Πάπας Φραγκίσκος

Εξελέγη στις 13 Μαρτίου 2013. Το όνομα που επέλεξε ήταν προς τιμήν του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης. Είναι ο πρώτος Πάπας από την Λατινική Αμερική, αλλά και από την Αμερική γενικότερα, καθώς επίσης και ο πρώτος Ιησουίτης Πάπας.

Αγιώτατος Φραγκίσκος
Εκκλησία	Καθολική Εκκλησία
Επισκοπή	Ρώμης
Έδρα	Αποστολικό Παλάτι, Βατικανό
Από	13 Μαρτίου 2013
Προκάτοχος	Βενέδικτος ΙΣΤ΄
Προσωπικά στοιχεία
Κοσμικό Όνομα	Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο (Jorge Mario Bergoglio)
Γέννηση	17 Δεκεμβρίου 1936 (1936-12-17) (87 ετών) Μπουένος Άιρες, Αργεντινή
Εθνικότητα	Αργεντίνικη
Κατοικία	Ανάκτορο της Αγίας Μάρθας, Βατικανό
Προηγούμενο αξίωμα	Αρχιεπίσκοπος Μπουένος Άιρες (1998–2013) Καρδινάλιος του Σαν Ρομπέρτο Μπελαρμίνο (2001–2013)
Motto	Miserando atque eligendo
Υπογραφή
Θυρεός

Πριν την εκλογή του ως Πάπα, υπηρετούσε ως καρδινάλιος. Ήταν αρχιεπίσκοπος Μπουένος Άιρες από το 1998. Αναδείχτηκε καρδινάλιος του Σαν Ρομπέρτο Μπελαρμίνο το 2001.

Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 1936 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής από Ιταλούς γονείς. Μετά τις σπουδές του στη σχολή στο Βίλα Ντεβότο, εντάχθηκε στο τάγμα των Ιησουιτών στις 11 Μαρτίου του 1958. Ο Μπεργκόλιο έλαβε πανεπιστημιακό τίτλο στη φιλοσοφία από το Κολέγιο Μάξιμο Σαν Χοσέ στο Σαν Μιγκέλ ντε Τουκουμάν και στη συνέχεια δίδαξε λογοτεχνία και ψυχολογία στο Κολέγιο της Ιμακουλάδα (Αμώμου Συλλήψεως) στη Σάντα Φε και στο Κολέγιο του Σαλβαδόρ (Σωτήρος) στο Μπουένος Άιρες. Χειροτονήθηκε ιερέας στις 13 Δεκεμβρίου του 1969 από τον αρχιεπίσκοπο Χοσέ Ραμόν Καστελλάνο. Σπούδασε στη Φιλοσοφική και Θεολογική Σχολή του Σαν Μιγκέλ. Ο Μπεργκόλιο υπηρέτησε ως διδάσκαλος των δοκίμων και δίδασκε ως θεολόγος.

Mέρος μιας σειράς για την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Οργάνωση
Πάπας (Φραγκίσκος)
Κολλέγιο των Καρδιναλίων
Αγία Έδρα
Οικουμενικές Σύνοδοι
Επισκοπική πολιτική · Λατινική Εκκλησία
Ανατολικές Καθολικές Εκκλησίες
Υπόβαθρο
Ιστορία · Χριστιανισμός
Καθολική Εκκλησία · Αποστολική Διαδοχή
Τέσσερα Σημεία της Εκκλησίας
Δέκα Εντολές
Σταύρωση & Ανάσταση του Ιησού
Ανάληψη · Κοίμηση της Θεοτόκου
Κριτική στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Θεολογία
Αγία Τριάδα (Πατέρας, Υιός, Άγιο Πνεύμα)
Θεολογία · Απολογητική
Θεία Χάρη · Μυστήρια
Καθαρτήριο · Σωτηρία
Προπατορικό αμάρτημα · Άγιοι · Δόγμα
Άμωμος Σύλληψη της Παρθένου
Λειτουργία και Λατρεία
Ρωμαιοκαθολική λειτουργία
Θεία Ευχαριστία · Λειτουργία των Ωρών
Λειτουργικό Έτος · Βιβλικός Κανόνας
Τελετουργίες
Ρωμαϊκή · Αρμενική · Αλεξανδρινή
Βυζαντινή · Αντιοχική · Ανατολική Συριακή
Θέματα του Καθολικισμού
Οικουμενισμός · Μοναχισμός
Προσευχή · Μουσική · Τέχνη
· Πρότυπο: προβ. • συζ. • επεξ.

