Σουάμι Βιβεκανάντα: Ινδός ινδουιστής μοναχός και φιλόσοφος

Υπήρξε κεντρική μορφή ως προς την εισαγωγή των ινδικών φιλοσοφιών της Βεντάντα και της Γιόγκα στον δυτικό κόσμο. Επίσης, προώθησε τον διαθρησκευτικό διάλογο αναδεικνύοντας τον Βουδισμό σε μια από τις παγκόσμιες θρησκείες κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Παράλληλα υπήρξε σημαντικός παράγοντας στη μεταρρύθμιση του Ινδουισμού στην Ινδία, και υποστήριξε τα εθνικιστικά κινήματα, που δρούσαν στην Ινδία κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας από τους Βρετανούς. Το 1895 ίδρυσε τον Σύλλογο Βεντάντα (Ventanda Society) στη Νέα Υόρκη. Ίδρυσε το 1897 τις θρησκευτικές οργανώσεις Ραμακρίσνα Μαθ και Αποστολή Ραμακρίσνα με έδρα το μοναστήρι στο Μπελούρ, που βρίσκεται βόρεια της Καλκούτα. Οι οργανώσεις, που ίδρυσε, συνδυάζουν την πνευματική και θρησκευτική καλλιέργεια με έργα φιλανθρωπίας. Επεδίωξε τη βελτίωση της θέσης της γυναίκας στην Ινδία και την ευρύτερη μόρφωση των απλών Ινδών.

Ουιγουεκανάντα Σουάμι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	স্বামী বিবেকানন্দ (Βεγγαλικά)
Προφορά
Γέννηση	12  Ιανουαρίου 1863 Swami Vivekananda's Ancestral House & Cultural Centre
Θάνατος	4  Ιουλίου 1902 Belur
Αιτία θανάτου	εγκεφαλικό επεισόδιο
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Εθνικότητα	Indian και Kayastha
Χώρα πολιτογράφησης	Βρετανικές Ινδίες
Θρησκεία	Ινδουισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	μπενγκάλι γλώσσα
Ομιλούμενες γλώσσες	Αγγλικά μπενγκάλι γλώσσα
Σπουδές	Πανεπιστήμιο Πρέζιντεσι στην Καλκούτα Κολέγιο της Σκωτικής Εκκλησίας Πανεπιστήμιο της Καλκούτας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μοναχός φιλόσοφος συγγραφέας ποιητής καθηγητής πνευματικός ηγέτης ρήτορας τραγουδιστής
Αξιοσημείωτο έργο	Bartaman Bharat
Οικογένεια
Αδέλφια	Bhupendranath Dutta Mahendranath Datta
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Γεννήθηκε σε αριστοκρατική οικογένεια της Βεγγάλης στην Καλκούτα, και από μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για την πνευματικότητα. Επηρεάστηκε από τον γκουρού του, τον Ραμακρίσνα Ντέβα, ο οποίος του δίδαξε πως όλα τα ζωντανά πλάσματα αποτελούσαν ενσωμάτωση του θείου, έτσι η υπηρεσία προς τον Θεό θα μπορούσε να επιτευχθεί υπηρετώντας την ανθρωπότητα. Ο Ραμακρίσνα έμαθε στον Βιβεκανάντα να σέβεται όλες τις θρησκείες και όλους τους διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του Θεού. Του έμαθε ότι και ο ίδιος ο Ινδουισμός είχε αναπτύξει πολλούς διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του Απόλυτου. Του έμαθε ότι θρησκεία είναι πραγμάτωση και όχι λόγια κι ότι έπρεπε να αναζητήσει στη βίωση, πνευματικά, και όχι στη θεωρία, νοητικά, τον Θεό. Μετά τον θάνατο του Ραμακρίσνα, ο Βιβεκανάντα ταξίδεψε εντατικά σε όλη την Ινδία, και ήρθε σε επαφή και γνώση με τις συνθήκες διαβίωσης, που επικρατούσαν στη βρετανική Ινδία.

