Ανατολικό Τουρκεστάν: ιστορική περιοχή στην Κίνα

Ανατολικό Τουρκεστάν
Σημαία
Χώρα	Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας
Διοικητική υπαγωγή	Σιντσιάνγκ
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Ανατολικό Τουρκεστάν (γνωστό και ως Κινέζικο Τουρκεστάν, Ουιγουριστάν, Ουιγουρία, Κασγκαρία, κινέζικα: 东突厥斯坦· ουιγουρικά: Sherqiy Türkistan) είναι πολιτικός όρος που έχει διαφορετικές έννοιες ανάλογα με το πλαίσιο.

Η ονομασία Ανατολικό Τουρκεστάν είναι πολιτικός όρος. Ο όρος επινοήθηκε σχετικά πρόσφατα, ενώ οι παλαιότερες ονομασίες της περιοχής είναι οι ακόλουθες: Μικρή Μπουχαρία, Αλτισάρ, Ιετισάρ. Σε ιστορικές πηγές η χώρα (ή περιοχή) συναντάται και ως Ουιγουριστάν. Αυτό διαπιστώνεται από διάφορες πηγές. Ο Μωάμεθ Ίμιν Σαντρ Κασγκάρι στο έργο του Ασάρ αλ φουτούχ (1790) αποκάλεσε τη χώρα Ουιγουριστάν, η οποία περιλαμβάνει έξι πόλεις . Το βόρειο τμήμα του σύγχρονου Σιντσιάνγκ ονομαζόταν Τζουνγκαρία.

Σε αυτή την ιστορική περιοχή της Κεντρικής Ασίας κατοικούν τουρκικοί λαοί. Είναι η πατρίδα των τουρκόφωνων Ουιγούρων. Στην περιοχή ζουν Ουιγούροι, Καζάκοι, Κιργίζιοι, Ουζμπέκοι, Τάταροι και Τατζίκοι. Η επικράτεια του σύγχρονου Σιντσιάνγκ κατοικείται κυρίως από διάφορους λαούς Τουρκικής και Μογγολικής καταγωγής, όπως: Ουιγούροι, Καζάκοι, Ουζμπέκοι, Μογγόλοι, Κινέζοι. Συνολικά, στην περιοχή ζουν πάνω από δώδεκα εθνοτικές ομάδες. Επί του παρόντος, η περιοχή ανήκει στην Κίνα και το όνομα Σιντσιάνγκ σημαίνει νέο σύνορο. Ήδη από την εποχή των Τσινγκ, η περιοχή που αντιστοιχεί στην κινεζική επαρχία του Σιντσιάνγκ είχε αποκτήσει το σημερινό της όνομα.

Τον 20ό αιώνα, υπήρχαν δύο απόπειρες ανεξαρτητοποίησης:

• Ισλαμική Δημοκρατία του Ανατολικού Τουρκεστάν (1933 - 1934)
• Επαναστατική Δημοκρατία του Ανατολικού Τουρκεστάν (1944 - 1949)

Επί του παρόντος, το έδαφος του Ανατολικού Τουρκεστάν ανήκει στην Αυτόνομη Ουιγουρική Περιφέρεια του Σιντσιάνγκ της Κίνας.

Στα τέλη του 1ου αιώνα, ο Μπαν Τσάο κατέκτησε την επικράτεια του σύγχρονου Σιντσιάνγκ και το προσάρτησε στην δυναστεία Χαν. Μετά την κατάρρευση της δυναστείας Χαν, η περιοχή κυβερνήθηκε από διάδοχα κράτη.

Τον 6ο αιώνα δημιουργήθηκε το τουρκικό Χαγανάτο, το οποίο το 603 χωρίστηκε σε δυτικό και ανατολικό τμήμα (ανατολικό τουρκικό Χαγανάτο). Αυτό το γεγονός έδωσε το ιστορικό όνομα της περιοχής - Ανατολικό Τουρκεστάν.

Στα μέσα του 7ου αιώνα, το έδαφος του Σιντσιάνγκ προσαρτήθηκε στην κινεζική δυναστεία των Τανγκ και παρέμεινε υπό τον έλεγχό της μέχρι τα μέσα του 8ου αιώνα, όταν ξέσπασε η εξέγερση του Αν Λουσάν.

Το 745 δημιουργήθηκε το χαγανάτο των Ουιγούρων, το οποίο καταλάμβανε μεγάλες εκτάσεις της σημερινής Κίνας, Μογγολίας και Ρωσίας. Στα μέσα του 9ου αιώνα, άρχισε να εξασθενεί. Στην δεκαετία του 840 το χαγανάτο, ύστερα από επίθεση των Κιργίζιων του Γενισέι, κατέρρευσε. Οι Ουιγούροι είχαν ήδη παγιωθεί ως μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής.

Τον 13ο αιώνα, οι Ουιγούροι εντάχθηκαν στην Μογγολική Αυτοκρατορία. Το ουιγουρικό κρατίδιο των Ιδικούτων υποτάχθηκε εθελοντικά στους Μογγόλους, ενώ οι Καραχανίδες υποτάχθηκαν μετά από στρατιωτική επέμβαση.

Ο ισλαμικός θρησκευτικός αγώνας μεταξύ των υποστηρικτών δύο ισλαμικών κινημάτων στο Ανατολικό Τουρκεστάν δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για την κατάκτηση αυτής της περιοχής από τον τζουνγκαριανό χάνο Γκαλντάν και ύστερα από την δυναστεία των Τσινγκ, η οποία τελικά κατέκτησε το Ανατολικό Τουρκεστάν το 1759 . Μετά την επίθεση των Τσινγκ, οι Ουιγούροι έμειναν χωρίς κράτος. Οι Τσινγκ ονόμασαν τα νέα εδάφη ως "Σιντσιάνγκ", δηλαδή νέο σύνορο.

Ολόκληρος ο 19ος αιώνας χαρακτηρίζεται από πολυάριθμες εθνικοαπελευθερωτικές εξεγέρσεις των Ουιγούρων για ανεξαρτησία (εξέγερση του 1825-1828, εξέγερση του 1857, εξέγερση Ιετισάρ του 1862-1872). Στον 20ό αιώνα είχαμε και άλλες εξεγέρσεις υπέρ της ανεξαρτησίας, κατά το 1931-37 και το 1943-49.

•   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα East Turkestan στο Wiki Commons