Γιάνης Βαρουφάκης: Έλληνας οικονομολόγος και πολιτικός

Είναι γραμματέας του κόμματος ΜέΡΑ25 και ιδρυτής του πανευρωπαϊκού κόμματος DiEM25. Υπήρξε βουλευτής στη Βουλή των Ελλήνων τις περιόδους 2015 - 2019 και 2019 έως 2023, ενώ είχε διατελέσει και Υπουργός Οικονομικών της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα.

Γιάνης Βαρουφάκης
Γραμματέας του ΜέΡΑ25
Εν ενεργεία Ανέλαβε καθήκοντα 26 Μαρτίου 2018
Υπουργός Οικονομικών Ελλάδας
Περίοδος 27 Ιανουαρίου 2015 – 6 Ιουλίου 2015
Πρωθυπουργός	Αλέξης Τσίπρας
Προκάτοχος	Γκίκας Χαρδούβελης
Διάδοχος	Ευκλείδης Τσακαλώτος
Βουλευτής του Ελληνικού Κοινοβουλίου
Περίοδος 8 Ιουλίου 2019 – 22 Απριλίου 2023
Περίοδος 25 Ιανουαρίου 2015 – 20 Σεπτεμβρίου 2015
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	24 Μαρτίου 1961 (1961-03-24) (63 ετών), Παλαιό Φάληρο, Αττική, Ελλάδα
Εθνότητα	Έλληνας
Υπηκοότητα	Ελλάδα Αυστραλία
Πολιτικό κόμμα	Μέτωπο Ευρωπαϊκής Ρεαλιστικής Ανυπακοής (2018-σήμερα) ΣΥΡΙΖΑ (2012-2015)
Σύζυγος	Δανάη Στράτου
Παιδιά	1
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Έσσεξ Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ Σχολή Μωραΐτη
Επάγγελμα	Καθηγητής οικονομικής θεωρίας
Θρήσκευμα	αθεϊσμός
Ιστοσελίδα	yanisvaroufakis.eu
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Είναι καθηγητής Οικονομικής Θεωρίας στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο διατέλεσε διευθυντής του τομέα Πολιτικής Οικονομίας του ιδίου τμήματος καθώς και διευθυντής του Διδακτορικού Προγράμματος Οικονομικών Επιστημών. Παράλληλα, είναι επίτιμος καθηγητής Συγκριτικής Νομικής, Οικονομικής και Χρηματοοικονομικής στο Διεθνές Πανεπιστημιακό Κολέγιο (International University College) του Πανεπιστημίου του Τορίνο, επισκέπτης καθηγητής στο Κολλεγίου Κινγκς του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και επίτιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϋ στην Αυστραλία. Τον Ιανουάριο του 2015 εξελέγη βουλευτής Β΄ Αθηνών με το ΣΥΡΙΖΑ, με πάνω από 140 χιλιάδες σταυρούς προτίμησης. Υπήρξε υπουργός Οικονομικών από τις 27 Ιανουαρίου έως την παραίτησή του στις 6 Ιουλίου 2015. Το 2016 ίδρυσε το πανευρωπαϊκό κόμμα DiEM25. Στις 26 Μαρτίου του 2018 ίδρυσε τον εκλογικό βραχίονα του DiEM25 στην Ελλάδα, το ΜέΡΑ25.

Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 24 Μαρτίου 1961. Πατέρας του ήταν ο Αιγυπτιώτης Γεώργιος Βαρουφάκης, γεννημένος στο Κάιρο το 1925, με καταγωγή από το Ρέθυμνο, χημικός, πανεπιστημιακός και πρόεδρος της Χαλυβουργικής ο οποίος είχε φυλακιστεί και εξοριστεί στη Μακρόνησο για τις αριστερές του πεποιθήσεις και απεβίωσε στις 28 Σεπτεμβρίου 2021. Η μητέρα του Ελένη, είναι επίσης χημικός με καταγωγή και αυτή από το Ρέθυμνο και συγκεκριμένα από το Άδελε.

Ως μαθητής, είχε δάσκαλο σε ιδιαίτερα μαθήματα τον φιλόλογο Πέτρο Μώραλη, μετέπειτα υπουργό του ΠΑΣΟΚ και πατέρα του σημερινού δημάρχου Πειραιά, Γιάννη Μώραλη. Σπούδασε Μαθηματικά και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ και του Μπέρμιγχαμ της Βρετανίας, κάνοντας τη διδακτορική του διατριβή στην οικονομική θεωρία, στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ. Για να γίνει δεκτός στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ, πήρε συστατική επιστολή από τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου (με την ιδιότητά του ως καθηγητή Οικονομικών), τον οποίο γνώριζε από τα παιδικά του χρόνια μέσω του Μώραλη.

Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ, αργότερα, το 1985, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Ιστ Άνγκλια, στο Νόργουιτς της Αγγλίας για δύο χρόνια και το 1987 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Από το 1988 έως το 2000 δίδασκε οικονομική θεωρία και πολιτική φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Παράλληλα έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης ενώ κατέχει ερευνητική θέση στον τομέα της πολιτικής και οικονομικής φιλοσοφίας, στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λέουβεν (Λουβέν Λα Νεβ, Βέλγιο). Από το 2000 διδάσκει οικονομική θεωρία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Βασικοί ερευνητικοί τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται είναι η Πολιτική οικονομία, η Θεωρία παιγνίων, η Πειραματική Οικονομική και η Πολιτική φιλοσοφία.

Τον Μάρτιο του 2012 ο Γιάνης Βαρουφάκης προσλήφθηκε ως "κάτοικος οικονομολόγος" (economist-in-residence) στην Valve Corporation. Ερεύνησε την εικονική οικονομία στο Steam, μια ψηφιακή πλατφόρμα διανομής, όπου ασχολούνται ειδικά με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα εμπορικά ελλείμματα. Τον Ιούνιο του 2012, ξεκίνησε ένα ιστολόγιο για την έρευνά του στην Valve. Τον Φεβρουάριο 2013, αρμοδιότητά του στη Valve ήταν να εργαστεί σε ένα παιχνίδι για την πρόβλεψη των τάσεων στο ηλεκτρονικό παιχνίδι.

Το Νοέμβριο του 2014 ο Γιάνης Βαρουφάκης παρουσίασε σε ηγετικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, τον Αλέξη Τσίπρα, το Νίκο Παππά και το Γιάννη Δραγασάκη ένα σχέδιο για ένα παράλληλο σύστημα πληρωμών μέσω του Taxisnet, που στόχευε στο να διατηρηθεί η Ελλάδα στην Ευρωζώνη σε περίπτωση διακοπής της παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ. Εξελέγη βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ στη Β΄ Αθηνών στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 με περισσότερους από 135.000 σταυρούς. Στις 6 Ιουλίου του 2015, διαφωνώντας με την επιλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να μη λάβει υπόψη το «ΟΧΙ» του Ελληνικού λαού στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015, παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού των Οικονομικών, αποχωρώντας από την κυβέρνηση. Στις 9 Φεβρουαρίου του 2016 προχώρησε σε συνεργασία με τον Κροάτη φιλόσοφο Srećko Horvat στην ίδρυση του πανευρωπαϊκού κινήματος για τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης DiEM25, στο Βερολίνο. Στις 26 Μαρτίου του 2018, ο Γιάνης Βαρουφάκης ίδρυσε τον εκλογικό βραχίονα του DiEM25 στην Ελλάδα, το Μέτωπο Ευρωπαϊκής Ρεαλιστικής Ανυπακοής - ΜέΡΑ25, με το οποίο συμμετείχε στις εθνικές εκλογές.

Υπουργός Οικονομικών

Στις 27 Ιανουαρίου ορκίστηκε υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας και ανέλαβε τη σκυτάλη των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς της Ευρώπης. Λίγες ημέρες αργότερα ανακοίνωσε στην από κοινού συνέντευξη τύπου με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, ότι η Ελλάδα δεν θα συνεργαστεί με την Τρόικα η οποία δεν αποτελεί θεσμικό όργανο, αλλά θέλει να διαπραγματευτεί απευθείας με τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, και δεν θα συνάψει συμφωνίες για νέα δανειακή σύμβαση, κάτι που προκάλεσε την αντίδραση του Ολλανδού πολιτικού, ο οποίος αποχώρησε.

