1972

• 5 jannewarie - President Nixon kóndigt in San Clemente, Californië, de óntwikkeling aan van ein herbruukbaar ruumdevaartuug aan: 't Space Shuttleprogramma.
• 12 jannewarie - De Amerikaanse televisieserie All in the Family versjient veur 't eësj op de Nederlandse tv.
• 14 jannewarie - Margrethe II van Daenemarke weurt de ièrsjte vrouweleke monarch van Daenemarke in Modernen Tied
• 30 jannewarie - Bloody Sunday: biej ein demonstratie in 't Noord-Ierse Londonderry sjut 't Britse leger 13 burgersj doad.
• 3 fibberwarie - Äöpening van de èlfde Olympische Wèntjersjpele in Sapporo, Japan. 't Zint de eësjte Wèntjersjpele in Azië. De Nederlandse sjaatsploog, mèt ónger angere Ard Schenk, Stien Kaiser, Kees Verkerk en Atje Keulen-Deelstra, wint in totaal veer gouwe, drie zilvere en tweë brónze medailles.
• 14 fibberwarie - In Brussel wirt 't "Cultuurpact" gesjlaote veur de besjerming van de filosofische en religieuze minderheje. Dit pact moosj eine gezónje basis vorme veur de culturele autonomie. 't Is ein van de sjtappe nao de federale sjtaot Belsj.
• 29 fibberwarie - Nao nogal emotionele debatte nump in Nederlandj de Tweëde Kamer ein motie-Voogd aan, wo-in de regering wirt opgerope aaf te zeen van häör veurnumme óm de drie van Breda vriej te laote.
• 15 miert - The Godfather geit in New York in première.
• 26 miert - Walter Planckaert wint de zevende editie van Nederlands ènnige wielerklassieker, de Amstel Gold Race.
• 10 april - In Iran truf ein aardbaeving mèt ein krach van 7,2 de sjtad Ghir Karzin in de provincie Fars en ein gebeed van 250 kilomaeter dao-ómhaer. Meë es 5300 luuj kómme óm.
• 22 april - Veur eige pebliek wint Tsjecho-Slowakije 't waereldkampioensjap ieshockey veur A-lenj.
• 29 april - Aanval van Hutu-guerrilla's in Burundi op leje van de regerende Tutsi-sjtam, wobiej tösje de 5000 en 15.000 Tutsi's gedoad waere. 't Tutsi-regeringsleger sjleit truk mèt hulp van Zaïre. Eindj mei waere circa 100.000 Hutu's gedoad. Väöl van hun vluchte nao de naoburige sjtate.
• 22 mei - De Nederlandse damgroatmeister Ton Sijbrands wirt in Hengelo waereldkampioen damme. Saer 1955 waas deze titel allein mer door Russe gewónne.
• 22 mei - Richard Nixon bezeuk es eësjte Amerikaanse president de Sovjet-Unie. Mèt Leonid Brezjnev besjpruk hae ónger angere de waopereductie.
• 26 mei - 't SALT I-verdraag tösje de Sovjet-Unie en de Verenigde Sjtate wirt geteikend.
• 27 mei - Decreet van de Nederlandse Cultuurraod (veurluiper van 't Vlaams Parlemènt in Belsj), rakende 't taalgebruuk biej de eëdaaflègking. Hiebiej wirt veurgesjreve, dat allein de eëd in 't Nederlands gèldj in 't Nederlandstalige landjsgedeilte. Hiejdoor wirt de wèt van 30 juli 1884 opgehaeve.
• 31 mei - In de Rotterdamse Koep wint Ajax de Europacup door mèt 2-0 Inter Milaan te versjlaon. Allebei de gole waere gemaak door Johan Cruijff. In 't TV-versjlaag wirt veur 't eësj gebruuk gemaak van herhaling van beelde in slow motion.
• 1 juni - Andreas Baader van de Baader-Meinhof-groep (RAF) geuf zich gewónne nao ein heëvig gevech mèt de Wes-Duutsje peliesie.
• 6 juni - Leje van de Volksunie (VU) hiese de regionaal Vlaamse leëuwevlag aan de gevel van 't Belzje Parlemènt. De sjtunt, dae nauweliks tweë oer doert, haet noch feitelik noch symbolisch ènnig gevolg.
• 15 juni - De 37-jaorige Ulrike Meinhof, kopsjtök van de Wes-Duutsje anarchistische Baader-Meinhof-groep wirt aangehawwe in Hannover, same mèt de 27-jaorige óngerwiezer Gerhard Müller.
• 15 juni - Cathay Pacific vluch-700Z sjtort neer nao ein bómexplosie in Vietnam. Alle 81 inzittende kómme óm 't laeve.
• 18 juni - Wes-Duutsjlandj wint in Brussel 't EK voetbal door de Sovjet-Unie in de finale mèt 3-0 te versjlaon.
• 19 juni - In de nach van 19 juni belt de nachwaker Wills, in Washington D.C., de peliesie op, óm te melje dat vief inbraekersj op 't hoofketeer van de democratische partiej zitte. Ze waere aangehawwe. Daomit sjtart 't bekènde Watergate-sjandaal, dat leijt tot 't gedwónge veurtiedig óntsjlaag van president Nixon, tweë jaor later.
• 23 juli - De Belzje fitserenner Eddy Merckx wint opnuuj - veur de veerde keër - de Runj van Frankriek.
• 11 augustus - Eine wèndjhoos truf camping Duinaord op Amelandj. D'r valle drie doaje en hónderde gewónje.
• 22 augustus - De Noord-Hollandsje badplaatsje Callantsoug en Schoorl weigere ein deil van hun sjtrande besjikbaar te sjtèlle veur naaksjrecreatie.
• 5 september - Biej de 20e Olympische Sjpele in München giezele ach leje van de Palestiense terreurgroep Zjwarte September de Israëlische sjportploog. De giezeling wirt mèt geweldj beèndigd op 't vleegveldj, wobiej zevetieën doaje valle: alle giezelaers en vief terroriste.
• 30 september - Radio Veronica verhoes van 192 nao 538 maeter in de middegolf. De zeëzenjer is noe in vriewaal gans Nederlandj good te óntvange.
• 19 december - Mèt de trukkóms van Apollo 17 op aarde kump d'r ein eindj aan 't Project Apollo. De astronaute Cernan en Schmitt zint veuluipig de lètste luuj die op de maon zint gewaes en ouch de lètste die óntsjnapde aan de aardse zjwaortekrach. * 29 december - De allereësjte ramp mèt ein widebody vleegtuug. Eine Lockheed L-1011 TriStar van Eastern Air Lines sjtort neer in de Everglades.

