Ησίοδος: Έλληνας ποιητής, ραψωδός, συγγραφέας και μυθογράφος

Υπήρξε ο δεύτερος σπουδαιότερος ποιητής μετά τον Όμηρο. Γεννήθηκε στην Άσκρη της Βοιωτίας, όπου κατέφυγε ο πατέρας του.

Ησίοδος
Ρωμαϊκή προτομή που αρχικά θεωρούταν ότι απεικονίζει τον Σενέκα αλλά ενδέχεται να απεικονίζει τον Ησίοδο
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ἡσίοδος (Αρχαία Ελληνικά)
Γέννηση	Άσκρη Βοιωτίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	αρχαία ελληνικά
Ομιλούμενες γλώσσες	αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Αξιοσημείωτο έργο	Θεογονία Έργα και Ημέραι Κατάλογος Γυναικών
Περίοδος ακμής	8ος αιώνας π.Χ. και 700 π.Χ.
Οικογένεια
Αδέλφια	Πέρσης
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

 

Υπολογίζεται ότι έζησε στα τέλη του 8ου αι. π.Χ. Επισκεπτόμενος συχνά το όρος Ελικώνα, όπου οι μύθοι έλεγαν ότι κατοικούσαν οι Μούσες, έλεγε ο ίδιος ότι εκείνες του έδωσαν το χάρισμα της ποίησης. Επειδή μεγάλωσε σε αυτό το ιερό και αγροτικό περιβάλλον τα ποιήματα του έχουν διδακτικό και θρησκευτικό περιεχόμενο. Με τον Ησίοδο η Ελλάδα βγαίνει από το πεδίο αποκλειστικά του μύθου, αφού ο ίδιος αντλεί τα θέματα του όχι μόνο από τη φαντασία, αλλά και από τη ζωή φέρνοντας έτσι την ποίηση πιο κοντά στον άνθρωπο.

Ο τρόπος και χρόνος θανάτου του είναι συγκεχυμένος. Μία παράδοση θέλει τον τάφο του Ησίοδου στον Ορχομενό Βοιωτίας, ενώ σύμφωνα με μια άλλη το μαντείο των Δελφών έβγαλε χρησμό ότι ο Ησίοδος θα «πέθαινε στη Νεμέα», οπότε εκείνος κατέφυγε στη Λοκρίδα, όπου όμως σκοτώθηκε στον τοπικό ναό του Νεμαίου Δία και ετάφη εκεί.

 

Στους αρχαίους χρόνους αν και πολλά ποιήματα έφεραν το όνομά του, τρία ποιήματα σώθηκαν από τον χρόνο. Τα ποιήματα του Ησίοδου περιείχαν τις πρώτες προσπάθειες για λυρική γραφή, ιαμβική και ελεγειακή.

Έργα και Ημέραι

• Έργα και Ημέραι, όπου ο Ησίοδος κάνει λόγο για τα ηθικά διδάγματα που πρέπει να ακολουθούν οι άνθρωποι. Επίσης δίνει συμβουλές στους αγρότες για την καλλιέργεια της γης και αναφέρει πως η εργασία είναι ο μόνος δρόμος που εξασφαλίζει την επιτυχία. «Έργον δ' ουδέν όνειδος, αεργίη δέ τ' όνειδος» δηλαδή «καμία εργασία δεν είναι ντροπή, ντροπή είναι να μην εργάζεται κανείς». Στο ίδιο έργο δίνει ακόμα συμβουλές για ναυτιλιακά, εμπορικά και γεωργικά έργα, καθώς και για τον γάμο και την ανατροφή των παιδιών, προσπαθώντας να προτρέψει τον άνθρωπο να γίνει πιο καλός και πιο ενάρετος.