Μετά από μία σειρά συνεδριάσεων της Ευρωομάδας (Eurogroup) για τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο, δεν υπήρξε συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων, ενώ ο Βαρουφάκης δήλωσε ότι θα αρνούνταν να εφαρμόσει νέα υφεσιακά μέτρα χωρίς μέριμνα για ανάπτυξη ή διαγραφή χρέους. Στις 10 Φεβρουαρίου 2015, δήλωσε ότι ρήξη με τους εταίρους είναι ένα πιθανό σενάριο. Δημοσιεύματα ανέφεραν ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης αρχικά δεν κατέθεσε προτάσεις της Ελληνικής πλευράς, ενώ όταν τελικά το έπραξε, χαρακτηρίστηκαν ανεπαρκείς και απορρίφθηκαν. Σε άρθρο του, στις 18 Φεβρουαρίου 2015, έκανε λόγο για προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης εντός και εκτός Ελλάδας, ενώ αυτο-χαρακτηρίστηκε ως «απρόβλεπτος Μαρξιστής».

Με τις διαπραγματεύσεις να παγώνουν, ο Βαρουφάκης συναντήθηκε στις αρχές Απριλίου 2015 με την Κριστίν Λαγκάρντ στην Ουάσινγκτον και διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα θα εκπληρώσει τις υποσχέσεις της σχετικά με την πληρωμή του Απριλίου στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ η κυβέρνηση αναμένεται να υποχωρήσει στα θέματα των ιδιωτικοποιήσεων και εργασιακών. Λίγες εβδομάδες μετά πραγματοποιήθηκε το Eurogroup στη Ρίγα όπου οι δανειστές ανέφεραν πως η Ελληνική πλευρά δεν παρουσίασε λίστα μεταρρυθμίσεων με τον επικεφαλής του EuroWorking Group να δηλώνει ότι η ρευστότητα της χώρας επαρκεί μόνο μέχρι τον Ιούνιο. Η στασιμότητα των διαπραγματεύσεων στη Λετονία έφερε πολιτικές εξελίξεις, καθώς η κυβέρνηση αποφάσισε να συγκροτήσει νέα ομάδα διαπραγμάτευσης στο οποίο προστέθηκε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε από τις Βρυξέλλες ότι η Ελλάδα είναι σε λάθος κατεύθυνση και προκάλεσε τον Βαρουφάκη να προχωρήσει σε δημοψήφισμα αν το επιθυμεί. Στις 18 Μαΐου ο Βαρουφάκης τόνισε ότι θα υπάρξει συμφωνία εντός της εβδομάδας και προανήγγειλε νέα μέτρα με ένταξη συντελεστών Φόρου Προστιθέμενης Αξίας με μετρητά και κάρτες.

Στις 26 Ιουνίου 2015 εν μέσω πολιτικής πίεσης και χωρίς να έχουν προχωρήσει οι διαπραγματεύσεις, συγκλήθηκε διευρυμένο υπουργικό συμβούλιο στο Μέγαρο Μαξίμου. Τα ξημερώματα της 27ης Ιουνίου ανακοινώθηκε από τον Πρωθυπουργό Εθνικό δημοψήφισμα με σκοπό να αποφασίσει ο Ελληνικός λαός αν αποδέχεται την τελεσιγραφική πρόταση των θεσμών ή όχι. Στις 6 Ιουλίου 2015 (μία μέρα μετά το δημοψήφισμα) και αφού επικράτησε το «ΟΧΙ» με 61,31%, δήλωσε την παραίτηση του από Υπουργός Οικονομικών εξηγώντας τους λόγους σε ανάρτηση στο προσωπικό του ιστολόγιο.

Σχετικά με την κρίση του χρέους, και κατά την περίοδο των διαπραγματεύσεων στις αρχές Ιουλίου του 2015 για την ελληνική κρίση χρέους, ο Γιάνης Βαρουφάκης με άρθρο του στη Βρετανική εφημερίδα The Guardian, υποστήριξε πως η Γερμανία επιδιώκει την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη προς επιδίωξη των πολιτικών της συμφερόντων στην Ευρώπη.

Πανευρωπαϊκό Κίνημα DiEM25

Μετά την παραίτησή του ενεργοποιήθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο δημιουργώντας στις 9 Φεβρουαρίου του 2016 το DiEM25: Κίνημα για τη Δημοκρατία στην Ευρώπη 2025.

Ίδρυση ΜέΡΑ25

 

Στις 26 Μαρτίου 2018, ίδρυσε το κόμμα Μέτωπο Ευρωπαϊκής Ρεαλιστικής Ανυπακοής, του οποίου είναι γραμματέας. Στις Εθνικές Εκλογές του 2019, το κόμμα συγκέντρωσε 3,44%, εκλέγοντας 9 βουλευτές.

