جرمنی

جرمنی (جرمن: Bundesrepublik Deutschland / بندسریپبلک ڈوئچلینڈ) لیندے وشکارلے یورپ دا اک پارلیمانی لوکراج دیس اے۔ ایدی لوک گنتی 8 کروڑ 18 لکھ اے۔ جرمنی نے 357,021 مربع کلومیٹر تھاں گھیری ہوئی اے. ایس دی بولی جرمناے۔ ایہدے 16 صوبے نیں. جرمنی دے اتر وچ اتلا سمندر ، ڈنمارک تے بالٹک سمندر نیں ، چڑھدے ول پولینڈ تے چیک لوک راج، دکھن وچ آسٹریا تے سویٹزرلینڈ تے لیندے وچ فرانس، لکسمبرگ، بیلجیم تے نیدرلینڈز نیں۔ برلن ایدا راجگڑھ اے۔ اے نیٹو تے یورپی یونین دا وی سنگی اے۔ 8 کروڑ 18 لکھ لوکاں نال اے یورپی یونین دا وڈا دیس اے۔

جرمنی اقوام متحدہ، نیٹو تے جی۔ایٹ دا رکن ا‏‏ے۔ ایہ یورپی یونین دا تاسيسی رکن تے یورپ دا سب تو‏ں زیادہ آبادی والا تے سب تو‏ں طاقتور تے دنیا د‏‏ی تیسری وڈی معيشت رکھنے والا ملک ا‏‏ے۔

جرمنی وچ کل 16 ریاستاں نيں۔ اس دا کل رقبہ 357,386 مربع کلو میٹر مطابق 137,988 مربع میل ا‏‏ے۔ درجہ حرارت موسم دے مطابق بدلدا رہندا ا‏‏ے۔ کل آبادی 83 ملین اے تے روس دے بعد یورپ دا دوسرا کثیر آبادی والا ملک ا‏‏ے۔ جرمنی یورپ دا سب تو‏ں زیادہ آبادی والا ملک اے جو مکمل طور اُتے یورپ ا‏‏ے۔ ایہ یورپی اتحاد دا سب تو‏ں زیادہ آبادی والا رکن ا‏‏ے۔ جرمنی اک بہت زیادہ غیر مرکزی (decentralised) ملک ا‏‏ے۔ اس دا راجگڑھ تے کثیر آبادی والا شہر برلن ا‏‏ے۔ فرینکفرٹ اس د‏ی اقتصادی راجدھانی اے تے فرینکفرٹ ہوائی اڈا ملک دا مشغول ترین ہوائی اڈا ا‏‏ے۔ جرمنی دا سب تو‏ں وڈا شہری علاقہ رور اے تے اس دے مراکز ڈورٹمنڈ تے ایسین نيں۔ ملک دے ہور اہ‏م شہر ہم برک، میونخ، کولون (علاقہ)، شٹوٹگارٹ، ڈسلڈورف، لائبزش، ڈریسڈن، ہانوور تے نورنبرگ نيں۔

متعدد جرمن قبیلے عہد کلاسیدی ميں جدید جرمنی دے شمالی حصہ وچ آباد ہوئے سن ۔ 100 ق م وچ اک علاقہ جرمنیہ ناں تو‏ں آباد ہويا سی۔ اک وقت جرمنی وچ ہجرت د‏‏ی ہويا چلی تے اکثر جنوب د‏‏ی جانب آبتاں۔10واں صدی دے آغازماں جرمن لوکاں نے جرمنی دے علاقہ وچ مقدس رومی سلطنت دا مرکز قائم کيتا۔ 16واں صدی وچ شمالی جرمنی پروٹسٹنٹ اصلاح کلیسیا دا مرکز بن گیا۔

1871ء وچ جرمنی اک قومی ملک بن گیا کیونجے اکثر جرمن ریاستاں متحد ہوگئياں حالانکہ سویٹزرلینڈ تے آسٹریا نے اتحاد تو‏ں انکار کر دتا۔ نويں حکومت دا پروشیا منتخب کيتا گیا تے ایہ جرمن سلطنت دا حصہ بنی۔ پہلی جنگ عظیم تے جرمن تحریک 1918ء-1919ء دے بعد جرمن سلطنت پارمانی نظام وچ تبدیل ہو گئی۔ 1933ء وچ نازی نے جرمنی اُتے قبضہ کيتا تے نازی جرمنی دا آغاز ہويا جس دے پاداش وچ آسٹریا دا شمول دوسری جنگ عظیم تے مرگ انبوہ جداں تریخ ساز واقعات رونما ہوئے۔ مغربی جرمنی وچ امریک‏‏ی، برطانوی تے فرانسیسی کالونیاں آباد سن جنہاں نو‏ں متحد ک‏ر ک‏ے مغربی جرمنی دا علاقہ بنا جدو‏ں کہ مشرقی جرمنی نو‏‏ں سوویت تو‏ں آزاد کرایا گیا۔

ناں

انگریزی دا بول 'جرمنی' لاطینی بول جرمانیہ توں بنیا اے۔ جرمانیہ بول جولیس سیزر توں چلیا تے اوہنے ایہہ فرانس وچ سُنیا سی جتھے ایہنوں رہائن دریا توں چڑھدے پاسے دے واسیاں لئی ورتیا جاندا سی ۔ حرمن شبد ڈوئچلینڈ (جرمن دیس) ڈوئچ توں بنیا اے جیدا مطلب اے عام، جیدا جوڑ عام لوکاں (diot) نال ہووے۔ ڈوئچ فیر عام جرمن لوکاں دی بولی نوں وی کیا جان لگ گیا جیہڑی کے لاطینی توں وکھری سی. لاطینی پڑھے لکھے لوکاں,. گرجے تے سائینس دی بولی سی۔ جرمنی نوں جرمن وچ ڈوئچلینڈ تے عربی تے فرانسیسی وچ اینوں المانیا آکھیا جاندا اے۔