Αυτή του η δραστηριότητα προκάλεσε το ενδιαφέρον του Μαχαραγιά του Mysore και αυτός τον υποστήριξε οικονομικά για να ταξιδέψει ο Βιβεκανάντα στο Σικάγο όπου γινόταν το Συνέδριο των Παγκοσμίων Θρησκειών, και να δείξει σε όλον τον Δυτικό κόσμο το μεγαλείο της φιλοσοφίας της Βεδάντα. Με τη στήριξη αυτή, ο Βιβεκανάντα ταξίδεψε στις ΗΠΑ, ως αντιπρόσωπος της Ινδίας για το κοινοβούλιο των θρησκειών του κόσμου το 1893. Το Συνέδριο άρχισε στις 11 Σεπτεμβρίου του 1893. Χιλιάδες εκπρόσωποι πολλών θρησκειών παρευρέθησαν. Ο Βιβεκανάντα ήταν ο νεότερος όλων. Όταν ήρθε η ώρα του να μιλήσει προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στο ακροατήριο. Πρώτα από όλα ήταν ο χαιρετισμός του: "Sisters and Brothers of America" (Αδερφές μου και Αδέρφια μου της Αμερικής). Αυτός ο χαιρετισμός, τόσο ανθρώπινος, αδερφικός και θερμός, αλλά και η ρητορική του δεινότητα, όπου υποστήριξε τις ιδέες του για μια παγκόσμια αδελφοσύνη, χωρίς γραπτό κείμενο, έκανε όλο το ακροατήριο να μαγνητιστεί. Η πρώτη του ομιλία ήταν ένας σύντομος χαιρετισμός (2 λεπτά περίπου) αλλά μπόρεσε να αναφερθεί στην ιδέα της ανεξιθρησκείας που πηγάζει από τη μελέτη των Ουπανισάντς. Μεταξύ άλλων είπε:

"Ο σεχταρισμός, η στενοκεφαλιά και ο τρομερός τους απόγονος, ο φανατισμός, έχουν εδώ και καιρό κυριαρχήσει στην όμορφη Γη μας. Έχουν γεμίσει τη γη με βία, την έχουν "ποτίσει" από καιρό σε καιρό, με ανθρώπινο αίμα, κατέστρεψαν πολιτισμούς κι οδήγησαν ολόκληρα έθνη στην απελπισία. Αν δεν υπήρχαν αυτοί οι τρομεροί δαίμονες, η ανθρώπινη κοινωνία θα είχε προοδεύσει περισσότερο από ό,τι το έκανε μέχρι τώρα. Αλλά ο χρόνος τους έχει τελειώσει κι επιθυμώ θερμά, το καμπανάκι που ήχησε αυτό το πρωί προς τιμή αυτής της συνάντησης να είναι ο επιθανάτιος ρόγχος του φανατισμού, όλων των διώξεων με το σπαθί ή με την πένα, και όλων των άσπλαχνων συναισθημάτων μεταξύ των ανθρώπων που ταξιδεύουν στον δρόμο τους προς τον ίδιον στόχο"

Αυτή του η ομιλία καθώς και οι επόμενες τον έκαναν το πρόσωπο της ημέρας για μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. Διοργάνωσε εκατοντάδες δημόσιες και ιδιωτικές διαλέξεις και σεμινάρια στις ΗΠΑ και Ευρώπη, διδάσκοντας και αναλύοντας τα βασικά διδάγματα της Ινδουιστικής φιλοσοφίας. Όταν γύρισε στην Ινδία η άφιξη του ήταν ένα είδος υποδοχής ενός εθνικού ήρωα. Οι Ινδοί ένιωσαν για πρώτη φορά μετά από καιρό τόσο υπερήφανοι που επιτέλους κάποιος δικός τους μπόρεσε και έδειξε την αρχαία και βαθιά πνευματικότητα της Ινδίας, μιας χώρας που για τους περισσότερους Δυτικούς ήταν συνώνυμο των προλήψεων και της κοινωνικής ανισότητας.

Ο Βιβεκανάντα δεν παρασύρθηκε από τις εκδηλώσεις λατρείας και συνέχισε το έργο του δασκάλου του, οργανώνοντας την ομάδα καλύτερα και κάνοντας την ένα είδος αποστολής για την αναγέννηση της Ινδίας.

