్లు "క్లాస్ -2 స్టేట్ రోడ్లు" (ప్రాంతీయ రహదారులు) , 23,780 కిమీ "పురపాలక రోడ్లు". గత 20 సంవత్సరాల్లో వాటి నిర్వహణకు ఆర్థిక వనరులు లేనందున తరగతి-రహ రహదారులు మినహా, రహదారి నెట్వర్క్ పాశ్చాత్య యూరోపియన్ ప్రమాణాలకు తక్కువ నాణ్యత కలిగి ఉంది.

ప్రస్తుతం 124 కిలోమీటర్ల రహదారి నిర్మాణంలో ఉన్నాయి: A1 మోటర్ వే 34 కిలోమీటర్ల పొడవు (లెస్కోవక్ నుండి భుజానోవాక్కు దక్షిణం నుంచి), A2 (బెల్గ్రేడ్ , లిజ్గ్ మధ్య) 67 కిలోమీటర్ల పొడవు, , A4 (23 కిలోమీటర్లు) బల్క్ సరిహద్దుకు నిస్‌కి తూర్పున). కోచ్ రవాణా చాలా విస్తృతమైనది: దేశంలోని దాదాపు ప్రతి ప్రాంతీయ బస్సులు అతిపెద్ద నగరాల నుండి గ్రామానికి అనుసంధానించబడి ఉంది; అదనంగా అంతర్జాతీయ మార్గాలు ఉన్నాయి (ప్రధానంగా పశ్చిమ ఐరోపా దేశాలైన పెద్ద సెర్బ్ డియాస్పోరా). దేశీయ , అంతర్జాతీయ మార్గాలలో 100 కంటే ఎక్కువ బస్ కంపెనీలు ప్రయాణసేవలు అందిస్తున్నాయి. వీటిలో అతిపెద్దవి లాస్టా , నిస్-ఎక్క్స్ప్రెస్. 2015 నాటికి. 18,33,215 నమోదైన ప్రయాణీకుల కార్లు లేదా 3.8 నివాసితులకు ఒక ప్రయాణీకుల కారు ఉన్నాయి.

Serbian Railways

Air Serbia

సెర్బియా 3,819 కిలోమీటర్ల రైల్వే ట్రాక్లను కలిగి ఉంది, వీటిలో 1,279 విద్యుత్ , 283 కిలోమీటర్లు డబుల్ ట్రాక్ రైల్రోడ్.

బెల్గ్రేడ్-బార్ (మోంటెనెగ్రో), బెల్గ్రేడ్ -సిడ్-జాగ్రెబ్ (క్రొయేషియా) / బెల్గ్రేడ్-నిస్-సోఫియా (బల్గేరియా) (పాన్లో భాగం) -యూరోపియన్ కారిడార్ X), బెల్గ్రేడ్-సుబోటికా-బుడాపెస్ట్ (హంగేరి) , నిస్-థెస్సలోనీకి (గ్రీస్). రవాణా ప్రధాన రీతిలో ఉన్నప్పటికీ, రైలుమార్గాలు మౌలిక సదుపాయాల నిర్వహణ , వేగాన్ని తగ్గించడంతో సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నాయి. అన్ని రైలు సేవలను ప్రభుత్వ రైల్వే కంపెనీ, సెర్బియన్ రైల్వేస్ నిర్వహిస్తుంది. రెగ్యులర్ ప్రయాణీకుల రద్దీ ఉన్న రెండు విమానాశ్రయాలు మాత్రమే ఉన్నాయి: బెల్గ్రేడ్ నికోలా టెస్లా ఎయిర్పోర్ట్ 2016 లో దాదాపు 5 మిలియన్ ప్రయాణీకులకు సేవలను అందిస్తుంది. ప్రధాన క్యారియర్ ఎయిర్ సెర్బియా కేంద్రంగా ఉంది. ఇది 2016 లో 2.6 మిలియన్ ప్రయాణీకులను నిర్వహించింది. నిస్ కాన్స్టాన్టైన్ ది గ్రేట్ ఎయిర్పోర్ట్ ప్రధానంగా తక్కువ ఖర్చుతో కూడిన ఎయిర్లైన్ సేవలను అందిస్తోంది. 1,716 కిలోమీటర్ల నౌకాయాన జలాంతర్గాములు (1,043 కిలోమీటర్ల నౌకాయాన నదులు , 673 కిమీ నౌకాయాన కాలువల) ఉన్నాయి. ఇవి దాదాపుగా దేశంలోని ఉత్తర భాగంలో ఉన్నాయి. ముఖ్యమైన జలమార్గ మార్గం డానుబే (పాన్-యూరోపియన్ కారిడార్ VII భాగం). తూర్పు యూరప్‌కు టిస్జా, బెగేజ్ , డానుబే నల్ల సముద్ర మార్గాల ద్వారా రైన్-మెయిన్-డానుబే కెనాల్ , నార్త్ సీ మార్గం ద్వారా ఉత్తర , పశ్చిమ ఐరోపాతో సెర్బియాను అనుసంధానించే సావా, టిస్జా, బెజ్జ్ , టిమిస్ నదిలతో పాటు ఇతర నౌకాయాన నదులలో సావా నది ద్వారా దక్షిణ ఐరోపా వరకు రవాణా వసతి ఉంది. 2016 లో సెర్బియా నదులు , కాలువలలో 2 మిలియన్ టన్నుల కార్గో రవాణా చేయబడుతుంది. అతిపెద్ద నౌకాశ్రయాలు: నోవి సాడ్, బెల్గ్రేడ్, పాన్సేవో, సామెరెరెవో, ప్రహోవోవో , సబాక్.

సమాచార రంగం

స్థిర టెలిఫోన్ లైన్లు సెర్బియాలో 81% కుటుంబాలను , 9.1 మిలియన్ల వినియోగదారులతో సెల్ ఫోన్ల సంఖ్య 28% మొత్తం జనాభాకు సేవలు అందిస్తున్నాయి. అతిపెద్ద మొబైల్ ఆపరేటర్ టెలికామ్ శ్రీబిజా 4.2 మిలియన్ల మంది చందాదారులు, టెలినార్ 2.8 మిలియన్ల వినియోగదారులు , విప్ మొబైల్ 2 మిలియన్ల మంది ఉన్నారు. 58% కుటుంబాలకు స్థిర-లైన్ (మొబైల్-కాని) బ్రాడ్బ్యాండ్ ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్ ఉండగా, 67% పే టెలివిజన్ సేవలతో (అంటే 38% కేబుల్ టెలివిజన్, 17% IPTV , 10% ఉపగ్రహాలతో) అందించబడుతున్నాయి. డిజిటల్ టెలివిజన్ పరివర్తనం 2015 లో సిగ్నల్ ట్రాన్స్మిషన్ కోసం DVB-T2 ప్రమాణంతో పూర్తయింది.

పర్యాటకరంగం

సెర్బియా సామూహిక-పర్యాటక గమ్యస్థానంగా కానప్పటికీ విభిన్న రకాల పర్యాటక ఉత్పత్తులను కలిగి ఉంది. 2017 లో వసతి గృహాల్లో 3 మిలియన్ల మంది పర్యాటకులు నమోదు చేయబడ్డారు. అందులో 1.5 మిలియన్ల విదేశీయులు ఉన్నారు. పర్యాటక రంగం నుంచి విదేశీ మారకం ఆదాయాలు $ 1.44 బిలియన్ల వద్ద ఉంటున్నాయి. పర్యాటకం ప్రధానంగా దేశంలోని పర్వతమయమైన ప్రాంతాలలో కేంద్రీకృతమై ఉంది. అధికంగా దేశీయ పర్యాటకులు వీటిని సందర్శిస్తున్నారు. అలాగే బెల్గ్రేడ్ , తక్కువ డిగ్రీ, నోవి సాడ్, విదేశీ యాత్రికుల ఇష్టపడే ఎంపికలలో (దేశంలోని దాదాపు మూడింట రెండు వంతులు విదేశీసందర్శకులు ఈ రెండు నగరాలకు సందర్శనలు అధికంగా చేస్తున్నారు) ప్రాధాన్యతవహిస్తున్నాయి. అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన పర్వత రిసార్ట్‌లు కోపయోనిక్, స్టార్ ప్లానినా , జ్లాటిబోర్ ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి. సెర్బియాలో అనేక స్పాలు కూడా ఉన్నాయి. వీటిలో అతిపెద్దవి వ్రింజకా బంజా సోకో బంజా , బాజా కోవిల్జికా. సిటీ-బ్రేక్ , కాన్ఫరెన్స్ పర్యాటకం బెల్గ్రేడ్ , నోవి సాడ్లో పర్యాటకం అభివృద్ధి చేయబడింది. సెర్బియా అందించే ఇతర పర్యాటక ప్రాధాన్యతలలో డవోల్జా వరోస్. దేశవ్యాప్తంగా అనేక సాంప్రదాయిక మఠాలకు క్రైస్తవ యాత్రలు కొనసాగుతుంటాయి. డానుబే నదిపై నడిపే క్రూసీయాత్ర. సెర్బియాలో అనేక అంతర్జాతీయంగా ప్రసిద్ధ సంగీత ఉత్సవాలు నిర్వహించబడుతున్నాయి. ఉదాహరణకు ఎగ్జిట్ (60 విభిన్న దేశాల నుంచి 25-30,000 విదేశీ సందర్శకులు) , గుకా ట్రంపెట్ ఫెస్టివల్ వంటి ఉత్సవాలు నిర్వహించబడుతున్నాయి.

Tara National Park in western Serbia

Đavolja Varoš, natural wonder in southern Serbia

Kopaonik, ski resort in south-central Serbia

Banja Koviljača, spa town in western Serbia

Subotica, city built in Art Nouveau style, northern Serbia

గణాంకాలు

2011 నాటికి జనాభా గణన అనుసరించి సెర్బియా (కొసావో మినహాయించి) మొత్తం జనాభా 71,86,862 ఉంది. మొత్తం జన సాంద్రత చదరపు కిలోమీటరుకు 92.8 నివాసితులు ఉన్నారు. జనాభా లెక్కలు కొసావోలో నిర్వహించబడలేదు. కొసావో నిర్వహించిన జనాభా గణాంకాలలో వారి మొత్తం జనసంఖ్య 17,39,825. గణామాకాలలో సెర్బులు అధికంగా నివసించే ఉత్తర కొసావో మినహాయించ బడ్డాయి. ఆ ప్రాంతాల నుండి సెర్బులు (దాదాపు 50,000 మంది) జనాభా లెక్కలను బహిష్కరించారు.