تریخ

تھلواں سکینڈینیویا تے اتلا جرمنی, جرمن قبیلیاں دا اصل دیس اے جتھے اوہ صدیاں پہلے وس رۓ سن۔ پہلی صدی توں پہلے اوہ ایس تھاں توں دکھن, چڑھدے تے لیندے ول آۓ تے اوہناں دا گال وچ سیلٹ نال تے چڑھدے یورپ ول سلاوی تے بالٹی قبیلیاں نال واہ پیا ۔رومی شہنشاہ آگسٹس ویلے رومی جرنیل پبلیس نے جرمانیہ (رہائن توں یورال تک دا تھاں ) تے مل مارن لئی ہلہ بولیا۔ تن رومی فوجاں 9 عیسوی چ دریاۓ رائن دے پار جرمنی وچ وڑیاں پر جرمن چیرسکی قبیلے دے سردار ارمینیس نے ٹیوٹوبرگ جنگل دی لڑائی چ رومی فوج نوں ہرا کے پچھے کردتا۔ ٹیکیٹس 100 وچ لکھدا جے جرمن لوک ڈینیوب تے رہائن دے دوالے وس چکے سن۔ تیسری صدی وچ جرمن لوک ودھے تے اوناں دے کئی قبیلے فرینک، سیکسن، تے اینگل سامنے آۓ۔ اوہ آلے دوالے دےدیساں وچ وڑن لگ گۓ۔ سیکسن تے اینگل نے برطانیہ تے مل مارلیا۔ اینگلاں والی تھاں انگلینڈ اکھوائی تے فرینک گال تے چھا گۓ تے ایس دیس ناں بن گیا فرانس۔

رومی جرمن سلطنت

25 دسمبر 800 نوں شارلمین نے رومی سلطنت دی نیوں رکھی جیہڑی 843 چ ونڈی گ‏ی۔ رومی جرمن سلطنت ایدا چڑھدے پاسے دا انگ سی۔ایہہ آئیدر دریا توں لے کے رومی سمندر تک پھیلی ہوئی سی۔ اٹو شہنشاہاواں (919–1024) دے ویلے ک‏ی انگاں نوں کٹھا کیتا گیا تے 962 چ جرمن بادشاہ نوں ایناں راجاں دا اک جٹ بناکے اودا ناں رومی جرمن سلطنت رکھ کے شہنشاہ بنا دتا گیا۔ 1215 تک ایدے چ برگنڈی تے اتلا اٹلی رلے۔ 12ویں تے 13ویں صدی چ جرمن چڑھدے پاسے دے سلاو لوکاں دے دیساں ول ودے۔ ہانزا جٹ دے سنگی جرمن شہر امیر ہوۓ۔ 1315 دے وڈے قحط تے 1348-50 دے طاعون نے جرمن لوکاں دی گنتی نوں تھوڑا کردتا۔ 1356 توں رومی جرمن سلطنت اک قنون تھلے ائی تے ایدے شہنشاء چنے جان لگے۔

1517 وچ مارٹن لوتھر اک جرمن پادری نے کیتھولک چرچ دے کماں تے 95 گلاں وچ انگلی چکی تے انج پروٹسٹنٹ فرقہ دا مڈ پیا۔ بوت سارے جرمن دیساں وچ 1530 مگروں لوتھرن چرچ ای سرکاری مذہب سی۔ ایہہ مذہبی چگڑا تی سالہ لڑائی دی وجہ بن گیا جیہدے وچ 30 ٪ جرمن لوک مارے گۓ۔ 1648 نوں لیندے فالیا دے امن نال لڑائی مک گئی پر سلطنت عملی طور تے ونڈی گئی۔ 1740 توں مگروں جرمنی تے چودھراہٹ لئی آسٹریا تے پرشیا دے وچکار کھیچل چلدی رہی۔ 1806 نوں نیپولین دیاں لڑائیاں باجوں ایہہ سلطنت مُک گئی۔

جرمن سنگت تے جرمن سلطنت

فرانس دے نیپولین دے 1814 چ ہارن مگروں ویانا کانگرس ہوئي جیدے چ 39 جرمن دیساں دا اک جٹ بنایا گیا۔ لوکاں وچ فرانس دے انقلاب نے گُوڑہیاں سوچاں پیدا کر دتیاں سن۔ آسٹرین سیاستدان میترنخ نے ازادی دیاں اینان سوچاں نوں دبان لئی ٹل لائی۔ زولفراين ٹیکساں دی اک سنگت جرمنی نوں کٹھا کرن ول اک وڈا قدم سی۔ 1848 چ جرمن دیساں چ انقلاب ایآ پر کوئی خاص تبدیلی ناں ہوئی۔ پرشیا وچ ازادی دیاں سوچاں نوں دبان لئی 1862 چ بسمارک نوں چانسلر لا دتا گیا۔ 1864 چ پرشیا نے ڈنمارک نوں ہرایا تے 1868 نوں آسٹریا پرشیا لڑائی وچ آسٹریا نوں ہرا کے ہمیشہ لئی آسٹریا نوں جرمن ماملیاں توں باہر کڈھ دتا گیا۔ جرمنی نوں اک دیس بنا دے کم چ پرشیا اگے سی۔

فرانس، اتلے جرمنی دے اک جُٹ ہون تے تپ گیا۔ پرشیا تے فرانس دی لڑائی ہوگئی جیہدے وچ فرانس ہار گیا۔ فرانس دا شہنشاہ جرمنی دا بندی بن گیا۔ پیرس دے نیڑے ورسائی دے محل وچ 18 جنوری 1871 نوں جرمن سلطنت دی نیو رکھی گئی۔ پرشیا دے ہوہنزولرن ٹبر دا بادشاہ ولیم I ایس جرمن سلطنت دا شہنشاہ سی تے ایس جرمن سلطنت دا راجگڑھ برلن سی۔ آسٹریا نوں چھڈ کے ریندے سارے جرمن دیس جرمنی وچ رلاۓ گۓ۔ایس سلطنت وچ پرشیا دا حصہ 2/3 بندا سی تے اینج اوہ ایس سلطنت دی سب توں وڈی حصہدار سی۔ جرمنی دے اکجٹ ہون مگروں جرمن چانسلر بسمارک نے بڑی ہشیاری نال جرمنی نوں امن دی راہ تے رکھیا اینوں اک وڈی طاقت بنایا تے فرانس نوں کلا کرکے رکھ دتا۔ ولہلم II دے جرمن شہنشاہ بنن مگروں جرمن سرکاری سوچ نے پلٹا کھادا۔ ولہلم II نے بسمارک نوں چانلری توں لادتا۔ نویں شہنشاہ دے راج وچ جرمنی دوجیاں یورپی طاقتاں وانگوں شہنشاہی راہ ول ٹر پیا تے اینج اوہدا گوانڈی دیساں نال ویر پے گیا۔

1884 توں جرمنی نیں یورپ توں باہر افریقہ تے ایشیاء وچ اپنیاں کالونیاں بنا لئیاں۔ جرمنی نے جرمن چڑھدا افریقہ، جرمن دکھنی لیندا افریقہ کیمرون تے ٹوگو وچ کالونیاں بنا لئیاں۔ شہنشاہ ولہلم I دے ویلے تک جرمنی اک چنگی پالیسی تے چل رہیا سی پر شہنشاہ ولہلم II دے ویلے وچ جرمن پالیسی پلٹ گئی فرانس نیں برطانیہ تے روس نال رشتے جوڑ لۓ۔ جرمنی نے سلطنت آسٹریا ہنگری تے سلطنت عثمانیہ نال جوڑ بنا لیا۔

28 جون 1914 نوں سلطنت آسٹریا ہنگری دے شہزادے فرانز فرڈیننڈ دے قتل توں پہلی وڈی لڑائی چھڑ گئی جیہدے وچ جرمنی نوں ہار ہوئی۔ جرمنی دے 20 لکھ فوجی مارے گۓ اودے کولوں کلونیاں تے یورپ چ کئی تھاں کھو لۓ گۓ۔ لڑائی دے مگروں انقلاب آیا تے جرمن شہنشاہ نوں راج چھڈنا پیا۔ جرمنی وچ لوکراج ٹر پیا۔ جون 1918 نوں ورسائی دی ٹریٹی تے دسخط کرا کے جرمنی نوں بے عزت کر دین آلیاں شرطاں منن تے لفادتا گیا جیہدی وجہ توں جرمنی وچ لوک خوش نہیں سن تے اے سمجھیا جاندا اے کہ ایہدی وجہ توں جرمنی وچ نازی پارٹی تے ہٹلر آۓ۔

وائمر لوکراج تے نازی جرمنی

لڑائی تے انقلاب دے مگروں جرمنی وچ وائمر دی تھاں تے سرکار بنی۔ وائمر دے قنون تے 18 اگست 1918 نوں صدر ایبرٹ نے کگی ماری پر صلح دیاں پینڈیاں شرطاں تے کم کاج دے ڈپریشن نے لوکاں نوں وائمر لوک راج توں پرے کر دتا. ایس توں 1932 وج جرمن پارلیمنٹ نوں دو پارٹیاں جرمن کمیونسٹ پارٹی تے نازی پارٹی اپنے چوکھے سنگی ہوں باجوں چلاریاں سن۔ 30 جنوری 1933 نوں جرمن صدر پال فان ہنڈنبرگ نے تیز سوچاں رکھن والی نازی پارٹی نوں تےاوہدے آگو ہٹلر نوں سرکار بنان دا سدا دتا۔

30 جنوری 1933 نوں ہٹلر جرمنی دا چانسلر بن گیا۔ 27 فروری 1933 نوں ریشتاگ نوں اگ لگ گئی تے اس گل نوں بہانہ بنا کے لوکاں دے حقاں تے تکڑیاں پابندیاں لا دتیاں گیاں۔ ہٹلر نوں بے انت اختیار دیدتے گۓ۔ سوشل ڈیموکریٹک پارٹی نے پارلیمنٹ وچ ایس دے خلاف ووٹ دتا ۔ کمیونسٹ پارٹی دے سنگیاں نوں جیل وچ سٹ دتا گیا۔ کج ای چر وچ جرمنی اک بندے تے حکم تے چلن والا دیس بنگیا۔ کارخانیاں وچ زور فوج دے کم آنوالیاں چیزاں بنان تے سی۔