zónger datum

• Sietz Leeflang rich in Boxtel ein óngerzeukcentrum op veur kleinsjalige, milieuvruntjelikke landjboew: De Kleine Aarde.
• In Reykjavik vundj de tweëkamp óm 't waereldkampioensjap sjake plaatsj. Bobby Fischer versjleit Boris Spasski.

Nobelprieze

• Natuurkunde: John Bardeen, Leon Cooper en John Robert Schrieffer "um hun same oontwikkelde theorie veur supergeleiing, gemeinelek de BSC-theorie geneump."
• Sjemie:
  • Christian B. Anfinsen "um zie werk euver ribonuclease, in 't bezunder umtrint 't verband tösse de aminozoerereeks en de biologisch actief bevesteging."
  • Stanford Moore en William H. Stein "um hun bijdrage aon 't begrip vaan 't verband tösse de sjemische structuur en de katalytische wèrking vaan 't actief centrum vaan 't ribonucleasemolecuul."
• Geneeskunde: Gerald Edelman en Rodney Porter "um hun oontdèkkinge umtrint de sjemische structuur vaan antiliechame."
• Literatuur: Heinrich Böll "um zien sjriefsele die, door hun combinatie vaan e breid perspectief op zienen tied en 'n geveulege hand vaan karakterisere, höbbe bijgedraoge aon 'n vernuiing vaan de Duitse literatuur."
• Vrei: neet oetgereik
• Economie: John Hicks en Kenneth Arrow "um hun pionerende bijdrage aon de algemein economische evewiechstheorie en de welzienstheorie."