Ethnic composition (2011)

Serbs			83.3%
Hungarians			3.5%
Roma			2.1%
Bosniaks			2%
Croats			0.8%
Slovaks			0.7%
Other			4.7%
Unspecified/Unknown			3.3%

1990 ల ప్రారంభం నుండి సెర్బియా ఒక జనాభా సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కొంటోంది. మరణాల రేటు దాని జననాల రేటును నిరంతరంగా మించిపోయింది. సరాసరి ఒక మహిళకు 1.43 మంది పిల్లల సంతానోత్పత్తి రేటు ఉంది. ఇది ప్రపంచంలో అతి తక్కువగా ఉన్న ఒక సంతానోత్పత్తి రేటు.

సెర్బియాలోని సెర్బియా సంప్రదాయ ప్రజల 42.9 సంవత్సరాల సగటు ఆయుర్ధాయం కలిగి ఉన్నారు. సంప్రదాయ సెర్బియన్లు కలిగిన ప్రపంచంలో పురాతన జనాభాలో ఒకటిగా ఉంది. దాని జనాభా ప్రపంచంలోని అత్యంత వేగవంతమైన శాతంలో క్షీణిస్తూ ఉంది. కుటుంబాలు అన్నింటిలో ఐదో వంతు కుటుంబంలో ఒకే వ్యక్తిని కలిగి ఉంటారు. నాలుగవ భాగం కుటుంబాలలో మాత్రమే నలుగురు అంతకంటే అధికం ఉంటారు. పుట్టినప్పుడు సెర్బియాలో సగటు జీవితకాలం 74.8 సంవత్సరాలు.

1990 లలో సెర్బియా ఐరోపాలో అతిపెద్ద శరణార్థ జనాభాను కలిగి ఉంది. సెర్బియాలో శరణార్ధులకు, అంతర్గత వలస ప్రజలు (జనాభాలో 7% - 7.5% ఉన్నారు. 5 లక్షల మంది శరణార్థులు యుగోస్లేవ్ వరస యుద్ధాలను కారణంగా దేశంలో శరణార్ధులుగా ప్రవేశించారు. ప్రధానంగా క్రొయేషియా నుండి (, కొంత వరకు బోస్నియా , హెర్జెగోవినా నుండి) , కొసావో నుండి వచ్చిన ప్రజలు ఉన్నారు.

1990 లలో 3,00,000 మంది సెర్బియాను విడిచిపెట్టి వెళ్ళారు. వారిలో 20% మంది ఉన్నత విద్యను కలిగి ఉన్నారు.

సెర్బియాలో సంఖ్యాపరంగా 59,88,150 ఉన్న సెర్బులు మొత్తం జనాభాలో 83% (కొసావో మినహాయించి) ఉన్నారు. 2,53,899 జనాభాతో హంగరీలు సెర్బియాలో అతిపెద్ద అల్పసఖ్యాక జాతిగా ఉన్నారు. వీరు ఉత్తర వొజ్వోడినాలో ప్రధానంగా కేంద్రీకరించి ఉన్నారు.వీరు దేశ జనాభాలో 3.5% (వోజ్ వోదినాలో 13%) ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నాయి. 2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం రోమన్ జనాభా 1,47,604 ఉన్నారు.కానీ అనధికారిక అంచనాలు వారి వాస్తవ సంఖ్య 4,00,000 - 500,000 మధ్య ఉన్నరని భావిస్తున్నారు. 1,45,278 తో బోస్సియక్స్ నైరుతీలో రాస్కా (సాండ్జాక్) లో కేంద్రీకృతమై ఉన్నారు. ఇతర మైనారిటీ వర్గాల్లో క్రోయాట్స్, స్లోవాక్లు, అల్బేనియన్లు, మోంటెనెగ్రిన్స్, విలాచ్లు, రొమేనియాలు, మాసిడోనియన్లు, బల్గేరియన్లు ఉన్నారు. సుమారుగా 15,000 మందిని అంచనా వేసిన చైనా ఏకైక గణనీయమైన అల్పసంఖ్యాక. వలస ప్రజలుగా ఉన్నారు.

జనాభాలో ఎక్కువమంది లేదా 59.4% పట్టణ ప్రాంతాలలో నివసిస్తున్నారు ప్రధానంగా బెల్గ్రేడ్లో 16.1% మాత్రమే ఉన్నారు. ఒక మిలియన్ కంటే ఎక్కువ మంది నివాసితులు ఉన్న బెల్గ్రేడ్ నగరం 1,00,000 మందికి పైగా నాలుగురు కంటే అధిక సభ్యులు ఉన్న కుటుంబాలు ఉన్నాయి.

మతం

ఆర్థోడాక్స్ సెయింట్ సావా కేథడ్రాల్ ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద ఆర్థోడాక్స్ చర్చిలలో ఒకటి

సెర్బియా రాజ్యాంగం మత స్వేచ్ఛతో హామీనిచ్చిన లౌకిక దేశంగా ఉంది. ఆర్థడాక్స్ క్రిస్టియన్లు 60,79,396 తో దేశ జనాభాలో 84.5% ఉన్నారు. సెర్బియా ఆర్థోడాక్స్ చర్చి దేశం అతిపెద్ద సాంప్రదాయ చర్చిగా ఉంది. సెర్బియాలో ఉన్న ఇతర ఆర్థోడాక్స్ క్రిస్టియన్ కమ్యూనిటీలు మోంటెనెగ్రిన్స్, రొమేనియా, విలాస్, మాసిడోనియన్లు, బల్గేరియన్లు ఉన్నారు.

సెర్బియాలో రోమన్ కాథలిక్కుల సంఖ్య 3,56,957. మొత్తం ప్రజలలో దాదాపు 6%ఉంది. ఎక్కువగా వొజ్వోడిన (ముఖ్యంగా ఉత్తర భాగం) లో ఇది హంగేరియన్, క్రోయాట్స్, బున్జేవిసి, అలాగే కొంతమంది స్లోవాస్ , చెక్‌లు వంటి అల్పసంఖ్యాక సంప్రదాయ సమూహాలకు నిలయంగా ఉంది.

దేశ జనాభాలో సుమారు 1% మంది ప్రోటెస్టానిజం ఉంది. వాజోడొడినాలోని స్లోవాక్ ప్రజలలో లూథరనిజం సంస్కరించబడిన హంగరియన్ ప్రజలలో కాల్వినిజం ఉన్నాయి. గ్రీకు కాథలిక్ చర్చిలో సుమారు 25,000 మంది పౌరులు (జనాభాలో 0.37%) సభ్యులుగా ఉన్నారు. వొవోవోడినాలో ఎక్కువగా రైస్యన్లు ఉన్నారు.

ముస్లింలు మొత్తం జనాభాలో జనాభాలో 2,22,282 (3%) సంఖ్యతో మూడవ అతిపెద్ద మత సమూహంగా ఉన్నారు. సెర్బియాలోని దక్షిణ ప్రాంతాలలో ప్రధానంగా దక్షిణ రాస్కాలో ప్రజలు చారిత్రాత్మకంగా బలంగా ఇస్లాం మతాన్ని అనుసరిస్తున్నారు. సెర్బియాలో అతిపెద్ద ఇస్లామిక్ సమాజం బోస్నియకులు. దేశంలోని రోమ ప్రజలలో మూడవ వంతు మంది ముస్లింలు ఉన్నారు.

సెర్బియాలో 578 యూదు విశ్వాసులు మాత్రమే ఉన్నారు. నాస్తికులు సంఖ్య 80,053 ( 1.1% ) ఉన్నారు. వీరిలో 4,070 మంది తమను అగోనిస్టులుగా ప్రకటించారు.

భాషలు

అధికారిక భాష సెర్బియా. ఇది జనాభాలో 88% మందికి స్థానిక భాషగా ఉంది. సిరిలిక్ , లాటిన్ అక్షరాలను ఉపయోగించడం ద్వారా క్రియాశీల డిగ్రఫియాతో ఉన్న ఏకైక యూరోపియన్ భాష సెర్బియా. సెర్బియన్ సిరిలిక్ రాజ్యాంగంలో "అధికారిక లిపి"గా ఉంది. 1814 లో సెర్బియా ఫిలాలోజిస్ట్ విక్ కరాజిజిక్ దానిని ధ్వని సూత్రాల మీద ఆధారపడి ఉందని వాదించాడు. లాటిన్ అక్షరమాలకు "అధికారిక ఉపయోగ లిపి " రాజ్యాంగం ఆమోదించింది. 2014 నాటి సర్వే ప్రకారం సెర్బియాకు చెందిన 47% మంది లాటిన్ అక్షరాలకు అనుకూలంగా ఉన్నారు. 36% సిరిల్లిక్ లిపికి అనుకూలంగా ఉన్నారు. 17% మందికి ప్రాధాన్యత లేదు.

గుర్తించబడిన అల్పసంఖ్యాక భాషలలో హంగేరియన్, బోస్నియన్, స్లోవాక్, క్రొయేషియన్, అల్బేనియన్, రొమేనియన్, బల్గేరియన్, రసైన్ భాషలు ఉన్నాయి. మున్సిపాలిటీలు లేదా పట్టణాలలో సంప్రదాయ అల్పసంఖ్యాక ప్రజలు మొత్తం జనాభాలో 15% మంది మించి ఉన్నారు.పురపాలకాలు ఈ భాషలు అధికారిక భాషలుగా ఉన్నాయి. వొజ్వోడినాలో ప్రాంతీయ పాలనా యంత్రాంగం సెర్బియా, ఐదు ఇతర భాషలు (హంగేరియన్, స్లోవాక్, క్రొయేషియన్, రోమేనియన్ , ర్యూసినోలు)అధికారికంగా వాడుకలో ఉన్నాయి.

విద్య , సైంస్

2011 జనాభా లెక్కల ఆధారంగా సెర్బియా ప్రజల అక్షరాస్యత 98% ఉంది. కంప్యూటర్ సమర్ధత 49% ఉంది. (పూర్తి కంప్యూటర్ పూర్తి నైపుణ్యం 34.2%). ఉన్నత విద్యను పూర్తిచేసిన ప్రజలు 16.2% మంది ఉన్నారు (10.6% మంది బాచిలర్స్ లేదా మాస్టర్ డిగ్రీలు, 5.6% మందికి అసోసియేట్ డిగ్రీ ఉన్నారు). 49% మంది మాధ్యమిక విద్యను పూర్తి చేసారు. 20.7% ప్రాథమిక విద్యార్హత కలిగి ఉన్నారు. 13.7% ప్రాథమిక విద్యను పూర్తి చేయలేదు.

