Κέρβερος

Στη Θεογονία αναφέρεται «Κέρβερος ωμηστής Αΐδεω κύων χαλκεόφωνος πεντηκοντακέφαλος» (= Κέρβερος άγριος σκύλος του Άδη, με ηχηρή φωνή και 50 κεφάλια), ενώ ο Όμηρος γνωρίζει μεν τον σκύλο αυτό αλλά όχι το όνομά του. Σύμφωνα με τον Αισχύλο, γεννήθηκε από την ένωση δυο τεράτων, του Τυφώνα και της Έχιδνας και ήταν αδελφός του Όρθρου (παραπλήσιου μυθικού άγριου σκύλου), της Χίμαιρας καθώς και της Λερναίας Ύδρας. Σύμφωνα με τον Ακουσίλαο τον Αργείο, αδελφός του ήταν και ο αετός που έτρωγε το συκώτι του Προμηθέα. Η παρουσία του εξασφαλίζει την παραμονή των νεκρών στον Κάτω Κόσμο αλλά και την αδυναμία των ζωντανών να εισέλθουν σε αυτόν.

Κέρβερος
Γονείς	Τυφών και Έχιδνα
Αδέλφια	Όρθρος, Λερναία Ύδρα και Χίμαιρα Κατά τον Ακουσίλαο τον Αργείο: ο αετός που έτρωγε το συκώτι του Προμηθέα Κατά τον Φερεκύδη τον Αθηναίο: ο Λάδων Κατά τον Λάσο τον Ερμιονεύς: Σφίγγα Κατά τον Απολλόδωρο: ο Λέων της Νεμέας και η αγριόχοιρος Φαία srfmrgkd lge k r Κατά τον Υγίνο: Γοργών (που κατά τον Υγίνο ήταν μητέρα των τριών γοργόνων), ο δράκος της Κολχίδας (ήταν ο δράκος που φύλαγε το Χρυσόμαλλο Δέρας) και η Σκύλλα Σύμφωνα με μια πηγή, ήταν και οι Άρπυιες
wikidata (π)

Οι αρχαίοι συγγραφείς περιγράφουν συχνά τον Κέρβερο με διαφορετικό τρόπο. Υπάρχουν εκδοχές που τον εμφανίζουν ως ένα συνηθισμένο σκύλο, αλλά και με πόδια λιονταριού, ουρά ερπετού ή φίδια σε όλο του το σώμα.

Χαρακτηριστικές αναφορές στον Κέρβερο υπάρχουν:

• Στους άθλους του Ηρακλή: πρόκειται για τον δωδέκατο άθλο, κατά τον οποίο ο Ηρακλής, χρησιμοποιώντας μόνο τη δύναμη των χεριών του, αιχμαλώτισε και μετέφερε τον Κέρβερο στον Ευρυσθέα, ο οποίος όμως από τον φόβο του τον έστειλε πίσω στον Άδη.
• Στη ρωμαϊκή μυθολογία και τον μύθο του ήρωα Αινεία.
• Στη Θεία Κωμωδία του Δάντη, στον τρίτο κύκλο της Κόλασης (ωδή στ΄).

Επίσης εκτός από τον Ηρακλή τον Κέρβερο επεχείρησαν να συλλάβουν και να απαγάγουν ο Πειρίθους και ο Θησέας που όμως απέτυχαν. Μόνο ο Ορφέας κατάφερε με τους ήχους της μαγικής λύρας του να τον εξημερώσει έτσι ώστε να τον αφήσει να παραλάβει την Ευρυδίκη από τον Άδη.

• "Ελληνική Μυθολογία, Ηρακλής - Πανελλήνιες Εκστρατείες" μέρος Ά, Εκδοτική Αθηνών, 2014, σελ. 63-66.

• Ο αστεροειδής 1865 Κέρβερος (1865 Cerberus), που ανακαλύφθηκε το 1971, πήρε το όνομά του από τον τερατόμορφο αυτό σκύλο.
• Ο τέταρτος δορυφόρος του Πλούτωνα, που ανακαλύφθηκε το 2011, ονομάστηκε Κέρβερος.

Στις δημώδεις ελληνικές εκφράσεις, κέρβερος καθιερώθηκε να χαρακτηρίζεται κάθε άγρυπνος αλλά και αυστηρός φρουρός ή θεματοφύλακας ακόμη και αξιών π.χ. "αυτός είναι κέρβερος στη δουλειά του" ή "κέρβερος στην οικογένειά του" (της οικογενειακής τιμής) κλπ.