Η υγεία του όμως σιγά, σιγά, από την ταλαιπωρία και τις κακουχίες άρχισε να τον προδίδει. Αφού πρόλαβε να κάνει ένα ακόμη ένα ταξίδι στην Αμερική και στην Ευρώπη μετά από πρόσκληση των Δυτικών φίλων και μαθητών του, ήρθε το τέλος της φυσικής του ζωής στις 4 Ιουλίου του 1902, μόλις 39 ετών.

Ο Σουάμι (άγιος) Βιβεκανάντα πρόλαβε όμως να προκαλέσει στη μεν Δύση ένα βαθύ ενδιαφέρον για τη μεταφυσική της Ινδίας και στη δε Ινδία την υπερηφάνεια για την αρχαία πνευματική της κληρονομιά. Θεωρείται μια από τις μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες και ένας σημαντικός κοινωνικός αναμορφωτής της σύγχρονης Ινδίας, αφού δεν δίσταζε να κατηγορεί τον θεσμό των καστών, να εξυψώνει τη θέση της γυναίκας στην Ινδία, να προτρέπει στους, ως επί το πλείστον, μαλθακούς Ινδούς να γυμνάζονται και ακόμα και να τρώνε κρέας αν χρειάζεται να δυναμώσουν.

Στην Ινδία θεωρείται ιερή μορφή, και η ημέρα των γενεθλίων του εορτάζεται ως η εθνική ημέρα νεότητας.

Πίστευε ότι ο άνθρωπος μπορεί να κατακτήσει την αλήθεια με τέσσερις τρόπους: α) δια των έργων (Karma Yoga), β) δια της αφοσιώσεως στον Θεό (Bhakti Yoga), γ) με την υπερβατική γνώση (Jnana Yoga) και με τις ψυχοσωματικές ασκήσεις (Raja Yoga).

Κύρια σημεία της διδασκαλίας του

Η ανθρώπινη ζωή σαν ροή που φυλακίζεται στη δίνη του κόσμου για να απελευθερωθεί αργότερα

“Μια ροή νερού που αυτοδύναμα ορμάει προς τα κάτω πέφτει μέσα σε ένα κοίλωμα και σχηματίζει μια δίνη, κι αφού περιστραφεί για λίγο μέσα στο κοίλωμα, βγαίνει πάλι με τη μορφή μιας ελεύθερης ροής για να εξακολουθήσει την ανεμπόδιστη πορεία του. Κάθε ανθρώπινη ζωή είναι σαν αυτή τη ροή. Μπαίνει μέσα στη δίνη, μπλέκει σ' αυτόν τον κόσμο του χώρου, του χρόνου και της αιτιότητας, περιστρέφεται εκεί για λίγο, κραυγάζει "πατέρας μου, αδελφός μου, όνομα μου, φήμη μου", και άλλα ακόμα, και τελικά βγαίνει έξω και ανακτά την πρωταρχική της ελευθερία. Αυτά συμβαίνουν σε όλο το σύμπαν. Είτε το γνωρίζουμε είτε όχι, συνειδητά ή ασυναίσθητα, όλοι μας εργαζόμαστε για να βγούμε από αυτόν τον ονειρικό κόσμο της δραστηριότητας. Οι κοσμικές εμπειρίες σπρώχνουν τον άνθρωπο για να βγει από τη δίνη του κόσμου.” (Κάρμα Γιόγκα σ. 101)

Ο καθένας ας κριθεί με το δικό του μέτρο

Πίστευε ότι όλοι οι άντρες και οι γυναίκες δεν έχουν το ίδιο μυαλό, την ίδια ικανότητα, την ίδια δύναμη να εκτελούν τα πράγματα. Έχουν ανάγκη από διαφορετικά ιδανικά και δεν μας πέφτει λόγος να κατηγορούμε το οποιοδήποτε ιδανικό. Να αφήσουμε τον καθένα να κάνει ότι μπορεί για να πραγματοποιήσει το δικό του ιδανικό. Θα ήταν άδικο να κριθεί ο καθένας με το μέτρο του άλλου. Η μηλιά δεν πρέπει να κριθεί με το μέτρο της βελανιδιάς, ούτε η βελανιδιά με το μέτρο της μηλιάς. Η μηλιά θα πρέπει να συγκριθεί με το μέτρο της ιδανικής μηλιάς και η βελανιδιά με το δικό της ιδανικό μέτρο.