Προπηλακισμός και επίθεση

Το βράδυ της Παρασκευής, 10 Μαρτίου 2023 περίπου στις 21:30 σύμφωνα με την ΕΛΑΣ, ο Γιάνης Βαρουφάκης προπηλακίστηκε και δέχθηκε επίθεση από ομάδα νεαρών ατόμων σε εστιατόριο στα Εξάρχεια. Οι δράστες φέρονται να του είπαν «είσαι ανεπιθύμητος εδώ γιατί υπέγραψες μνημόνια». Διακομίστηκε στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός με κάταγμα στη μύτη, εκδορές και μώλωπες. Συνελήφθη ένας 17χρονος για τον οποίον σχηματίστηκε δικογραφία για δύο κακουργήματα, της βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης και της συμμετοχής σε συμμορία, και δύο αδικήματα πλημμεληματικού χαρακτήρα, της παράνομης οπλοφορίας και βίας, αλλά αργότερα αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους. Συνελήφθη ακόμα ένας 19χρονος. Στις 17 Μαρτίου, ο Βαρουφάκης κατέθεσε στην ανακρίτρια για την υπόθεση.

Του προσάπτεται πως η διαχείριση της κρίσης την περίοδο που ήταν υπουργός οικονομικών οδήγησε σε δυσμενείς συνέπειες για την ελληνική οικονομία και κοινωνία και συνέβαλε στην μετέπειτα υπογραφή νέας μνημονιακής σύμβασης από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Έχουν δημοσιευτεί εκτιμήσεις σχετικά με τα οικονομικά μεγέθη του δανεισμού, αλλά και του κόστους της καθυστέρησης της ελληνικής διαπραγμάτευσης. Διάφοροι οικονομολόγοι κάνουν λόγο για ογκώδη νούμερα, όπως ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ που υποστήριξε πως ζημίωσε την ελληνική οικονομία με 100 δις ευρώ, ενώ ο πρόεδρος της επιτροπής οικονομικών υποθέσεων της ΕΕ Τόμας Βίζερ υποστήριξε πως προκάλεσε ζημιά 200 δισεκατομμυρίων. Τα συγκεκριμένα ποσά αμφισβητούνται από τον Βαρουφάκη και άλλους ως επισφαλείς εκτιμήσεις ή μη εμπεριστατωμένες οικονομικές αναλύσεις.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει νυμφευτεί την καλλιτέχνιδα Δανάη Στράτου, ενώ έχει μια κόρη από τον πρώτο του γάμο, την Ξένια.

Αδερφή του ειναι η Τρισεύγενη Βαρουφάκη η οποία ήταν το 2015 Πάρεδρος στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Ελληνόγλωσση εργογραφία

Κύριος συγγραφέας

• Βαρουφάκης, Γιάνης (2007). Βαρουφάκης, Γιάνης· Κουντούρης, Μάνος, επιμ. Πολιτική οικονομία : Η οικονομική θεωρία στο φως της κριτικής. Μετάφραση αγγλικών κειμένων: Βαγγέλης Κοντογιάννης, Αιμιλία Μαρσέλλου, Δημήτρης Μπίμπας, Μόνα Παπαδάκου, Λυδία Σταμέλου, Λευτέρης Τσερκέζης (1η έκδοση). Αθήνα: Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός. ISBN 978-960-01-1164-4. 
• Βαρουφάκης, Γιάνης (2007). Θεωρία παιγνίων : Η θεωρία που φιλοδοξεί να ενοποιήσει τις κοινωνικές επιστήμες (1 έκδοση). Αθήνα: Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός. ISBN 978-960-01-1134-7. 
• Βαρουφάκης, Γιάνης (2011). Κρίσης λεξιλόγιο : Οι οικονομικοί όροι που μας καταδυναστεύουν (1η έκδοση). Αθήνα: Ποταμός. ISBN 978-960-6691-87-4. 
• Βαρουφάκης, Γιάνης (2012). Παγκόσμιος Μινώταυρος : Οι πραγματικές αιτίες της οικονομικής κρίσης. μετάφραση Γιάνης Βαρουφάκης, Άγγελος Φιλιππάτος (Γλώσσα πρωτοτύπου: αγγλικά, Τίτλος πρωτοτύπου: The Global Minotaur) (1η έκδοση). Αθήνα: Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη. ISBN 978-960-14-2495-8. 
• Βαρουφάκης, Γιάνης (2014). Μιλώντας στην κόρη μου για την οικονομία. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. ISBN 978-960-16-5544-4. 
• Βαρουφάκης, Γιάνης (2014). Η γένεση της μνημονιακής Ελλάδας : Ένα χρονικό της κρίσης. Αθήνα: Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός. ISBN 978-960-01-1668-7. 
• Βαρουφάκης, Γιάνης (2016). Η αρπαγή της Ευρώπης : Οι ρίζες της καταστροφικής διαχείρισης μιας αναπόφευκτης κρίσης. μετάφραση Ελένη Αστερίου (Γλώσσα πρωτοτύπου: αγγλικά, Τίτλος πρωτοτύπου: And the Weak Suffer what they Must?) (1η έκδοση). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. ISBN 978-960-16-6743-0. 
• Βαρουφάκης, Γιάνης (2017). Ανίκητοι ηττημένοι : Για μια ελληνική άνοιξη μετά από ατελείωτους μνημονιακούς χειμώνες. μετάφραση Πέτρος Γεωργίου, Μαρία Χρίστου, Αλέξανδρος Βαφειάδης (Γλώσσα πρωτοτύπου: αγγλικά, Τίτλος πρωτοτύπου: Adults in the Room: My Battle with Europe's Deep Establishment) (1η έκδοση). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. ISBN 978-960-16-7453-7. 
• Βαρουφάκης, Γιάνης (2021). Το άλλο τώρα. μετάφραση Μαρία Χρίστου (1η έκδοση). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. ISBN 9789601692012. 

