1993

Aquesta pagina concernís l'an 1993 del calendièr gregorian.

Occitània

França

 

Eleccions legislativas lei 21 e 28 de març per elegir la X^a legislatura de la V^a Republica. S'acabèron per una victòria majora dei partits de drecha que ganhèron 257 deputats (+127) per lo Rassemblament per la Republica (RPR) e 215 (+125) per l'Union per la Democracia Francesa (UDF). Au sen dei partits de esquèrra, lo Partit Comunista Francés (PCF) capitèt de resistir ambé 22 deputats (-2) mai lo Partit Socialista (PS) s'afondrèt ambé 57 deputats (-215). Lo 29 de març, Édouard Balladur foguèt nomat cap dau govèrn per remplaçar Pierre Bérégovoy que se suicidèt lo 1^èr de mai. Adoptèt una politica liberala amb un emprunt massís, una reduccion deis impòsts dirècts e de demenicions dei prestacions socialas de l'Estat (especialament sus lo sistèma de retirada).

Euròpa

Georgia

Alta-au-fuòc de la Guèrra Civila de Georgia començada en 1992. Lei partisans de Zviad Gamsakhourdia foguèron vencuts e perdiguèron definitivament lo poder au profiech dau govèrn Shevardnadze. En revènge, lei territòris secessionistas d'Abcazia e d'Ossetia dau Sud venguèron de facto independents.

America

Peró

Après lo còp d'estat de l'annada precedenta organizada per lo president Alberto Fujimori còntra lo sieu govèrn, una constitucion novèla foguèt adoptada. Aquò permetèt d'obtenir la reintegracion de Peró au sen de la comunautat internacionala.

Arts

Sciéncias e tecnicas

Astronomia

 

Intrada en servici dau telescòpi estatsunidenc Keck I de dètz mètres de dubertura ais Observatòris de Mauna Kea. En decembre, capitada de la mission de la naveta espaciala Endeavour destinada a l'installacion d'un sistèma de correccion optic sus lo telescòpi espaciau Hubble.

Economia

• 6 de genièr - Rudolf Nureyev, dançaire sovietic (n. 1938)
• 6 de genièr - Dizzy Gillespie, musician american (n. 1917)
• 20 de genièr - Audrey Hepburn, actritz anglobèlga (n. 1929)
• 22 de genièr - Kobo Abe, escrivan japonés (n. 1924)
• 11 de febrièr - Robert W. Holley, cercaire american, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n. 1922)
• 20 de març - Polykarp Kusch, fisician alemand, Prèmi Nobel (n. 1911)
• 1 d'abril - Prince Joan de Borbon, paire de Joan Carles I d'Espanha (n. 1913)
• 20 d'abril - Cantinflas, actor mexican (n. 1911)
• 1 de mai - Pierre Bérégovoy, primièr ministre francés (suicidi) (n. 1925)
• 19 de junh - William Golding, escrivan britanic (n. 1911)
• 10 de julhet - Armand Vaquerin, jogaire de rugbi roergàs (n. 1951)
• 31 de julhet - Rei Baudoïn de Belgica (n. 1930)
• 25 d'octobre - Vincent Price, actor american (n. 1911)
• 31 d'octobre - Federico Fellini, director de cine italian (n. 1920)
• 1 de novembre - Severo Ochoa, cercaire espanhòl, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n. 1905)
• 22 de novembre - Anthony Burgess, escrivan britanic (n. 1917)
• 4 de decembre - Frank Zappa, musician e compositor american (n. 1940)
• 7 de decembre - Félix Houphouët-Boigny, president de Còsta d'Evòri (n. 1905)
• 7 de decembre - Wolfgang Paul, fisician alemand, Prèmi Nobel (n. 1913)
• 13 de decembre - József Antall, primièr ministre d'Ongria (n. 1932)
• 16 de decembre - Kakuei Tanaka, primièr ministre de Japon (n. 1918)
• 31 de decembre - Zviad Gamsakhurdia, president de Georgia (n. 1939)
• Silvan Tolze, poèta e escrivan occitan (n. 1911)

• Prèmi Nobel de Fisica : Russell A. Hulse, Joseph H. Taylor Jr.
• Prèmi Nobel de Quimia : Kary B. Mullis, Michael Smith
• Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina : Richard J. Roberts, Phillip A. Sharp
• Prèmi Nobel de Literatura : Toni Morrison
• Prèmi Nobel de la Patz : Nelson Mandela, Frederik Willem de Klerk
• Prèmi Nobel d'Economia : Robert W. Fogel, Douglass C. North