Μπαγιέ

Η Μπαγιέ (γαλλ. Bayeux) είναι ιστορική πόλη του Νομού Καλβαντός (Calvados) της Νορμανδίας (Normandie), έδρα του ομώνυμου διαμερίσματος και του ομώνυμου καντονίου (canton). Ο πληθυσμός της, το 2008, ανερχόταν σε 13.949 κατοίκους, οι οποίοι αποκαλούνται Μπαγιοκάς (Bajocasses) ή Μπαγιεζέν (Bayeusains). Βρίσκεται σε απόσταση επτά χιλιομέτρων από την παραλία της Μάγχης και 30 χιλιομέτρων δυτικά από την Καν, πρωτεύουσα του νομού. Έχει μέσο υψόμετρο 46 μ. και διαρρέεται από τον ποταμό Ορ (Aure).

Μπαγιέ
Έμβλημα
Μπαγιέ
Χώρα	Γαλλία
Διοικητική υπαγωγή	Καλβαντός
Έκταση	7,1 km²
Υψόμετρο	32 μέτρα και 67 μέτρα
Πληθυσμός	12.775 (1  Ιανουαρίου 2021)
Ταχ. κωδ.	14400
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ρωμαϊκή εποχή

Η Μπαγιέ ιδρύθηκε τη γαλλορωμαϊκή εποχή τον 1ο αιώνα π.Χ. υπό το όνομα Augustodurum (από τις λέξεις "durum", εκλατινισμένη εκδοχή της κελτικής λέξης "duro" (=πύλη) και το όνομα του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αυγούστου. Αργότερα και όταν η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία βρισκόταν στη δύση της, η πόλη πήρε το όνομα "Civitas Baiocassium" από το όνομα της κελτικής φυλής που ζούσε εκεί, τους Bodiocassi όνομα που εκλατινίστηκε σε Bajocasses, από το οποίο προέρχεται και το σύγχρονο όνομα της πόλης αλλά και των κατοίκων της.

Η Μπαγιέ δημιουργήθηκε στο σταυροδρόμι μεταξύ των πόλεων Λιζιέ (Lisieux) και Βαλόνι (Valognes) αναπτυσσόμενη αρχικά στη δυτική όχθη του ποταμού Ορ. Τον 3ο αι. κατασκευάστηκε τείχος το οποίο την περιέκλειε, αλλά αυτό κατεδαφίστηκε το 18ο αιώνα, αν και τα ίχνη της περιμέτρου του είναι ορατά και σήμερα. Στο νοτιοδυτικό άκρο της πόλης βρισκόταν το οχυρωμένο φρούριο και ο Καθεδρικός ναός κατασκευάστηκε αργότερα στο νοτιοανατολικό άκρο της. Η Μπαγιέ ήταν σημαντική πόλη για τη Νορμανδία, καθώς αποτελούσε τμήμα των παράκτιων οχυρώσεων της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κατά των πειρατών. Σε αυτήν έδρευε ρωμαϊκή λεγεώνα.

