Κλίμακες Μέτρησης

Μέτρηση ονομαστικής κλίμακας (nominal ή categorical scale) εμπλέκει δεδομένα που σχετίζονται με μεταβλητές των οποίων οι τιμές απεικονίζουν κατηγορίες που δεν διέπονται από την ιδιότητα της διάταξης ούτε από εκείνη της απόστασης, οπότε δεν μπορεί να γίνει κάποια σύγκριση, αριθμητική πράξη ή υπολογισμός στατιστικών μέτρων. Παραδείγματα τέτοιων μεταβλητών είναι το φύλο, το επάγγελμα, η οικογενειακή κατάσταση.

Μέτρηση τακτικής κλίμακας (ordinal scale) εμπλέκει δεδομένα που σχετίζονται με μεταβλητές των οποίων οι τιμές απεικονίζουν κατηγορίες οι οποίες μπορούν να μπουν σε μία διάταξη-σειρά, από μία κατώτερη σε μία ανώτερη. Δεν υπάρχει η ιδιότητα της απόστασης οπότε δεν μπορούμε να υπολογίσουμε το βαθμό διαφοράς ή το σχετικό μέγεθος μεταξύ δύο κατηγοριών. Παραδείγματα τέτοιων μεταβλητών είναι το επίπεδο γνώσης κάποιου θέματος, το επίπεδο εκπαίδευσης, η θέση σε μία εταιρεία.

Η ισοδιαστημική κλίμακα (interval scale) αναφέρεται στη μέτρηση αριθμητικών δεδομένων, τα οποία ικανοποιούν την ιδιότητα της διάταξης αλλά και της απόστασης μεταξύ τους. Το 0, όμως, επιλέγεται αυθαίρετα, δεν δηλώνει δηλαδή την απουσία του μετρούμενου χαρακτηριστικού. Αποτέλεσμα είναι να μπορούμε να μελετήσουμε διαφορές όχι όμως και αναλογικές σχέσεις μεταξύ των τιμών των μεταβλητών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα εδώ είναι η θερμοκρασία.

Η αναλογική κλίμακα (ratio scale) αναφέρεται στη μέτρηση αριθμητικών δεδομένων τα οποία ικανοποιούν τις ιδιότητες της διάταξης και της απόστασης και ταυτόχρονα έχουν και ορισμένο 0 που αντιπροσωπεύει την απουσία του χαρακτηριστικού που μελετάται. Έτσι, εδώ μπορούν να μελετηθούν και αναλογικές σχέσεις μεταξύ των μεταβλητών. Παραδείγματα είναι η ηλικία, το σωματικό βάρος, εμβαδό οικοπέδων, κλπ.

• Τσίμπος, Κλέων & Φώτης Γεωργιακώδης (1999), Περιγραφική & Διερευνητική Στατιστική Ανάλυση Δεδομένων: Τόμος Α’ Μονοδιάστατη Ανάλυση, Αθαν. Σταμούλης.
• Χάλκος, Γεώργιος Εμμ. (2000), Στατιστική: Θεωρία, Εφαρμογές και Χρήση Στατιστικών Προγραμμάτων σε Η/Υ, τυπωθήτω – Γιώργος Δαρδάνος.