Νασρίν Σοτουντέ: Ιρανή δικηγόρος

Νασρίν Σοτουντέ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	نسرین ستوده (Περσικά)
Γέννηση	30  Μαΐου 1963 Τεχεράνη
Χώρα πολιτογράφησης	Ιράν (από 1979)
Θρησκεία	Ισλάμ Δωδεκατισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	περσικά
Σπουδές	Shahid Beheshti University
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	δικηγόρος
Οικογένεια
Σύζυγος	Reza Khandan
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	PEN Barbara Goldsmith Freedom to Write Award (2011) Βραβείο Ζαχάρωφ (2012) One Humanity Award (2011) Μετάλλιο Τζιουζέπε Μότα (2011) Ludovic-Trarieux International Human Rights Prize (2018) Βραβείο Σωστής Διαβίωσης (2020) BBC 100 Women (2020) Time 100 (2021) Βραβείο Τουτσόλσκυ (2018) Trophées ellesdeFrance (2020) βραβείο πολιτικού θάρρους (2023)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Όταν της απονεμήθηκε το Βραβείο Ζαχάρωφ το 2012, εξέτιε ποινή εξαετούς κάθειρξης με την κατηγορία της διακύβευσης της ασφάλειας του Ιράν και βρισκόταν στην έβδομη εβδομάδα απεργίας πείνας σε απομόνωση στη διαβόητη φυλακή Evin του Ιράν, διαμαρτυρόμενη για δικαστικές πιέσεις που ασκούνταν στον σύζυγο και τη νεαρή κόρη της.

Σε κατάσταση αδυναμίας, βρήκε το σθένος να συντάξει μια αξιομνημόνευτη επιστολή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την οποία διάβασε για λογαριασμό της στην τελετή απονομής η φίλη, συνάδελφος και πελάτισσά της Σιρίν Εμπάντι, κάτοχος Βραβείου Νόμπελ. «Η ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι μηχανισμοί που εγγυώνται τον σεβασμό τους έχουν βοηθήσει πολύ, ωστόσο η εκπλήρωσή τους εξαρτάται ακόμα σε μεγάλο βαθμό από τις προθέσεις των κυβερνήσεων, που είναι οι μεγαλύτεροι καταπατητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» έγραφε. Απευθυνόμενη στους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους πολιτικούς κρατουμένους, η Σοτουντέσημείωνε: «Όπως εσείς, έτσι και εγώ γνωρίζω ότι η δημοκρατία έχει μπροστά της μακρύ και δύσκολο δρόμο».

Οι ιρανικές αρχές την απελευθέρωσαν απρόσμενα τον Σεπτέμβριο του 2013 για λόγους που δεν αποκάλυψαν, χωρίς ωστόσο να άρουν την καταδίκη που της είχαν επιβάλει, επομένως δεν μπορεί ακόμη να εξέλθει από το Ιράν και να παραλάβει το Βραβείο Ζαχάρωφ. Ωστόσο, η Σοτουντέ συναντήθηκε, τον Δεκέμβριο του 2013, με την πρώτη αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που επισκέφθηκε το Ιράν μέσα σε έξι χρόνια. Η συνάντηση αυτή, στην οποία η Σοτουντέ επικεντρώθηκε στην κατάσταση των πολιτικών κρατουμένων, καταγγέλλοντας ως αδιαφανείς τις δίκες που διεξάγονταν σε επαναστατικά αντί για ποινικά δικαστήρια, προκάλεσε την οργή των σκληροπυρηνικών του Ιράν, οι οποίοι κατηγόρησαν τη Σοτουντέ και τον Τζαφάρ Παναχί ως ανατρεπτικά στοιχεία. Όταν αφέθηκε ελεύθερη, η Σοτουντέ επέστρεψε στις ακτιβιστικές δραστηριότητές της και συνέχισε να υποστηρίζει τις γυναίκες που είχαν δεχτεί επιθέσεις με οξύ, τις θρησκευτικές μειονότητες και τις εκστρατείες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως, για παράδειγμα, την εκστρατεία για την κατάργηση της θανατικής ποινής. Οι ιρανικές αρχές την έχουν θέσει πολλές φορές υπό προσωρινή κράτηση. Η Σοτουντέ κατάφερε να επιστρέψει για μικρό χρονικό διάστημα στη δικηγορική της καριέρα, για το δικαίωμα στην οποία είχε αγωνιστεί επί χρόνια και την οποία είχε ξεκινήσει με υποθέσεις υπεράσπισης ανηλίκων που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο. Εκτός από την εξαετή ποινή κάθειρξης, της είχε επιβληθεί και δεκαετής απαγόρευση ταξιδιών και άσκησης της δικηγορίας. Η Σοτουντέ άσκησε ένσταση κατά της απόφασης του επαναστατικού δικαστηρίου που της στερούσε το δικαίωμα να δικηγορεί. Ωστόσο, τον Οκτώβριο του 2014, της επιβλήθηκε τριετής αναστολή άσκησης της δικηγορίας από τον δικηγορικό σύλλογο του Ιράν, κάτι που η ίδια θεωρεί ότι υποκινήθηκε από το ισχυρό Υπουργείο Πληροφοριών.

Η Σοτουντέ άρχισε να διαμαρτύρεται για το «δικαίωμα στη διαφωνία» και το «δικαίωμα στην εργασία» κάθε εργάσιμη ημέρα μπροστά από τα γραφεία του δικηγορικού συλλόγου στην Τεχεράνη. Τα επίσημα ιρανικά μέσα ενημέρωσης δεν παρείχαν καμία κάλυψη στη διαμαρτυρία της, η οποία όμως υποστηρίχθηκε από πολλούς άλλους ακτιβιστές και θύματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τελικά, τον Ιούνιο του 2015 ο δικηγορικός σύλλογος μείωσε τη διάρκεια της αναστολής σε εννέα μήνες και η Σοτουντέ διέκοψε τη διαμαρτυρία της· ωστόσο, εκείνη και οι υποστηρικτές της επανέλαβαν το αίτημά τους για πλήρη άρση της αναστολής. Η Σοτουντέ απέδωσε τη μείωση της ποινής στην υποστήριξη που έλαβε —μεταξύ άλλων και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι βουλευτές του οποίου διαμαρτυρήθηκαν έντονα κατά της απαγόρευσης που της επιβλήθηκε— και αιτήθηκε αμέσως να της επιτραπεί ξανά να ασκήσει τη δικηγορία.

Η Σοτουντέ προτίθεται να μείνει στο Ιράν και να παλέψει για μεταρρυθμίσεις όντας εκεί.