Μεσαίωνας

Η πόλη αποτέλεσε έδρα κομητείας μέχρι την εισβολή των Βίκινγκς. Το 890 καταλήφθηκε από τον αρχηγό των Βίκινγκς Ρόλλο της Νορμανδίας και σχεδόν καταστράφηκε, για να ανακατασκευαστεί το 10ο αιώνα βασιλεύοντος του Μπόθον (Bothon). Τον 10ο αιώνα γύρω από τα τείχη της πόλης αναπτύχθηκαν πέντε οικισμοί και η πόλη γίνεται έδρα του Δουκάτου της Νορμανδίας και θεμελιώνεται ο καθεδρικός ναός της Ο ετεροθαλής αδελφός του Γουλιέλμου του Κατακτητή Όντο της Κοτανβίλ (Odo of Conteville) ολοκληρώνει τον καθεδρικό ναό, ο οποίος καθαγιάζεται το 1077. Παρά ταύτα, ο Γουλιέλμος αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσά του στη γειτονική Καν και η πόλη άρχισε να πέφτει σε παρακμή, αν και αυτή την εποχή κατασκευάζεται η περίφημη "ταπισερί της Μπαγιέ" στην οποία απεικονίζεται η κατάκτηση της Αγγλίας από το Γουλιέλμο. Το 1106 ο βασιλιάς της Αγγλίας Ερρίκος Α΄ νίκησε τον αδελφό του Ρόμπερτ Κάρτχοουζ (Robert Curthose) στη μάχη του Τινσεμπρέ και διεκδίκησε τη Νορμανδία για λογαριασμό του αγγλικού στέμματος και έκαψε, προς παραδειγματισμό, τη Μπαγιέ. Η πόλη ανακατασκευάστηκε και άρχισε εκ νέου να ευημερεί επί κυριαρχίας του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου. Από το τέλος όμως της βασιλείας του μέχρι και το τέλος του Εκατονταετούς πολέμου η Μπαγιέ γνώρισε πολλαπλές πολιορκίες και άλλαξε πολλές φορές κυρίαρχο. Το 1417 την κατέλαβε ο Ερρίκος ο Ε΄, για να περιέλθει τελικά υπό την κυριαρχία του Καρόλου του 7ου ύστερα από τη μάχη του Φορμινύ. Ο Κάρολος έδωσε γενική αμνηστία στους κατοίκους της Μπαγιέ το 1450, νέες οικογένειες εγκαταστάθηκαν στην πόλη και κατασκεύασαν καινούργια οικήματα για τη διαμονή τους. Το 15ο αιώνα ο Καθεδρικός ναός απέκτησε και το σημερινό καμπαναριό του.

Κατά την επόμενη περίοδο η Μπαγιέ γίνεται διοικητική έδρα της περιοχής Bessin της Νορμανδίας, κατάσταση που παραμένει ως τη Γαλλική επανάσταση.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Η Μπαγιέ απέχει μόλις 7 χλμ. από τις παραλίες στις οποίες πραγματοποιήθηκε η Απόβαση της Νορμανδίας. Οι αγγλικές μονάδες της "Gold Beach" την κατέλαβαν την επόμενη μέρα από την απόβαση, στις 7 Ιουνίου 1944 σχεδόν χωρίς μάχη, καθώς οι Γερμανοί είχαν επικεντρώσει την προσοχή τους στην άμυνα της Καν. Ήταν η πρώτη μεγάλη γαλλική πόλη που απελευθερωνόταν. Στις 16 Ιουνίου 1944 στην πόλη μεταβαίνει ο Στρατηγός Σαρλ ντε Γκολ, ο οποίος εκφωνεί λόγο, στον οποίο διαβεβαιώνει ότι η Γαλλία θα πολεμήσει στο πλευρό των Συμμάχων. Ο Στρατηγός εγκαθιστά εκεί την έδρα της προσωρινής κυβέρνησής του. Η Μπαγιέ θα παραμείνει έδρα της κυβέρνησης του Ντε Γκολ μέχρι την απελευθέρωση του Παρισιού.

Η Μπαγιέ, έχοντας υποστεί τις μικρότερες καταστροφές από οποιαδήποτε άλλη πόλη της Νορμανδίας κατά τον Πόλεμο, διατηρεί μέχρι σήμερα την εικόνα της παλιάς πόλης. Εκτός από τις αγροτικές δραστηριότητες, υπάρχουν ακόμη μερικές βιοτεχνίες δαντέλας και πορσελάνης (για τις οποίες φημιζόταν η πόλη ιδιαίτερα κατά το 19ο αιώνα). Λόγω της περίφημης "ταπισερί" της, του καθεδρικού ναού και του ιδιαίτερου χρώματος που παρουσιάζει, η Μπαγιέ δέχεται κάθε χρόνο πλήθος τουριστών (κυρίως Αγγλοσαξώνων) που έρχονται για να αποθαυμάσουν την ταπισερί και τα άλλα αξιοθέατά της.