Θεογονία

• Θεογονία. Είναι έπος, δηλαδή μεγάλο αφηγηματικό ποίημα αποτελούμενο από 1.022 στίχους. Αναφέρεται στις τοπικές λατρείες των Θεών και στην απαρχή του κόσμου. Είναι μια σημαντικότατη πηγή πληροφοριών για την ελληνική μυθολογία. Είναι χωρισμένο σε 5 μέρη: α.Προοίμιο, β.Κοσμογονία-Θεογονία, γ.Τιτανομαχία δ.Δεύτερη φάση της «Θεογονίας» και ε.Ηρωογονία. Στο Προοίμιο ο Ησίοδος υμνεί τις Μούσες και τις παρακαλεί να του δώσουν έμπνευση. Στη «Θεογονία» μας αφηγείται πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος και οι θεοί και αναφέρει πως όλα ξεκίνησαν από το Χάος. Στη συνέχεια γεννήθηκε η Γαία (Γη), ο Τάρταρος και ο Έρωτας. Από το Χάος γεννήθηκε το Έρεβος και η Μαύρη Νύχτα που γέννησαν τον Αιθέρα και την Ημέρα. Αργότερα η Γη γέννησε τον Ουρανό και από την ένωση αυτών των δύο δημιουργήθηκαν ο Ωκεανός, οι Τιτάνες, οι Κύκλωπες και οι Εκατόγχειρες. Ένας από τους Τιτάνες, ο Κρόνος έκανε παιδιά με τη Ρέα, φοβούμενος όμως μη χάσει την ηγετική του θέση, που είχε σφετεριστεί από τον πατέρα του τον Ουρανό, άρχισε να καταπίνει τα παιδιά του. Ένα από αυτά ήταν και ο Δίας, ο οποίος όμως γλίτωσε. Ύστερα αφηγείται πως ο Προμηθέας έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς και την έδωσε στους ανθρώπους. Οργισμένος τότε ο Δίας διέταξε τον Ήφαιστο να πλάσει την Πανδώρα, την πρώτη γυναίκα στον κόσμο, για να φέρει δυστυχία στους ανθρώπους ενώ έδεσε τον Προμηθέα με άλυτα δεσμά σε έναν βράχο στον Καύκασο και έστειλε έναν αετό εκεί για να του τρώει το συκώτι, που κάθε μέρα ανανεωνόταν. Στη συνέχεια αναφέρεται στους Εκατόγχειρες που τους είχε δέσει ο Κρόνος στο άλλο άκρο της Γης. Στην Τιτανομαχία ο Δίας τους ελευθέρωσε ώστε να τους χρησιμοποιήσει ως συμμάχους στη μάχη εναντίον των Τιτάνων, όπου εντέλει νίκησαν οι θεοί. Στη Δεύτερη Θεογονία μας διηγείται πως μετά από αυτή τη νίκη οι θεοί αναγνώρισαν σαν κυρίαρχο τους τον Δία, ενώ στην Ηρωογονία αναφέρει τους ημίθεους ήρωες που γεννήθηκαν από θνητούς πατέρες και αθάνατες γυναίκες.

Κατάλογος Γυναικών

• Κατάλογος Γυναικών ή Ηοίαι (ψευδο-Ησιοδιακό), όπου εξυμνούνται θνητές που έκαναν θνητά παιδιά από αθάνατους θεούς.

Ασπίς

• Ασπίς, όπου γίνεται λόγος για τη μονομαχία του Ηρακλή και του Κύκνου. (ψευδο-Ησιοδιακό)

Όλα τα έργα του Ησιόδου μετάφρασε ο Πάικος Νικολαϊδης (Αθήνα, χχ)

• Gigon, Olof, «Η απαρχή της ελληνικής φιλοσοφίας [Ησίοδος]». Μετάφρ. Μαρία Μέντζου. Εποπτεία 45 (1980), 299-310
• Θησαυρός των Γνώσεων(1969). Τρίτος τόμος,σελ. 49-50

• Ησιόδου, Θεογονία - πλήρες αρχαίο κείμενο & αγγλική μετάφραση
• Ησιόδου, Έργα και Ημέραι - πλήρες αρχαίο κείμενο & αγγλική μετάφραση