సెర్బియాలో విద్యా విధానాన్ని సైన్స్ , విద్యా మంత్రిత్వశాఖ నియంత్రిస్తుంది. విద్యావిధానం ప్రీస్కూల్స్ ప్రాథమిక పాఠశాలలలో మొదలవుతుంది. ఏడు సంవత్సరాల వయస్సులో ప్రాథమిక పాఠశాలల్లో పిల్లలను నమోదు చేసుకుంటారు. ప్రాథమిక పాఠశాలలో ఎనిమిది సంవత్సరాల వరకు నిర్బంధ విద్యావిధానం ఉంటుంది. తరువాత 4 సంవత్సరాల వరకు విద్యార్థులు జిమ్నాసిజం, ఒకేషనల్ విద్యను కొనసాగించడం లేదా 2 - 3 సంవత్సరాలు వృత్తి శిక్షణలో పాల్గొనడానికి అవకాశం ఉంది. జిమ్నాసిజం, ఒకేషనల్ విద్య పూర్తయిన తరువాత విద్యార్థులు విశ్వవిద్యాలయానికి హాజరు కావడానికి అవకాశం ఉంది. సెర్బియాలో గుర్తించబడిన అల్పసంఖ్యాక ప్రజల భాషలలో ప్రాథమిక, మాధ్యమిక విద్య అందుబాటులో ఉన్నాయి. ఇక్కడ హంగేరియన్, స్లోవాక్, అల్బేనియన్, రొమేనియన్, రషీన్, బల్గేరియన్, బోస్నియన్, క్రొయేషియన్ భాషలలో తరగతులు నిర్వహించబడతాయి.

సెర్బియాలో 17 విశ్వవిద్యాలయాలు (మొత్తం 85 విభాగాలతో 8 ప్రభుత్వ విశ్వవిద్యాలయాలు , 51 విభాగాలతో తొమ్మిది ప్రైవేటు విశ్వవిద్యాలయాలు ఉన్నాయి). 2010-2011 విద్యాసంవత్సరంలో 17 విశ్వవిద్యాలయాలలో 1,81,362 మంది విద్యార్థులు (1,48,248 మంది విద్యార్థులు ప్రభుత్వ విశ్వవిద్యాలయాలలో, 33,114 ప్రైవేటు విశ్వవిద్యాలయాలలో) హాజరు కాగా 47,169 మంది 81 "ఉన్నత పాఠశాలలకు" హాజరయ్యారు. సెర్బియాలో ప్రజా విశ్వవిద్యాలయాలు: బెల్గ్రేడ్ విశ్వవిద్యాలయం (పురాతనమైనది, 1808 లో స్థాపించబడింది, 89,827 అండర్ గ్రాడ్యువేట్లు, గ్రాడ్యుయేట్లు తో అతిపెద్ద విశ్వవిద్యాలయం), నోవి సాడ్ విశ్వవిద్యాలయం (1960 లో స్థాపించబడింది. ఇందులో 47,826 విద్యార్థులు ఉన్నారు)),

విశ్వవిద్యాలయం (1965 లో స్థాపించబడింది 27,000 విద్యార్థులు), క్రగుజెవాక్ విశ్వవిద్యాలయం (1976 లో స్థాపించబడింది; 14,000 విద్యార్థులు), ప్రిస్టినియా విశ్వవిద్యాలయం - (కోస్. మిట్రోవోకా), నోవి పసర్ పబ్లిక్ యూనివర్శిటీ ఉన్నాయి. యూనివర్శిటీ ఆఫ్ ఆర్ట్స్, యూనివర్శిటీ ఆఫ్ డిఫెన్స్ అనే మరొక రెండు ప్రత్యేక విశ్వవిద్యాలయాలు ఉన్నాయి. అతిపెద్ద ప్రైవేట్ విశ్వవిద్యాలయాలలో జాన్ నైస్బిట్ యూనివర్సిటీ, సింగిద్దం విశ్వవిద్యాలయం (రెండూ బెల్గ్రేడులో ఉన్నాయి), ఎడ్యుకేషన్స్ విశ్వవిద్యాలయం (నోనీసాడు) ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ విశ్వవిద్యాలయాలు మెరుగైన నాణ్యత కలిగి ఉంటాయి. అందుచేత ప్రైవేటు విశ్వవిద్యాల కంటే అవి ఎక్కువ ప్రసిద్ధి చెందాయి. బెల్గ్రేడ్ విశ్వవిద్యాలయం, యూనివర్శిటీ ఆఫ్ నోవి సాడ్ సాధారణంగా ఉత్తమ విద్యాసంస్థలుగా పరిగణించబడుతున్నాయి.

2012 లో సెర్బియా శాస్త్రీయ పరిశోధనలో జి.డి.పి. 0.64% గడిపింది. ఇది ఐరోపాలో అత్యల్ప ఆర్ & డి బడ్జెట్లలో ఒకటి. 1990 లలో ఆర్థిక ఆంక్షల కారణంగా శాత్రీయ నిపుణులు సెర్బియాను వదిలి వెళ్ళినప్పటికీ సెర్బియా గణితం, కంప్యూటర్, విజ్ఞాన శాస్త్రాలలో నైపుణ్యత సాధించింది. అయినప్పటికీ సెర్బియా సమాచార సాంకేతిక రంగంలో అభివృద్ధి చెందుతూనే ఉంది. ఇందులో సాఫ్ట్‌వేర్ డెవలప్మెంట్, అవుట్సోర్సింగ్ భాగంగా ఉన్నాయి. ఇది 2011 లో ఎగుమతులు $ 200 మిలియన్లు ఉన్నాయి. అంతర్జాతీయ పెట్టుబడిదారుల నుండి గణనీయమైన సంఖ్యలో దేశీయసంస్థల నుండి ఉత్పత్తి చేయబడ్డాయి. 2005 లో ప్రపంచ సాంకేతిక దిగ్గజం మైక్రోసాఫ్ట్, మైక్రోసాఫ్ట్ డెవలప్మెంట్ సెంటర్ను స్థాపించింది. ఇది ప్రపంచంలో నాలుగో కేంద్రంగా ఉంది. సెర్బియాలో పనిచేస్తున్న శాస్త్రీయ సంస్థలలో మిగ్జోలో పిప్పి ఇన్స్టిట్యూట్ , బెల్క్రేడ్లో విన్సికా న్యూక్లికల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఉన్నాయి. 1841 లో ప్రారంభం అయిన సైబర్స్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ అండ్ ఆర్ట్స్ వైజ్ఞానిక, కళలను ప్రోత్సహిస్తుంది. శాస్త్రీయ సాంకేతికంగా శక్తివంతంగా ఉన్న సెర్బియా సైన్స్, టెక్నాలజీ రంగంలో ప్రఖ్యాత శాస్త్రవేత్తలను అందించింది.

సంస్కృతి

శతాబ్ధాల కాలం సెర్బియా భూభాగం రోమన్ సామ్రాజ్యం తూర్పు, పశ్చిమ భాగాల మధ్య విభజించబడింది. ఆకాలంలో బైజాంటియమ్, హంగేరి రాజ్యం మధ్య. ఆధునిక కాలంలో ప్రారంభంలో ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం, హబ్‌స్బర్గ్ సామ్రాజ్యం మధ్య. ఈ ప్రభావాలు సెర్బియా అంతటా సాంస్కృతికంగా ప్రభావం చూపాయి. దక్షిణంలో బాల్కన్, మధ్యధరా ప్రాంతాలకి కూడా ఇది ఉత్తర ఐరోపా భూభాగానికి మద్దతు ఇస్తుంది. సెర్బియాపై బైజాంటైన్ ప్రభావం, మధ్యయుగంలో తూర్పు క్రైస్తవ మతం (సంప్రదాయపదార్ధం) చాలా లోతైనది. సెర్బియాలో " సెర్బియా ఆర్థోడాక్స్ చర్చి " స్థిరమైన స్థితిని కలిగి ఉంది. సెర్బియాలో మధ్య యుగం మిగిల్చిన అత్యంత విలువైన సాంస్కృతిక స్మారక చిహ్నాలతో చాలా సెర్బియన్ మఠాలు ఉన్నాయి. సెర్బియా వెనిస్ రిపబ్లిక్ ప్రభావాలను చూసింది. ప్రధానంగా వాణిజ్యం, సాహిత్యం, రోమన్ శైలి నిర్మాణం ప్రాభావం అధికంగా ఉంది.

యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ జాబితాలో సెర్బియా ఐదు సాంస్కృతిక స్మారక చిహ్నాలను కలిగి ఉంది. అవి వరుసగా ప్రారంభ మధ్యయుగ రాజధాని స్టేరి రస్, 13 వ శతాబ్దపు మొనాస్టరీ సోపెకనీ, 12 వ శతాబ్దపు స్టూడెనికా మొనాస్టరీ, గాంజిగ్రాడ్-ఫెలిక్స్ రోములియానా (రోమన్ కాంప్లెక్స్) మధ్యయుగ సమాధిరాళ్ళు " స్టేక్సి " చివరిగా కొసావోలో అంతరించిపోతున్న మధ్యయుగ స్మారకాలు (విసోకి డెకాని మఠాలు, లేజెవిస్ అవర్ లేడీ, గ్రాకానికా, పీచ్ పాట్రియార్కల్ మొనాస్టరీ) ఉన్నాయి.

యునెస్కో ప్రపంచ స్మారక చిహ్నాల చరిత్రలో రెండు సాహిత్య స్మారక చిహ్నాలు ఉన్నాయి. 12 వ శతాబ్దపు మిరోస్లావ్ సువార్త, శాస్త్రవేత్త నికోలా టెస్లా విలువైన ఆర్కైవ్. స్లావా (పోట్రోన్ సెయింట్ పూజలు) యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ సంపద జాబితాలో పొందుపరచబడింది. దేశం సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని కాపాడటం, దాని అభివృద్ధి బాధ్యతలను సాంస్కృతిక, సమాచార మంత్రిత్వశాఖ పర్యవేక్షిస్తున్నది. స్థానిక ప్రభుత్వం సాంస్కృతిక అభివృద్ధికి మరింత సహాయపడతాయి.

కళలు , నిర్మాణకళ

సెర్బియా, ఫెలిక్స్ రోములాలియా, జస్సిననానా ప్రిమా వంటివి సెర్బియాలోని అనేక నగరాలలోని రాజప్రాసాదాల్లో రోమన్, బైజాంటైన్ సామ్రాజ్యం ప్రారంభ వంశపారంపర్య వారసత్వం కనుగొనబడింది.