Maan vaan 't Jaor

Richard Nixon (twiede kier) en Henry Kissinger

• 5 jannewarie - Sasha, Duutsje zenger
• 23 jannewarie - Marcel Wouda, Nederlandse zjwömmer
• 24 jannewarie - Daan Schuurmans, Nederlandse acteur
• 24 jannewarie - Ulla Werbrouck, Belzje judoka
• 28 jannewarie - Léon van Bon, Nederlandse fitserenner
• 11 fibberwarie - Steve McManaman, Èngelsje voetballer
• 22 fibberwarie - Michael Chang, Chinees-Amerikaanse tennisser
• 22 fibberwarie - Claudia Pechstein, Duutsje sjaatsster
• 29 fibberwarie - Pedro Sánchez, Spaonse politicus
• 4 miert - Jos Verstappen, Nederlandse autocoureur
• 6 miert - Marianne Thieme, Nederlandse dereactiviste, politica en publiciste
• 20 miert - Daniela Hunger, (Oas-)Duutsje zjwömster en olympisch kampioen
• 22 miert - Prins Pieter-Christiaan, zoon van Prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven
• 23 miert - Rubens Barrichello, Braziliaanse autocoureur
• 23 miert - Jonas Björkman, Zjweedse tennisser
• 23 miert - Guus Meeuwis, Nederlandse zenger
• 27 miert - Jimmy Floyd Hasselbaink, Nederlandse voetballer
• 13 april - Rein Baart, Nederlandse voetbalkeeper
• 18 april - Annette Sekrève, Nederlandse prinses
• 19 april - Rivaldo, Braziliaanse voetballer
• 20 april - Froukje de Both, Nederlandse actrice en televisiepresentatrice
• 22 april - Sabine Appelmans, Belzje tennisster en televisiepresentatrice
• 16 mei - Andrzej Duda, Poolse prizzedènt
• 28 mei - Michael Boogerd, Nederlandse fitserenner
• 3 juni - Marjon de Hond, Nederlandse waervrouw

 

• 22 juni - Jeroen van der Boom, Nederlandse televisiepresentator en zenger
• 22 juni - Emanuel Filibert van Savoye, kleinzoon lètste keuning Umberto II van Italië
• 23 juni - Zinédine Zidane, Franse voetballer
• 24 juni - Robbie McEwen, Australische fitserenner
• 25 juni - Danny Stam, Nederlandse fitserenner
• 17 juli - Jaap Stam, Nederlandse voetballer
• 30 juli - Dennis Looze, Nederlandse triatleet
• 2 augustus - Corinne Rey-Bellet, Zjwitserse skiester en misdaadsjlachoffer (gesjtorve 2006)
• 28 augustus - Beertje van Beers, Nederlandse televisiepresentatrice
• 30 augustus - Cameron Diaz, Amerikaanse actrice
• 30 augustus - Pavel Nedvěd, Tsjechische voetballer
• 6 september - Dinand Woesthoff, Nederlandse zenger (Kane)
• 9 september - Miriam Oremans, Nederlandse tennisster
• 10 september - Mariano Bombarda, Nederlands-Argentijnse voetballer

 

• 11 september - Ricky Koole, Nederlandse actrice
• 7 oktober - Loek van Wely, Nederlandse sjaker
• 13 oktober - Prins Jaime en zien tweëlingzöster Margarita, kènjer van prinses Irene
• 16 oktober - Flea, Amerikaanse bassis (Red Hot Chili Peppers)
• 17 oktober - Eminem, Amerikaanse rapper
• 18 oktober - Karl Nehammer, d'n allewiele bondskanseleer van Oasteriek
• 4 november - Luís Figo, Portugese voetballer
• 7 november - Josh Duhamel, Amerikaansen acteur
• 25 november - Stefan Everts, Belzje motorcrosser
• 29 november - Rodrigo Pessoa, Braziliaanse sjprèngruter
• 7 december - Hermann Maier, Oasteriekse skiër
• 22 december - Vanessa Paradis, Franse zangeres en actrice
• 28 december - Patrick Rafter, Australische tennisser

