Ταινία Η Μέρα Της Μαρμότας

Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο Χάρολντ Ράμις και το σενάριο έγραψε ο ίδιος μαζί με τον Ντάνι Ρούμπιν. Η ιστορία ακολουθεί τον Φιλ Κόνορς, έναν αλαζονικό μετεωρολόγο της τηλεόρασης, ο οποίος κατά τη διάρκεια ενός ρεπορτάζ στο Πανξατόνι της Πενσυλβάνια στην ετήσια Μέρα της Μαρμότας, βρίσκει τον εαυτό του παγιδευμένο στο χρόνο και αναγκασμένο να ζει την ίδια μέρα ξανά και ξανά. Αφού υποκύπτει στον ηδονισμό και σε αμέτρητες απόπειρες αυτοκτονίας, αρχίζει σιγά σιγά να επανεξετάζει τη ζωή του και τις προτεραιότητές του. Πρωταγωνιστούν ο Μπιλ Μάρεϊ, η Άντι Μακ Ντάουελ και ο Κρις Έλιοτ.

Η Μέρα της Μαρμότας
Σκηνοθεσία	Χάρολντ Ράμις
Παραγωγή	Columbia Pictures
Σενάριο	Ντάνι Ρούμπιν Χάρολντ Ράμις (σενάριο) Ντάνι Ρούμπιν (ιστορία)
Πρωταγωνιστές	Άντι Μακ Ντάουελ, Μπιλ Μάρεϊ, Κρις Έλιοτ, Στίβεν Τομπολόφσκι, Μπράιαν Ντόιλ-Μάρεϊ, Ρικ Ντυκομέν, Γουίλι Γκάρσον, Χάρολντ Ράμις, Μάικλ Σάνον, Ρόμπιν Ντιουκ, Μαρίτα Γκέρατι, Κεν Χάντσον Κάμπελ, Μέισον Γκέιμπλ, Άντζελα Πάτον και Ρικ Όβερτον
Μουσική	Τζορτζ Φέντον
Φωτογραφία	Τζον Μπέιλεϊ
Μοντάζ	Pembroke J. Herring
Εταιρεία παραγωγής	Columbia Pictures
Διανομή	InterCom και Netflix
Πρώτη προβολή	Ηνωμένες Πολιτείες 12 Φεβρουαρίου 1993 Ελλάδα 25 Ιουνίου 1993
Διάρκεια	101 λεπτά
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Γλώσσα	Αγγλικά
Προϋπολογισμός	$14.6 εκατομμύρια
δεδομένα (π • σ • ε )

Η ταινία κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους των Ηνωμένων Πολιτειών στις 12 Φεβρουαρίου 1993. Απέσπασε πολύ θετικά σχόλια από τους κριτικούς και απέφερε 71,1 εκατομμύρια δολάρια στο αμερικανικό box office. Βραβεύτηκε με το BAFTA Πρωτότυπου Σεναρίου και το 2006 επελέγη από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου ως τμήμα του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου ως πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική.

Την 1η Φεβρουαρίου, ο μισάνθρωπος μετεωρολόγος της τηλεόρασης Φιλ Κόνορς, η παραγωγός ειδήσεων Ρίτα Χάνσον και ο κάμεραμαν Λάρι του τηλεοπτικού σταθμού του Πίτσμπεργκ, ταξιδεύουν στο Πανξατόνι της Πενσυλβάνια για να καλύψουν την ετήσια Μέρα της Μαρμότας. Την επόμενη μέρα, ο Φιλ, απρόθυμα κάνει το ρεπορτάζ για τον εορτασμό της μέρας. Αργότερα μαζί με την ομάδα παίρνουν το δρόμο του γυρισμού αλλά μια χιονοθύελλα δεν τους επιτρέπει να ταξιδέψουν. Η ομάδα επιστρέφει αναγκαστικά στο Πανξατόνι και μένουν εκεί για μία ακόμη νύχτα.