Κατά τη δεύτερη ημέρα του Κονκλαβίου του 2013, μετά από την παραίτηση του Βενεδίκτου ΙΣΤ΄, εξελέγη Πάπας. Αν και δεν είναι ο πρώτος μη Ευρωπαίος Πάπας (ο Γρηγόριος ο τρίτος, συριακής καταγωγής, διετέλεσε Πάπας από το 731 έως το 741), είναι ο πρώτος Νοτιοαμερικανός.

 

Όνομα

Στην πρώτη του ομιλία, στις 16 Μαρτίου 2013, ο Φραγκίσκος δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι είχε επιλέξει να ονομαστεί προς τιμήν του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης (1182-1226), επειδή ανησυχούσε ιδιαίτερα για την ευημερία των φτωχών. Εξήγησε ότι, όταν έγινε σαφές κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας του κονκλάβιου ότι θα εκλεγεί ως νέος επίσκοπος της Ρώμης, ο Βραζιλιάνος καρδινάλιος Κλαούντιο Ούμες τον προσέγγισε και του ψιθύρισε: «Μην ξεχάσεις τους φτωχούς», κάτι που έκανε τον Μπεργκόλιο να σκεφτεί τον Άγιο. Ο Μπεργκόλιο είχε εκφράσει προηγουμένως τον θαυμασμό του για τον Άγιο Φραγκίσκο, εξηγώντας ότι «έφερε στον Χριστιανισμό μια ιδέα της φτώχειας ενάντια στην πολυτέλεια, την υπερηφάνεια, την ματαιοδοξία των πολιτικών και εκκλησιαστικών δυνάμεων της εποχής. Άλλαξε την ιστορία».

Ήταν η πρώτη φορά που ένας πάπας ονομαζόταν «Φραγκίσκος». Την ημέρα της εκλογής του, το Βατικανό διευκρίνισε ότι το επίσημο παπικό όνομά του θα ήταν «Φραγκίσκος» και όχι «Φραγκίσκος Α΄», καθώς δεν υπήρχε λόγος ύπαρξης αρίθμησης γι΄ αυτόν. Ένας εκπρόσωπος του Βατικανού ανέφερε ότι το όνομα θα γίνει Φραγκίσκος Α΄ εάν και όταν υπάρξει Φραγκίσκος Β΄. Επίσης, ήταν η πρώτη φορά από το ποντιφικάτο του Πάπα Λάνδωνα (913-914) όπου ένας πάπας κατείχε όνομα που δεν είχε χρησιμοποιηθεί από προκάτοχό του.

Ο Φραγκίσκος είπε επίσης ότι ορισμένοι καρδινάλιοι του πρότειναν να επιλέξει είτε το «Αδριανός», αφού ο Πάπας Αδριανός Β΄ ήταν μεταρρυθμιστής της εκκλησίας, είτε το «Κλήμης» για να διευθετήσει το σκορ με τον Πάπα Κλήμη ΙΔ΄, ο οποίος εκδίωξε το Τάγμα των Ιησουιτών. Τον Φεβρουάριο του 2014, αναφέρθηκε ότι ο Μπεργκόλιο, αν είχε εκλεγεί το 2005, θα είχε επιλέξει το όνομα «Ιωάννης ΚΔ΄» προς τιμήν του Πάπα Ιωάννη ΚΓ΄. Λέγεται ότι είπε στον Καρδινάλιο Φραντσέσκο Μαρκιζάνο: «Ιωάννη, θα είχα ονομάσει τον εαυτό μου Ιωάννη, όπως ο Καλός Πάπας. Θα είχα εμπνευστεί εντελώς από αυτόν».

Κουρία

Στις 16 Μαρτίου 2013, ο Πάπας Φραγκίσκος ζήτησε από όλους όσοι κατέχουν ανώτερες θέσεις στη Ρωμαϊκή Κουρία να συνεχίσουν προσωρινά την άσκηση των καθηκόντων τους, ενώ διόρισε τον Άλφρεντ Σουέρεμπ ως προσωπικό του γραμματέα. Στις 6 Απριλίου ονόμασε τον Χοσέ Ροντρίγκεθ Καρμπάγιο γραμματέα της Συνόδου για τα Ιδρύματα της Αποκαλυφθείσας Ζωής και τις Κοινωνίες της Αποστολικής Ζωής, μια θέση που ήταν κενή για αρκετούς μήνες. Ο Φραγκίσκος κατήργησε τα επιδόματα που καταβάλονταν στους υπαλλήλους του Βατικανού, κατά την εκλογή νέου πάπα, ύψους αρκετών εκατομμυρίων ευρώ, επιλέγοντας να δωρίσει τα χρήματα για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Κατήργησε επίσης το ετήσιο επίδομα ύψους 25.000 ευρώ, που καταβαλλόταν στους καρδινάλους που υπηρετούσαν στο Συμβούλιο Εποπτών για την Τράπεζα του Βατικανού.

