ဒဝ်နလ်ဒ် တြုမ်ပ်အၚ်္ဂလိက်: Donald John Trump (ၜံင် ဂျုန် ၁၄၊ ၁၉၄၆) ဝွံ ဒှ်လဝ် သမတ ရးနိဂီုပံင်ကောံအမေရိကာန် မရနုက်ကဵု ၄၅။ ကိုပ်ကၠာ ညးဟွံလုပ်စိုပ် ဗဝိုင်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂှ် ညးဒှ်သၟာပရေင်ပိုန်ဒြပ် ကေုာံ ညးမဗလးတဳဗဳမွဲတၠရ။ ညးကတဵုဒှ်မၞိဟ် ကေုာံ ဇၞော်လဝ် ပ္ဍဲ ကွေန် (Queens)၊ နျူယံက်သဳတဳ (New York City)၊ တြုမ်ပ် တိုန်လဝ် ဘာတက္ကသိုလ်ဖေါရ်ဓမ် (Fordham University) ပွိုင်ၜါသၞာံတုဲ ကလိဂွံ တဆိပ်ကြာဗာချ်လာ ဒဳဂရဳ ပ္ဍဲပရေင်ပိုန်ဒြပ် နူကဵုတက္ကသိုလ် ပေန်သူလဝနဳယျာ (Wharton School of the University of Pennsylvania)။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၁ ဂှ် ညးဂွံဒှ် ဥက္ကဋ္ဌ ပ္ဍဲကဵုကမ္မဏဳအပါညးတေအ်တုဲ ကမ္မဏဳဂှ် ခုတ်ခဴ နကဵုယၟုတၟိ ဂကောံတြုမ်ပ် (Trump Organization)။ ပ္ဍဲအခိင်ညးမဒှ် ဥက္ကဋ္ဌဂှ် ကမ္မဏဳဂှ် သြိုင်တိုက်သမၠုင်အကးဂမၠိုင် (skyscrapers)၊ ဟဝ်တေဝ်ဂမၠိုင်၊ ရုင်ကသဳနဝ်ဂမၠိုင်၊ သလာတ်ဂပ်ဂမၠိုင်ရ။ ကြဴနူဂှ်ညိ ညးဂစာန်ကၠောန် ဂလိုက်တမ်ရိုဟ် ပ္ဍဲကမၠောန် ပရေင်ပိုန်ဒြပ် ဗွဲမဂၠိုင်၊ ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး နကဵုယၟုညးရ။ ကမၠောန်ပရေင်ပိုန်ဒြပ် တြုမ်ပ် ဒးစိုပ်အာကဆံင် မဒးရပ်စပ် နကဵုသၞောဝ် တွဵုရးကီု သီုကဵု သၞောဝ်ဖက်ဒရေဝ် သီုဖအိုတ် လၟိဟ် ၄၀၀၀ အလန်၊ ပၞောဝ်တအ်ဂှ် ၆ ဂှ် ဒုင်ဒေဝလဳ။ ညးပိုန်ပြဳလဝ် သွာင်မေသ် ယူနဳဝါသေ (Miss Universe brand of beauty pageants) နူကဵုသၞာံ ၁၉၉၆ စဵုကဵု သၞာံ ၂၀၁၅၊ တုဲ ညးကၠောန်ပ္တိတ် အစဳအဇန်လၟေင်တဳဝဳ (The Apprentice) နူကဵုသၞာံ ၂၀၀၅ စဵုကဵု ၂၀၁၅။
ကမၠောန်ပရေင်ဍုင်ကွာန် တြုမ်ပ်ဂှ် ဒးဒုင်စၟတ်သမ္တီလဝ် နဒဒှ် ညးမကၠောန်ဗဒှ် ညံင်ယၟုဂွံဒယှ်၊ ဝါဒဒစဵုဒစး၊ သၞောတ်ဇကုမမံင်ကေတ်တ် ကေုာံ သၞောတ်ဝါဒကောန်ဂကူ။ သဘင်မာဲသမတ သၞာံ ၂၀၁၆ ဂှ် ညးလုပ်ပြိုင် နဒဒှ် စၞးဗော်ရေပူဗၠိကာန် (Republican) တုဲ ဂွံဇၞးကေတ် ညးစၞးဗော်ဒေမဝ်ကြတိစ် (Democratic) ဟိလ်လရဳ ကၠိန်တောန် (Hillary Clinton)။ ညးဂွံဒှ် သမတ အာယုက်ဗျုအိုတ်၊ တုဲပၠန် မၞိဟ်ဟွံကေင်ယိုက်ဂၠေင်လဝ် ပ္ဍဲကမၠောန်ပၞာန် ဟွံသေင်မ္ဂး ပ္ဍဲအလဵုအသဳမွဲသာ် ဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ်သမတ အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲကဵု ဝင်ရးနိဂီုပံင်ကောံအမေရိကာန်ရ။ ပ္ဍဲအခိင် မတွဟ်မာဲဂှ် နကဵု တြုမ်ပ် စကာ နဲကဲမဟီုဗဒှ်ကေတ်တ်၊ နဲကဲအလီနာနာသာ် လတူပဝ်လသဳ ပရေင်ဍုင်ကွာန်အမေရိကာန်ရ။ တဝှ်လဟီုညးဗွဲမဂၠိုင်ဂှ်မ္ဂး ဒုင်သဇိုင် ပရေင်ပြံင်လှာဲ ကေုာံ ဝါဒဂကူဇကုခိုဟ်အိုတ်ဂှ်ရ။
ပ္ဍဲအခိင် ညးမဒှ်ဒၟံင် သမတဂှ်မ္ဂး၊ ညးပ္တိတ်အမိင် ကၟာတ်လဒဵု ညံင်ကောန်ဍုင် နူကဵု ဍုင်ဂကောံမၞိဟ်မူသလေန်မဂၠိုင်တအ် ဟွံကဵုအခေါင်လုပ်ဍုင်၊ ထ္ၜးဟိုတ်ကဵု ပရေင်ဂီုကၠီုဍုင်၊ သၠာဲသၞောတ်ပဝ်လသဳဍုင်။ ညးဖအောန်ဖျေဟ် အခေါန် သွက်ပူဂိုလ် ကေုာံ ပရေင်ပိုန်ဒြပ်၊ ကလေင်ရုပ်သီထောအ် အစဳအဇန်လျိုင်အာမ ပရေင်ထတ်ယုက် ပူဂိုလ်၊ ညးခပတိုန် Neil Gorsuch၊ Brett Kavanaugh၊ ကေုာံ Amy Coney Barrett ပ္ဍဲရုင်ဗစာသမၠုင်အိုတ်။ ညးရပ်စပ် ကိစ္စကပ်ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ လဇုဲ၊ ဟီုယဲကပ်ဂှ် အန္တရာယ်ဟွံမဲ၊ တင်မကဵုကသပ် နူကဵု ညးတာလျိုင် ပရေင်ထတ်ယုက်တအ်ဂှ် ဟွံကလင်၊ တုဲ ပ္တိတ်ဟီုဂး ပရူဟွံဍာံပြ စပ်ကဵု ယဲကပ်ကဝ်ဝိဒ်။ ပ္ဍဲကဵု ကေင်ကာဍုင်သအာင်ဂှ် တြုမ်ပ် ဖန်ဗဒှ် ဂၠံင်တရဴ အမေရိကာန်အဓိက - ညးကလေင်သ္ၚေဝ်ဂၠေပ် တင်လတုပ်စိုတ် (North American Free Trade Agreement (NAFTA) မဒှ်တင်လတုပ်စိုတ် အကြာ အမေရိကာန် ကဵု မေဇြဳကဝ်၊ တုဲပၠန် ညးနုက်တိတ် နူကဵု ဂကောံဗၞိက်တြန်ပသဳဖိစ် (Trans-Pacific Partnership)၊ နူကဵု တင်လတုပ်စိုတ် ပါရိသ် မဆေင်ကဵု ရာသဳပြံင်လှာဲ (climate change)၊ တုဲပၠန် နူကဵု တင်လတုပ်စိုတ် အဳရာန် မဆေင်ကဵု အနုလက်ကၠိုက်။ ညးပတေင်ပတိုန် ပရေင်သွံရာန်ဗၞိက် ကုဍုင်ကြုက်၊ ရုင်ကလုတ်အမေရိကာန် ပ္ဍဲဍုင်အေဿရေဂှ် ပြံင်စွံ ပ္ဍဲဍုင်ဇၞော်ဂျေရုသလေန်၊ တုဲပၠန် ပၞာန်အမေရိကာန် မနွံပ္ဍဲသဳရိယျာဂှ် နုက်ပ္တိတ်။ ညးဆဵုဂဗ ကုက္ဍိုပ်သကိုပ်ကိုဝ်ရဳယျာသၟဝ်ကျာ ကိမ် ဂျံင်အုန် ပိအလန်။ ဆဂး ပရေင်ဆဵုဂဗဂှ် ဟွံအံင်ဇၞး။
