Setèmber

Setèmber (settembre in italiân) l' é còl di nōv di mèiş ed l'ân secònd al Lunâri Gregoriân, al cûnta 30 dé e l'é int la secònda metê 'd un ân civîl.

I sègn dal strèli ed setèmber în la Vêrgin e la Balânsa (dal 23 ), mèinter al stagiòun în l' îstê e l'avtûn (dal 22 o 23), difâti setèmber l'é l' ûltem mèiş ed l' istê e al prém ed l'avtûn.

Al nòm al deşvîn dal latèin "september", che a só vôlta al deşvîn da"septem", sèt, perché l'ēra al sètim mèiş dal lunari rumân, ch' al cumincêva cun al mèiş ed mêrs. Int al 37 l'imperadōr Caligola l'à cambiê al nòm dal mèiş cun "Germanico" in unōr ed só pêder ch' al gh' îva cól nòm, mó dôp la môrt ed l'imperadōr, al vîn masê, al nòm dal mèiş al tōrna còl uriginêl.

Ind l' 89 al nòm l'é stê cambiê incòra cun "Germanico", stà vôlta per festegêr 'na vitôria ed l'imperadōr Domiziano insém a i Chatti, mó ânca Domiziano al mōr, ânca ló masê, e al nòm dal mèiş l'é turnê còl ed è préma.

'Na véta cûrta l' à 'vû la rifōrma dal lunâri fâta da Commodo, dóve a setèmber a 'gh gnîva dê al nòm "Amazonius". Int al Lunari ed rivulusiòun francèişa l'ân al finîva a cavâl dal mèiş ed setèmber: fîn al 16/17 ed setèmber a 's ēra int al mèiş ed "Fruttidoro", pó a gh'ēra sînch dé ciamê "Sanculottidi", sê ind j ân bişestîl, dal 22 ed setèmber a la fîn dal mèiş a 's caschêva int al prém mèiş dal lunâri ed la rivulusiòun: "Vendemmiaio"

• Wiki Commons contiene file multimediali su Setèmber