Podle gregoriańskigo kalyndŏrza mŏ 31 dni . Styczyń je miesiōńcem zimowym na pōłnocnyj pōłkuli, a latowym na połedniowyj.
Styczyń we Prudniku Jego miano, podanie jak ôstanych miesiyncy (z wyjōntkym marca i mŏja), je ôd charakterystycznych cech, zwiōnzanych z tŏwarziszōncymi tymu miesiōncowi zjawiskami przirodniczymi abo z taktym wykōnowanych w tym czasie robot na roli. Miano miesiōnca (podle Brücknera) je ôd słowa „tyki”, kere w tym czasie rychtowali gospodŏrze. Miano może tyż być ôd „styku” z pozoru na to, że miesiōnc tyn wystympuje na przełōmie roku. Łacińske miano Ianuarius wziyntŏ bez wiynkszość ojropejskich gŏdek, je ôd boga zaczōntku – Janusa.
Trefiyniŏ na Ślōnsku
10.I.1289 – Kazimiyrz II princ bytōmski skłŏdŏ hołd lenny czeskimu krōlowi; 1.I.1345 – świdniccy kramŏrze uzyskujōm prziwilej swobodnego handlu z Rusiōm; 24.I.1588 – batalijŏ pod Byczynōm;; 3.I.1741 – Wrocław podpisuje ukłŏd ô swojij neutralności w relacyji do pruskich wojsk; 19÷22.I.1741 – bōmbardyrowanie Nysy bez Prusy; 19.I.1788 – we Tarnowskich Gōrach sztartniynto piyrszõ maszinã parowõ na kōntynyncie ojropejskim (poza Anglijōm). Ôstała użytŏ do ôdwadniania gruby; 25.I.1813 – Fryderyk Wilhelm III przenosi sie do Wrocławia coby wyrwać sie spod francuskij kurateli; 1.I.1885 – powstŏwŏ Czytelnia Akadymikōw Polskich we Wrocławiu; 25.I.1907 – deputyrowanymi do Reichstagu ôstŏwajōm Adam Napieralski i Wojciech Korfanty ; 2.I.1919 – powstŏwŏ Korpus Ôchotnikōw Ślōnskich (Freiwilligenkorps Schlesien ); 3.I.1919 – manifestacyjŏ we Krōlewskij Hucie , ginie 20-stu jeji uczestnikōw; 11.I.1919 – powstŏwŏ Polskŏ Ôrganizacyjŏ Wojskowŏ (PÔW); 13.I.1919 – na terynie rejyncyje ôpolskij ôstŏwŏ wkludzōny stan ôblynżyniŏ; 15.I.1919 – w Bytōmiu powstŏwŏ autōnōmiczny Ferajn Gōrnoślōnzŏkōw (Bund der Oberschlesier); 20.I.1919 – zaczōntek gyneralnego sztrejku na Gōrnym Ślōnsku; 23.I.1919 – czechosłowacke wojska zajmujōm Cieszyński Ślōnsk ; 29.I.1919 – batalijŏ pod Skoczowym; I.1920 – do Cieszyna przibywŏ Miyndzysojuszniczŏ Reskyrujōncŏ a Absztimōngowŏ Kōmisyja; 10.I.1920 – w życie wchodzōm uzdaniŏ wersalskij umŏwy; 19.I.1920 – Miyndzysojuszniczŏ Kōmisyjŏ Granicznŏ wytycza granicã na terynie krysōw sycowskigo i namysłowskigo; I.1920 – polski regyrōnek bituje do 2% prefitōw z utworzōnego mōnopolu wōnglowego w przipadku prziłōnczyniŏ ziym Gōrnego Ślōnska do Polski; 5.I.1921 – Rada Nojwyższŏ ôgłosza prawidła absztimōngu; 23.I.1929 – Ślōnski Syjm powołuje do życiŏ Muzeum Ślōnske; 3.I.1926 – kōnsekracyjŏ piyrszego biskupa ślōnskigo ks. Augusta Hlonda, niyskorniyjszego prymasa Polski; 18.I.1941 – pōnowne utworzynie prowincyji Gōrny Ślōnsk i Dolny Ślōnsk; I.1943 – ruszŏ budowa werkōw