Тарих

ἱστορία — жузун, къекъуьна чирун) — алатай чӀава инсан (адан крар, гьал, дуьньядин кьатӀунар, социал алакъаярни тешкилатар ва икӀ мад) чирзавай чирвилерин област ва гьакӀни гуманитар илим я.

ГуьтӀуь манада тарих — вакъиайрин галай-галайвал, тарихдин процесс, тегьерар кхьенвай фактрин объективвал тайин авун ва вакъиайрин себебрикай нетежаяр хкудун патал алатай девирдиз талукь жуьреба-жуьре чешмеяр чирзавай илим я.

• Археография
• Археология
• Архиварчирвал
• Архонтология
• Бонистика
• Вексиллология (тӀаратӀарчирвал)
• Генеалогия
• Генетик генеалогия
• Геральдика (гербарчирвал)
• Дипломатика
• Документарчирвал
• Тарихдин география
• Тарихдин демография
• Тарихдин информатика
• Тарихдин метрология
• Чешмеярчирвал
• Кодикология
• Нумизматика
• Ономастика
• Палеография
• Папирология
• Публик тарих
• Сфрагистика
• Фалеристика
• Хронология
• Эортология
• Эпиграфика

• Антропология
• Гендер тарих
• Социомедениятдин антропология
• Культурология
• Вилаятарчирал
• Психотарих
• Этнологияни этнография

• Дяведин тарих
• Тарихдин психология
• Медениятдин тарих
• Илимдин тарих
• Гьукуматдинни ихтиярдин тарих
• Сиясатдинни ихтиярдин чирвилерин тарих
• Диндин тарих
• Экономикадин тарих