1935 وچ جرمنی نے سارلینڈ تے، تے 1936 وچ رہائنلینڈ تے مل مارلیا۔ ایہ جرمن تھاں جرمنی کولوں ورسائی دی ٹریٹی دے مگروں کھہ لۓ گۓ سن۔ 1938 وچ آسٹریا جرمنی نال رلا لیا گیا تے 1939 وچ چیکوسلواکیہ جرمنی دے تھلے آگیا۔ 1939 نوں سویت یونین تے جرمنی وشکار دوناں دیساں دے وشکارلے دیساں نوں آپس وچ ونڈن دی گل بات ہوئی ایہنوں ربنٹراپ-مولوٹوف گل بات وی کیا جاندا اے۔ ایس گل بات دے مگروں جرمن فوج وہرماخت تے سوویت یونین دی رتی فوج نے پولینڈ تے چڑھائی کردتی تے پولینڈ نوں جرمنی تے سوویت یونین نے آپس وچ ونڈ لیا۔ جرمن فوج وہرماخت نے پولینڈ تے ہلہ بولدیاں ہویاں لڑائی دے ای نویں ول بلتسکریک نوں ازمایا تے پولینڈ نوں دناں وچ بے بس کردتا۔ پولینڈ تے ہلے باجوں دوجی وڈی لڑائی ٹر پئی جیہنے ساری دنیا نوں اپنی لپیٹ وچ لے لیا۔ جرمنی نے تھوڑے چر وچ براعظمی یورپ تے اتلے افریقہ تے مل مارلیا پر برطانیہ نوں اوہ تھلے ناں لا سکیا۔ 22 جون 1941 نوں جرمنی نے ربنٹراپ-مولوٹوف گل بات نوں توڑدیاں ہویاں سوویت یونین تے ہلہ بولدتا۔ لیندے ول جرمنی دے سنگی جپان نے پرل ہاربر امریکہ تے ہلہ بولیا۔ جرمن فوج سوویت یونین دے اندر تک چلی گئی تے ماسکو توں صرف 25 کلومیٹر دے پینڈے تک اپڑ کئی پر فیر سٹالن گراڈ دی لڑائی وچ جرمن فوج نوں ہار ہوئی تے اوہ فیر چڑھدے پاسے ولوں پچھے ای ہٹدی گئی۔ ستمبر 1943 وج جرمنی دے سنگی اٹلی نے ہتھیا سٹدتے تے تے جرمن فوج نوں اوتھے وی اپڑ کے اوہدی راکھی کرنی پئی۔ 6 جون 1944 نوں امریکی برطانوی فوجاں نے نارمنڈی فرانس تے چڑھائی کیتی تے جرمنی تک اپڑ گۓ۔ رتی فوج نے برلن تے مل مارلیا ہٹلر نے اپنے آپ نوں ماردتا تے 8 مئی 1945 نوں جرمنی نے ہتھیار سٹ دتے۔

ایس لڑائی وچ 4 کروڑ لوک مارے گۓ۔ 53 لکھ جرمن فوجی تے لکھاں جرمن مارے گۓ جرمنی کولوں سائیلیشیا چڑھدا پرشیا تے ہور تھاں کھوہ لۓ گۓ۔ ڈیڑھ کروڑ جرمناں نوں یورپ دے دوجے دیساں چوں کڈ دتا گیا۔ لکھاں جرمن سوانیاں نال زیادتی کیتی گئی۔ جرمن شہر بمباری کرکے تباہ کردتے گۓ۔ ایس لڑائی وچ جرمناں نے روسی، یہودی، پولش تے کئی ہور لوکاں نوں وی لکھاں دی گنتی وچ ماریا۔

لیندا تے چڑھدا جرمنی

جرمنی نوں تے اوہدے راجگڑھ برلن نوں سوویت یونین برطانیا امریکہ تے فرانس نے 4 حصیاں وچ ونڈ کے اوہدے تے مل مار لیا۔ فرانس برطانیہ تے امریکہ نے آپنے حصے وچ اۓ جرمنی نوں رلا کے 23 مئی 1949 نوں لیندا جرمنی دی نیو رکھی گئی۔ سویت یونین والے جرمنی نوں 7 اکتوبر 1949 نوں چڑھدا جرمنی دے ناں نال اک وکھرا دیس بنا دتا گیا۔ لیندا جرمنی تیزی نال اگے ودھن لگ گیا ایتھے لوکراج چل پیا 1955 وچ اے نیٹو دا سنگی بن گیا۔ چڑھدے جرمنی وچ کمیونزم دا پربندھ چلایا گیا تے ایہہ وارسا پیکٹ دا سنگی بن گیا۔ برلن شہر دے لیہندے پاسے دے آلے دوالے اک کند برلن کند 1961 وچ کچھ دتی گئی جیہڑی ٹھنڈی لڑائی دا نشان سی۔ 1970 دے دھاکے وچ لیندے جرمن چانسلر ولی برانت نے چڑھدے دیساں نال میل جول نوں ودھایا۔ 1989 وچ ہنگری نے اپنے باڈر نوں کھل دتا تے چڑھدے جرمنی دے ہزاران جرمن ہنگری راہ لیندے جرمنی اپڑ گۓ۔ 3 اکتوبر 1990 نوں جرمنی دے دوہے پاسے رل گۓ 10 مارچ 1994 نوں بون دی تھاں برلن دوبارہ جرمنی دا راجگڑھ بنا دتا گیا۔ جرمنی نے یورپی یونین وچ وڈا رول کھیڈیا۔ جرمن یورپ دے بجاۓ یورپین جرمنی دے فلسفے نوں اگے ودھایا گیا۔ 2005 نوں اک جرمن سوانی اینجلا مرکل پہلی جرمن چانسلر چنی جاندی اے۔

جغرافیہ

جرمنی دی تھاں 357,021 مربع کلومیٹر اے۔ جیہدے وچ 349,223 کلومیٹر زمین اے تے 7,798 مربع کلومیٹر پانی اے۔ ایہہ تھاں نال یورپ دا 7واں وڈا دیس تے دنیا دا 62واں وڈا دیس اے۔ ایہہ الپس دیاں پہاڑیاں توں لے کے اتلے سمندر دے بالٹک سمندر تک پھیلیا ہویا اے۔ ایہناں دے وچکار اُچے تھاواں تے جنگل نیں تے اتلے تھاواں تے نیویں تھاں نیں۔الپس وچ سوگسپتزے 2962 میٹر نال جرمنی دی سب توں اُچی تھاں اے۔جرمنی دی سب توں نیوین تھاں اتلے جرمنی وچ شلیسوگ ہولسٹاین صوبے دے ضلع سٹائنبرگ دی اک تھاں ولسترمارش اے جیہڑی سمندر توں وی 3.54 میٹر نیویں اے۔ یورپ دے وڈے دریا رہائن، ڈینیوب تے ایلبے جرمنی توں لنگھدے نیں۔ جرمنی یورپ دا نویکلا دیس اے جیہدے سب توں بوہتے گوانڈھی نیں: ڈنمارک اتر وچ، پولینڈ تے چیک لوکراج چڑھدے ول، آسٹریا تے سویٹزرلینڈ دکھن ول، فرانس تے لکسمبرگ دکھنی لیندے ول، بیلجیم تے نیدرلینڈ اتر لیندے ول۔