Στις 13 Απριλίου 2013 διόρισε οκτώ καρδινάλιους στο νέο Συμβούλιο των Καρδιναλίων για να τον συμβουλεύουν σχετικά με την αναθεώρηση της οργανωτικής δομής της Ρωμαϊκής Κούριας. Η ομάδα περιελάμβανε γνωστούς κριτικούς των δραστηριοτήτων του Βατικανού και μόνο ένα μέλος της Κουρίας. Αυτοί είναι ο Τζουζέπε Μπερτέλο, πρόεδρος της Ποντιφικής Επιτροπής του Κράτους του Βατικανού, ο Φρανσίσκο Χαβιέρ Ερασουρίς Όσα από τη Χιλή, ο Όσβαλντ Γκράσιας από την Ινδία, ο Ράινχαρντ Μαρξ από τη Γερμανία, ο Λοράντ Μονσένγκο Πασινιά από το Κονγκό, ο Τζορτζ Πελ από την Αυστραλία, ο Σον Πάτρικ Ο΄Μάλεϊ από τις Ηνωμένες Πολιτείες και Όσκαρ Άντρες Ροντρίγκες Μαραδίαγα από την Ονδούρα. Διόρισε τον επίσκοπο Μαρτσέλο Σεμεράρο ως γραμματέα της ομάδας και καθόρισε την πρώτη συνεδρίασή της για την περίοδο 1-3 Οκτωβρίου.

Ο Φραγκίσκος έχει δηλώσει στο περιοδικό La Civiltà Cattolica ότι η Εκκλησία δεν χρειάζεται να μιλάει διαρκώς για τα ζητήματα της άμβλωσης, της τεχνητής αντισύλληψης και της ομοφυλοφιλίας. Πρόσθεσε ότι η εκκλησία έχει επικεντρωθεί σε ασήμαντα ζητήματα και, ως εκ τούτου, δεν πρέπει να είναι τόσο επιρρεπής στο να καταδικάζει πράγματα, ενώ οι ιερείς θα πρέπει να είναι πιο δεκτικοί. Είπε ακόμη ότι το εξομολογητήριο πρέπει να χρησιμοποιείται ώστε να παρακινεί τους ανθρώπους να βελτιώνουν τον εαυτό τους. Στο δοκίμιο Evangelii gaudium, που εκδόθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2013, αποκάλυψε τα σημεία στα οποία θα έδινε έμφαση κατά το ποντιφικάτο του: μια ιεραποστολική ώθηση μεταξύ όλων των καθολικών, διαμοιρασμός της πίστης με πιο ενεργό τρόπο, αποφυγή της κοσμικότητας, υπενθύμιση μέσα από το Ευαγγέλιο της ευσπλαχνία του Θεού, βοήθεια προς τους φτωχούς και μάχη για κοινωνική δικαιοσύνη.

Ευσπλαχνία

Ο Πάπας Φραγκίσκος έχει πει ότι το πιο ισχυρό μήνυμα του Ιησού Χριστού είναι η ευσπλαχνία. Το σύνθημά του, Miserando atque eligendo, αναφέρεται στην ευσπλαχνία του Ιησού απέναντι στους αμαρτωλούς. Η φράση προέρχεται από ομιλία του Αγίου Βέδα, ο οποίος σχολίασε ότι ο Ιησούς είδε τον φοροσυλλέκτη και, επειδή τον είδε με τα μάτια της ευσπλαχνίας και τον επέλεξε, του είπε: «Ακολούθησέ με». Το σύνθημα είναι μια αναφορά στη στιγμή που ο Φραγκίσκος βρήκε την θεία κλίση προς την ιεροσύνη, σε ηλικία 17 ετών. Ξεκίνησε μια μέρα μαθητικών εορτασμών, όταν εισήλθε σε μια εκκλησία και γνώρισε την εξομολόγηση.