• 1 jannewarie - Maurice Chevalier (83), Franse zenger
• 3 jannewarie - Frans Masereel (82), Belzje houtsjniejkunstenaer
• 12 jannewarie - Henri Pieck (76), Nederlandse architect, teikenaer en kunssjilder, tweëlingbroor van Anton
• 14 jannewarie - Frederik IX (72), Deense keuning
• 27 jannewarie - Mahalia Jackson (60), Amerikaanse gospelzangeres
• 31 jannewarie - Mahendra (51), Nepalese keuning
• 11 fibberwarie - Jan Wils (80), Nederlandse architect
• 13 fibberwarie - Marinus Jan Granpré Molière (88), Nederlandse architect en sjtejeboewer
• 17 fibberwarie - Pieter Wijdenes (99), Nederlandse wiskundige
• 25 fibberwarie - Hugo Steinhaus (85), Poolse wiskundige
• 26 fibberwarie - Tom Manders (50), Nederlandse teienaer en cabaretier
• 8 miert - Erich von dem Bach-Zelewski (73), Duutsje SS-offeseer en Holocaustpleger
• 20 miert - Gerard Bosch van Drakestein (84), Nederlandse fitserenner
• 20 miert - Jan Engelman (71), Nederlandsen diechter
• 27 miert - Maurits Cornelis Escher (73), Nederlandse kunstenaer
• 3 april - Ferde Grofé (80), Amerikaanse componist en arrangeur
• 4 april - Sieuwert Bruins Slot (66), Nederlandse politicus (ARP), parlemèntslid en hoofredacteur van Trouw
• 4 april - Stefan Wolpe (69), Amerikaanse componist
• 14 april - Johan Cortlever (86), Nederlandse zjwömmer en waterpoloër
• 14 april - Niño de Ricardo (68), Sjpaanse gitarist en componist
• 23 april - Hein Vos (68), Nederlands socialistisch politicus en opsjtèller van 't Plan van de Arbeid
• 27 april - Kwame N'krumah (62), Ghanese sjtaatsman
• 2 mei - J. Edgar Hoover (77), Amerikaanse directeur van de Federal Bureau of Investigation (FBI)
• 14 mei - Theo Haze (68), Nederlandse sjpion en verzètsman
• 22 mei - Margaret Rutherford (80), Britse actrice
• 22 mei - Cecil Day-Lewis, Iers-Èngelsje dichter, criticus en prozasjriever
• 24 mei - Asta Nielsen (88), Deense actrice
• 28 mei - De Hertog van Windsor (77), Britse keuning Eduard VIII (1936)
• 31 mei - Watchman Nee (68), Chinese predikant
• 5 juni - Louis Mottiat (82), Belzje fitserenner
• 20 juni - Bernardina Midderigh-Bokhorst (92), Nederlandse kunstenaer
• 7 juli - Talal van Jordanië (63), Keuning van Jordanië
• 8 juli - Ghassan Kanafani (36), Palestiense sjriever en dramatist
• 10 juli - Gejus van der Meulen (69), Nederlandse voetbalkeeper
• 25 juli - Joep Nicolas (74), Nederlandse glazeneer, sjilder
• 14 september - Piet Jacobszoon (69), Nederlandse zjwömmer
• 16 september - Jan de Natris (76), Nederlandse voetballer en atleet
• 22 september - Benedicto Kiwanuka (50), Oegandese politicus
• 20 oktober - Harlow Shapley (86), Amerikaanse astronoom
• 1 november - Robert H. MacArthur (42), Amerikaanse ecoloog
• 12 december - Harry S. Truman (88), 33ste president van de Verenigde Sjtate
• 21 december - Paul Hausser (92), Duutsje militair
• 23 december - Andrej Toepolev (84), Russische lóchvaartpioneer en vleegtuugboewer

•  
  Maurice Chevalier,
  gesjtórve op 1 jannewarie 1972.
•  
  gesjtórve op 27 jannewarie 1972.
•  
  De Hertog van Windsor, Edward VIII,
  gesjtórve op 28 mei 1972.
•  
  Harry Truman,
  gesjtórve op 12 december 1972.

• Ein leedje oet de Fabeltjeskrant wirt eine hit: Hup daar is Willem mèt de waterpomptang, door Frans van Dusschoten.
• Album toptieën

1. Himself - Gilbert O'Sullivan
2. Harvest - Neil Young
3. Concert For Bangla Desh, The - Diverse Artieste
4. Simon & Garfunkel's Greatest Hits - Simon & Garfunkel
5. Acceleration - Middle Of The Road
6. Moods - Neil Diamond
7. Deep Purple In Rock - Deep Purple
8. Voor De 3e Keer Alle 13 Goed! - Diverse Artieste
9. Introspection - Thijs van Leer
10. Top Star Festival - Diverse Artiesten

• Simon Vestdijk ziene in 1933 gesjreve roman Kind tussen vier vrouwen wirt dit jaor veur 't eësj gepubliceerd.

• The Godfather, Francis Ford Coppola.
• Last tango in Paris door Bernardo Bertolucci, mèt Marlon Brando en Maria Schneider.
• Bij de beesten af, Bert Haanstra.

• Polygoon jaoreuverzich 1972 (Nederlandj) (.wmv)

 

In de categorie 1972 van Wiki Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje