Ποδοσφαιρικά Αθλήματα

Χωρίς επιφυλάξεις, σε διεθνές επίπεδο η λέξη ποδόσφαιρο (football) γίνεται κατανοητό ότι αναφέρεται σε όποια μορφή ποδοσφαίρου είναι πιο δημοφιλής στο περιφερειακό πλαίσιο στο οποίο εμφανίζεται η λέξη. Τα αθλήματα που περιλαμβάνουν τον όρο «ποδόσφαιρο» είναι τα εξής: ποδόσφαιρο, βορειοαμερικανικό ποδόσφαιρο (ειδικότερα αμερικανικό ποδόσφαιρο ή καναδικό ποδόσφαιρο), αυστραλιανό ποδόσφαιρο και γαελικό ποδόσφαιρο. Ορισμένα από τα προαναφερθέντα αθλήματα, αποτελούν μεταγενέστερες μορφές του ράγκμπι, το οποίο αναφέρεται επίσης ως «ράγκμπι φούτμπολ» (rugby football) και οι παραλλαγές του (ράγκμπι γιούνιον, ράγκμπι λιγκ) συμπεριλαμβάνονται στα ποδοσφαιρικά αθλήματα.

Διάφορες μορφές του ποδοσφαίρου μπορούν να εντοπιστούν στην ιστορία, συχνά δημοφιλή παιχνίδια των αγροτών. Οι σύγχρονοι κανόνες των ποδοσφαιρικών αθλημάτων, ανάγονται στην κωδικοποίηση αυτών των παιχνιδιών στα αγγλικά δημόσια σχολεία, κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου αιώνα. Η έκταση της βρετανικής αυτοκρατορίας επέτρεψε αυτούς τους κανόνες να εξαπλωθούν σε περιοχές βρετανικής επιρροής, έξω από τα άμεσα ελεγχόμενα εδάφη της αυτοκρατορίας, αν και μέχρι το τέλος του δέκατου ένατου αιώνα, είχαν αναπτυχθεί ξεχωριστοί κανόνες σε περιφερειακό επίπεδο, όπως το γαελικό ποδόσφαιρο, για παράδειγμα, στο οποίο ενσωματώθηκαν σκοπίμως κανόνες των τοπικών παραδοσιακών ποδοσφαιρικών παιχνιδιών, προκειμένου να διατηρηθεί η κληρονομιά τους. Το 1888 ιδρύθηκε στην Αγγλία η Φούτμπολ Λιγκ, η πρώτη από τις πολλές επαγγελματικές ποδοσφαιρικές ενώσεις. Κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, πολλά από τα διάφορα είδη ποδοσφαίρου αναπτύχθηκαν, ορισμένα εκ των οποίων αποτελούν τα πλέον δημοφιλή ομαδικά αθλήματα στον κόσμο.

Τα διάφορα ποδοσφαιρικά αθλήματα μοιράζονται ορισμένα κοινά στοιχεία. Οι παίκτες στο αμερικανικό ποδόσφαιρο, στο καναδικό ποδόσφαιρο, στο ράγκμπι γιούνιον και στο ράγκμπι λιγκ καταλαμβάνουν θέσεις σε μια περιορισμένη περιοχή του γηπέδου, κατά την έναρξη του παιχνιδιού. Έχουν την τάση να πετούν τη μπάλα και να τρέχουν κρατώντας την με τα χέρια, ενέργειες που αποτελούν τους κύριους τρόπους μετακίνησής της μέσα στο γήπεδο, ενώ το λάκτισμα της μπάλας με τα πόδια χρησιμοποιείται σε ποιο σπάνιες περιπτώσεις. Το τάκλιν αποτελεί μια σημαντική δεξιότητα, ενώ οι αγώνες συνήθως περιλαμβάνουν σύντομες προωθήσεις που κυμαίνονται από 5 έως 90 δευτερόλεπτα. Το ποδόσφαιρο, το αυστραλιανό ποδόσφαιρο και το γαελικό ποδόσφαιρο τείνουν να χρησιμοποιούν το λάκτισμα για να μετακινούν την μπάλα γύρω από το γήπεδο, ενώ ο χειρισμός της με τα χέρια είναι πιο περιορισμένος. Το τάκλιν είναι ποιο σπάνιο στο παιχνίδι και οι παίκτες είναι πιο ελεύθεροι να κινούνται γύρω από το γήπεδο (οι κανόνες του οφσάιντ είναι συνήθως λιγότερο αυστηροί).