جرمن صوبے

جرمنی 16 صوبیاں وچ ونڈیا ہویا اے جناں نوں جرمن وج (Länder) کیندے نیں۔ ایہناں دے ناپ وکھرے نیں۔ تن صوبے برلن ہامبرگ تے بریمن صرف شہر ای نیں۔ تھاں نال باویریا تے لوک گنتی نال اتلا رائین لیندا فالیہ وڈے صوبے نیں۔ ایہ صوبے اگوں 403 ضلعیاں وچ ونڈے ہوۓ نیں جناں وچوں 301 پینڈو تے 102 شہری ضلعے نیں۔

صوبہ راجگڑھ تھاں (مربع کلومیٹر) لوک گنتی بادنورتمبرگ سٹٹگارٹ 35,752 10,753,880 باویریا میونخ 70,549 12,538,696 برلن برلن 892 3,460,725 برانڈنبرگ پوٹسڈیم 29,477 2,503,273 بریمن بریمن 404 660,999 ہامبرگ ہامبرگ 755 1,786,448 ہیسے وائزبادن 21,115 6,067,021 میکلنبرگ-پومرینیا شویرن 23,174 1,642,327 تھلواں سیکسنی ہینوور 47,618 7,918,293 اتلا رائین لیندا فالیہ ڈسلڈورف 34,043 17,845,154 رائین لینڈ-پالاٹیناٹے مینز 19,847 4,003,745 سارلینڈ ساربروکن 2,569 1,017,567 سیکسنی ڈریسڈن 18,416 4,149,477 سیکسنی آنہالٹ مگڈیبرگ 20,445 2,335,006 شلیسوگ ہولسٹاین کیل 15,763 2,834,259 تھورنگیا ارفرٹ 16,172 2,235,025

موسم

جرمنی دا موسم درمیانہ اے۔ اوقیانوس توں آن والی گلف سٹریم دے باجوں ایہہ سردیاں وچ بوتا ٹھنڈا نئیں ہوندا تے گرمیاں وچ بارشاں لگیاں ریہندیاں نیں تے گرمنی ناپ 30 درجہ سینٹی گریڈ دے آلے دوالے ریہندا اے۔

سرکار

جرمنی اک لوکراج اے جتھے صوبیاں نوں کم کرن دی کافی کھلی چھٹی اے۔ جرمن سیاست 1949 وچ بنن والے قنون تے چلدی اے۔ جرمنی دا سیاسی قنون جرمن پارلیمنٹ وچ دو تیہائی ووٹاں نال بدلیا جاسکدا اے۔ انساناں دے وڈے حق پارلیمنٹ، عدالتاں تے سرکار دا وکھریاں ہونا۔ ایہناں دی جرمن قنون وچ تبدیلی نہیں ہو سکدی۔ جرمنی دے اک جُٹ ہون توں بعد 1990 وچ ایس قنون وچ دو نکیاں جہیاں تبدیلییاں ہی ہوئیاں۔

جرمن چانسلر جرمن سرکار نوں چلاؤندا اے۔ ایہہ وزیراعظم ورگا ای ہوندا اے۔ اینجلا مرکل اج کل چانسلر اے۔ جرمن پارلیمنٹ دو پاسیاں بندستاگ تے بندسرات نال رل کے بنی اے۔ بندستاگ دے سنگی ووٹاں نال چنوتی ہون دے مگروں ایتھے آندے نیں تے بندسرات دے سنگیاں نوں صوبے چن کے پیجدے نیں۔ جس پارٹی نوں جنیں ٪ ووٹ لبھدے نیں اوہ اوسے حساب اپنے بندے پارلیمنٹ وچ پیج سکدے نیں۔ جرمن صدر جرمنی دا وکھالا اے۔ اوہدے کول دسن جوگی طاقت ہوندی اے۔ اج کل جوخم گاؤک جرمنی دا صدر اے۔

جرمنی وچ دو وڈیاں پارٹیاں نیں کرسچن ڈیموکریٹک یونین تے سوشل ڈیموکریٹک پارٹی۔ اج تک جنے وی چانسلر بنے اوہ ایہناں دو پارٹیاں چوں ای بنے نیں۔ اک نکی گرین پارٹی وی ہے۔

دوجے دیساں نال جوڑ

جرمنی توں بار جرمنی دے 229 سفارتی مشن نیں تے 190 دیساں نال ایدے سفراتی رشتے نیں۔ 2011 وچ یورپی یونین دے بجٹ وچ ایدا حصہ (20%) سب توں زیادہ سی۔ یونائیٹڈ نیشنز نوں حصہ پان وچ ایدا نمبر تیجا(8%) اے۔ جرمنی نیٹو دا سنگی اے۔ دوجی وڈی لڑائی مگروں جرمنی نے فرانس نال گوڑے رشتے رکھے نیں۔ امریکہ تے فرانس مگروں ماتڑ دیساں نوں امداد دین والا ایہ تیجا وڈا دیس اے۔ چڑھدے پاسے دے دیساں نال ولی برانت نے یاری نوں اگے ودھایا تے گیرہارڈ شروڈر نے دوجی وڈی لڑائی مگروں پہلی واری کوسوو دی لڑائی وچ پہلی واری جرمن فوجیاں نوں لڑن لئی پیجیا۔ امریکہ نال جرمنی دے گوڑے سیاسی تے رہتلی ساک نیں۔ عراق دی لڑائی باجوں ایہناں وچ اک ٹھنڈ آئی پر دونوں دیس گوڑے کاروباری جوڑاں وچ بجے ہوۓ نیں۔ جرمنی دا 8.8% مال امریکہ تے جرمنی آن والا 6.6% مال امریکہ توں آندا اے۔

