Κατάλογος Σουάντες

Οι μεταφράσεις των καταχωρήσεων του καταλόγου από γλώσσα σε γλώσσα επιτρέπουν στους γλωσσολόγους να ποσοτικοποιήσουν την συσχέτιση που υπάρχει ανάμεσα στις γλώσσες. Ο δημιουργός του συγκεκριμένου καταλόγου, είναι ο Αμερικανός γλωσσολόγος Μορίς Σουάντες. Ο κατάλογος χρησιμοποιείται στην λεξικοστατιστική η οποία αξιολογεί την ποσοτική γενεαλογική συσχέτιση μεταξύ των γλωσσών, και στην γλωσσοχρονολογία η οποία ασχολείται με την χρονολόγηση των αποκλίσεων των γλωσσών. Καθώς υπάρχουν διάφορες παραλλαγές του καταλόγου, μερικές φορές αναφέρονται και ως κατάλογοι Σουάντες.

Ο σκοπός του καταλόγου, είναι η ταυτοποίηση ενός συνόλου λέξεων οι οποίες συναντώνται σε όλες ή τις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, και διαθέτουν οικουμενική, και πολιτισμικά ανεξάρτητη διαθεσιμότητα σε όσες περισσότερες το δυνατό γλώσσες, ανεξαρτήτως από την σταθερότητα τους στην γλώσσα αυτή. Ωστόσο και ο παράγοντας της σταθερότητας έχει επίσης χρησιμοποιηθεί σε γλωσσοχρονολογικές μελέτες.

Οι καταχωρήσεις επιλέχθηκαν βάσει της διαίσθησης του Σουάντες. Άλλοι μεταγενέστεροι κατάλογοι όπως ο κατάλογος Ντολγκοπόλσκυ (1964) ή ο κατάλογος Λάιπζιγκ-Τζακάρτα (2009) βασίζονται στη ανάλυση δεδομένων τα οποία έχουν συλλεχθεί από πολλές διαφορετικές γλώσσες αλλά είναι λιγότεροι διαδεδομένοι σε σχέση με τον Σουάντες.

Οι λεξικοστατιστικές μελέτες χρησιμοποιούν τους καταλόγους αυτούς για να διακρίνουν τις διάφορες υποομάδες γλωσσών, ενώ στην γλωσσοχρονολόγηση και να θέσουν τις χρονολογικές περιόδους όπου οι γλώσσες διασπώνται σε διαφορετικούς γλωσσικούς κλάδους. Η εργασία αυτή έχει σημαντικές δυσκολίες και συχνά αποτελεί και αντικείμενο αμφισβήτησης, καθώς οι ταυτόσημες έννοιες δεν γράφονται ή προφέρονται απαραίτητα με παρόμοιο τρόπο, και η εύρεση τους προϋποθέτει γνώση των ηχητικών κανονισμών των γλωσσών που συγκρίνονται. Για παράδειγμα η αγγλική λέξη wheel (τροχός) και η σανσκριτική chakra (τροχός) δεν είναι άμεσα αναγνωρίσιμες ως η ίδια έννοια σε κάποιον που δεν έχει γνώση και των 2 γλωσσών και προσπαθεί να βρει ποιός όρος αντιστοιχεί σε ποιόν.

Ο ίδιος ο Σουάντες δημιούργησε διάφορες παραλλαγές του αρχικού καταλόγου του. Ξεκίνησε με ένα κατάλογο 225 εννοιών, τον οποίο μετέπειτα μείωσε σε 165 για την γλώσσα Σαλίς. Το 1952 εξέδωσε έναν νέο κατάλογο με 215 έννοιες, εκ των οποίων αργότερα πρότεινε την αφαίρεση 16 ως ασαφείς ή με μη οικουμενική παρουσία, και αργότερα πρόσθεσε μια νέα ώστε ο αριθμός να στρογγυλοποιηθεί στις 200 έννοιες. Το 1955 έγραψε πως η η ποιότητα των καταχωρήσεων είναι το ίδιο σημαντική με το πλήθος των καταχωρήσεων, και μετά από διάφορες μικροδιορθώσεις εξέδωσε τον τελικό κατάλογο του ο οποίος περιείχε 100 καταχωρίσεις το 1971 και το 1972.

Υπάρχουν παράλληλα και παρόμοιοι καταλόγοι οι οποίοι έχουν δημιουργηθεί από άλλους γλωσσολόγους με διαφοροποιήσεις στις καταχωρήσεις και στο σύνολο των καταχωρήσεων, καθώς και μετακατάλογοι οι οποίοι χρησιμοποιούν πολλαπλούς καταλόγους για διαφορετικές περιοχές και εποχές, ή κατάλογοι με τις καταχωρήσεις να είναι διαθέσιμες σε πολλαπλές γλώσσες.

Ο παρακάτω κατάλογος βασίζεται στην έκδοση των 207 καταχωρήσεων:

Ελληνικές γλώσσες

• Κατάλογος Σουάντες μηκυναϊκών ελληνικών Αρχειοθετήθηκε 2016-11-06 στο Wayback Machine. - ielex.mpi.nl.
• Κατάλογος Σουάντες αρχαίων ελληνικών - en.wiktionary.org
• Κατάλογος Σουάντες αρχαίων ελληνικών (αττ.διάλεκτος) Αρχειοθετήθηκε 2016-11-06 στο Wayback Machine. - ielex.mpi.nl.
• Κατάλογος Σουάντες Τσακωνικής διαλέκτου Αρχειοθετήθηκε 2016-11-13 στο Wayback Machine. - ielex.mpi.nl.
• Κατάλογος Σουάντες Καθαρεύουσας Αρχειοθετήθηκε 2017-07-09 στο Wayback Machine. - ielex.mpi.nl.
• Κατάλογος Σουάντες Δημοτικής Αρχειοθετήθηκε 2017-07-09 στο Wayback Machine. - ielex.mpi.nl.
• Κατάλογος Σουάντες Ρομά της Ελλάδος Αρχειοθετήθηκε 2017-07-09 στο Wayback Machine. - ielex.mpi.nl. (μη ελληνική, συσχετιζόμενη γεωγραφικά)

Γενικά

• Κατάλογοι Σουάντες για 160+ γλώσσες Αρχειοθετήθηκε 2017-02-03 στο Wayback Machine. - ielex.mpi.nl.

• Rosetta project - rosettaproject.org