Ορισμένοι κοινοί κανόνες μεταξύ των αθλημάτων περιλαμβάνουν:

• Οι δύο ομάδες συνήθως διαθέτουν 11 με 18 παίκτες μέσα στον αγωνιστικό χώρο, ενώ ορισμένες παραλλαγές στις οποίες αγωνίζονται λιγότεροι παίκτες (πέντε ή περισσότεροι ανά ομάδα) είναι επίσης δημοφιλείς.
• Υπάρχει μία σαφώς καθορισμένη περιοχή εντός της οποίας διεξάγεται το παιχνίδι.
• Υπάρχει σκορ επιτυγχάνοντας τέρματα (γκολ) ή πόντους, μετακινώντας την μπάλα πέρα από την τελική γραμμή του γηπέδου ή μιας εστίας, στην πλευρά της αντίπαλης ομάδας.
• Γκολ ή σημεία προκύπτουν από τους παίκτες περνώντας την μπάλα ανάμεσα από δύο δοκούς.
• Υπάρχει εστία ή τελική γραμμή, την οποία υπερασπίζεται η αντίπαλη ομάδα.
• Οι παίκτες μετακινούν τη μπάλα με λάκτισμα, τη μεταφέρουν ή την περνούν στους συμπαίκτες με πάσα (αναλόγως τους κανόνες).
• Οι παίκτες που χρησιμοποιούν μόνο το σώμα τους για να κυκλοφορούν την μπάλα.

Σε όλα τα ποδοσφαιρικά αθλήματα, κοινές δεξιότητες αποτελούν η πάσα, το τάκλιν, το μαρκάρισμα και το λάκτισμα. Στα περισσότερα από τα συγκεκριμένα αθλήματα, υπάρχουν κανόνες που περιορίζουν την κίνηση των παικτών μέσα στο γήπεδο (οφσάιντ), ενώ οι παίκτες για να πετύχουν τέρμα (γκολ) πρέπει να περάσουν τη μπάλα κάτω ή πάνω από μία διαγράμμιση μεταξύ δύο κάθετων δοκών.

Αρκετά από τα ποδοσφαιρικά αθλήματα είναι τα πιο δημοφιλή ομαδικά αθλήματα στον κόσμο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το ποδόσφαιρο παίζεται από πάνω από 250 εκατομμύρια παίκτες σε πάνω από 200 κράτη, και έχει το μεγαλύτερο τηλεοπτικό κοινό στον αθλητισμό, καθιστώντας το ως το πιο δημοφιλές στον κόσμο, το αμερικανικό ποδόσφαιρο είναι το πιο δημοφιλές άθλημα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με το ετήσιο παιχνίδι Σούπερ Μπόουλ να βρίσκεται στην έβδομη από τις οκτώ κορυφαίες σε τηλεθέαση εκπομπές στην τηλεόραση στην ιστορία των ΗΠΑ. Το αυστραλιανό ποδόσφαιρο κατέχει την υψηλότερη τηλεθέαση όλων των αθλημάτων στην Αυστραλία. Ομοίως, το γαελικό ποδόσφαιρο είναι το πιο δημοφιλές άθλημα στην Ιρλανδία από άποψη τηλεθέασης, ενώ ο πανιρλανδικός τελικός του γαελικού ποδοσφαίρου αποτελεί το υψιλότερο σε τηλεθέαση αθλητικό γεγονός του έτους στην περιοχή.

Δενδροειδής μορφή ανάπτυξης ποδοσφαιρικών αθλημάτων

• Eisenberg, Christiane and Pierre Lanfranchi, eds. (2006): Football History: International Perspectives; Special Issue, Historical Social Research 31, no. 1. 312 pages.
• Green, Geoffrey (1953); The History of the Football Association; Naldrett Press, London
• Mandelbaum, Michael (2004); The Meaning of Sports; Public Affairs, ISBN 1-58648-252-1
• Williams, Graham (1994); The Code War; Yore Publications, ISBN 1-874427-65-8