Η ταπισερί της Μπαγιέ

 

Η ταπισερί της Μπαγιέ είναι μοναδικό στο είδος του δημιούργημα: Είναι μια ταπισερί με μήκος 70,4 μ. και πλάτος 0,5 μ, στην οποία απεικονίζονται 72 διαφορετικές εικόνες και 1512 μορφές ανθρώπων και ζώων, αν και εικάζεται ότι δεν ολοκληρώθηκε, καθώς υπάρχει και ένα τμήμα χωρίς κέντημα. Σε ορισμένες σκηνές απεικονίζονται παραστάσεις βασισμένες σε μύθους του Αισώπου. Είναι κατασκευασμένη από μια μονοκόμματη λωρίδα λινού, η οποία είναι κεντημένη με μάλλινες κλωστές οκτώ διαφορετικών χρωμάτων. Φέρει επιγραφές στα λατινικά. Μερικοί πιστεύουν ότι η ταπισερί κατασκευάστηκε από την Ματθίλδη της Φλάνδρας, σύζυγο του Γουλιέλμου του Κατακτητή, όμως κάτι τέτοιο είναι αμφίβολο. Το πιθανότερο είναι ότι κατασκευάστηκε ύστερα από εντολή του Επισκόπου Όντο της Μπαγιέ και ετεροθαλούς αδελφού του Γουλιέλμου, ο οποίος απεικονίζεται σε μερικές σκηνές της. Η κατασκευή της δεν είναι μεταγενέστερη του 1092. Η ταπισερί παρουσιάστηκε σε δημόσια θέα όταν μεταφέρθηκε στον καθεδρικό ναό το 1476, οπότε υπάρχει και η πρώτη γραπτή αναφορά σε αυτήν. Δεν είναι απολύτως σαφές πού κατασκευάστηκε η ταπισερί. Κατά μια εκδοχή κατασκευάστηκε στην Αγγλία και συγκεκριμένα στο Ουίντσεστερ, καθώς το στυλ κεντήματος είναι αγγλικό και ο Όντο διάλεξε τις πιο επιδέξιες κεντήστρες για το σκοπό αυτό. Ίσως όμως η παραγγελία δημιουργήθηκε στη Μπαγιέ, καθώς το μήκος της ταιριάζει με το μήκος του κυρίως ναού του Καθεδρικού της Μπαγιέ, της οποίας ο Όντο ήταν επίσκοπος.

Η ταπισερί εκτίθεται σήμερα στο κτήριο της παλαιάς ιερατικής σχολής (1693) στο Κέντρο Γουλιέλμου του Κατακτητή (Centre Guillaume le Conquérant).

Λοιπά αξιοθέατα

Σημαντικό αξιοθέατο αποτελεί ο καθεδρικός ναός της πόλης (La cathédrale Notre-Dame), με βιτρώ που απεικονίζουν τις ηρωικές πράξεις του Γουλιέλμου. Σε αυτόν υπάρχει, επίσης, και κατάλογος των ιπποτών του που έλαβαν μέρος στη μάχη του Χέιστινγκς.

Το μουσείο δαντέλας (Le Conservatoire de la dentelle), το οποίο στεγάζεται στο πρώην επισκοπικό μέγαρο hôtel du Doyen στο οποίο εκτίθενται δαντέλες. Δημιουργήθηκε για τη διατήρηση της νορμανδικής παράδοσης στις δαντέλες και, εκτός από τη μόνιμη έκθεσή του, παρέχει πρακτικές οδηγίες και πληροφορίες.

Το Μουσείο του Βαρόνου Ζεράρ (Le musée Baron Gérard), στο οποίο στεγάζονται πολυάριθμα αντικείμενα τέχνης σημαντικών δημιουργών, όπως ο Ζακ Λουί Νταβίντ, ο Μωρίς Ουτριλό και ο Καμίλ Κορό. Το μουσείο δημιουργήθηκε το 1959 ύστερα από δωρεά των περισσότερων εκθεμάτων του από το βαρόνο Ανρί Αλεξάντρ Ζεράρ (baron Henri-Alexandre Gérard).

Σημαντικό αξιοθέατο είναι, επίσης, ο Βοτανικός Κήπος της πόλης, που δημιουργήθηκε το 1864.