Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης: προάστιο της Θεσσαλονίκης

Το Ωραιόκαστρο είναι προάστιο της Θεσσαλονίκης και οικισμός της Περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης, που αποτελεί Δημοτική Κοινότητα του ευρύτερου Δήμου Ωραιοκάστρου. Βρίσκεται κτισμένο στους πρόποδες του Σιβρίου.

Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης
Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Ωραιοκάστρου
Πληθυσμός	23.626
Ταχ. κωδ.	570 13
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Ωραιόκαστρο βρίσκεται Β.-ΒΔ. του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης σε απόσταση 11 χλμ. και έχει μόνιμο πληθυσμό 40.114 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2021.

Η ευρύτερη περιοχή του Ωραιοκάστρου διακρίνεται στους παρακάτω οικιστικούς πυρήνες:

• Ωραιόκαστρο
• Γαλήνη (είναι οικισμός που βρίσκεται νότια-ανατολικά του Ωραιοκάστρου)
• Παλαιόκαστρο (είναι οικισμός που βρίσκεται νότια του Ωραιοκάστρου)
• Ασπρόβρυση

Από αρχαιολογικής άποψης η περιοχή του Ωραιοκάστρου ανήκε στο νοτιοδυτικό τμήμα της αρχαίας Μυγδονίας, που άρχιζε από την ανατολική όχθη του Αξιού ποταμού, στα όρια του σημερινού Νομού Θεσσαλονίκης, εκτεινόταν στα πεδινά των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης και κατέληγε στον Στρυμονικό Κόλπο ή Κόλπο του Ορφανού. Κατά την ύστερη εποχή του Χαλκού εδραιώθηκαν ο οικισμός της Τούμπας Ασπρόβρυσης και ο οικισμός στην κορυφή του Λόφου Ωραιοκάστρου

Το Παλαιόκαστρο αποτελεί τον παλαιότερο οικισμό, που βρίσκεται νότια του Ωραιοκάστρου. Ο ναός του Αγίου Αθανασίου Παλαιοκάστρου ανάγεται πριν το 1864 καθώς επιγραφή διασώζει το γεγονός της ανακαίνισης του ναού μετά από πυρκαγιά το έτος 1864. Στην τοιχοποιία του αποκαλύφθηκαν μαρμάρινες επιγραφές ελληνιστικών χρόνων, τμήματα κιονόκρανων και μαρμάρων από αρχαία κτίσματα.

Το επιλεγμένο τοπίο, επί τουρκοκρατίας, είχε χρήση βοσκότοπου, χωρίς οικιστικές εγκαταστάσεις πέρα από κτηνοτροφικές μονάδες. Οι κτηνοτρόφοι χρησιμοποιούσαν την έκταση κατόπιν άδειας από τούρκους γαιοκτήμονες. Λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους με πολλές χαράδρες, η περιοχή παρουσίαζε τοπικά στάσιμα νερά που φιλοξενούσαν πλήθος κουνουπιών, τα οποία αποτέλεσαν πληγή ελονοσίας για τους πρώτους κατοίκους.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Συνολικά 46 οικογένειες γηγενών, κατοίκων του Νταούτ-Μπαλί (Παλαιοκάστρου) και 183 οικογένειες προσφύγων αποκαταστάθηκαν γεωργικά, έτυχαν παραχώρησης γεωργικού κλήρου και αποτέλεσαν τους πρώτους κατοίκους του Ωραιοκάστρου. Οι πρώτες οικογένειες των προσφύγων ήρθαν από τη Μούζενα, την Τσιμερά, το Χατς, τον Άγιο Φωκά, την Κρώμνη, τα Σούρμενα, την Σίτσε, τα Λωρία, τα χωριά της Ματσούκας και αργότερα από το Σταυρίν, και από διάφορα άλλα μέρη του Πόντου και της ευρύτερης περιοχής του Καυκάσου. Η διαμάχη των κατοίκων για το όνομα της νέας περιοχής κατοικίας τους, πήρε τέλος μετά την αποδοχή της πρότασης να την ονομάσουν Ωραιόκαστρο, ως ομόηχο του ήδη υπάρχοντος διπλανού Παλαιόκαστρου. Από το 1965 ξεκινά η ανοικοδόμηση του οικισμού Γαλήνης Ωραιοκάστρου από τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό Υπαλλήλων Καπνεμπορικών Επιχειρήσεων Θεσσαλονίκης.

Στο Ωραιόκαστρο λειτουργεί το κέντρο φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, στο πρώην εργοστάσιο «Φέσσα». Το 2016 έγινε γνωστό για την αντίθεση κάποιων κατοίκων του στην ένταξη παιδιών λαθρομεταναστών στις σχολικές μονάδες της περιοχής.Λειτουργούν ξενώνες ασυνόδευτων προσφυγόπουλων της Μ.Κ.Ο Άρσις.

Στο Ωραιόκαστρο λειτουργούν όλες οι βαθμίδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Λειτουργούν 8 Νηπιαγωγεία , 6 Δημοτικά, 4 Γυμνάσια , 2 Λύκεια και σχολές του ΟΑΕΔ.

Μέσω της οδού Θεσσαλονίκης η οποία καταλήγει στην οδό Λαγκαδά, το Ωραιόκαστρο συνδέεται με την πόλη της Θεσσαλονίκης. Το ΚΤΕΛ εξυπηρετεί το Ωραιόκαστρο με την γραμμή 56 του ΟΑΣΘ συνδέοντας το Ωραιόκαστρο με την Θεσσαλονίκη και με μερικές περιοχές της (Ευκαρπία, Σταυρούπολη, Πολίχνη, Νεάπολη) και καταλήγει στον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό. Επίσης μέσω της γραμμής 55 και 55Α το Ωραιόκαστρο συνδέεται με τον τερματικό σταθμό της Σταυρούπολης.

• 1864 - ανακαίνιση ναού Αγίου Αθανασίου Παλαιοκάστρου
• 1926 - επίσημη ίδρυση κοινότητας Ωραιοκάστρου
• 1932 - διανομή αγροτεμαχίων
• 1939 - διανομή οικοπέδων
• 1965 - ανοικοδόμηση οικισμού Γαλήνης νότια του Ωραιοκάστρου από τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό Υπαλλήλων Καπνεμπορικών Επιχειρήσεων Θεσσαλονίκης
• 1974 - εγκαίνια ιερού ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Αρχειοθετήθηκε 2022-05-17 στο Wayback Machine.
• 1994 - η κοινότητα Ωραιοκάστρου μετά από 65 χρόνια μετατρέπεται σε Δήμο
• 1995 - ένταξη στο σχέδιο πόλεως 4.217 στρεμμάτων προς τα νότια
• 2010 - συνένωση δήμου Ωραιοκάστρου με γειτονικούς δήμους Μυγδονίας και Καλλιθέας.

• Η επίσημη ιστοσελίδα του δήμου