Nùmer 9

(S 't î drē a serchèr minga 'l nùmer 9, mo invéci 'l an 9 dòp ch'l era nê Noster Sgnōr, 't ê da 'ndèr chè)


Al 9 (nōv, nove in itagliàṅ, novem in latèin) 'l è 'l nùmer naturèl (${\displaystyle \mathbb {N} }$) ch'a seguìs 'l 8 (òt) e ch'a vin prìma dal 10 (dēś). In dla numerasiòun di romàṅ antìg al 9 'l era scrìt IX. In dla numerasiòun ordinèla al tōś al nòṅ post.

Proprietê matemàtichi

• 'L è 'n nùmer despèra.
  
  
• Al 9 'l è 'n nùmer cunpòst, send la moltìplica dal 3 cun lò stès:
  Fatoriśasiòun: ${\displaystyle 9=3\cdot 3=3^{2}}$
  • al 2^nd edla séri ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 3 'd un nùmer prim:
    6, 9, 15, 21, 33, 39, 51, 57, 69, 87, 93, 111, 123, 129, 141, 159, 177, 183 ...
    
    
• Al 9 'l è 'l 3^rs nùmer naturèl a ès'r un quadrê, al quadrê dal ±3, gnend dòp dal quadrê dl ±1 e dal ±2:
  1, 4, 9, 16, 25, 36, 49, 64, 81, 100, 121, 144, 169, 196, 225, 256, 289, 324, 361, 400, 441, 484, 529 ...
  ${\displaystyle 9=3\cdot 3=3^{2}}$
  e cla proprietê chè la s pōl anca scrìver:
  ${\displaystyle \log _{3}9=2}$
  Logarìt'm in dla bêś 3 dal 9 'l è al 2, a dir che 'l esponèint da dèr a 'l 3 per avér al 9, 'l è 'l 2.
  
  
• Send al 9 la moltìplica ed du nùmer prim:
  9 = 3 x 3, dòunca 'l 9 ’l è 'n nùmer semiprìm, al 3^rs edla sequèinsa di semiprìm:
  4, 6, 9, 10, 14, 15, 21, 22, 25, 26, 33, 34, 35, 38, 39, 46, 49, 51, 55, 57, 58, 62, 65, 69, 74 ...
  
  
• Al 9 al gh'à 3 diviśōr: 1, 3, 9.
  Send che la sòma di só diviśōr pròpi l'è più cìca che lò stès:
  1 + 3 = 4 < 9, dòunca 'l 9 ’l è 'n nùmer difetìv, 'l 8^èv edla sequèinsa di difetìv:
  1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 29, 31, 32, 33, 34 ...
  
  
• Al fà pèrt edla sequèinsa di nùmer palìndrom in dla bêś 10, tulèndegh al 10^im post:
  0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 22, 33, 44, 55, 66, 77, 88, 99, 101, 111, 121, 131, 141, 151 ...
  • 'L è 'l 6^st edla sequèinsa ed chi nùmer ch'i ìn palìndrom vōt in dla bêś 10 che in dla bêś 2:
    0, 1, 3, 5, 7, 9, 33, 99, 313, 585, 717, 7447, 9009, 15351, 32223, 39993, 53235, 53835 ...
    che difàt al nùmer 9 in dla bêś 2 al dvèinta ${\displaystyle n_{2}=1001}$
    
    
• 'L è 'l 4^rt edla sèri di nùmer triangolèr cunsèintric, gnend dòp dal 6 e prìma dal 12:
  1, 3, 6, 9, 12, 15, 19, 24, 30, 36, 42, 48, 55, 63, 72, 81, 90, 99, 109, 120, 132, 144, 156, 168 ...
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer otagonèl sentrê, gnend dòp edl 1 e prìma dal 25:
  1, 9, 25, 49, 81, 121, 169, 225, 289, 361, 441, 529, 625, 729, 841, 961, 1089, 1225, 1369 ...
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer enagonèl, gnend dòp edl 1 e prìma dal 24:
  1, 9, 24, 46, 75, 111, 154, 204, 261, 325, 396, 474, 559, 651, 750, 856, 969, 1089, 1216 ...
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer enagonèl cunsèintric, gnend dòp edl 1 e prìma dal 19:
  1, 9, 19, 36, 55, 81, 109, 144, 181, 225, 271, 324, 379, 441, 505, 576, 649, 729, 811, 900, 991 ...
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla séri di nùmer piramidèl otagonèl, gnend dòp edl 1 e prìma dal 30:
  1, 9, 30, 70, 135, 231, 364, 540, 765, 1045, 1386, 1794, 2275, 2835, 3480, 4216, 5049 ...
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer quèder ed nùmer triangolèr o nùmer sòma di prim cûb:
  1, 9, 36, 100, 225, 441, 784, 1296, 2025, 3025, 4356, 6084, 8281, 11025, 14400, 18496 ...
  ${\displaystyle 9=3^{2}=(1+2)^{2}=1^{3}+2^{3}}$
  
  
• Al fà pert edla séri di nùmer idònev:

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, 40, 42, 45, 48,
57, 58, 60, 70, 72, 78, 85, 88, 93, 102, 105, 112, 120, 130, 133, 165, 168, 177, 190, 210, 232,
240, 253, 273, 280, 312, 330, 345, 357, 385, 408, 462, 520, 760, 840, 1320, 1365 e 1848.

• 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer sòma ed 2 nùmer cub pośitìv, che difàt ${\displaystyle 9=1^{3}+2^{3}}$
  2, 9, 16, 28, 35, 54, 65, 72, 91, 126, 128, 133, 152, 189, 217, 224, 243, 250, 280, 341, 344, 351, 370 ...
  • al 1^im edla sequèinsa di nùmer sòma ed 2 nùmer cub pośitìv ch'i sìen anc diferèint tra 'd lōr:
    9, 28, 35, 65, 72, 91, 126, 133, 152, 189, 217, 224, 243, 280, 341, 344, 351, 370, 407, 468, 513, 520 ...
    
    

Al nùmer 9 in dla Giometrìa

Al polìgon ch'al gh'à nōv cô in dal só perìmeter 'l è 'l enàgon.
I poliéder ch'i gh'àn nōv faci in dal só estèren i ìn al prìśma eptagonêl e la piràmid cun la bêś otagonèla, sìa in dla versiòun regolèr che minga.

Al nùmer 9 in dla Chìmica

Al 9 'l è al nùm'r atómic dal fluôr (F).

I sìmbol dal nùmer 9

In dla śmòrfia ed Napol

In dla śmòrfia, al nùmer 9 al vōl dìr "I fiō" (’A figliata in napoletàṅ, damànd ch'a gìsen I figli in itagliàṅ).

Vóś lighèdi

• nùmer
• nùmer naturèl
• nùmer intēr
• nùmer quadrê
• nùmer semiprìm
• nùmer difetìv
• nùmer palìndrom
• nùmer triangolèr cunsèintric
• nùmer otagonèl sentrê
• nùmer enagonèl
• nùmer enagonèl cunsèintric
• nùmer piramidèl otagonèl
• nùmer quèder ed nùmer triangolèr
• nùmer idònev

Referèinsi