فوج

جرمن فوج وچ 183,000 فوجی نیں۔ تے جرمنی دا فوج تے خرچہ دنیا وچ نوویں نمبر تے اے۔ اپریل 2011 تک 6,900 جرمن فوجی دوجیے دیساں وچ امن رکھن لئی گے ہوۓ سن۔ 2011 تک ہر جرمن لئی فوجی سکھلائی کرنا لازمی سی ہر ہن ایہ قنون بدل دتا گیا اے۔ 17,500 جرمن سوانیاں وی فوج وچ نیں۔

جنگلی جیون

جرمنی دے (34%) تھاں تے وائی بیجی، (30.1%) تے جنگل، 13.4% تے چراگاواں تے 11.8% تھاں تے شہر پنڈ تے سڑکاں گلیاں نیں۔ یورپ دے عام رکھ تے جانور ایتھے دے جنگلان وچ لبدے نیں۔جیسمند نیشنل پارک،مورتز نیشنل پارک، ہائینرش نیشنل پارک، آئیفل نیشنل پارک جرمنی دے وڈے نیشنل پارک نیں۔ جرمنی وچ 400 دے نیڑے چڑیاکر تے پارک نیں تے اینے دنیا دے ہور کسے وی دیس وچ نئیں۔ برلن چڑیا کعر جرمنی دا سب توں پرانا چریا کر اے۔ ایتھے جانوراں دیاں ونڈاں دا اک وڈا کٹھ اے۔

کم کاج

فائل:2011 Mercedes-Benz SLK 350 BlueEFFICIENCY (R172) roadster (2011-08-16) 01.jpg

جرمنی دنیا دی دوجی وڈی ایکانومی اے۔ تیار چیزاں باہر پیجن وج دنیا وچ دوجے نمبر تے تے اندر دیس وچ لیان وچ تیجے نمبر تے اے۔ لوکاں دی خوشحالی دی پدھر اچی اے۔ جرمنی دی مارکیٹ ایکانومی اے۔ لوک پڑھے لکھے تے کم کاج جاندے نیں۔ ہیرا پھیری کوئی نیں۔ لوکاں نوں نویاں شیواں یا ودھیا شیواں بنان دی تانگ ریندی اے۔ ایہنون کم کاج نال یورپ دا انجن کیا جاندا اے۔ جی ڈی ّی 71% سروسز تے، کارچانیاں تے مال بنان دا 28%، تے وائی بیجی دا 1٪ جصہ اے۔ مئی 2012 وچ بیروزگاری 6.7% سی۔ 1 جنوری 2002 نوں جرمنی نے پورے یورپ لئی اک کرنسی یورو چلائی۔ جرمنی نوں اک ہویاں 20 ورے ہوگۓ نیں پر ہجے وی لیندے صوبے امیر نیں۔

فارچون گلوبل 500 دے ناپ وچ آن والیاں 37 کمپنیاں جرمن نیں۔فوکس ویگن، مرسیڈیز، نیویا، بائر، پورشے، ایڈیڈاس ،آڈی، سیمنز، بی ایم ڈبلیو ورگے ناواں نوں پوری دنیا جاندی اے۔

سائینس تے ٹیکنالوجی

سائینس تے ٹیکنالوجی وج جرمنی دا کم بہت ود اے۔ 103 جرمن نوبل انعام لے چکے نیں۔ 20ویں صدی وچ سائینس وچ سب توں چوکھے انعام جرمن قوم نے لۓ۔ ایلبرٹ آئینسٹائن تے میکس پلانک نے نویں فزکس دا مڈ رکھیا تے ایناں دے کم نوں ورنر ہائسنبرگ تے میکس بورن اگے لے کے گۓ۔ پر ایہناں توں پہلاں ہور وڈے ناں نیں فزکس وچ: ہرمن فان ہیلمہولٹز، جوزف فان فراؤنہوفر تے ڈینیل گیبریل فارنہائیٹ۔

جوہانز گٹنبرگ اک جرمن نے 15ویں صدی وچ پرنٹنگ پریس ایجاد کرکے پڑھہن لکھن وچ اک انقلاب دا مڈ رکھیا۔ فرڈیننڈ فان زیپلن, گوٹلیب ڈیملر، روڈلف ڈیزل تے کارل بنز آن جان وچ انقلاب لے آۓ۔ ولہیلم رونٹیگن جینے 1901 وچ فزکس وچ پہلا نوبل انعام لیا سی اوہنے ایکس رے لبی سی۔ فرڈیننڈ کوہن تے رابرٹ کوخ مائکروبیالوجی دا مڈ رکھدے نیں۔ اٹو ہاہن ریڈیو ایکٹیوٹی تے ریڈیو کیمسٹری دی نیو رکھی۔

فیلکس کلائن، ہرمن وائل، کارل وائرسٹراس ،گوٹفرائیڈ لیبنز، برنہارڈ رائیمان، ڈیوڈ ہلبرٹ تے کارل فریڈریس گاس ورگے میتھمیٹکس دے گرو جرمن سن۔ ورنہر فان براؤن نے پہلا خلائی راکٹ بنایا۔ ہائنرش ہرٹز دے کماں نیں ریڈیو دی نیو رکھی۔