Ο Φιλ ξυπνάει και ανακαλύπτει ότι ξαναζεί τη 2η Φεβρουαρίου. Η μέρα εξελίσσεται όπως ακριβώς η προηγούμενη, μόνο με τον Φιλ να καταλαβαίνει τι συμβαίνει. Στην αρχή είναι μπερδεμένος αλλά όταν το φαινόμενο αυτό συνεχίζεται και τις επόμενες μέρες, αποφασίζει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση: μαθαίνει μυστικά από τους κατοίκους της πόλης, αποπλανεί γυναίκες, κλέβει λεφτά, μεθάει, οδηγεί απρόσεκτα και πηγαίνει φυλακή. Ωστόσο, οι προσπάθειές του να έρθει πιο κοντά στη Ρίτα, η οποία αρχίζει να του αρέσει, αποτυγχάνουν. Ο Φιλ τελικά παθαίνει κατάθλιψη και προσπαθεί όλο και πιο δραστικά να βάλει τέλος στο πάγωμα του χρόνου. Κάνει γελοία και προσβλητικά ρεπορτάζ για το φεστιβάλ και τελικά απαγάγει τη μαρμότα, τον Πανξατόνι Φιλ και μετά από ένα κυνηγητό με την αστυνομία, οδηγεί το αυτοκίνητό του στο γκρεμό και σκοτώνεται τόσο αυτός όσο και η μαρμότα. Ωστόσο, ο Φιλ ξυπνάει και τίποτα δεν έχει αλλάξει. Επιπλέον απόπειρες αυτοκτονίας αποτυγχάνουν επίσης.

Όταν ο Φιλ εξηγεί την κατάσταση στη Ρίτα, αυτή περνάει όλη τη μέρα μαζί του μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες αλλά τους παίρνει ο ύπνος μαζί και ο Φιλ ξυπνάει πάλι μόνος, ζώντας ξανά την ίδια μέρα. Τελικά, ο Φιλ αποφασίζει να βελτιώσει τον εαυτό του. Αρχίζει να χρησιμοποιεί τη μέχρι τώρα τεράστια γνώση του για τα γεγονότα της μέρας για να βοηθήσει όσους περισσότερους ανθρώπους μπορεί και χρησιμοποιεί το χρόνο για να μάθει πράγματα, όπως να παίζει πιάνο, να φτιάχνει γλυπτά από πάγο και να μιλάει γαλλικά.

Τελικά ο Φιλ καταφέρνει να γίνει φίλος με όλους όσους γνωρίζει την ημέρα αυτή, χρησιμοποιώντας τις εμπειρίες του για να σώσει ζωές, να βοηθήσει τους κατοίκους της πόλης και τελικά να εντυπωσιάσει τη Ρίτα, χωρίς να χρειαστεί να προσφύγει σε πονηρούς χειρισμούς όπως έκανε τις προηγούμενες μέρες. Κάνει ένα ρεπορτάζ για τη Μέρα της Μαρμότας τόσο εντυπωσιακό που και οι υπόλοιποι τηλεοπτικοί σταθμοί γυρίζουν τα μικρόφωνα σε αυτόν. Μετά το χορό, η Ρίτα "αγοράζει" τον Φιλ σε μια δημοπρασία εργένηδων που οργανώθηκε στην πόλη. Ο Φιλ φτιάχνει ένα γλυπτό από πάγο με το πρόσωπο της Ρίτα και μετά φιλιούνται. Καταλήγουν στο δωμάτιό του. Ξυπνάει το επόμενο πρωί και ανακαλύπτει ότι ο χρόνος έχει προχωρήσει και τώρα η μέρα είναι η 3η Φεβρουαρίου, με τη Ρίτα να είναι ακόμα μαζί του. Περπατούν έξω και ο Φιλ της προτείνει να μετακομίσουν στο Πανξατόνι μαζί.