సెర్బియన్ మధ్యయుగ కళకు సెర్బియా ఆరామాలు పరాకాష్ఠగా ఉంది. ప్రారంభంలో వారు బైజాంటైన్ కళా ప్రభావంలో ఉన్నారు. ఇది 1204 లో కాన్‌స్టాంటినోపుల్ పతనం తరువాత ప్రత్యేకించి చాలా మంది బైజాంటైన్ కళాకారులు సెర్బియాకు పారిపోయారు. ప్రస్తుతం ఈ మఠాలలో స్టడెనిక (1190 చుట్టూ నిర్మించబడింది) ప్రఖ్యాత మైనదిగా ఉంది. తరువాత నిర్మించిన మైల్సెవే, సొపొకనీ, జికా, గ్రాకానికా, విసోకి డెకాని వంటి ఆరామాలుకు ఇది మార్గదర్శక నమూనాగా ఉంది. 14 వ - 15 వ శతాబ్దాల చివరలో మోరావ శైలి అని పిలవబడే ఆటోకోటొనన్ నిర్మాణ శైలి మొరావా వాలీ చుట్టుప్రక్కల పరిణామం చెందింది. ఈ శైలి ఫ్రంటల్ చర్చి గోడల సుసంపన్న అలంకరణలో ప్రతిఫలిస్తుంది. మనాసిజా, రావనిక, కలేనిక్ ఆరామాలు దీనికి ఉదాహరణలు ఉన్నాయి.

చిహ్నాలు, ఫ్రెస్కో పెయింటింగ్స్ తరచుగా సెర్బియన్ కళ శిఖరాగ్ర స్థాయిని సూచిస్తాయి. అత్యంత ప్రసిద్ధ ఫ్రెస్కోలలో వైట్ ఏంజెల్ (మైల్సేవా మొనాస్టరీ), క్రుసిఫిక్షన్ (స్టూడెనికా మొనాస్టరీ), వర్జిన్ డోర్మిషన్ (సోపెకోనీ) ప్రత్యేకమైనవి.

దేశంలో చాలా బాగా సంరక్షించబడిన మధ్యయుగ కోటలలో స్మెడర్వొ కోట (యూరోపులో అతిపెద్ద లోతట్టు కోట),గొలుబాక్, మాగ్లిక్, సొకొ గ్రాడ్, ఒస్ట్ర్వికా, రామ్ వంటి కోటలు ఉన్నాయి.

హబ్బర్స్బర్గ్ రాచరికం పాలించిన భూభాగాల్లో నివసించిన పలువురు సెర్బియన్ కళాకారులు మినహా ఒట్టోమన్ ఆక్రమణ సమయంలో సెర్బియా కళ వాస్తవంగా ఉనికిలో లేదు. నికోలా నెస్కోవిక్, టీడోర్ క్రాక్యున్, జహరిజ్ ఓర్ఫలిన్, జకోవ్ ఓర్ఫెలిన్ రచనలలో చూపించిన విధంగా 18 వ శతాబ్దం చివరిలో సాంప్రదాయ సెర్బియన్ కళ మీద బారోక్ కళ ప్రభావాలను చూపించింది.

19 వ శతాబ్దంలో సెర్బియన్ చిత్రలేఖనంలో బడ్ర్మీఎర్, నియోక్లాసిసిజం, రొమాంటిసిజం ప్రభావం చూపించింది. 20 వ శతాబ్దం మొదటి అర్ధభాగంలోని అతి ముఖ్యమైన సెర్బియా చిత్రకారులలో పాజా జోవనోవిక్, యిరోస్ ప్రిడిక్ (రియలిజం), క్యూబిస్ట్ సావా సుమనొవిక్, మిలెనా పావ్లోవిక్-బరిలీ, నడెజ్డా పెట్రోవిక్ (ఇంప్రెషనిజం), ఎక్స్ప్రెషనిస్ట్ మిలన్ కోన్జోవిక్ ప్రఖ్యాతి వహించారు. 20 వ శతాబ్దం రెండవ అర్ధ భాగంలో గుర్తించబడిన చిత్రకారులలో మార్కో చిలెబోనోవిక్, పీటర్ లబర్దా, మీలో మలునోవిచ్, వ్లాదిమిర్ వెలిక్కోవిక్ ప్రాధాన్యత వహించారు.

అనాస్టాస్ జోవనోవిచ్ ప్రపంచంలోని మొట్టమొదటి ఛాయాచిత్రాల్లో ఒకటిగా ఉంది. మెరీనా అబ్రమోవిచ్ ప్రపంచం ప్రముఖ నటులలో ఒకరుగా ఖ్యాతి గడించాడు. సెర్బియాలో అత్యంత ముఖ్యమైన సాంప్రదాయ హస్తకళాల్లో ఒకటిగా " పైరేట్ కార్పెట్ " పేరు పొందింది.

సెర్బియాలో సుమారు 100 కళా సంగ్రహాలయాలు ఉన్నాయి. వీటిలో ఒకటైన 1844 లో స్థాపించబడిన సెర్బియా నేషనల్ మ్యూజియం; ఇది 4,00,000 కళాఖండాలు, 5,600 పెయింటింగ్స్, 8,400 డ్రాయింగ్ ప్రింట్లు అనేక విదేశీ కళాఖండాలతో సహా బాల్కన్‌లో అతిపెద్ద కళా సేకరణలలో ఒకటిగా ఉంది. ఇతర కళా సంగ్రహాలయాలు: బెల్జియాడ్లోని " మ్యూజియం ఆఫ్ కాంటెంపోరరీ ఆర్ట్ ", " నోవి సాడ్లో " వొజ్వోడినా మ్యూజియం " ఉన్నాయి.

సాహిత్యం

బల్గేరియన్ భాషలో సిరిల్, మెథోడియసు సోదరుల కార్యకలాపాలతో సెర్బియన్ అక్షరాస్యత ప్రారంభమైంది. 11 వ శతాబ్దంలో సెర్బియా స్మారకాలలో గ్లాగోలిటిక్‌ భాషలో వ్రాతలు సెర్బియన్ అక్షరాశ్యతకు మొదటి ఆధారాలుగా భావిస్తున్నారు. 12 వ శతాబ్దంలో సిరిల్లిక్లో భాషలో పుస్తకాలు వ్రాయబడం ప్రారంభం అయింది. ఈ యుగం నుండి పురాతన సెర్బియన్ సిరిల్లిక్ పుస్తకాలలో 1186 నుండి మిరోస్లావ్ సువార్తలు ఉన్నాయి. మిరోస్లావ్ సువార్తలు సెర్బియన్ మధ్యయుగానికి సంబంధించిన పురాతన చరిత్రగా పరిగణించబడుతున్నాయి. తరువాత ఇవి యునెస్కో ప్రపంచ జ్ఞాపకాల నమోదులో ప్రవేశించింది. మధ్యయుగ రచయితలలో సెయింట్ సావా, జెఫ్మిజా, స్టీఫన్ లాజరేవిక్, కాన్స్టాంటైన్ ఆఫ్ కోస్టెనేట్స్ ఇతరులు ప్రాముఖ్యత సంతరించుకున్నారు. ఒట్టోమన్ ఆక్రమణ కారణంగా అధికారిక అక్షరాస్యత అంశాన్నింటిని నిలిపివేసిన సమయంలో సెర్బియా పాశ్చాత్య సంస్కృతి పునరుజ్జీవన ప్రవాహం నుండి మినహాయించబడింది. ఏది ఏమయినప్పటికీ ఒకరి నుండి ఒకరికి కథనాల రూపంలో సంప్రదాయ ప్రవాహం కొనసాగింది. ఇదే సమయంలో కొసావో యుద్ధం, స్లావిక్ పురాణంలో లోతుగా పాతుకుపోయిన జానపద కధల ద్వారా స్ఫూర్తి పొందిన ఇతిహాస కవిత్వం ద్వారా సాహిత్యం రూపొందించబడింది. ఆ కాలంలో సెర్బియన్ ఇతిహాస కవిత్వం జాతీయ గుర్తింపును కాపాడుకోవడంలో అత్యంత ప్రభావవంతమైన మార్గంగా పరిగణించబడింది. పూర్తిగా కాల్పనిక కవితలు పురాతననమైనవిగా భావించబడుతున్నాయి. చారిత్రక చక్రంలో చేరని వాటిలో; ఒక విధానం కొసొవో యుద్ధం సమయంలో, తరువాత సంఘటనలచే ప్రేరేపించబడిన పద్యాలను అనుసరించాయి. ప్రత్యేక చక్రంలో సెర్బియన్ పురాణ నాయకుడు మార్కో క్రెల్జివిచ్, తరువాత హజ్దుక్స్, ఇస్కాక్స్, చివరిగా 19 వ శతాబ్దం లో సెర్బియా విముక్తికి అంకితం చేయబడ్డాయి. జ్యూవోవిక్ ఫ్యామిలీ " డెత్ ఆఫ్ ది మదర్ ఆఫ్ ది అగాన్ వైఫ్, ది మార్నింగ్ సాంగ్ ఆఫ్ ది నోబుల్ వైఫ్ ఆఫ్ ది జుగోవిక్ ఫ్యామిలీ (1646) " వంటి జానపద సాహిత్యాన్ని గోథె, వాల్టర్ స్కాట్, పుష్కిన్, మెరీమీలు యూరోపియన్ భాషలలోకి అనువదించారు. సెర్బియన్ జానపద సాహిత్యం నుండి వచ్చిన అత్యంత ప్రసిద్ధ కథ ది నైన్ పీహెన్స్ అండ్ గోల్డెన్ యాపిల్స్ ప్రధానమైనవి.

17 వ శతాబ్దం చివరిలో సెర్బియా సాహిత్యంలో బారోక్ పోకడలు ఆరంభం అయ్యాయి. ఈ సమయంలో బారోక్-ప్రభావిత రచయితలలో గావిల్ల్ స్టెఫానోవిక్ వెన్‌క్లోవిక్, జోవన్ రాజిక్, జహరిజ్ ఆర్ఫలిన్, అండ్రిజా జమాజవిక్, ఇతరులు ప్రాముఖ్యత వహించారు. డోసిట్జ్ ఒబ్రాడోవిచ్ ఎన్లైట్మెంటు యుగంలో అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన వ్యక్తిగా ఉండేవాడు. అయితే అత్యంత ప్రసిద్ధ సంప్రదాయ రచయిత జోవన్ స్టెరిజ పోపోవిక్ రచనలలో రొమాంటిసిజం మూలాలు ఉన్నాయి. 19 వ శతాబ్దం మొదటి అర్ధభాగంలో జాతీయ పునర్నిర్మాణ యుగంలో వోక్ స్టెఫానోవిక్ కరాజిజిక్ సెర్బియన్ జానపద సాహిత్యంను సేకరించి సెర్బియా భాష, స్పెల్లింగ్ సంస్కరణ చేసాడు. సెర్బియన్ రొమాంటిసిజంకు మార్గం సుగమం చేశాడు. 19 వ శతాబ్దం మొదటి సగభాగంలో బ్రాంకో రేడిసెవిక్, డురా జాక్సిక్, జోవన్ జోవనోవిచ్ జిమాజ్, లాజో కోస్టిక్ అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన సాహిత్యానికి ప్రాతినిథ్యం వహించారు. శతాబ్దపు రెండవ సగంలో మిలవన్ గ్లిషిక్, లాజా లాజరేవిచ్ , సిమో మాటువాల్జ్, స్టీవెన్ స్రెమాక్, వొజిస్లావ్ ఇలియక్, బ్రానిస్లావ్ న్యుసిక్, రాడోయ్ డొమనోవిక్, బోరిస్వా స్టాంకోవిక్ సహజత్వం ఉట్టిపడే సాహిత్యానికి ప్రాతినిథ్యం వహించారు.