میکس پلانک سوسائیٹی، فراؤنہوفر سوسائٹی، ہیلمہولٹز ایسوسیایشن سائینس وچ کھوج کرن دے وڈے ادارے نیں۔

جرمن لوک

جنوری 2010 وچ 81.8 ملین لوکاں نال جرمنی یورپ دا سب توں زیادہ لوکاں دا دیس اے تے دنیا وچ ایدا سولواں نمبر اے۔ 229.4 لوک اک مربع کلومیٹر تے اوسط نال وسدے نیں ۔ جمن ویلے جرمنی وج جیون دی اوسط عمر 80.19 ورے (77.93 مرداں لئي اےتے 82.58 زنانیاں لئي)۔ اک جرمن زنانی دے 1.41 جواک ہوسکدے نیں۔ جرمنی وچ جمدے تھوڑے تے مردے جوکھے نیں تے ایس توں اگلے وریاں وچ لوک گنتی تھوڑی ہوندی جائیگی۔

جرمن جرمنی وج وسدے لوکاں دا 91٪ بندے نیں۔ 2009 وچ 20% لوکاں دیاں جڑاں بدیسی نیں۔ ایتھے 25 لکھ ترک، 776,000 اطالوی 687,000 پولش نیں۔ 1987 دے مگروں سوویت یونین تے چڑھدے یورپ توں 30 لکھ جرمن وی جرمنی آکے وس گۓ نیں۔

دس وڈے جرمن شہر

نمبر	ناں	لوک گنتی
1	برلن	3,471,756
2	ہامبرگ	1,786,448
3	میونخ	1,353,186
4	کلون	1,007,119
5	فرینکفرٹ	688,664
6	سٹٹگارٹ	606,588
7	ڈسلڈورف	598,786
8	ڈارٹمنڈ	580,444
9	ایسن	574,635
10	بریمن	547,340

مذہب

عیسائیت جرمنی دا سب توں وڈا مذہب اے۔ 51.5 ملین لوک مزہب نوں مندے نیں جیہڑے 62.8% بندے نیں جناں وچوں 30٪ کیتھولک تے 29.9% پروٹسٹنٹ نیں۔ 1.6% لیندا آرتھوڈکس چرچ نوں مندے نیں۔ اسلام جرمنی دا دوسرا وڈا مزھب اے مسلمان 38 توں 43 لکھ تک نیں تے ایہ (4.6% 5.2%) بندے نیں۔ 250،000 بدھ مت نوں منن والے تے 200،000 یہودی نیں۔ 34.1% جرمن کسے مزھب نوں نئیں مندے۔ ایہ چڑھدے جرمنی دے رلن والے صوبیاں دے واسی نیں۔

1871ء وچ نويں جرمنی دا جنم ہويا تے اس وقت اک تہائی آبادی پروٹسٹنٹ مسیحیت اُتے عمل کردی سی جدو‏ں کہ اک تہائی آبادی کاتھولک کلیسا نو‏‏ں مانت‏ی سی۔ یہود اقلیت وچ سن ۔ گرچہ جرمنی وچ ہور عقائد دے مننے والے لوک وی نيں مگر انہاں د‏‏ی تعداد اِنّی زیادہ نئيں ہوئی کہ انہاں نو‏ں شمار کيتا جا سک‏‏ے۔ مرگ انبوہ دے دوران وچ جرمنی تو‏ں تقریباً تمام تر یہودی ختم ہو چکے سن ۔ 1945ء دے بعد جرمنی وچ مذہبی بدلاؤ شروع ہويا تے تفریق قدرے ختم ہوئی۔ مغربی جرمنی وچ ہجرت د‏‏ی وجہ تو‏ں مذہبی تنوع زیادہ دیکھنے نو‏‏ں ملیا جدو‏ں کہ مشرقی جرمنی وچ ملکی سیاست دا قبضہ رہیا۔ 1990ء دے بعد مشرقی جرمنی وچ وی مذہبی تنوع شروع ہويا تے ملک وچ انجیلی مسیحیت تے مسلما‏ن آ ک‏ے بسنے لگے۔

بولیاں

جرمن جرمنی وچ سرکاری تے سب توں زیادھ بولی جان والی بولی اے۔ ایہ یورپی یونین دیاں 23 سرکاری بولیاں وچوں اک اے تے یورپی کمیشن دیاں تن چالو بولیاں وچوں اک اے۔ دیسی تھوڑی گنتی وچ بولیاں جان والیاں بولیاں ڈینش، تھلویں جرمن، رومانی، سوربین تے فریزین نیں۔ مہاجراں دیاں بولیاں وچ ترک کردی، پولش، بلقان دیاں بولیاں تے روسی بولی آندیاں نیں۔

پڑھائی

15 ورے توں اپر دے 99٪ جرمن لکھ پڑھ سکدے نیں۔ لوکاں دی سکھلائی تے اکھ رکھنا صوبیاں دا کم کے۔ 9 سال تک سکول دی پڑھائی لازمی اے۔ دنیا دیاں 100 ودیا یونیورسٹیاں وچ 6 جرمن یونیورسٹیاں آندیاں نیں تے 200 وریا وچ 18 آندیاں نیں۔

صحت

صحت بچاؤ دا دنیا دا سب توں پرانا پروگرام جرمنی وچ 1883 وچ بسمارک نے ٹوریا۔ جرمنی اپنے جی ڈی پی دا 11٪ صحت تے لاندا اے۔ جرمنی وچ جین دا چانس مرداں لئی 77 ورے تے زنانیاں ل‏ئی 82 ورے اے تے جمن ویلے 1000 چوں 4 نیانیاں دے مرن دا خطرہ ریندا اے۔ 2010 وچ دل دا روگ مرن دی سب توں وڈی وجہ سی (41٪)۔ 2005 دی پچھ پرتیت توں پتہ چلیا جے 27٪ جوان جرمن سگرٹ پیندے نیں۔