• Μπιλ Μάρεϊ ως Φιλ Κόνορς
• Άντι Μακ Ντάουελ ως Ρίτα Χάνσον
• Κρις Έλιοτ ως Λάρι
• Στίβεν Τομπολόφσκι ως Νεντ Ράιερσον
• Μπράιαν Ντόιλ-Μάρεϊ ως Μπάστερ Γκριν
• Άντζελα Πάτον ως Κυρία Λάντσεστερ
• Ρικ Ντουκόμουν ως Γκας
• Ρικ Όβερτον ως Ραλφ
• Ρόμπιν Ντουκ ως Ντόρις
• Μαρίτα Γκέρατι ως Νάνσι Τέιλορ
• Χάρολντ Ράμις ως Νευρολόγος
• Γουίλι Γκάρσον ως Κένι
• Μάικλ Σάνον ως Φρεντ

Αρχική επιλογή για το ρόλο του Φιλ Κόνορς ήταν ο Τομ Χανκς, ο οποίος είπε στον Ράμις ότι "το κοινό θα καθόταν και θα περίμενε να γίνω καλός, γιατί πάντα υποδύομαι τον καλό. Αλλά ο Μπιλ [Μάρεϊ] είναι τόσο μίζερος κ******* εντός- και εκτός οθόνης, που δεν θα ήξερες τι θα συνέβαινε".

Σύμφωνα με το σχολιασμό DVD του Χάρολντ Ράμις, το αρχικό σενάριο του Ντάνι Ρούμπιν και η ταινία όπως κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους ήταν πολύ διαφορετικά. Το αρχικό σενάριο ξεκινούσε χωρίς να εξηγεί πως ή γιατί ο Φιλ ζούσε ξανά και ξανά την ίδια μέρα. Οι δημιουργοί της ταινίας θεώρησαν ότι το κοινό θα ένιωθε ότι εξαπατάται χωρίς να δουν τον Φιλ να συνειδητοποιεί τι του συμβαίνει. Επίσης, το σενάριο τελείωνε με τους Φιλ και Ρίτα να περπατούν στο δρόμο την 3η Φεβρουαρίου, με τη Ρίτα να είναι τώρα παγιδευμένη στο χρόνο.

Δημοσιεύματα σχετικά με το πόσο καιρό ο Φιλ είναι παγιδευμένος στο χρόνο ποικίλλουν. Ο Ράμις δήλωσε στο σχολιασμό του στο DVD ότι έχουν περάσει 10 χρόνια. Ωστόσο, σε μια απάντησή του σε ένα περιοδικό ο Ράμις είπε: "Νομίζω ότι τα 10 χρόνια είναι λίγα. Χρειάζονται τουλάχιστον 10 χρόνια για να γίνεις καλός σε οτιδήποτε και υπολογίζοντας το χρόνο που πέρασε καθώς και τα άστοχα χρόνια που ξόδεψε, πρέπει να ήταν περίπου 30 ή 40 χρόνια". Παράλληλα, σύμφωνα με το αρχικό σενάριο της ταινίας, ο Φιλ ήταν παγιδευμένος για 10 χιλιάδες χρόνια και αυτό το αδιέξοδο προκλήθηκε από την πρώην κοπέλα του. Ωστόσο, ο Στίβεν Τομπολόφσκι δήλωσε: "Πάντα πίστευα ότι ήταν εννέα μέρες όπως παρουσιάστηκαν στην ταινία και ο Ντάνι Ρούμπιν, ο σεναριογράφος, είπε ότι πίστευε πως περίπου 23 μέρες παρουσιάστηκαν στην ταινία αλλά διήρκεσαν 10.000 χρόνια".

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, οι Ράμις και Μάρεϊ, παρά την πολύχρονη συνεργασία τους, είχαν μια προσωπική και επαγγελματική διαφωνία η οποία παρέμεινε άλυτη για περισσότερο από 10 χρόνια.

Τοποθεσία

Η τοποθεσία όπου πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα ήταν το Γούντστοκ του Ιλινόι, ένα βορειοδυτικό προάστιο του Σικάγου, 16 χιλιόμετρα από τα σύνορα του Γουισκόνσιν. Κάτοικοι της πόλης βοήθησαν την παραγωγή, φέρνοντας θερμάστρες για να ζεσταθούν οι ηθοποιοί και το συνεργείο. Το πραγματικό Γκόμπλερ Νομπ βρίσκεται σε μια αγροτική περιοχή 3,2 χιλιόμετρα ανατολικά του Πανξατόνι αλλά η ταινία δίνει την εντύπωση ότι βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Το καφέ Τιπ Τοπ, όπου γυρίστηκε μεγάλο μέρος της ταινίας, δημιουργήθηκε αρχικά για την ταινία αλλά μετά από απαίτηση των κατοίκων παρέμεινε και άνοιξε ως πραγματική καφετέρια.

