Νικόλαος Ζορμπάς: Έλληνας στρατιωτικός

Το παρόν λήμμα αναφέρεται στον στρατιωτικό. Για τον μεταγενέστερο βουλευτή Χίου, δείτε Νικόλαος Ι. Ζορμπάς.

Ο Νικόλαος Ζορμπάς (Αθήνα, 27 Σεπτεμβρίου 1844 - 11 Ιουνίου 1920, παλαιό ημερολόγιο, Αθήνα), ήταν Έλληνας στρατιωτικός, ο αρχηγός του Στρατιωτικού συνδέσμου και του Κινήματος στο Γουδί (1909).

Νικόλαος Ζορμπάς
Ο Νικόλαος Ζορμπάς σε πίνακα του Σπυρίδωνος Προσαλέντη
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Νικόλαος Ζορμπάς (Ελληνικά)
Γέννηση	27 Σεπτεμβρίου 1844 Αθήνα
Θάνατος	11 Ιουνίου 1920 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Σπουδές	Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός στρατιωτικός
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	συνταγματάρχης
Πόλεμοι/μάχες	Ελληνοτουρκικός Πόλεμος (1897) και Κίνημα στο Γουδί
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Υπουργός Στρατιωτικών της Ελλάδας
Βραβεύσεις	Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής
δεδομένα

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1844, από πατέρα στρατιωτικό με καταγωγή από τη Μαγνησία της Μικράς Ασίας. Σπούδασε στη Σχολή Ευελπίδων και στη συνέχεια στη Γαλλία και στο Βέλγιο. Μετείχε στις συμπλοκές του 1886 ως διοικητής μοίρας πυροβολικού.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Επί πρωθυπουργίας του Χαρίλαου Τρικούπη (1886-1889) υπηρέτησε στο υπουργείο Στρατιωτικών στη διοίκηση προσωπικού. Διετέλεσε επίσης υπάλληλος του υπουργείου Εσωτερικών και καθηγητής πυροβολικού στη σχολή Ευελπίδων. Στον πόλεμο του 1897 έφερε τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη όπου και διετέλεσε αρχηγός πυροβολικού της 1ης Μεραρχίας. Μετά την ατυχή λήξη του πολέμου του 1897 ήρθε σε σύγκρουση με τον διάδοχο Κωνσταντίνο και τους επιτελείς του, σχετικά με την κριτική που ασκούσε η επίσημη πολεμική έκθεση για τη δράση του στο μέτωπο της Θεσσαλίας. Έτσι τέθηκε σε διαθεσιμότητα.

Από τις 17 Ιουλίου 1905 μέχρι τις 26 Αυγούστου 1906 διετέλεσε διοικητής της σχολής Ευελπίδων και το 1907 διευθυντής πολεμικού υλικού. Το 1909 όταν οργανώθηκε ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος του εζητήθη ν΄ αναλάβει την αρχηγία του κινήματος του 1909.

«Ο Ζορμπάς πρωτοστάτησε στη ίδρυση του Στρατιωτικού Συνδέσμου, μια κίνησης με στρατιωτική και πολιτικά αιτήματα, όπως αναδιοργάνωση του στρατού, απομάκρυνση μελών της βασιλικής οικογένειας από τη διοίκηση του στρατεύματος και εξυγίανση της πολιτικής ζωής του τόπου (Mάιος 1909)».

Στην κυβέρνηση Δραγούμη στις 18 Ιανουαρίου του 1910 ορκίστηκε υπουργός στρατιωτικών, από τη θέση την οποία και διέταξε τη διάλυση του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Στις 6 Οκτωβρίου του ίδιου έτους αντικαταστάθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Αποστρατεύτηκε το 1911 κατόπιν παραιτήσεώς του.

Ο Ζορμπάς δεν υπήρξε κινηματίας, επιλέχθηκε για την ανάληψη της αρχηγίας του κινήματος λόγω της ιδιαίτερης διπλωματίας που τον διέκρινε και της ψυχραιμίας του, αλλά και των γνώσεων που είχε αποκομίσει όταν υπηρετούσε στο υπουργείο στρατιωτικών. Ανέλαβε την αρχηγία όταν το κίνημα σχεδόν παρέλυε κάτω από την πείσμωνα αδιαφορία των πολιτικών και κατάφερε να χαλιναγωγήσει τις ορμές των πιο έξαλλων κυρίως νεαρών αξιωματικών. Προσεταιριζόμενος τα πλέον ψύχραιμα στοιχεία συνεργάσθηκε τελικά με τον πολιτικό χώρο όπου και στη συνέχεια ο ίδιος διέλυσε και τον Σύνδεσμο.

Πέθανε στην Αθήνα, νοσηλευόμενος στο Β΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο στις 11 Ιουνίου του 1920, χωρίς να γίνει ο παραμικρός λόγος για τον θάνατό του.

Έγραψε τα έργα «Μαθήματα Πυροβολικού» που διδάσκονταν στη Σχολή Ευελπίδων, καθώς και «Απομνημονεύματα» (περί του κινήματος 1909) που δημοσιεύτηκαν λίγα χρόνια μετά το θάνατό του, το 1925.

• To Kίνημα στο Γουδί (1909), Συλλογικό έργο, επιμ. Νίκη Μαρωνίτη

• tovima «Εκατό χρόνια από το κίνημα στο Γουδί»
• Οπτικοακουστικό υλικά