20 వ శతాబ్దం వచన రచయితలలో మెసాసెలిమొవిక్, (డెత్ అండ్ ది డర్వీష్), మిలోస్ క్రజ్జన్స్కి (మైగ్రేషన్స్), ఇసిడోరా సేకులిక్ (ది క్రానికల్ ఆఫ్ ఎ స్మాల్ టౌన్ స్మశానం), బ్రాంకో కొపిక్ (ఈగల్స్ ఫ్లై ఎర్లీ), బోరిస్లావ్ పెకిక్ డానిలో కిస్ (డెడ్ ఎన్సైక్లోపీడియా), డోబ్రికా డుసిక్ (ది రూట్స్), అలెక్సాండర్ టిస్మా, మిలోరాడ్ పవిక్, ఇతరులు గుర్తింపు పొందారు. 21 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో పవిక్ " డిక్షనరీ ఆఫ్ ది ఖజారస్ " 24 భాషల్లోకి అనువదించబడింది. ఆమె అత్యంత ప్రసిద్ధ ప్రఖ్యాత సెర్బియా రచయిత్రిగా గుర్తించబడింది. ప్రముఖ కవులలో మిలన్ రకిక్, జోవన్ దుసియాక్, వ్లాడిస్లావ్ పెట్కోవిక్ డిస్, రస్తాకో పెట్రోవిక్, స్టానిస్లవ్ వినావేర్, దుస్సాన్ మతిక్, బ్రాంకో మిల్‌కజ్కోవిక్, వాస్కో పొప, ఆస్కార్ డేవికో, మియోడ్రాగ్ పావ్లోవిక్, స్టీవాన్ రయక్కోవిక్ ఉన్నారు. ప్రముఖ సమకాలీన రచయితలలో డేవిడ్ అల్బాహరి, స్వెతిస్లావ్ బసార, గోరాన్ పెట్రోవిచ్, గోర్డానా కుయిక్, వక్ డ్రాస్కోవిక్, వ్లాడిస్లావ్ బజాక్ ఉన్నారు.

ఇవో ఆండ్రిక్ (ది బ్రిడ్జ్ ఆన్ ది డ్రినా) బహుశా అత్యంత ప్రసిద్ధ సెర్బియా రచయిత 1961 లో సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతిని పొందాడు. సెర్బియా సాహిత్యం అత్యంత ప్రియమైన రచయిత్రిగా దెసంకా మాక్సిమొవిక్ యుగోస్లావ్ కవిత్వం ప్రధాన మహిళగా ఏడు దశాబ్దాలుగా ప్రజారణ చూరగొంటూ ఉంది. ఆమె విగ్రహాలతో, తపాలా స్టాంపులతో గౌరవించబడింది. వీధులకు ఆమె పేరు పెట్టారు.

సెర్బియాలో 551 అతి పెద్ద ప్రజా గ్రంథాలయాలు ఉన్నాయి: బెల్జియాలోని నేషనల్ లైబ్రరీ ఆఫ్ సెర్బియా సుమారు 5 మిలియన్ల పుస్తకాలు ఉన్నాయి. నోటి సాడ్ గ్రంధాలయంలో దాదాపు 18 మిలియన్ల పుస్తకాలు ఉన్నాయి. మాటిటా స్రప్స్కా (పురాతన సెర్బియన్ సాంస్కృతిక సంస్థ, 1826 లో స్థాపించబడింది). 2010 లో 10,989 పుస్తకాలు, బ్రోచర్లు ప్రచురించబడ్డాయి. ఈ పుస్తక ప్రచురణకర్తలు లాగాన, వల్కాన్ వారి స్వంత పుస్తకవిక్రయశాలలను నిర్వహిస్తుంది. వార్షిక పుస్తకప్రదర్శన " బెల్గ్రేడ్ బుక్ ఫెయిర్ " అత్యధికంగా సందర్శించబడుతున్న సాంస్కృతిక కార్యక్రమంగా గుర్తించబడుతుంది. 2013 లో ఈ పుస్తకప్రదర్శన 1,58,128 మంది సందర్శకులను ఆకర్షించింది. 1954 నుండి ప్రతి సంవత్సరం జనవరిలో సెర్బియా భాషలో నూతనంగా ప్రచురితమైన ఉత్తమ నవలకు (యురోస్లావియా కాలంలో, సెర్రో-క్రొయేషియన్ భాషలో) ఎన్.ఐ.ఎన్. బహుమతిని ప్రదానం చేసింది.

సంగీతం

సంగీత దర్శకుడు, సంగీత శాస్త్రవేత్త స్టీవన్ స్టోజనోవిచ్ మొక్రాంజాక్ ఆధునిక సెర్బియన్ సంగీతం స్థాపకుడుగా గుర్తించబడుతున్నాడు.

మొట్టమొదటి తరం పీటర్ కొన్జోవిక్, స్టీవాన్ హర్రిక్ మిలోజ్ మిలోజెవిక్ వంటి సెర్బియన్ స్వరకర్తలు జాతీయంగా గుర్తింపు పొందారు. కాల్పనికవాదాన్ని ఆధునీకరించారు. ఇతర ప్రసిద్ధ సెర్బియన్ సంప్రదాయ సంగీత స్వరకర్తల ఇసిడోర్ బాజీక్, స్టానిస్లవ్ బినికీ, జోసిఫ్ మారిన్కోవిక్లు ప్రఖ్యాతి గడించారు. సెర్బియాలో మూడు ఒపేరా గృహాలు ఉన్నాయి: నేషనల్ థియేటర్, మాడెలైన్యమ్ ఒపేరా రెండూ బెల్గ్రేడ్‌లో ఉన్నాయి. నోవి సాడ్లో సెర్బియన్ నేషనల్ థియేటర్ ఒపేరా ఉంది. దేశంలో నాలుగు సింఫొనీ ఆర్కెస్ట్రా పనిచేస్తాయి; బెల్జియం ఫిల్హార్మోనిక్ ఆర్కెస్ట్రా, నిస్ సింఫనీ ఆర్కెస్ట్రా, రేడియో టెలివిజన్ ఆఫ్ సెర్బియా, నోవి సాడ్ ఫిల్హార్మోనిక్ ఆర్కెస్ట్రా వంటి సింఫొనీ ఆర్కెస్ట్రా. సెర్బియా రేడియో టెలివిజన్ ఆఫ్ కోయిర్ దేశంలో ప్రముఖ స్వర సమ్మేళన మాధ్యమాలుగా ఉన్నాయి. ఆగ్నేయ ఐరోపాలో బెల్గ్రేడ్ మ్యూజిక్ ఫెస్టివల్ ప్రముఖ శాస్త్రీయ సంగీత ఉత్సవాలలో ఒకటిగా ప్రత్యేకత సంతరించుకుంది.

సాంప్రదాయ సెర్బియా సంగీతం ప్రపంచంలో వివిధ రకాల బ్యాగ్‌పైప్స్, వేణువులు, కొమ్ములు, బాకాలు, ల్యూటులు, సిలాల్టరీస్, డ్రమ్ములు, తాళాలు ఉన్నాయి. సాంప్రదాయ సామూహిక జానపద నృత్యం కలో ఇది ప్రాంతాలవారీగా వైవిధ్యంగా ప్రదర్శించబడుతుంది. ఉజీస్, మొర్వా ప్రాంతాలలో ఇది బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. సన్ ఇతిహాసం కవిత్వంలో శతాబ్దాలుగా సెర్బియన్, బాల్కన్ సంగీతం అంతర్భాగంగా ఉంది. సెర్బియా పర్వతప్రాంతాల్లో పొడవైన పద్యాలతో సాధారణంగా " గుస్లే " పిలువబడే ఒకేతీగ కలిగిన ఫిడేలు సంగీతంతో జతకలిపి అందించబడుతుంది. దీనికి చరిత్ర, పురాణాల నుండి ఇతివృత్తాలు ఎన్నుకొనబడుతూ ఉంటాయి. 13 వ శతాబ్దపు రాజు స్టీఫన్ నెమ్యాన్జిక్ సభలో వినిపించినట్లు రికార్డులు ఉన్నాయి.

పాప్ సంగీతం సెర్బియన్ ప్రధాన స్రవంతిగా ఉంది. జెల్జ్కొ జొక్స్మొవిక్ 2004 యూరోవిజన్ సాంగ్ పోటీలో రెండవ స్థానంలో నిలిచాడు. 2007 లో మరిజా స్రిఫొవిక్ "మోలిట్వా" పాటతో యూరోవిజన్ పాటల పోటీలో విజేతగా నిలిచింది. సెర్బియా 2008 ఎడిషన్ హోస్టు పోటీకి ఆతిథ్యం ఇచ్చింది. పాప్ గాయకులు డోర్డే బాలాసెవిక్, గొక ట్రాజన్, జ్డ్రావ్కొ కొలిక్, అలెక్సాండ్రా రాడోవిక్, వాల్డో జార్జియా, జెలెనా టోమాషెవిక్, నాట్సా బెవాలాక్ అత్యంత ప్రజాదరణ పొందారు.

1960, 1970, 1980 లలో యుగస్లేవియా రాక్ సంగీతంలో భాగంగా సెర్బియన్ రాక్ బాగా అభివృద్ధి చెంది వివిధ రాక్ శైలులను కలిగి ఉంది. అనేక పత్రికలు రేడియో, టీవీ కార్యక్రమాలలో అందించబడుతూ ఉంది. 1990 - 2000 లలో సెర్బియాలో రాక్ సంగీతం ప్రజాదరణ క్షీణించింది. అయినప్పటికీ ప్రధాన సంగీతస్రవంతిలో అనేక సంగీత కార్యక్రమాలను అందిస్తూ జనాదరణను కొనసాగించగలిగాయి. స్వతంత్ర సంగీతం అభివృద్ధి చెందింది. 2000 వ దశకంలో ప్రధాన స్రవంతిలో పునరుజ్జీవింపబడింది. సెర్బియన్ రాక్ కార్యక్రమాలు బాజగా ఐ ఇన్టెర్‌క్తోరి, డిసిలెలిన కీసే, ఏకతారినా వెలికా, ఎలెక్ట్రిస్ని ఆర్గజమ్, ఎవా బ్రాన్, కెర్బెర్, నెవెర్నే బెబే, పార్టిబ్రేజర్స్, రిటమ్ నేరేడా, ఆర్థోడాక్స్ సెల్ట్స్, రాంబో అమాడస్, రిబ్జా కోర్బా, సార్స్, స్మాక్, వాన్ గోగ్, యు గ్రూపా, ఇతరుల వంటి సంగీత కారులు రాక్ సంగీతంలో ప్రాధాన్యత వహించారు.

మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత జానపద సంగీతం ఒక ప్రధాన సంగీత శైలిగా మొట్టమొదటిసారిగా సోఫోకా నికోలిక్ విజయవంతమైంది. ఈ సంగీతాన్ని తరువాత డానికా ఓబ్రేనిక్, అన్జలిజా మిలిక్, నాడా మాముల అభివృద్ధి చేసారు. 60 - 70 కాలంలో సిల్వానా అర్మేనియులిక్, టోమా జద్రవ్కోవిక్, లేపా లూకిక్, వాసిలిజ రేడోజిక్, విడా పావ్లోవిక్, గోర్డానా స్టోజీజేవిక్ వంటివారు కూడా ఈ సంగీతానికి ప్రోత్సాహం అందించారు.

1980 ల చివర్లో - 1990 ల ప్రారంభంలో సెర్బియాలో టర్బో-జానపద సంగీతం అభివృద్ధి చెందింది. తరువాత డ్రాగానా మిర్కోవిక్, జోరికా బ్రున్‌క్లిక్, సబాన్ సౌలిక్, అనా బెటుకా, సినాన్ సాకిక్, వెస్నా జమ్జానాక్, మైలే కిటిక్, స్నీజానా డురిశిక్, సెల్జా సుల్జాకొవిక్, నాడా టొప్కాజిక్ పాప్, నృత్య అంశాలతో జానపద సంగీతం మిశ్రం చేసి అందించడం జానపద సంగీతం పట్టణీకరణగా భావించవచ్చు. ఇటీవల కాలంలో టర్బో-జానపద సంగీతం మరింతగా పాప్ మ్యూజిక్ అంశాలను కలిగి ఉంది. కొంతమంది ప్రదర్శకులు పాప్-జానపదంగా గుర్తించారు. వారిలో సెకా (తరచుగా సెర్బియా అతిపెద్ద సంగీత నటుడిగా పరిగణించబడుతున్నాయి), జెలెనా కర్లెసా, అకా లుకాస్, సేకా అలెక్సిక్, దారా బుబమరా, ఇందిరా రేడిక్, సాసా మతిక్, వికీ మిల్కోకోవిక్, స్టోజా, లేపా బ్రెండా మాజీ యుగోస్లేవియాలో ప్రజాదరణ సాధించారు.

బాల్కన్ బ్రాస్ (ట్రూబా ("ట్రంపెట్")) ఒక ప్రముఖ శైలిగా ముఖ్యంగా సెంట్రల్, దక్షిణ సెర్బియాలో ఉద్భవించింది. మొదటి సెర్బియా తిరుగుబాటు నుండి బాల్కన్ బ్రాస్ సంప్రదాయం కొనసాగుతూ ఉంది. సైనికులను మేల్కొలపడానికి, సమీకరించి యుద్ధాలు ప్రకటించేందుకు ఒక సైనిక పరికరంగా ట్రంపెటు ఉపయోగించబడింది. పనిచేసే సమయంలో ట్రంపెటు వినోదం అందించడంలో ప్రధాన పాత్రను పోషించింది. ఎందుకంటే సైనికులు దానిని జనాదరణ పొందిన జానపద గీతాలను వినిపించడానికి సహాయకారిగా ఉపయోగించారు. యుద్ధం ముగిసి సైనికులు గ్రామీణ జీవితానికి తిరిగి వచ్చిన తరువాత సంగీతం పౌర జీవితంలోకి ప్రవేశించింది. చివరకు జననాలు, బాప్టిజంలు, వివాహాలు, అంత్యక్రియలకు వెంబడించే సంగీత శైలిగా మారింది. ఈ కళా ప్రక్రియలో రెండు ప్రధాన విధానాలు ఉన్నాయి. పశ్చిమ సెర్బియా, మరొకటి దక్షిణ సెర్బియాలకు చెందినవి. సెర్బియా ప్రఖ్యాత బ్రాస్ సంగీతకారుడు బాబ్న్ మార్కోవిక్, ఆధునిక బ్రాస్ బ్యాండ్ లీడర్ల ప్రపంచంలో అత్యంత ప్రముఖులలో ఒకడుగా పేరుగడించాడు.

అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన సంగీత ఉత్సవం గ్వాచా ట్రంపెట్ ఫెస్టివలుకు వార్షికంగా 3,00,000 సందర్శకులు ఉన్నారు. యూరోప్లో 40 అతిపెద్ద ఉత్సవాలలో యూరోపియన్ అసోసియేషన్ (యురోపియన్ ఫెస్టివల్ అవార్డులు , యురోప్ 2007 లో "ఉత్తమ యూరోపియన్ ఫెస్టివల్") ఒకటిగా గుర్తించబడింది. 2013 లో ఈ ఉత్సవానికి 2,00,000 మంది సందర్శకులు హాజరయ్యారు. ఇతర ఉత్సవాల్లో జెస్సీర్లోని నిస్, గిటరిజడ రాక్ పండుగలోని నిస్విల్లే జాజ్ ఫెస్టివల్ ప్రాధాన్యత వహిస్తూ ఉన్నాయి.

నాటకరంగం , చలనచిత్ర రంగం

జోకిమ్ వుజిక్ ఆధునిక సెర్బియా థియేటర్ స్థాపించి రంగస్థల సంప్రదాయాన్ని అభివృద్ధి చేసాడు. సెర్బియాలో 38 ప్రొఫెషనల్ థియేటర్లు ఉన్నాయి. వాటిలో అతి ముఖ్యమైనవి బెల్గ్రేడ్, సెర్బియా నేషనల్ థియేటర్ (నోవి సాడ్), సుబాటికాలోని నేషనల్ థియేటర్, నేషనల్ థియేటర్ (నీస్), క్న్‌జాజేవ్వాక్ (1835 లో సెర్బియాలో స్థాపించబడిన పురాతన థియేటర్). 1967 లో బెల్గ్రేడ్ ఇంటర్నేషనల్ థియేటర్ ఫెస్టివల్ -ప్రారంభించబడింది. ఇది ప్రపంచంలోని పురాతన థియేటర్ పండుగలలో ఒకటిగానూ అతిపెద్ద ఐదు యూరోపియన్ ఉత్సవాల్లో ఒకటిగా మారింది. మరొక వైపు స్టెరిజినొ పొజొర్జే జాతీయ డ్రామా నాటకాలు ప్రదర్శించే పండుగగా ఉంది. సెర్బియన్ నాటక రచయితలు జోవన్ స్టెరిజా పోపోవిక్, బ్రాన్స్వావ్ న్యుసిక్ పరిగణించబడుతున్నారు. ప్రస్తుతతం దుషాన్ కొవాస్వివిక్, బిల్జనా స్ర్‌బ్జ్‌నోవిక్ ప్రఖ్యాతిగడించారు.

యూరోపియన్ సినీమాటోగ్రఫీలలో సెర్బియన్ సినిమా చాలా డైనమిక్ సినిమాటోగ్రఫీలలో ఒకటి. ఫిల్మ్ సెంటర్ ఆమోదించిన గ్రాంట్ల ద్వారా సెర్బియా చిత్ర పరిశ్రమకు ప్రభుత్వం సబ్సిడీ అందిస్తూ ఉంది. 2011 లో 17 దేశీయ చలనచిత్రాలు నిర్మించబడ్డాయి. దేశంలో 22 ఆపరేటింగ్ సినిమాస్ ఉన్నాయి. వాటిలో 12 మల్టిప్లెక్సు ఉన్నాయి. వీటికి హాజరు 2.6 మిలియన్లు మించి హాజరౌతూ ఉన్నారు. మొత్తం దేశీయ చిత్రాలలో విక్రయించిన టికెట్లలో 32.3% శాతం ఉంది. సిమనొవ్సిలో ఉన్న ఆధునిక పి.ఎఫ్.ఐ స్టూడియోస్ ప్రస్తుతం సెర్బియా ఏకైక చలనచిత్ర స్టూడియో సముదాయం కొనసాగిస్తూ ఉంది. ఇది 9 స్టేట్ ఆఫ్ ది ఆర్ట్ సౌండ్ స్టేజ్ లను కలిగి ఉంది. ఇక్కడ ముఖ్యంగా అంతర్జాతీయ నిర్మాణాలు జరుగుతున్నాయి. ప్రధానంగా అమెరికన్, పశ్చిమ ఐరోపా చిత్రాలు నిర్మించబడుతున్నాయి. యుగోస్లేవియా ఫిల్మ్ ఆర్కైవ్ మాజీ యుగోస్లేవియా, ప్రస్తుతం సెర్బియా నేషనల్ ఫిల్మ్ ఖజానాగా ఉంది. ఇందులో 95 వేల చిత్ర ప్రింట్లు కలిగి ఉన్నాయి. ఇది ప్రపంచంలోని ఐదు అతిపెద్ద చలనచిత్ర ఖజానాలలో ఒకటి.

పురాతన సెర్బియా విప్లవ నాయకుడు కారడోడ్డే జీవితచరిత్ర ఆధారంగా 1896 లో ఆఫ్ ది ఇమ్మోర్టల్ వోజడ్ కరొడోర్డ్, చిత్రం సెర్బియాలో విడుదలైంది.

అత్యంత ప్రసిద్ధ సెర్బియన్ చిత్ర నిర్మాత ఎమిర్ కుస్టూరికా (లైఫ్ ఈజ్ ఎ మిరాకిల్ సినిమా దర్శకుడు), కేన్స్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్ లో ఉత్తమ చిత్రంగా రెండు గోల్డెన్ పామ్స్ లను గెలుచుకున్నాడు. 1985 లో ఫాదర్ అవే ఫామ్ లో అవే ఒకటి, మరొకటి 1995 లో అండర్గ్రౌండ్ కొరకు. ఇతర ప్రఖ్యాత దర్శకులలో గోరన్ పాస్కల్జేవిక్, దుషాన్ మకవేజ్వ్, జలీమిర్ జిలింక్, గోరన్ మార్కోవిక్, స్ర్‌దన్ డ్రాగోజీవిక్, స్ర్‌దన్ గోలుబోవిచ్లు ఉన్నారు. స్టీవ్ టెసిచ్, సెర్బియా-అమెరికన్ స్క్రీన్ రైటర్ 1979 లో బ్రేకింగ్ అవే చిత్రానికి ఉత్తమ ఒరిజినల్ స్క్రీన్ ప్లే కొరకు అకాడమీ అవార్డు గెలుచుకున్నాడు.