 

Ως καρδινάλιος πίστευε ότι η χριστιανική ηθική δεν είναι μια τιτάνεια προσπάθεια θέλησης, αλλά μια απάντηση στην ευσπλαχνία του Θεού. Το θέμα δεν είναι να μην πέσουμε ποτέ, αλλά να ξανασηκώνεσαι πάντα. Με αυτή την έννοια, λέει ότι η χριστιανική ηθική είναι μια επανάσταση. Το Ευαγγέλιο που διάβασε για την Κυριακή, κατά την πρώτη του δημόσια ομιλία ως Πάπας, αφορούσε την ευσπλαχνία του Ιησού για την μοιχαλίδα γυναίκα. Αυτό του επέτρεψε να συζητήσει την αρχή ότι ο Θεός δεν κουράζεται πότε να συγχωρεί τους ανθρώπους και να τονίσει τη σημασία του να μην κουράζεται ποτέ κάποιος να ζητάει συγχώρεση. Εξαιτίας αυτής της έμφασης, πολλοί έχουν επιστρέψει στο Θεό και στην εξομολόγηση, ένα αποτέλεσμα που έχει ονομαστεί «Επίδραση του Πάπα Φραγκίσκου». Μολονότι οι Ιησουίτες μειώνονται στο Βόρειο Ημισφαίριο, αυτοί αυξάνονται στη Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ινδία. Ο επικεφαλής τους Αρτούρο Σόσα εκτιμά ότι το 2034 θα υπάρχουν περίπου 10.000 Ιησουίτες και έχουν μέση ηλικία πολύ μικρότερη από τους 15.000 Ιησουίτες του 2019.

Τον Μάρτιο του 2015 ο Πάπας Φραγκίσκος ανακοίνωσε ότι η Καθολική Εκκλησία θα γιορτάσει το ιωβηλαίο έτος από τις 8 Δεκεμβρίου 2015 έως τις 20 Νοεμβρίου 2016, αφιερωμένο στο θέμα της ευσπλαχνίας του Θεού. Το Βατικανό ανακοίνωσε ο Πάπας θα συμμετέχει σε διάφορες εκδηλώσεις για να αποδείξει το θέμα της ευσπλαχνίας του Θεού. Ο Πάπας Φραγκίσκος θεωρεί την ηθική ως όχημα της ευσπλαχνίας του Θεού και αποκαλεί την ευσπλαχνία ως «βασικό στοιχείο της ζωής της πίστης».

Τον Μάρτιο του 2018, ο Φραγκίσκος φέρεται να δήλωσε στην εφημερίδα la Repubblica: «Εκείνοι που μετανοούν λαμβάνουν τη συγχώρεση του Θεού και παίρνουν τη θέση τους ανάμεσα στις τάξεις εκείνων που τον σκέφτονται, αλλά εκείνοι που δεν μετανοούν δεν μπορεί να συγχωρεθούν. Δεν υπάρχει απλά μία κόλαση, υπάρχει η εξαφάνιση των αμαρτωλών ψυχών». Το Βατικανό διέψευσε γρήγορα αυτή τη δήλωση, την οποία αποκάλεσε ανακατασκευή και όχι πιστή αποτύπωση των λόγων του Φραγκίσκου. Ο δημοσιογράφος Εουτζένιο Σκαλφάρι αργότερα είπε ότι πίστευε ότι ο Πάπας αρνήθηκε την ύπαρξη της κόλασης, αλλά παραδέχτηκε ότι δεν είχε κρατήσει σημειώσεις κατά τη διάρκεια της συνομιλίας τους και ότι μπορεί να πλημμέλησε τα ακριβή λόγια του Φραγκίσκου.

Προσφωνήσεις του Πάπα Φραγκίσκου
Προσφώνηση αναφοράς	Η Αυτού Αγιότης
Προφορική προσφώνηση	Αγιώτατε
Θρησκευτική προσφώνηση	Άγιος Πατέρας

Στις 29 Σεπτεμβρίου 2019, την 105η Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών και Προσφύγων, εγκαινίασε μαζί με πρόσφυγες στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου το γλυπτό Angels Unawares και εξέφρασε την επιθυμία «να υπενθυμίσει σε όλους την ευαγγελική πρόκληση της φιλοξενίας».

Το 2017 αναγνώρισε τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Α΄ ως σεβάσμιο (venerable) που αποτελεί το δεύτερο στάδιο από τα τέσσερα της διαδικασίας αγιοκατάταξης.

• Για μιά εκκλησία φτωχή και των φτωχών, συνέντευξη του Πάπα Φραγκίσκου στον Αντόνιο Σπαντάρο, μετάφραση Θεόδωρος Κοντίδης, επίμετρο Σταύρος Ζουμπουλάκης, εκδ. «Πόλις», Αθήνα, 81 σελίδες, ISBN 978-960-435-439-9

• «Ποιος είναι ο νέος Πάπας», kathimerini.gr
• «Ο Αργεντινός Πάπας», in.gr
• Εκλογή Πάπα Φραγκίσκου Αρχειοθετήθηκε 2013-03-17 στο Wayback Machine., naftemporiki.gr
• «Μεγάλος Αδελφός» Αρχειοθετήθηκε 2015-10-22 στο Wayback Machine., κείμενα του Πάπα Φραγκίσκου, μεταφρασμένα στα ελληνικά