Τελευταία σκηνή

Ο Στίβεν Τομπολόφσκι τη Μέρα της Μαρμότας το 2010 στο Πανξατόνι θυμήθηκε τη δημιουργία της τελευταίας σκηνής:

Ο Μπιλ Μάρεϊ είπε, "Αρνούμαι να γυρίσω τη σκηνή μέχρι να μάθω πως είμαι ντυμένος. Φοράω τα ρούχα που φόραγα την προηγούμενη νύχτα; Φοράω πιτζάμες; Δεν φοράω πιτζάμες;" Τι έγινε τη νύχτα μεταξύ αυτού και της Άντι ΜακΝτάουελ; Έτσι αρνήθηκε να τη γυρίσει. Ο Χάρολντ Ράμις, ο σκηνοθέτης, δεν είχε σκεφτεί την ερώτηση και δεν ήξερε. Έτσι έβαλε τους ηθοποιούς και το συνεργείο να ψηφίσουν στο τι έπρεπε να φορέσει ο Μπιλ. Φοράει τα ρούχα που φόραγε την προηγούμενη νύχτα ή φοράει πιτζάμες; Και ήρθε ισοψηφία, και έτσι ο Μπιλ αρνήθηκε ξανά να γυρίσει τη σκηνή. Τότε μια κοπέλα στην ταινία -ήταν η πρώτη της ταινία- ήταν βοηθός σκηνοθέτη σκηνικών. Σήκωσε το χέρι της και είπε "Φυσικά φοράει τα ρούχα που φόραγε την προηγούμενη νύχτα. Αν δεν φοράει τα ρούχα που φόραγε την προηγούμενη νύχτα θα καταστρέψει την ταινία. Αυτή είναι η ψήφος μου". Κι έτσι ο Χάρολντ Ράμις είπε "Τότε αυτό ακριβώς θα κάνουμε". Δεν έχω πει σε κανέναν αυτή την ιστορία, γι' αυτό να το κρατήσουμε μυστικό.

— Στίβεν Τομπολόφσκι

Box office

Με προϋπολογισμό 14.600.000 δολάρια, η ταινία Η Μέρα της Μαρμότας έκανε άνοιγμα τριημέρου στην 1η θέση με 12,5 εκατομμύρια δολάρια. Οι συνολικές εισπράξεις στο αμερικανικό box office έφτασαν τα 71,1 εκατομμύρια δολάρια. Ήταν η 13η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Κριτικές

Η ταινία έλαβε κυρίως θετικά σχόλια από τους κριτικούς. Η New York Times την αποκάλεσε "ιδιαίτερα ευφυή και ηχηρή κωμωδία" και η εφημερίδα The Washington Post ως την "καλύτερη αμερικανική κωμωδία από την εποχή του Τούτσι". Η δημοτικότητα και οι θετικές κριτικές της ταινίας αυξήθηκαν σημαντικά με το πέρασμα του χρόνου και πλέον θεωρείται κλασική. Ο κριτικός Ρότζερ Ίμπερτ την κατέταξε στη λίστα με τις "Μεγάλες Ταινίες". Αφού την είχε βαθμολογήσει με τρία αστέρια στην αρχική του κριτική είπε, όπως πολλοί άλλοι, ότι είχε υποτιμήσει τις πολλές αρετές της ταινίας και την εκτίμησε πραγματικά μετά από επαναλαμβανόμενες προβολές.

Βραβεία & υποψηφιότητες

Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου

• AFI 100 Χρόνια... 100 Γέλια - 34η θέση
• AFI 100 Χρόνια... 100 Πάθη - υποψηφιότητα
• AFI 100 Χρόνια... 100 Ταινίες (έκδοση 10ης επετείου) - υποψηφιότητα
• AFI 10 Top 10 - 8η θέση Ταινίες φαντασίας

• Η Μέρα της Μαρμότας στο IMDb