Επομένως δεν πρέπει να κρίνουμε τους πάντες με το ίδιο μέτρο και ούτε θα πρέπει να τους προσφέρουμε το ίδιο ιδανικό. Όταν κάνουμε κάτι τέτοιο, απλώς προκαλούμε μια αφύσικη τριβή μέσα στον άνθρωπο, με αποτέλεσμα να αρχίζει αυτός να μισεί τον εαυτό του, κι αυτό τον εμποδίζει να θρησκευθεί και να βελτιωθεί. Έχουμε καθήκον να ενθαρρύνουμε τον καθένα στην προσπάθεια του να ζήσει σύμφωνα με το δικό του ανώτατο ιδανικό, και ταυτόχρονα να βοηθήσουμε αυτό το ιδανικό να συγκλίνει προς την αλήθεια. (Κάρμα Γιόγκα, σ. 28-29)

Μόνο η εσωτερική αλλαγή μπορεί να αλλάξει τον κόσμο

Μπορούμε να κάνουμε κάθε σπίτι της χώρας φιλανθρωπικό ίδρυμα. Μπορούμε να γεμίσουμε τη χώρα με νοσοκομεία. Αλλά, όσο δεν έχει μετασχηματιστεί ο χαρακτήρας του ανθρώπου, η δυστυχία θα εξακολουθεί να υπάρχει. (Κάρμα Γιόγκα, σ. 43)

Να μην περιμένουμε ανταπόδοση. Ορθή δράση

Όταν δίνουμε κάτι σε κάποιον - χωρίς να περιμένουμε την παραμικρή ευγνωμοσύνη - τότε η τυχόν αγνωμοσύνη του δε θα μας πειράξει καθόλου. Επειδή δεν περιμέναμε τίποτε, δεν θα μας περάσει από το μυαλό η ιδέα ότι δικαιούμασταν κάποια ανταπόδοση. Του δώσαμε αυτό που εκείνος δικαιούνταν, αυτό που είχε κερδίσει μέσα από το κάρμα του. Το δικό μας Κάρμα μας έκανε να παίξουμε τον ρόλο του φορέα. Γιατί να νιώσουμε περηφάνια, επειδή χαρίσαμε κάτι; (Κάρμα Γιόγκα, σ. 89)

Η Αλήθεια, ο Θεός και ο Άνθρωπος

Για τον Βιβεκανάντα, η Γνάνα είναι η συνειδητοποίηση της Αλήθειας. Καμία θρησκεία και καμία επιστήμη ούτε και κοινωνική αντίληψη δεν μπορεί να υποκαταστήσει την Αλήθεια.

Έλεγε:

«Με ποιο δικαίωμα ζητάει κανένας να κρίνει την αλήθεια με μέτρο τη χρησιμότητα ή τα χρήματα; Ας υποθέσουμε πως δεν υπάρχει χρησιμότητα, μήπως θα ήταν τότε η αλήθεια λιγότερο αληθινή; Η χρησιμότητα δεν είναι κριτήριο της αλήθειας.» (Γνάνα Γιόγκα, σ. 42) «Η αλήθεια δεν υποτάσσεται σε καμία κοινωνία, αρχαία ή σύγχρονη. Η κοινωνία πρέπει να υποτάσσεται στην αλήθεια ή να πεθαίνει. Οι κοινωνίες θα έπρεπε να πλάθονται με βάση την αλήθεια, κι όχι η αλήθεια να προσαρμόζεται στην κοινωνία. Αν μια τόσο υπέροχη αλήθεια σαν την ανιδιοτέλεια δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην κοινωνία, είναι καλύτερα ο άνθρωπος, να παρατήσει την κοινωνία και να πάει να ζήσει στο δάσος. Αυτό δηλαδή θα έκανε ένας τολμηρός άνθρωπος.» (Γνάνα Γιόγκα, σ. 41-43)

Ο Θεός είναι μια απρόσωπη ανώτατη Αρχή και σύμφωνα με τη μονιστική αντίληψη της Αντβάιτα Βεδάντα, ο αληθινός εαυτός του ανθρώπου, το Ατμάν, που είναι ταυτισμένος με το Απόλυτο, το Βραχμάν. Το Ατμάν, ο Εαυτός, είναι το ίδιο όπως το Βραχμάν, τον Κύριο. Αυτός ο Εαυτός είναι το μόνο που υπάρχει, είναι η μόνη πραγματικότητα. Η Μάγια, η αυταπάτη, μάς κάνει να τον δούμε ως διαφορετικό. Υπάρχει μόνο ένας Εαυτός, όχι πολλοί. Εκείνος ο ένας Εαυτός λάμπει μέσα από διαφορετικές μορφές. Ο άνθρωπος είναι αδερφός του ανθρώπου διότι όλοι οι άνθρωποι είναι ένα. Πληγώνοντας οποιοδήποτε τμήμα αυτού του σύμπαντος, ο καθένας πληγώνει μόνο τον εαυτό του.

Ο Εαυτός, το μόνο υποκείμενο, βρίσκεται στην εκδήλωση αναζητώντας να γνωρίσει τον εαυτό του. Όσο καλύτερος ο καθρέπτης, τόσο καλύτερη εικόνα μπορεί να δώσει, έτσι ο άνθρωπος είναι ο καλύτερος καθρέπτης, και όσο αγνότερος ο άνθρωπος, τόσο καλύτερα μπορεί να αντανακλά τον Θεό. Ο άνθρωπος κάνει το λάθος να διαχωρίζει τον εαυτό του από τον Θεό και να ταυτίζει τον εαυτό του με το σώμα. Αυτό το λάθος πηγάζει από τη Μάγια, η οποία δεν είναι ακριβώς πλάνη αλλά θα μπορούσαμε να πούμε το να δεις το πραγματικό ως κάτι άλλο και όχι ως αυτό που είναι. Αυτή η ταύτιση του Εαυτού με το σώμα μας οδηγεί στην ανισότητα, η οποία μοιραία μάς οδηγεί στη μάχη και στη ζήλια, και όσο βλέπουμε ανισότητα, δεν μπορούμε να γνωρίσουμε την ευτυχία. Η άγνοια και η ανισότητα είναι οι δύο πηγές της δυστυχίας, λέει η Γνάνα.

Η κοινωνία πρέπει να προσαρμόζεται στην αλήθεια και όχι το αντίστροφο

«Με ποιο δικαίωμα ζητάει κανένας να κρίνει την αλήθεια με μέτρο τη χρησιμότητα ή τα χρήματα; Ας υποθέσουμε πως δεν υπάρχει χρησιμότητα, μήπως θα ήταν τότε η αλήθεια λιγότερο αληθινή; Η χρησιμότητα δεν είναι κριτήριο της αλήθειας.» (Γνάνα Γιόγκα, σ. 42 «Η αλήθεια δεν υποτάσσεται σε καμία κοινωνία, αρχαία ή σύγχρονη. Η κοινωνία πρέπει να υποτάσσεται στην αλήθεια ή να πεθαίνει. Οι κοινωνίες θα έπρεπε να πλάθονται με βάση την αλήθεια, κι όχι η αλήθεια να προσαρμόζεται στην κοινωνία. Αν μια τόσο υπέροχη αλήθεια σαν την ανιδιοτέλεια δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην κοινωνία, είναι καλύτερα ο άνθρωπος, να παρατήσει την κοινωνία και να πάει να ζήσει στο δάσος. Αυτό δηλαδή θα έκανε ένας τολμηρός άνθρωπος.» (Γνάνα Γιόγκα, σ. 41-43)

Θρησκεία και Πνευματικότητα

Για τον Βιβεκανάντα, οι εξωτερικές δογματικές θρησκείες έχουν κάνει μεγάλη ζημιά στην ανθρωπότητα. Η Γνώση του Απολύτου δεν εξαρτάται από κανένα βιβλίο, ούτε από τίποτα άλλο, είναι το απόλυτο μέσα στον εαυτό του. Καμία μελέτη δεν θα δώσει αυτήν τη γνώση επειδή δεν είναι θεωρία αλλά αυτοπραγμάτωση. Η ταραχή, οι διαμάχες κι οι διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στις θρησκείες, δε θα σταματήσουν παρά μόνο όταν θα καταλάβουμε πως η θρησκεία δεν βρίσκεται μέσα στα βιβλία και στους ναούς. Είναι ζήτημα πραγματικής αντίληψης. Μόνο ο άνθρωπος που είδε πραγματικά τον Θεό και την ψυχή, είναι θρήσκος. Δεν υπάρχει καμιά πραγματική διαφορά ανάμεσα στον μεγαλύτερο εκκλησιαστικό "γίγαντα", που μπορεί να μιλάει πολυμαθέστατα, με τους τόμους των βιβλίων του και στον χαμηλότερο, τον πιο αμαθή υλιστή. Όλοι μας είμαστε άθεοι επειδή η απλή διανοητική συγκατάθεση δεν μας κάνει θρησκευόμενους.

