Πρωθυπουργός Της Ιρλανδίας

Πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας Taoiseach
Θυρεός του Πρωθυπουργού της Ιρλανδίας (Taoiseach)
Κάτοχος Λίο Βαράντκαρ από 26 Ιανουαρίου 2021
Κατοικία	Merrion Street, Δουβλίνο
Διορισμός από	Πρόεδρος της Ιρλανδίας
Αρχικός κάτοχος	Γ. Τ. Κοσγκρέιβ
Δημιουργία	1922
Ιστοσελίδα	επίσημη ιστοσελίδα

Ο κάτοχος του αξιώματος διορίζεται από τον Πρόεδρο της χώρας έπειτα από την εκλογή του από την Dáil Éireann, όπως λέγεται η κάτω βουλή του Oireachtas (κοινοβούλιο). Παραμένει στη θέση του όσο απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας των μελών του Ιρλανδικού Κοινοβουλίου (Dáil).

Η ιρλανδική λέξη taoiseach σημαίνει «αρχηγός» και υιοθετήθηκε στο Σύνταγμα της Ιρλανδίας του 1937 ως ο τίτλος του «αρχηγού της κυβέρνησης ή του πρωθυπουργού». Είναι ο επίσημος τίτλος μόνο του αρχηγού της κυβέρνησης της Ιρλανδίας. Δεν χρησιμοποιείται ούτε στα αγγλικά ούτε στα ιρλανδικά για τους πρωθυπουργούς άλλων χωρών, οι οποίοι αντ' αυτού αναφέρονται στα ιρλανδικά με τον γενικό όρο príomh-aire.

Σημερινός πρωθυπουργός της Ιρλανδίας (τίσεχ) είναι ο Λίο Βαράντκαρ, ηγέτης του κόμματος Fine Gael, ο οποίος ανέλαβε ξανά τα καθήκοντά του στις 17 Δεκεμβρίου 2022 μετά από προγραμματισμένη εναλλαγή ως μέρος της συμφωνίας συνασπισμού μεταξύ των κομμάτων Fianna Fáil, Fine Gael και του Κόμματος των Πρασίνων. Ο Μιχόλ Μάρτιν κατείχε τη θέση από τον Ιούνιο του 2020 έως τον Δεκέμβριο του 2022 στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας.

Πριν τεθεί σε ισχύ το Σύνταγμα του 1937, ο αρχηγός της κυβέρνησης αναφερόταν ως Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου. Στο αξίωμα αυτό υπηρέτησε πρώτος ο Γουίλιαμ Κογκρέιβ του κόμματος Cumann na nGaedheal την περίοδο 1922–32 και στη συνέχεια ο Έιμαν ντε Βαλέρα του Fianna Fáil την περίοδο 1932–37. Οι πρωθυπουργοί είναι, παραδοσιακά, αριθμημένοι με τέτοιον τρόπο ώστε να συμπεριλαμβάνουν τον Κοσγκρέιβ. Έτσι, ο Λίο Βαράντκαρ θεωρείται ο 14ος Τίσεχ, όχι ο 13ος.

Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου

Σειρά	Εικόνα	Όνομα (Γέννηση–Θάνατος) Εκλ. περιφέρεια	Διάρκεια θητείας		Κόμμα	Εκτ. Συμβούλιο Σύνθεση		Αντιπρόεδρος		Βουλή (Dáil) (εκλεγμένη)
1		Γ. Τ. Κοσγκρέιβ (1880–1965) TD για το Carlow–Kilkenny ως το 1927 TD για το Cork Cork Borough από το 1927	6 Δεκεμβρίου 1922	9 Μαρτίου 1932	Σιν Φέιν (υπέρ της συνθήκης)	1η (1ο Εκτελεστικό Συμβούλιο)	SF (PT) (μειοψηφία)		Κέβιν Ο'Χίγκινς	3η (1922)
					Cumann na nGaedheal	2η	CnG (μειοψηφία)			4η (1923)
						3η			Έρνεστ Μπλιθ	5η (Ιούν.1927)
						4ο Εκτελεστικό Συμβούλιο				6η (Σεπτ.1927)
						5ο Εκτελεστικό Συμβούλιο
2		Έιμαν ντε Βαλέρα (1882–1975) TD στην Clare	9 Μαρτίου 1932	29 Δεκεμβρίου 1937	Fianna Fáil	6η	FF (μειοψηφία)		Σιν Τ. Ο' Κέλι	7η (1932)
						7η				8η (1933)
						8ο Εκτελεστικό Συμβούλιο				9η (1937)
Taoiseach
Σειρά	Εικόνα	Όνομα (Γέννηση–Θάνατος) Εκλ. περιφέρεια	Διάρκεια θητείας		Party	Κυβέρνηση Σύνθεση		Tánaiste (αντιπρόεδρος της κυβέρνησης)		Κάτω Βουλή (Dáil) (εκλεγμένη)
(2)		Έιμαν ντε Βαλέρα (1882–1975) TD για την Clare	29 Δεκεμβρίου 1937	18 Φεβρουαρίου 1948	Fianna Fáil	1η	FF (μειοψηφία)		Σιν Τ. Ο' Κέλι	9η ( ···· )
						2η	FF			10η (1938)
						3η	FF (μειοψηφία)			11η (1943)
						4η	FF		Σιν Λέμας	12η (1944)
3		Τζον Α. Κοστέλο (1891–1976) TD για την έδρα Νοτιοανατολικό Δουβλίνο	18 Φεβρουαρίου 1948	13 Ιουνίου 1951	Fine Gael	5η	FG–Εργ.–CnP–CnT–NL–Αν.		Ουίλιαμ Νόρτον	13η (1948)
(2)		Έιμαν ντε Βαλέρα (1882–1975) TD στην Clare	13 Ιουνίου 1951	2 Ιουνίου 1954	Fianna Fáil	6η	FF (μειοψηφία)		Σιν Λέμας	14η (1951)
(3)		Τζον Α. Κοστέλο (1891–1976) TD στο Δουβλίνο Νοτιοανατολικό	2 Ιουνίου 1954	20 Μαρτίου 1957	Fine Gael	7η	FG–Εργ.–CnT		Ουίλιαμ Νόρτον	15η (1954)
(2)		Έιμαν ντε Βαλέρα (1882–1975) TD στην Clare	20 Μαρτίου 1957	23 Ιουνίου 1959	Fianna Fáil	8η	FF		Σιν Λέμας	16η (1957)
4		Σιν Λέμας (1899–1971) TD στο Δουβλίνο Νότιο-Κεντρικό	23 Ιουνίου 1959	10 Νοεμβρίου 1966	Fianna Fáil	9η	FF		Σιν Μακέντι
						10η	FF (μειοψηφία)			17η (1961)
						11η	FF		Φρανκ Έικεν	18η (1965)
5		Τζακ Λιντς (1917–1999) TD στην Cork Borough ως το 1969 TD στην Cork City North-West από το 1969	10 Νοεμβρίου 1966	14 Μαρτίου 1973	Fianna Fáil	12η	FF
						13η	FF		Έρσκιν Χ. Τσάλντερς	19η (1969)
6		Λίαμ Κοσγκρέιβ (1920–2017) TD στην Dún Laoghaire and Rathdown	14 Μαρτίου 1973	5 Ιουλίου 1977	Fine Gael	14η	FG–Εργ.		Μπρένταν Κόρις	20ή (1973)