رہتل

صدیاں توں جرمنی نوں شاعراں تے فلاسفراں دا دیس کیا جاندا اے۔ رہتلی ادارے نوں چلاناں صوبیاں دی زمےواری اے۔ جرمنی وچ 25000 لائبریریاں، 240 تھیٹر، انگنت سمفنی آرکسٹرا تے میوزیم نے۔ میوزماں وچ سلالنہ 91 ملین واری لوک جاندے نیں۔2 کروڑ سلانہ تھیٹر تے اوپیرا جاندے نیں۔ 36 لکھ لوک سمفنی آرکسٹرا سندے نیں۔ یونیسکو نے جرمنی دیاں 33 تھانواں نوں یونیسکو نے اپنی سانب چ لیا اے۔

آرٹ

البرخت دیورر کیسپر ڈیوڈ فریڈرش، تے میکس ارنسٹ جرمن مورتاں بنان وچ وڈے ناں نیں۔والٹر گروپیاس تے لڈوگ مائیز فان ڈیر روہے نے 20ویں صدی آرکیٹیکچر نوں اک نویں راہ وکھائی۔ جرمنی موسیقی دا گھر منیا جاندا اے تے لڈوگ فان بیتھوون، یوہان سبسٹیان باخ، ولفگانگ موزرت، یوہانز براہمز، رچرڈ ویگنر تے رچڑڈ سٹراس جرمن موسیقی دے منے پرمنے ناں نیں۔

ساہت تے فلاسفی

لٹریچر دا نوبل انعام لینوالے جرمن

1902 تہیوڈر مومسن نیں۔

1908 رڈلف کرسٹوف یوکن

1910 پال ہائیسے

1912 گرہارٹ ہاپٹمان

1919 کارل سپتلر

1929 تھامس مان

1946 ہرمن ہیسے

1966 نیلی زاکس

1972 ہائنرش بل

1981 الیاس کانیٹی

1999 گنٹر گراس

2004 ایلفریڈ جیلینک

2009 ہرٹا ملر

گوئٹے، فریڈرش شلر،گرم برادران، تھامس مان، ہرمن ہیسے، ہائنرش بل، گنٹر گراس جرمن ساہت دے کئی ناواں چوں کج نیں۔ 13 جرمناں نے نوبل انعام لۓ. جرمن کتاباں چھاپن والے ہر سال 70 کروڑ کتاباں 80،000 سرناویاں تے چھاجدے نیں جناں وچوں 60،000 نویں ہوندے نیں۔ جرمنی کتاباں چھاپن دی گنتی ناپ تے آنگریزی تے چینی کتاباں مگروں تیجے نمبر تے دنیا وچ آندا اے ۔ فرینکفرٹ کتاب میلہ دنیا وچ کتاباں دا اک پرانا تے وڈ میلہ اے۔

دنیا دیاں سوچاں نوں وچ تے ایہنوں نواں کرن وچ جرمن فلسفیاں دا وڈا ہتھ اے۔ گوٹفرائیڈ لیبنز،کانٹ، نطشے، فریڈرش اینگلز، کارل مارکس، شوپنہائر، شیلنگ، ہیگل تے فختے جانے پچھانے ناں نیں۔

کھیڈاں

2 کروڑ 70 لکھ جرمن کسے کھیڈ کلب دے سنگی نیں تے ایدے نال اک کروڑ 20 لکھ کلیاں ای کھیڈاں چ پیندے نیں۔ فٹ بال سب توں چوکھی پسند کیتی جاندی اے تے جرمن فٹ بال سنگت دے 63 لکھ سنگی نیں تے اینج ایہ دنیا دی سب توں وڈی کھیڈاں دی سنگت اے۔جرمن فٹبال ٹیم فیفا ورلڈ کپ 1954، 1974، 1990 وچ جت چکی اے۔ 1974 تے 2006 دے فیفا ورلڈ کپ جرمنی وچ ہوۓ۔

کار دوڑاں وچ وی جرمن سب توں اگے نیں۔ مائیکل شوماخر نے ایس کھیڈ وچ ک‎ی ریکارڈ بناۓ نیں۔ اولمپک کھیڈاں وچ جرمن کسے توں پچھے نئیں رۓ۔ ساریاں کھیڈاں دے میڈل یا ٹکے گنے جان تے جرمن تیجے نمبر تے آندے نیں۔

ہور ویکھو

• جرمن لوک
• چڑھدا جرمنی تے
• چڑھدا برلن۔
• لیندا برلن۔
• نازی جرمنی
• دوجی وڈی لڑائی
• ٹھنڈی لڑائی

باہرلے جوڑ

• سرکاری Archived 2008-04-21 at the وے بیک مشین
• جرمن چانسلر
• ڈوۓچے ویلے
• جرمنی
• جرمنی Archived 2009-02-21 at the وے بیک مشین
• جرمنی
• جرمن یاترا

مورت نگری

• 
  چانسلری، برلن
• 
  سوگسپتزے
• 
  شویرن قلعہ
• 
  کانگرس ہال برلن
• 
  ہیلگولینڈ
• 
  ہینوور
• 
  ڈو‏ئچیز میوزیم
• 
  نیوشوانسٹائن
• 
  کلون گرجا
• برانڈنبرگ گیٹ
  برانڈنبرگ گیٹ

 · جرمنی دے صوبے

برلن · بریمن · بادنورتمبرگ · باویریا · برانڈنبرگ · ہیسے · تھلواں سیکسنی · میکلنبرگ-پومرینیا · اتلا رائین لیندا فالیہ · رائین لینڈ-پالاٹیناٹے · سارلینڈ · سیکسنی · سیکسنی آنہالٹ · شلیسوگ ہولسٹاین · تھورنگیا · ہامبرگ