Piōć

Al piōć (pidocchio in italiàn) 'l è 'n insèt che par vìvar al ciùcia al sangṿ di óm. Al pōl piasàr-as in di cavî (Pediculus humanus), in di genitâl (Phthirus pubis, al piōć ciamâ piàtla o gétla) o in dal còrp (Pediculus humanus humanus o Pediculus humanus corporis).

Al piōć dla tèsta

Al cicclo vitàl dal piōć dla tèsta al gh'à tri stàdi:

• Óṿ: La fémna la taca i sò óṿ in di cavî cun la salìa, òṅ a òṅ. I òṿ i èṅ dimóndi reśistènt: pètan, aqua e spàsuli i n gh fànan gnint: par far-i fóra a gh vōl d'l àcid 'd aśē, ch'al i dastàca da 'l cavî. Dòp 7/10 dè i óṿ i s vèran e i nàsan al ninfi.
• Ninfi: cal bestiulìni chè i s nutrìsan ad sangṿ e quést par 7/15 dè.
• Adùlt: tut al fémni adùlti i faṅ da 100 a 300 óṿ a 'l incirca in dal lór viti.

La piàtla

Al piōć di genitâl 'l è 'n insèt piàt ch'l è un parasìta d'l óm.

Al piàtli i s ciàpan cun di cuntàt dirèt, faghénd sès cun dal parsòni ch'i gh i ànan adòs ma anc pugiànd-as in sima a di lèt spòrc o andànd in cèso o lucài malnét.

A s pōl capìr 'd avér al piàtli adòs quand a s sènt dimóndi spiùra ('l è 'l efèt ad la lór salìa druàda par réndar al sangṿ flùid e p'r a n far mia dal grósti) o s a véd dal macìni rósi scuri in dal mudàndi.

Pruvérbi e mód ad dìr

• Na qualc volta i óṿ di piōć i vinan quaciâ tùt insèm sòt'a i cavìi in soquànti bóśi, che quand i crèpan a s dìś: "A gh'è carpâ la piuciàra".
• Na caviàra da piōć: par i cavìi tròp ingumbiâ.

Cardénsi e superstisiòṅ

• In di temp pasâ a s cardìva che ciapànd e lugànd soquànt piōć, vîv o anc carpâ, dentr'in n'òstia da magnàr, la sarèv stada na bòuna manéra par far pasàr l'iterìsia.

Referènsi