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

• Μικροοικονομικά υποδείγματα μερικής και γενικής ισορροπίας (από κοινού με τον Νίκο Θεοχαράκη). Αθήνα: Τυπωθήτω. 2005.
• Μια μετριοπαθής πρόταση για την επίλυση της κρίσης του ευρώ (από κοινού με Γκάλμπρεϊθ και Στ. Χόλαντ). Αθήνα: Ποταμός. 2014.

Ξενόγλωσση εργογραφία

• Talking to My Daughter About the Economy. The Bodley Head Ltd, 2017 ((ISBN 9781847924445))
• Adults in the Room: My Battle With Europe's Deep Establishment. London and New York: Random House, 2017 ((ISBN 9781473547827))
• And the Weak Suffer What They Must? Europe's crisis, America's economic future. New York: Nation Books, 2016 (U.S. edition, (ISBN 9781568585048)); And The Weak Suffer What They Must?: Europe, Austerity and the Threat to Global Stability. London: The Bodley Head, 2016 (UK edition, (ISBN 9781847924032))
• The Global Minotaur: America, the True Origins of the Financial Crisis and the Future of the World Economy. London and New York: Zed Books, 2011 (translations in German, Greek, Italian, Spanish, Czech, Finnish, French, Norwegian, and Polish); 2nd ed, 2013; 3rd ed, 2015
• Europe after the Minotaur: Greece and the Future of the Global Economy. London and New York: Zed Books, 2015 ((ISBN 9781783606085))
• Economic Indeterminacy: A personal encounter with the economists' most peculiar nemesis. London and New York: Routledge, 2013 ((ISBN 0415668492))
• Modern Political Economics: Making sense of the post-2008 world. London and New York: Routledge, 2011 (with Joseph Halevi and Nicholas Theocarakis)
• (ed.): Game Theory: Critical Perspectives. Volumes 1–5, London and New York: Routledge, 2001
• Foundations of Economics: A beginner's companion. London and New York: Routledge, 1998 (translation in Mandarin)
• Game Theory: A critical introduction. London and New York: Routledge, 1995 (with Shaun Hargreaves-Heap), (ISBN 978-0415094023). 2nd rev ed, 2004 (Game Theory: A critical text), (ISBN 978-0415250955) (translated also in Japanese)
• Rational Conflict. Oxford: Blackwell, 1991
• (ed.): Conflict in Economics. Hemel Hempstead: Harvester Wheatsheaf and New York: St Martin's Press, 1990 (with David P. T. Young)
• Another Now: Dispatches from an Alternative Present, Bodley Head, 2020 (ISBN 9781847925640)

• «Προσωπικό ιστολόγιο» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2015. 
• Προσωπικό Twitter
• Διάλεξη Γιάνη Βαρουφάκη με θέμα: «Πολυπλοκότητα και Κρίση» - σε βίντεο
• Συνέντευξη στο κανάλι ABC της Αυστραλίας, στις 11 Οκτωβρίου 1993, για τις τότε Ελληνικές εκλογές.