ကံင်သဳဂမၠိုက်ဂမၠာဲဗွဲတၟေင် နကဵုသကိုပ်သက ရဝ်ဗေရ်တ် မဴလ်လာ (Robert Mueller) ဂွံဆဵုကေတ် ဒဒှ်ရ တြုမ်ပ် ကေုာံ ညးမဗိုင်ဂစာန်ကဵု သွက်ညးတေအ်ဂှ် ကလိဂွံ အရီုအဗင် နူကဵုရုရှ ပ္ဍဲကဵုသဘင်မာဲသမတ ၂၀၁၆၊ ဆဂး ကိစ္စဏအ် သက်သဳခိုင်င်ကၠိုက်က် ဂွံပတိုန်ထ္ၜး ကုရုင်ဗစာဂှ် ဟွံကလိဂွံရ။ မဴလ်လာ သီုဂၠိုက်ဂၠာဲ မဆေင်ကဵု တြုမ်ပ် ကၟာတ်လဒဵုသၞောဝ်ဥပဒေ၊ ဆဂး လိက်ဒုင်စဳရေင်ညးဂှ် ဟွံကလိဂွံ အခေါင်ပတိုန်ထ္ၜးရ။ ကုမၞိဟ်မလဴထ္ၜး ပရူတြုမ်ပ် မကလိဂွံ အရီုအဗင် နူရုရှာ မသုန်တၠဂှ် ဗွဲကြဴညိ တြုမ်ပ် သၠးကဵုဒုဟ်ရ။ ကြဴနူ တြုမ်ပ် မလုပ်ပထုဲ ပ္ဍဲကဵု ပရေင်ဍုင်ကွာန် ရးနိဂီုယူကြိုန်တုဲ ညးမပြိုင်ပကာန်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကုညးတေအ် ဂျဝ်ဗိဒေန် စုတ်စောဲ ဒဒှ်ရ ညးစကာအဝဵု သွက်ဂုဏ်ဖိုလ်ပူဂိုလ် ကေုာံ ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက် အမိင်ကောန်ဂရေတ်။ ဆဂး နကဵုသေနိတ် တးပါဲလတူ မစုတ်စောဲတအ်တုဲ လလောင်တြး ဒဒှ်ရ ညးဟွံမဲကုဒုဟ် ပ္ဍဲကဵု ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၀ ဂှ်ရ။
ပ္ဍဲသဘင်မာဲသမတ ၂၀၂၀ ဂှ် တြုမ်ပ် ကျအာမာဲ ကုဗိဒေန်၊ ဆဂး ညးဟွံဒုင်တဲသွဟ်မာဲ။ ညးဟီု မာဲဂှ် မာဲအလီတုဲ တးပါဲ သွက်ဂွံပအပ်ကဵု အဝဵုသမတရ။ နာဍဳညိည ကိုပ်ကၠာဟွံဂွံ လလောင်တြး သွဟ်မာဲ ပ္ဍဲကဵု ဇာန်နဝါရဳ ၆၊ ၂၀၂၁ ဂှ် တြုမ်ပ် ဆဝ်မ္ၚုဟ် ကုညးမထံက်ဂလာန်ညး သွက်ဂွံဇက်တိုန် ဍုင်ဇၞော်ရးနိဂီုပံင်ကောံ "ထ္ၜးဆန္ဒ နကဵုနဲကဲၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်၊ နကဵုစိုတ်ဓါတ်ဆာန်ဂကူဂှ် ကရေဲညံင်ညးဂမၠိုင် ဂွံမိင်ရမ္သာင် ပၟိက်ဆန္ဒဇကု" မၞိဟ်မထံက်ဂလာန်ညး ခြာဟွံလအ်ဂှ် ဇက်ဂၠောဲလုပ် ပ္ဍဲကဵုရုင်ကောန်ဂရေတ်။ ညးစၞးကောန်ဂရေတ်တအ် ဒးဒြေပ်တိတ်နူကဵုရုင်တုဲ ဟိုတ်နူဆိုန်ကပိုက် ဗၠာဲသၟိင်တုဲ မၞိဟ်မသုန်တၠ ဒးအိုတ်အာလမျီု။ ထပှ်တ္ၚဲ ကြဴနူဂှ်၊ နကဵုစၠတ်ထဝ် ပတိုန်ဂလာန် ကုရုင်ဗစာနိဂီု နကဵုဒုဟ်ကလိုက်ကမဵုဍုင်တုဲ ပ္ဍဲကဵု ဝင်ရးနိဂီုပံင်ကောံအမေရိကာန်မ္ဂး နကဵုညးမွဲဟေင် ဒှ်မၞိဟ် မဒးဒုင်စောဲလဝ်ဒုဟ် ပ္ဍဲရုင်ဗစာနိဂီု ၜါအလန်ရ။
This article uses material from the Wikipedia မန် article ဒဝ်နလ်ဒ် တြုမ်ပ်, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ပရောပရာတၚ်လညာတ်တၞဟ်ယဝ်ရဟွံမွဲတှ်ေပ္ဍဲ CC BY-SA 4.0 မဒုၚ်ကေတ်မာန်ရ။ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki မန် (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.