సెర్బియాలో ప్రముఖమైన కొన్ని ప్రముఖ తారలు యుగోస్లేవియ సినిమాటోగ్రఫీ వారసత్వం వదిలారు. వీరిలో జోరాన్ రాడిమోలోవిక్, పావ్లే వుయిసిక్, రాడిమిలా సావిక్విక్, ఒలివేరా మార్కోవిక్, మిజా అలేక్సిక్, మియోడ్రాగ్ పెట్రోవిక్ కెకెల్జా, రుజికా సోకిక్, వెలిమిర్ బాటా జివొజినొవిక్, డానిలో బాటా స్టోజ్‌కోవిక్, సేకా సబ్లిక్, ఒలివర్ కాతరినా, డ్రాగన్ నికోలిక్, మీరా స్టుపికా, నికోలా సిమిక్, బోరా టోడోరోవిచ్ , ఇతరులు ఉన్నారు. మిలెనా ద్రావిక్ సెర్బియా సినిమాటోగ్రఫీలో అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన నటి. 1980లో కేన్స్ ఫిలిం ఫెస్టివల్‌లో ఉత్తమ నటి పురస్కారం గెలుచుకుంది.

మాధ్యం

సెర్బియా రాజ్యాంగం ప్రజలకు ప్రెస్ స్వేచ్ఛ, వాక్ స్వాతంత్ర్యం కల్పిస్తుంది. " రిపోర్టర్స్ వితౌట్ బోర్డర్స్ " నివేదిక ఆధారంగా 2014 ప్రెస్ ఫ్రీడమ్ ఇండెక్స్ నివేదికలో సెర్బియా 180 దేశాలలో 54 వ స్థానం ఉంది. రెండు నివేదికలు మీడియా సంస్థలు, పాత్రికేయులు, సంపాదకీయ విధానాలు ప్రభుత్వ ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటున్నట్లు గుర్తించారు. ప్రస్తుతం మీడియా ఆర్థికంగా మనుగడ కోసం ప్రకటనల ఒప్పందాలు, ప్రభుత్వ సబ్సిడీలపై ఎక్కువగా ఆధారపడింది.

2009 లో ఎ.జి.బి. నీల్సన్ పరిశోధన ఆధారంగా సెర్బులు రోజువారీ సగటున ఐదు గంటలు టెలివిజన్ చూస్తున్నారని భావిస్తున్నారు. ఐరోపాలో ఇది అత్యధిక సగటుగా భావించబడుతుంది. పబ్లిక్ బ్రాడ్కాస్టర్ రేడియో టెలివిజన్ ఆఫ్ సెర్బియా, మూడు (ఆర్.టి.ఎస్.1, ఆర్.టి.ఎస్.2, ఆర్.టి.సి.3) ఆపరేటింగ్, మిగిలిన నాలుగు ప్రైవేట్ ప్రసార సంస్థలు: పింక్, హ్యాపీ టి.వి, పి.వి.ఎ, O2. టి.వి. ఈ ఛానళ్లను 2016 లో వీటిని వీక్షిస్తున్న శాతం: ఆర్.టి.ఎస్.ఐ 20.2%, పింక్ 14.1%, హ్యాపీ టి.వి. 9.4%, ప్రావా 9.0%, O2.టి.వి. 4.7%, ఆర్.టి.ఎస్.2 2.5%. సెర్బియాలో 28 ప్రాంతీయ టెలివిజన్ ఛానళ్ళు, 74 స్థానిక టెలివిజన్ ఛానళ్ళు ఉన్నాయి. ప్రాంతీయ చానెళ్ళతో పాటు డజన్ల సంఖ్యలో సెర్బియన్ టెలివిజన్ ఛానళ్లు కేబుల్, ఉపగ్రహ ప్రసారాలుగా అందుబాటులో ఉన్నాయి.సెర్బియాలో

247 రేడియో స్టేషన్లు ఉన్నాయి. వీటిలో 6 జాతీయ ప్రసార రేడియో స్టేషన్లు ఉన్నాయి. సెర్బియా రేడియో టెలివిజన్, రేడియో టెలివిజన్ (రేడియో బెల్గ్రేడ్ 1, రేడియో బెల్గ్రేడ్ 2, రేడియో బెల్గ్రేడ్ 3), నాలుగు ప్రైవేట్ (రేడియో ఎస్ 1, రేడియో ఎస్ 2, ప్లే రేడియో, రేడియో హిట్ ఎఫ్.ఎం). అలాగే 34 ప్రాంతీయ స్టేషన్లు 207 స్థానిక స్టేషన్లు ఉన్నాయి. సెర్బియాలో 305 వార్తాపత్రికలు ప్రచురించబడుతూ ఉన్నాయి. వీటిలో దినసరి వార్తాపత్రికలు 12 ఉన్నాయి. డైలీలు పోలిటికా, దానస్ వంటి సెర్బియా పత్రికలు 1904 లో బాల్కన్‌లో స్థాపించబడిన అత్యంత పురాతన వార్తాపత్రికలుగా ప్రత్యేకత సంతరించుకున్నాయి. అత్యధిక ప్రసరణ వార్తాపత్రికలలో వీక్నెర్జే నోవోస్టి, బ్లిక్, కుర్ర్ర్, ఇన్ఫార్మర్ వంటి పత్రికలు 1,00,000 కంటే ఎక్కువ కాపీలు విక్రయించబడ్డాయి. స్పోర్ట్స్కీ జర్నల్,ప్రివ్రెబ్ని ప్రెగ్లెడ్ అనే వ్యాపార పత్రిక, రెండు ప్రాంతీయ వార్తాపత్రికలు (డ్నెవిక్ (నోవి సాడ్), నారోడ్నే నొవిన్ (నిస్)), ఒక అల్పసంఖ్యాక దినసరి ( హంగేరియన్ భాషలో ప్రచురించబడుతున్న " మాగ్యర్ స్జొ " అనే పత్రిక) ఉన్నాయి.

దేశంలో 1,351 పత్రికలు ప్రచురించబడుతున్నాయి. వీటిలో వీక్లీ న్యూస్ మేగజైన్లు ఎన్.ఐ.ఎ, వ్రెమే అండ్ నెడెల్ జ్నిక్, పొలితికిన్ జబవ్నిక్, ప్రసిద్ధ సైన్స్ మ్యాగజైన్, మహిళల లెపోటా & జ్ద్రవ్‌ల్జె, ఆటో మాగజైన్ సాట్ రివిజ, ఐటి పత్రిక స్వెత్ కాంప్జ్యూటెరా. అదనంగా కాస్మోపాలిటన్, ఎల్లే, గ్రాజియా, మెన్స్ హెల్త్, నేషనల్ జియోగ్రాఫిక్, లే మొండెం డిప్లొమాటిక్, ప్లేబాయ్, హలో, ఇతర పత్రికలు వంటి అంతర్జాతీయ పత్రికా ఎడిషన్లు సెర్బియాలో విస్తారంగా అందుబాటులో ఉన్నాయి.

బీటా, ఫోనెట్ వంటి రెండు ప్రధాన వార్తా సంస్థలు ఉన్నాయి.

2017 నాటికి 432 వెబ్-పోర్టల్స్ (ప్రధానంగా ది.ఆర్ఎస్ డొమైన్లో) లో ఎక్కువగా సందర్శించబడుతున్నాయి. బ్లిక్, కుర్ర్ర్, న్యూస్ వెబ్ పోర్టల్ బి 92, ప్రకటనలు కుపుజేంప్రొడజాజ్ ముద్రిత డైలీల ఆన్లైన్ సంచికలు ఉన్నాయి.

ఆహార సంస్కృతి

బల్గేరియన్లు (ముఖ్యంగా మాజీ యుగోస్లేవియా), మధ్యధరా (ముఖ్యంగా గ్రీక్), టర్కిషు సెంట్రల్ యూరోపియన్ (ముఖ్యంగా ఆస్ట్రియన్, హంగేరియన్ వంటకాలు) వంటకాలతో విలక్షణంగా వైవిధ్యపూరితమైనవిగా ఉంటాయి. సెర్బియన్ సామాజిక జీవితంలో ముఖ్యంగా క్రిస్మస్, ఈస్టరు , విందు రోజులు అంటే స్లావా వంటి మతపరమైన సెలవు దినాలలో ఆహారం చాలా ముఖ్యమైనది.

ప్రధాన ఆహారంలో రొట్టె, మాంసం, పండ్లు, కూరగాయలు, పాల ఉత్పత్తులు ఉంటాయి. సెర్బియా భోజనాలకు రొట్టె ఆధారంగా ఉంటుంది. ఇది సెర్బియన్ వంటలలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. మతపరమైన ఆచారాలలో ఇది ఉంటుంది. అతిథులకు రొట్టె, ఉప్పును అందించడం సెర్బియన్ సంప్రదాయంగా ఉంటుంది. ఆహారంలో మాంసం అధికంగా వినియోగించబడుతుంది. అలాగే చేపలు కూడా ఉంటాయి. సెర్బియన్ ప్రత్యేక ఆహారాలలో సెవప్సిసి (నలుగకొట్టిన మాంసంతో చీజ్ రహిత సాసేజులను చేర్చి గ్రిల్ మీద మసాలాలను చేర్చి తయారు చేయబడేది), ప్లాజెస్కావికా, శర్మ, కజ్మాక్ (క్లాల్డ్ క్రీడ్ మాదిరిగానే పాల ఉత్పత్తి), గిబానికా (చీజ్, కాజ్ మాక్ పై), అజ్వార్ (కాల్చిన ఎరుపు మిరియాలు స్ప్రెడ్ ), ప్రోజా (మొక్కజొన్న బ్రెడ్), కాకామక్ (మొక్కజొన్న పిండి గంజి).

సెర్బియన్లు తమ దేశంలో రాకియా (రకిజా) అనే ఆహారం మొదలైందని గట్టిగా వాదిస్తుంటారు. ఇది ప్రధానంగా పండు నుండి తయారు చేయబడే మద్యపాన పానీయం. వివిధ రూపాల్లో బాల్కన్ అంతటా రాకియా విక్రయించబడుతుంది. ముఖ్యంగా బల్గేరియా, క్రొయేషియా, స్లోవేనియా, మోంటెనెగ్రో, హంగేరి, టర్కీ. స్లిజివోవికా, ప్లం బ్రాందీ, రాకియా రకానికి చెందినవిగా ఉన్నాయి. ఇది సెర్బియా జాతీయ పానీయంగా పరిగణించబడుతుంది.

క్రీడలు

సెర్బియాలో క్రీడలు ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తున్నాయి. దేశానికి బలమైన క్రీడా చరిత్ర ఉంది. సెర్బియాలో అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రీడలలో ఫుట్బాల్, బాస్కెట్బాల్, టెన్నిస్, వాలీబాల్, వాటర్ పోలో, హ్యాండ్బాల్ ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి.

