Μπεχζάντ

1450 - 1535) ήταν σπουδαίος Πέρσης ζωγράφος μικρο-καλλιγράφος του 15ου αιώνα και ίσως ο σημαντικότερος της ισλαμικής ζωγραφικής τέχνης της αποκαλούμενης σήμερα "ζωγραφική Χεράτ.

Μπεχζάντ
Γέννηση	1450 Χεράτ
Θάνατος	1535 Χεράτ
Κατοικία	Χεράτ
Χώρα πολιτογράφησης	Ιράν
Ιδιότητα	ζωγράφος και εικονογράφος χειρογράφων
Είδος τέχνης	ζωγραφική
Χορηγός/οί	Husayn Bayqarah
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Γεννήθηκε στη Χεράτ το 1460, όταν ήταν πρωτεύουσα της Περσίας, (σήμερα ανήκει στο Αφγανιστάν), και το πλήρες όνομά του ήταν Οστάντ Καμάλ ουντίν Μπεχζάντ. Φέρεται να υπήρξε μαθητής του σπουδαίου επίσης ζωγράφου, Μιράκ Νακάς. Επί βασιλείας του Μπαϋσουνκούρ Μιρζά (εγγονού του Ταμερλάνου) αλλά και επί διαδόχου αυτού του Χουσεΐν Μπαυκαράχ, περί το 1500, προσκλήθηκε μαζί με άλλους σπουδαίους καλλιτέχνες στα ανάκτορα προκειμένου ν΄ αναλάβουν την νέα καλλιτεχνική ανάπτυξη που οραματίζονταν ο Βασιλιάς. Τότε ο Μπεχζάντ ανέλαβε την αντιγραφή και κωδικοποίηση όλων των εγγράφων της Βασιλικής Βιβλιοθήκης με παράλληλη μικρο-εικονογράφηση αυτών, που συνέχισε μέχρι το θάνατό του το 1535.

Ο Μπεχζάντ επηρεασμένος έντονα από την σπουδαία "ζωγραφική Χεράτ" ανέδειξε αυτή σε καλλιτεχνική ζωγραφική τεχνοτροπία ειδικά πάνω σε μετάξι αποδίδοντας τοπία, κήπους, λίμνες κ.λπ.. με το οποίο στη συνέχεια άρχισε να κοσμεί τα διάφορα κείμενα, στην αρχή τα ιερά και στη συνέχεια τους διάφορους κώδικες - νόμους του κράτους. Την τέχνη του αυτή δίδαξε σε μεγάλο αριθμό μαθητών του οι οποίοι στη συνέχεια μετέφεραν την τεχνική του σε όλο τον τότε ισλαμικό κόσμο από την Ινδία μέχρι την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα περισσότερα από τα φιρμάνια των Σουλτάνων φέρουν αυτό το είδος της καλλιτεχνικής καλλιγραφίας, χωρίς όμως ζωγραφικές παραστάσεις. Επίσης πολλά Τζαμιά ακόμη και σήμερα διατηρούν αυτό το είδος της σύμμεικτης καλλιγραφικής απόδοσης που μοιάζει πολύ με μονογράμματα.

Τα έργα του Μπεχζάντ θεωρούνται σήμερα ιδιαίτερης μεγάλης αξίας και κάποια εξ αυτών κοσμούν σπουδαίες συλλογές. Διασώζεται μόλις ένα χειρόγραφο που περιέχει έργα τα οποία φέρουν την υπογραφή του Μπιχζάντ, και αυτοί είναι οι μοναδικοί πίνακες που αποδίδονται με βεβαιότητα σε εκείνον, σύμφωνα με τους μελετητές του, ενώ κατά πολλούς αποτελούν το σπουδαιότερο δείγμα του έργου του. Πρόκειται για το αντίγραφο του ποιήματος με τίτλο Ο κήπος (Bustān), του Πέρση ποιητή Σααντί, το οποίο φυλάσσεται στην εθνική βιβλιοθήκη της Αιγύπτου (Κάιρο, Εθν. Βιβλ., Adab Farsi 908). Ο Μπιχζάντ υπέγραψε γενικά ελάχιστους πίνακες και μόλις 32 από το σύνολο του έργου του αναγνωρίζονται με βεβαιότητα ως αυθεντικοί, όλοι φιλοτεχνημένοι την περίοδο 1486-95. Το γεγονός πως οι μαθητές του μιμήθηκαν την τεχνοτροπία του δυσχεραίνει σημαντικά τη μελέτη του έργου του και ειδικότερα τη διάκριση αυθεντικών πινάκων του. Επιπλέον, επειδή το όνομά του ταυτίστηκε με την υψηλή ποιότητα, αρκετοί συλλέκτες απέδιδαν σε εκείνον ανυπόγραφους πίνακες εξαιρετικής τεχνικής, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν ενδείξεις πως ήταν πράγματι δημιουργίες του Μπιχζάντ.

• Χεράτ (ζωγραφική)

• "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα" τ.61ος σελ.70.