(5)		Τζακ Λιντς (1917–1999) TD στην Cork City	5 Ιουλίου 1977	11 Δεκεμβρίου 1979	Fianna Fáil	15η	FF		Τζορτζ Κόλεϊ	21η (1977)
7		Τσαρλς Χόχεϊ (1925–2006) TD στην Dublin Artane	11 Δεκεμβρίου 1979	30 Ιουνίου 1981	Fianna Fáil	16η	FF
8		Γκάρετ Φιτζέραλντ (1926–2011) TD στην περιφέρεια Δουβλίνο Νοτιοανατολικό	30 Ιουνίου 1981	9 Μαρτίου 1982	Fine Gael	17η	FG–Εργ. (μειοψηφία)		Μάικλ Ο' Λίρι	22η (1981)
(7)		Τσαρλς Χόχεϊ (1925–2006) TD στο Δουβλίνο Βόρειο-Κεντρικό	9 Μαρτίου 1982	14 Δεκεμβρίου 1982	Fianna Fáil	18η	FF (μειοψηφία)		Ρέι Μακσάρι	23η (Φεβρ.1982)
(8)		Γκάρετ Φιτζέραλντ (1926–2011) TD στο Δουβλίνο Νότιο-Ανατολικό	14 Δεκεμβρίου 1982	10 Μαρτίου 1987	Fine Gael	19η	FG–Εργ. FG (μειοψηφία) από τον Ιαν. 1987		Ντικ Σπρινγκ	24η (Νοεμ.1982)
									Πίτερ Μπάρι
(7)		Τσαρλς Χόχεϊ (1925–2006) TD στο Δουβλίνο Βόρειο-Κεντρικό	10 Μαρτίου 1987	11 Φεβρουαρίου 1992	Fianna Fáil	20ή	FF (μειοψηφία)		Μπράιαν Λένιχαν	25η (1987)
						21η	FF–PD			26η (1989)
									Τζον Π. Γουίλσον
9		Άλμπερτ Ρέινολντς (1932–2014) TD στο Longford–Roscommon	11 Φεβρουαρίου 1992	15 Δεκεμβρίου 1994	Fianna Fáil	22η	FF–PD FF (μειοψηφία) από τον Νοέμ. 1992
						23η	FF–Εργ. FF (μειοψηφία) από τον Νοέμ. 1994		Ντικ Σπρινγκ	27η (1992)
									Μπέρτι Αχέρν
10		Τζον Μπρούτον (1947-2024) TD στην Meath	15 Δεκεμβρίου 1994	26 Ιουνίου 1997	Fine Gael	24η	FG–Lab–DL		Ντικ Σπρινγκ
11		Μπέρτι Αχέρν (1951-) TD για το Κεντρικό Δουβλίνο	26 Ιουνίου 1997	7 Μαΐου 2008	Fianna Fáil	25η	FF–PD (μειοψηφία)		Μέρι Χάρνεϊ	28η (1997)
						26η	FF–PD			29η (2002)
									Μάικλ Μακντάουελ
						27η	FF–Πράσινοι–PD		Μπράιαν Κάουεν	30ή (2007)
12		Μπράιαν Κάουεν (1960-) TD στη Laois–Offaly	7 Μαΐου 2008	9 Μαρτίου 2011	Fianna Fáil	28η	FF–Πράσινοι–PD FF–Πράσινοι–Αν. από τον Νοέμ. 2009 FF (μειοψηφία) από τον Ιαν. 2011		Μαίρη Κάφλαν
13		Έντα Κένι (1951-) TD στην Mayo	9 Μαρτίου 2011	14 Ιουνίου 2017	Fine Gael	29η	FG–Εργ.		Έιμαν Γκίλμορ	31η (2011)
									Τζόαν Μπέρτον
						30ή	FG–Αν. (μειοψηφία)		Φράνσις Φιτζέραλντ	32ή (2016)
14		Λίο Βαράντκαρ (1979-) TD για το Δυτικό Δουβλίνο	14 Ιουνίου 2017	27 Ιουνίου 2020	Fine Gael	31η	FG–Αν. (μειοψηφία)
									Σάιμον Κόβενεϊ
15		Μιχόλ Μάρτιν (1960–) TD για την έδρα Cork South-Central	27 Ιουνίου 2020	17 Δεκεμβρίου 2022	Fianna Fáil	32η	FF–FG–Πράσινοι		Λίο Βαράντκαρ	33η (2020)
(14)		Λίο Βαράντκαρ (1979-) TD για το Δυτικό Δουβλίνο	17 Δεκεμβρίου 2022	Σημερινός	Fine Gael	33η	FF–FG–Πράσινοι		Μιχόλ Μάρτιν

Υποσημειώσεις

Παραπομπές