“Η θρησκεία αρχίζει μόνο όταν αρχίζει να ανατέλλει η αληθινή πραγμάτωση μέσα στην ίδια μας την ψυχή. Εκείνο θα είναι το γλυκοχάραμα της θρησκείας και τότε μόνο θα ζήσουμε ηθικά. Τώρα δεν είμαστε περισσότερο ηθικοί από τα ζώα. Το μόνο που μας συγκρατεί είναι ο φόβος του μαστιγίου της κοινωνίας. Αν σήμερα η κοινωνία έλεγε, «δεν θα σε τιμωρήσω αν κλέψεις» θα κάναμε επίθεση ο ένας στην περιουσία του άλλου. Είναι ο αστυνομικός που μας κάνει ηθικούς. Είναι η γνώμη της κοινωνίας που μας κάνει ηθικούς και πραγματικά είμαστε ελάχιστα καλύτεροι από τα ζώα. Το ότι είναι ακριβώς έτσι, το καταλαβαίνουμε μέσα στα μυστικά της ίδιας μας της καρδιάς. Ας μην είμαστε λοιπόν, υποκριτές. Ας ομολογήσουμε πως δεν είμαστε θρησκευόμενοι, κι ότι δεν έχουμε δικαίωμα να περιφρονούμε τους άλλους. Όλοι είμαστε αδέλφια και θα γίνουμε αληθινά ηθικοί όταν πραγματώσουμε τη θρησκεία.” (Γνάνα Γιόγκα, σ. 122)

Θάρρος και αγώνας για την πίστη και την εφαρμογή της αλήθειας

Η υπέρτατη επιδίωξη του ανθρώπου είναι να διαλύσει τη Μάγια, την ψευδαίσθηση, και να γνωρίσει τον εαυτό του όπως πραγματικά είναι, αιώνιος, τέλειος και αυτάρκης. Το καθήκον, τότε, του κάθε ανθρώπου είναι να αναζητήσει την Αλήθεια και να αγωνιστεί για να την εφαρμόσει, όσο δύσκολες κι αν είναι οι περιστάσεις κι όσο κι αν φοβάται την αποτυχία. Μόνο τότε θα γνωρίσει την πραγματική ελευθερία που είναι η απελευθέρωση από την άγνοια και τις ψευδαισθήσεις.

«Ξεσηκωθείτε άντρες και γυναίκες, στοχαστείτε σε αυτήν την ιδέα, και τολμήστε να πιστέψετε στην αλήθεια, τολμήστε να την ασκήσετε! Ο κόσμος χρειάζεται μερικές εκατοντάδες από θαρραλέους άντρες και γυναίκες. Ασκήσετε εκείνο το θάρρος που τολμάει να γνωρίσει την αλήθεια, που τολμάει να δείξει την αλήθεια στη ζωή, που δεν τρέμει μπροστά στον θάνατο, ή μάλλον, καλωσορίζει τον θάνατο, που κάνει τον άνθρωπο να γνωρίζει πως αυτός είναι το Πνεύμα, και πως τίποτα μέσα σε όλο το σύμπαν δεν μπορεί να τον σκοτώσει. Τότε θα είσαστε ελεύθεροι. Τότε θα γνωρίζετε την αληθινή σας Ψυχή.» (Γνάνα Γιόγκα, σ. 44)

Η αντίληψη του για τον Βούδα και τον Βουδισμό

Η άποψη του Βιβεκανάντα για τον Βούδα είναι πολύ σημαντική. Αν και ο ίδιος ήταν Ινδουιστής, σεβόταν το μήνυμα του Βούδα και προσπάθησε να το εντάξει στη δική του φιλοσοφική οπτική.

