C'l artìcul chè 'l è scrit in Piasintëin
Evoluzione demografica
Piaṡëinsa (Italian: Piacenza) l'é un cumoin ad 103.487 abitant, capitäla d'la sò pruvincia. Mìsa ṡu tra Emilia e Lumbardia, la citä e la so pruvincia i sëintan a bota l'inflüëinsa d' Milan: i en culegä a la so region ecunomica par tant mutiv e in d' la storia i g' han daspës ligä i so dëstëin.
Piaṡëinsa l'é in d' la Pianüra Padana a 61 metar in sal livél dal mär e l'é nasì in s' la riva destra dal Po, in dua i van föra al Trèbia a ovest e la Nür a est ad la citä.
Pö u menu a 15 chilòmetar in vër süd, i tacan i Colli Piacentini (Culëini Piaṡintëin), 'l prinsipi d' l'Appennino Ligür. La so puśision geugrafica la g'ha sëimpar fat la so furtoina militära e l'ha fata dvintä impurtanta par ies un sid in dua i s'incrùśan la feruvìa e i autusträ.
Piaṡëinsa l'é 'na citä d'ärt, e la g'ha un gran patrimonii artistic, par via d'la so storia milenäria.
I s' pölan truä bota palasi nubiliär cun un gran valur ch' i g'han di giardëin bèi a bota. Piaṡëinsa a l'é una "Citä ad palasi" posé ca tüt i ätar ad la Val Padana. Vist ca la gh'era mia 'na curt fissa (al Palass Farnés l'é mia stä sëimpar al sëintar d'la famiglia parchè dop d'un sert periud la capitäla dal dücä l'é stä spustä a Pärma), atsé i nobil i han pudì fä vëd la so puśisiòn cun i so opar architetonich. I posé impurtant i en:
Ätar palassi ch' i dan blësa e impurtansa a la citä i en:
Ätar palassi ch'i s' pölan ricurdä i en:
I palàsi Gotic, dal Guernatur e di Marcànt i en in d'la Piasa Caväi, ca l'é sëimpar stä cunsiderä al sëintar d'la citä e d'la so vita. La piasa la ciapa al num dai dü statui ad Ranuccio e Alessandro Farnéś in s'i caväi, c' l'ha fat Francesco Mochi in dal perìud tra 'l 1612 e 'l 1628.
La fera d' Piaśëinsa l'é vüna dil pö antig d'la region Emilia-Rumagna. Al növ cumples espuśitiv c'a l'é apena föra d'la citä, ades l'é gestì da Piacenza Expo. Vöin di vant ad Piasëinsa l'é ca l'era stä la prima sede d'la Federconsorzi, fundä in dal 1892, ca l'é mäi pö andä in crisi dop un secul ad vita.
La pusision d'la citä tra Türëin, Bulògna e Genua e al fat ca g'he taca Milan i han fat dvintä Piasëinsa un impurtant sëintar feruviäri e d' l'autusträ. Par Piasëinsa i g'pàsan l'autusträ A1 (Milan-Nàpuli) e l'autusträ A21 (Türëin-Piasëinsa-Brësa). Par al trasport aereo, i aeruport püsè taca i en l'Aeruport ad Pärma e i tre aeruport lumbärd: Aeruport ad Milan-Malpensa, Arport ad Milan-Linate e l'Aeruport ad Bergam-Orio al Serio, taca a Bêrgum.
A Piasëinsa a gh'e i squädri ad balon Piacenza Calcio, ad pallavolo ad'la Serie A1 Copra Volley Piacenza. A gh'e anca dü squädri ad Rugby, ca i en asè famus: 'l Termoraggi Piacenza Rugby e al Piacenza Lyons Rugby. In dal baseball Piasëinsa l'é rapresentä dal Piacenza Baseball e dai Red Devils Piacenza, in d'la pallacanestro da l'Unione Cestistica Piacentina e dala Pallacanestro Piacentina Bakery e in d'la pallanuoto da la Rarinantes Everest.
Il parsoni püsè famuś ad Piasëinsa citä i'en:
Alsëin · Alta Val Tidòun · Altufrèi · Arvargär · Bṡinson · La Bëtla · Bòbi · Burgnöv · La Cadé · Calindàsch ·· Caùrs · Carpané · Castél San Giuàn · Castél Arcuä · Castelvédar · Còr · Curt ad Bargnél · Curtmagiùr · I Farëin · Fiurinsöla · Al Frér · Gasàn · Gaṡöla · Gragnàn · Gruparél · Lügagnàn · Muntṡéi · Murfàs · Uton · Piaṡëinsa · Pianél · Piusàn · Pudinsàn · Al Pont da l'Oli · Pontnür · San Ṡòrṡ · San Pédar · Särmat · Ṡèrba · Cerignäl · Ṡiàn · Träv · Uslëingh · La Varnàsca · Vigulsòn · Vilanöva ·
This article uses material from the Wikipedia Emiliàn e rumagnòl article Piaṡëinsa, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Il contenuto è disponibile in base alla licenza CC BY-SA 4.0, se non diversamente specificato. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Emiliàn e rumagnòl (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.