సెర్బియాలో వృత్తి క్రీడలు, క్రీడా సమాఖ్యలు లీగ్లు (జట్టు క్రీడలుగా) నిర్వహించబడుతుంటాయి. ప్రొఫెషనల్ క్రీడలకు చెందిన బహుళ-క్రీడా క్లబ్బులు ("స్పోర్ట్స్ సొసైటీస్" అని పిలుస్తారు)నిర్వహించడం సెర్బియా ప్రత్యేకతగా ఉంది. వీటిలో అతిపెద్దవైన రెడ్ స్టార్, పార్టిజాన్, బియోగ్రాడ్ (బెగోగ్రేడులో) , వోజ్వోడిన (నోవి సాడులో), రాడినిక్కి (క్రగుజెవాక్), స్పార్టక్ (సుబోటికాలో) మొదలైన క్రీడా క్లబ్బులు విజయవంతంగా నిర్వహించబడుతున్నాయి.

సెర్బియాలో ఫుట్ బాల్ అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రీడగా ఉంది. 1,46,845 క్రీడాకారులను నమోదు చేసుకుని సెర్బియా ఫుట్బాల్ అసోసియేషన్ దేశంలో అతిపెద్ద క్రీడా సంఘంగా ఉంది. డ్రాగన్ డ్జాజిక్‌ను సెర్బియా ఫుట్బాల్ అసోసియేషన్ అధికారికంగా ఉత్తమ సెర్బియన్ క్రీడాకారుడుగా గుర్తించింది. ఇటీవల నెమాంజా విడిక్, డెజాన్ స్టాంకోవిక్, బ్రానిస్లావ్ ఇవనోవిచ్ వంటి ప్రముఖ క్రీడాకారులు ఐరోపాలోని ప్రముఖ క్రీడా క్లబ్బుల తరఫున ఫుట్ బాల్ క్రీడలలో పాల్గొని దేశకీర్తిని ఇనుమడింప చేసారు.

గత నాలుగు ఎఫ్.ఐ.ఎఫ్.ఎ. ప్రపంచ కప్పులలో అర్హత సాధించినప్పటికీ సెర్బియా జాతీయ ఫుట్బాల్ జట్టు తగినంత విజయం సాధించ లేదు. సెర్బియా జాతీయ యువ ఫుట్బాల్ జట్లు 2013 యు-19 యూరోపియన్ ఛాంపియన్షిప్పు, 2015 యు-20 ప్రపంచ కప్పును గెలుచుకున్నాయి. సెర్బియాలో రెండు ప్రధాన ఫుట్బాల్ క్లబ్బులు రెడ్ స్టార్ (1991 యూరోపియన్ కప్ విజేత) (బెల్గ్రేడు), పార్టిసన్ (1966 యూరోపియన్ కప్ ఫైనలిస్ట్) ఉన్నాయి. ఈ రెండు క్లబ్బుల మధ్య పోటీ "ఎటర్నల్ డెర్బీ"గా పిలువబడుతుంది. ఇది తరచుగా ప్రపంచంలో అత్యంత అద్భుతమైన క్రీడా పోటీలలో ఒకటిగా చెప్పబడుతుంది.

సెర్బియా పురుషుల జాతీయ బాస్కెట్బాల్ జట్టు రెండు ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్పులను (1998 - 2002 లో), మూడు యూరోపియన్ ఛాంపియన్‌షిప్పులను (1995, 1997, 2001), రెండు ఒలింపిక్ రజత పతకాలు (1996 - 2016 లో) సాధించింది. 2015 లో మహిళల జాతీయ బాస్కెట్బాల్ జట్టు 2015 యూరోపియన్ ఛాంపియన్షిప్ అలాగే 2016 లో ఒలింపిక్ కాంస్య పతకాన్ని గెలుచుకుంది. గత రెండు దశాబ్దాల్లో 31 మంది సెర్బియన్ క్రీడాకారులు పోడ్రేగ్ "పెజ" స్టోజాకోవిక్ (ఎన్.బి.ఎ. ఆల్-స్టార్ 3 మార్లు ), వ్లాడ్ డివాక్ (2001 ఎన్.బి.ఎ. అల్-స్టార్, ఎఫ్.ఐ.బి.ఎ. హాల్ ఆఫ్ ఫేమర్) తమ ప్రతిభ నిరూపించుకున్నారు. ప్రఖ్యాత "సెర్బియన్ కోచింగ్ స్కూల్" అత్యంత విజయవంతమైన యూరోపియన్ బాస్కెట్ బాల్ శిక్షకులను సృష్టించింది. జెల్జో ఒబ్రాడోవిచ్ శిక్షకుడుగా 9 యూరోలీయా టైటిళ్ళను గెలుచుకున్నాడు. కె.కె. పార్టిసన్ బాస్కెట్బాల్ క్లబ్ 1992 యూరోపియన్ ఛాంపియన్‌గా ఉంది.

సెర్బియా టెన్నిస్ క్రీడాకారుల ఇటీవలి విజయం దేశంలో టెన్నిస్ ప్రాచుర్యం అత్యున్నతంగా అభివృద్ధి చెందడానికి దారి తీసింది. నోవాక్ డోకోవిక్, పన్నెండు-సారి గ్రాండ్ స్లామ్ విజయం సాధించి 2011, 2012, 2014, 2015 లో ప్రపంచ నంబరు 1 గా నిలిచాడు. ప్రపంచ టెన్నిస్ అకాడమీ ర్యాంకింగులో అనా ఇవనోవిక్ (2008 ఫ్రెంచ్ ఓపెన్ విజేత), జెలెనా జాంకోవిక్ ఇద్దరూ మొదటి స్థానంలో నిలిచారు. నెనద్ జిమోన్జిక్ (మూడు సార్లు పురుషుల డబుల్, నాలుగు సార్లు మిశ్రమ డబుల్ గ్రాండ్ స్లామ్ విజేత), స్లబోడాన్ జివొజినొవిక్ పురుషుల డబల్సు క్రీడాకారులుగా మొదటి స్థానంలో ఉన్నారు. సెర్బియా పురుషుల టెన్నిసు జాతీయ జట్టు 2010 డేవిస్ కప్పును గెలుచుకుంది. సెర్బియా మహిళల టెన్నిస్ జాతీయ జట్టు 2012 ఫెడరప్ కప్పులో ఫైనలుకు చేరుకుంది.

ప్రపంచంలోని ప్రముఖ వాలీబాల్ దేశాలలో సెర్బియా ఒకటి. సెర్బియా పురుషుల జాతీయ జట్టు 2000 ఒలింపిక్సులో బంగారు పతకాన్ని గెలుచుకుంది. రెండుసార్లు యూరోపియన్ ఛాంపియన్షిప్పును గెలుచుకుంది. మహిళల జాతీయ వాలీబాల్ జట్టు యూరోపియన్ ఛాంపియన్షిప్పును రెండు సార్లు అలాగే 2016 లో ఒలింపిక్ వెండి పతకాన్ని గెలుచుకుంది.

సెర్బియా పురుషుల నేషనల్ వాటర్ పోలో ఒలింపిక్ స్వర్ణ పతకాన్ని మూడు ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్పులు (2005, 2009, 2015), 2001, 2003, 2006, 2012, 2014, 2016 లలో 6 యూరోపియన్ ఛాంపియన్షిప్పులను గెలుచుకుని హంగరీ తరువాత స్థానంలో నిలిచి విజయవంతమైన జాతీయ జట్టుగా పేరు గాంచింది. వి.కె. పార్టిసన్ ఒక ఉమ్మడి రికార్డును ఏడు యూరోపియన్ ఛాంపియన్ టైటిల్స్ గెలుచుకుంది.

ప్రసిద్ధ సెర్బియా అథ్లెటిక్స్లో: స్విమ్మర్స్ మిలోరాడ్ చెవిక్ (2009లో 100 మీటర్ల బటర్‌ఫ్లై, 50 మీటర్ల బటర్‌ఫ్లై క్రీడలలో వెండి పతక విజేతగా నిలిచాడు. 2008 లో ప్రపంచ ఛాంపియన్‌గా అమెరికన్ స్విమ్మర్ మైఖేల్ ఫెల్ప్స్‌తో 100 మీటర్ల బటర్‌ఫ్లై క్రీడలో ఒలింపిక్ రజత పతక విజేతగా నిలిచాడు). నద హిగ్ల్ (2009 వరల్డ్ 200 మీటర్ల బ్రీస్టు స్ట్రోక్‌లో ఛాంపియన్ - ప్రపంచ ఛాంపియన్‌గా నిలిచిన మొట్టమొదటి సెర్బియన్ మహిళ); ట్రాక్ అండ్ ఫీల్డ్ అథ్లెట్ ఇవానా స్పానొవిక్ (లాంగ్ జంపర్; 2016 ఒలింపిక్స్‌లో యూరోపియన్ ఛాంపియన్, కాంస్య పతక విజేతగా నిలిచాడు); రెజ్లర్ డివార్డ్ స్తన్ఫాన్క్ (2016 ఒలింపిక్ బంగారు పతక విజేత), టైక్వాండోయిస్ట్ మాలికా మాండిక్ (2012 ఒలింపిక్ బంగారు పతక విజేత).

యూరోపియన్ బాస్కెట్బాల్ చాంపియన్షిప్ 2005 పురుషుల యూరోపియన్ వాలీబాల్ చాంపియన్షిప్, 2005 పురుషుల యురేపియన్ బాస్కెటు బాల్ చాంపియన్‌షిప్ 2006,2016 పురుషుల యూరోపియన్ వాటర్ పోలో ఛాంపియన్షిప్స్, 2009 సమ్మర్ యూనివర్సియేడ్, 2012 యూరోపియన్ పురుషుల హ్యాండ్ బాల్ చాంపియన్షిప్, 2013 ప్రపంచ మహిళల హ్యాండ్బాల్ చాంపియన్‌షిప్ క్రీడలకు ఆతిథ్యం ఇచ్చింది. సెర్బియా వార్షికంగా అనేక ప్రధాన క్రీడా పోటీలను నిర్వహిస్తుంది. దేశంలో బెల్గ్రేడ్ మారథాన్, టూర్ డీ సెర్బియా సైకిల్‌రేసు వంటి వార్షిక క్రీడా కార్యక్రమాలు నిర్వహించబడుతుంటాయి.

ఇవీ చూడండి

కొసావో

మూలాలు

బయటి లింకులు

This article uses material from the Wikipedia తెలుగు article సెర్బియా, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). అదనంగా సూచించని పక్షంలో పాఠ్యం CC BY-SA 4.0 క్రింద లభ్యం Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki తెలుగు (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.