Nùmer 10

Al 10 (dēś, dieci in itagliàṅ, decem in latèin) 'l è 'l nùmer naturèl (${\displaystyle \mathbb {N} }$) ch'a seguìs al 9 (nōv) e 'l vin prìma edl 11 (ùndeś). In dla numerasiòun di romàṅ antìg al 10 'l era scrìt X. In dla numerasiòun ordinèla al tōś al dècim post.

Proprietê matemàtichi

• 'L è 'n nùmer pèra.
  
  
• In dal sistéma decimèl, al 10 'l è 'l prìm nùmer naturèl a tōr la secònda ciffra,
  dòp ed chièter dēś nùmer a na ciffra da per lē ch'i gh'vìnen prìma:
  ${\displaystyle 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,10...}$
  
  
• Al 10 'l è 'n nùmer cunpòst, send la moltìplica dal 2 col 5:
  Fatoriśasiòun: ${\displaystyle 10=2\cdot 5}$
  • al 4^rt edla séri dal moltìplichi per 2 di nùmer prim, tolt dèinter anc al 2 stès:
    2, 4, 6, 10, 14, 22, 26, 34, 38, 46, 58, 62, 74, 82, 86, 94, 106, 118, 122, 134, 142 ...
  • al 1^im edla séri ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 5 'd un nùmer prim:
    10, 15, 25, 35, 55, 65, 85, 95, 115, 145, 155, 185, 205, 215, 235, 265, 295, 305 ...
    
    
• Send al 10 la moltìplica ed du nùmer prim:
  10 = 2 x 5, dòunca 'l 10 ’l è 'n nùmer semiprìm.
  • al 2^nd edla séri ed chi semiprìm ch'i ìn la moltìplica ed 2 prìm diferèint tra 'd lōr:
    6, 10, 14, 15, 21, 22, 26, 33, 34, 35, 38, 39, 46, 51, 55, 57, 58, 62, 65, 69, 74, 77 ...
    
    

• Al 10 al gh'à 4 diviśōr: 1, 2, 5, 10.
  Send che la sòma di só diviśōr pròpi l'è più cìca che lò stès:
  1 + 2 + 5 = 8 < 10, dòunca 'l 10 ’l è 'n nùmer difetìv.
  
  
• 'L è 'l 4^rt elemèint edla sequèinsa di nùmer triangolèr, gnend dòp dal 6 e prìma dal 15:
  1, 3, 6, 10, 15, 21, 28, 36, 45, 55, 66, 78, 91, 105, 120, 136, 153, 171, 190, 210, 231...
  • al 2^nd edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn vōt triangolèr che anc triangolèr sentrê ind un cólp:
    1, 10, 136, 1891, 26335, 366796, 5108806, 71156485, 991081981, 13803991246 ...
    
    
• 'L è 'l 3^rs edla sucesiòun di nùmer triangolèr sentrê, gnend dòp dal 4 e prìma dal 19:
  1, 4, 10, 19, 31, 46, 64, 85, 109, 136, 166, 199, 235, 274, 316, 361, 409, 460, 514, 571...
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla séri di nùmer enagonèl sentrê, gnend dòp edl 1 e prìma dal 28:
  1, 10, 28, 55, 91, 136, 190, 253, 325, 406, 496, 595, 703, 820, 946, 1081, 1225, 1378...
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer decagonèl, gnend dòp edl 1 e prìma dal 27:
  1, 10, 27, 52, 85, 126, 175, 232, 297, 370, 451, 540, 637, 742, 855, 976, 1105, 1242, 1387 ...
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla séri di nùmer decagonèl cunsèintric, gnend dòp edl 1 e prìma dal 21:
  1, 10, 21, 40, 61, 90, 121, 160, 201, 250, 301, 360, 421, 490, 561, 640, 721, 810, 901, 1000 ...
  
  
• 'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di nùmer tetraédric, gnend dòp dal 4 e prìma dal 20:
  1, 4, 10, 20, 35, 56, 84, 120, 165, 220, 286, 364, 455, 560, 680, 816, 969, 1140, 1330, 1540 ...
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer piramidèl enagonèl, gnend dòp edl 1 e prìma dal 34:
  1, 10, 34, 80, 155, 266, 420, 624, 885, 1210, 1606, 2080, 2639, 3290, 4040, 4896, 5865 ...
  
  
• Al fà pert edla séri di nùmer idònev:
  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, 40, 42, 45, 48,
  57, 58, 60, 70, 72, 78, 85, 88, 93, 102, 105, 112, 120, 130, 133, 165, 168, 177, 190, 210, 232,
  240, 253, 273, 280, 312, 330, 345, 357, 385, 408, 462, 520, 760, 840, 1320, 1365 e 1848.
  
  
• 'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di nùmer cuntèint, gnend dòp dal 7 e prìma dal 13:
  1, 7, 10, 13, 19, 23, 28, 31, 32, 44, 49, 68, 70, 79, 82, 86, 91, 94, 97, 100, 103, 109, 129, 130 ...
  
  

Al nùmer 10 in dla Giometrìa

Al polìgon ch'al gh'à dēś cô in dal só perìmeter 'l è al decàgon.
I poliéder ch'i gh'àn dēś faci in dal só estèren, i ìn al prìśma otagonèl e la piràmid cun la bêś enagonèla, sìa regolèr che minga.

Vóś lighèdi

• nùmer
• nùmer naturèl
• nùmer intēr
• sistéma decimèl
• nùmer semiprìm
• nùmer difetìv
• nùmer triangolèr
• nùmer triangolèr sentrê
• nùmer enagonèl sentrê
• nùmer decagonèl
• nùmer decagonèl cunsèintric
• nùmer tetraédric
• nùmer piramidèl enagonèl
• nùmer idònev
• nùmer cuntèint

Referèinsi