Έλεγε:

Ο Βούδας είναι μόνος προφήτης που είπε: "Δεν με ενδιαφέρει να μάθω τις διάφορες θεωρίες σας για τον Θεό. Τι νόημα έχει η συζήτηση γύρω από όλα τα λεπτοφυή ζητήματα σχετικά με τη ψυχή; Κάντε το καλό και να είστε καλοί. Αυτό και μόνο θα σας οδηγήσει στην ελευθερία και σε όποια αλήθεια υπάρχει." (...) Είναι ο πρώτος που τόλμησε να πει: "Μην πιστεύετε κάτι επειδή σας το φανερώνουν κάποια παλιά χειρόγραφα, μην πιστεύετε κάτι επειδή είναι το εθνικό σας πιστεύω, μην πιστεύετε κάτι που σας ανάγκασαν να πιστεύετε στην παιδική σας ηλικία. Αλλά καθίστε κάτω και συλλογιστείτε τα όλα, ένα-ένα, κι αφού τα αναλύσετε έτσι και βρείτε κάτι που θα ωφελήσει τους πάντες, τότε πιστέψτε το, ζήστε σύμφωνα μ' αυτό, και βοηθήστε άλλους να ζήσουν σύμφωνα μ' αυτό." Κάρμα Γιόγκα (σ. 124-125)

• Βεντάντα: Η αριστοτελική φιλοσοφία του Ινδουϊσμού, εκδόσεις: Ερωδιός, Αθήνα 2005, ISBN 9789606601347.
• Γκνιάνα Γιόγκα, Η Γιόγκα της φιλοσοφικής αναζήτησης, εκδόσεις: Κονιδάρης, Αθήνα 1998.
• Ράτζα Γιόγκα, Η ΓΙΟΓΚΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΓΙΟΓΚΑ - ΣΟΥΤΡΑΣ ΤΟΥ ΠΑΤΑΝΤΖΑΛΙ, εκδόσεις: Κονιδάρης, Αθήνα 1991.
• Γιόγκα, Ινδική σκέψη, μετάφραση Βώκος Φίλιππος, εκδόσεις: Δίβρης, Δεκέμβριος 1983.
• Μπχάκτι Γιόγκα, Η ΓΙΟΓΚΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΦΟΣΙΩΣΗΣ ΣΤΟ ΘΕΟ, εκδόσεις: Κονιδάρης, Αθήνα 1993, ISBN 9789607136466.
• Κάρμα Γιόγκα, εκδόσεις: Κονιδάρης, Αθήνα 1993, ISBN 9789607136473.
• Κάλι, η μάνα, μετάφραση Χουλιαράκης Δημήτρης, εκδόσεις: Ροδάκιο, Ιανουάριος 2009.

• Georg, Feuerstein (2002), The Yoga Tradition, Delhi: Motilal Banarsidass
• Clarke, Peter Bernard (2006), New Religions in Global Perspective, Routledge
• Rolland Romain, Ραμακρίσνα Ο Ημίθεος, Βιβεκανάντα Ο Σοφός, εκδόσεις: Δίβρης, Αθήνα 1978.
• Von Dense, Christian D. (1999), Philosophers and Religious Leaders, Greenwood Publishing Group.
• Βελισσαρόπουλος Δημήτρης, Ιστορία της Ινδικής φιλοσοφίας, εκδόσεις: Δωδώνη, Αθήνα 1992, σελ. 390-396, ISBN 9789602483176.
• Complete Works of Swami Vivekananda

• Η ζωή και το έργο του Βιβεκανάντα άρθρο στην ιστοσελίδα philosophyreturns.gr.
• Η ζωή και το έργο του Βιβεκανάντα άρθρο στην ιστοσελίδα vedanta.gr.
• Η ζωή και το έργο του Βιβεκανάντα άρθρο στην ιστοσελίδα new world encyclopedia.org.
• Η ζωή και το έργο του Βιβεκανάντα άρθρο στην ιστοσελίδα britannica.com.
• Βιογραφία για τον Βιβεκανάντα άρθρο στην ιστοσελίδα vedantasociety.net.
• https://belurmath.org/
• Complete Works of Swami Vivekananda

Αυτό το λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.