zbrojeniowych w Jelczu; 19.I.1945 – Czyrwōnŏ Armijŏ napoczła zajmowanie Gōrnego Ślōnska; 28.I.1945 – do Katowic przibywŏ Grupa Ôperacyjnŏ z jyn. A . Zawadzkim na czole powołanŏ bez Regyrōnek Tymczasowy ku cylu zôrganizowaniŏ administracyje, sztartniyńciŏ transportu i industryje; I.1946 – działalność poczynŏ Kōmisyjŏ Ôbsztalowaniŏ Mian Miyjscowych dlŏ Ziym Ôdzyskanych; 1.I.1951 – formalne połōnczynie Biylskŏ i Biołyj w jedno miasto – Biylsko-Biołõ ; 12.I.1972 – powstŏwŏ Fabryka Aut Małolitrażowych w Biylsku-Biołyj; 1.I.1999 – reforma administracyjnŏ. Powstŏwajōm wojewōdztwa dolnoślōnske , ôpolske i ślōnske ; 28.I.2006 – zawalił sie dach hali Miyndzynŏrodowych Tŏrgōw Katowskich . Narodziyli sie
6.I.1486 – Matrin Agricola (um. 10.VI.1556) teoretyk muzyki; 14.I.1782 – Carl Ferdinand Langhans (um. 22.XI.1862) architekt; 24.I.1798 – Karl von Holtei (um. 1880) prŏwnik, poeta; 16.I.1811 – Johann Dzierżon (um. 26.X.1906) ksiōndz, pasiecznik; 29.I.1821 – Robert Spiske (um. 5.III.1888) ksiōndz, założyciel „Ferajnu św. Jadwigi”, bogosławiōny; 19.I.1877 – Brunon Bauch (um. 27.II.1942) filozof; 22.I.1879 – Joseph Wittig (um. 22.VIII.1949) profesōr teologije, filozof, poeta, krōnikarz; 25.I.1881 – Emil Ludwig (um. 15.IX.1954) pisŏrz, biografista; 12.I.1889 – Arkadiusz Bożek (um. 29.XI.1954) działŏcz polski na Ôpolskim Ślōnsku , wicewojewoda ślōnsko-dōmbrowski; 23.I.1895 – Paweł Steller (um. 14.IX.1974) artysta grafik, pedagog, wiynziyń ôbozōw stalinowskich; 21.I.1912 – Konrad Emil Bloch (um. 15.X.2000) biochymik, laureat Nadgrody Nobla; 5.I.1916 – Wilhelm Szewczyk (um. 8.VI.1991) prozaik, publicysta, krytyk literacki, poeta, dolmeczer; 11.I.1928 – Bronisław Lubosz (um. 6.IX.2001) pisŏrz, dolmeczer (literatury miymieckij i łużyckij), poeta, publicysta, juror kōnkursu „Po naszymu, czyli po śląsku”; 18.I.1928 – Franciszek Pieczka , szauszpiler; 20.I.1949 – Henryk Kroll, deputyrowany, jedyn z liderōw miymieckij myńszości; 22.I.1962 – Piotr Polk, szauszpiler; 15.I.1974 – Adam Ledwoń, fuzbalŏk; 28.I.1978 – Rafał Trzaskalik, muzyk, gitarzysta skupiny Łzy; 7.I.1981 – Anna Dereszowska, szauszpilerka; Umrzili
16.I.1554 – Ambrosius Moiban (nar. 4.IV.1494) spōmŏgŏcz reformacyje, kamrat Lutra i Melanchtona, pedagog wanielicki; 12.I.1834 – Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher (nar. 21.XI.1768) protestancki teolog, filozof i pedagog; 6.I.1884 – Gregor Johann Mendel (nar. 20.VII.1822) frater, twōrca gynetyki; 16.I.1912 – Georg Heym (nar. 30.X.1887) pisŏrz; 29.I.1934 – Fritz Haber (nar. 9.XII.1868) chymik, laureat Nadgrody Nobla; 13.I.1942 – Emil Szramek (nar. 19.IX.1887) ksiōndz, historyk, działŏcz ôbywatelski, wiynziyń Dachau; 26.I.1942 – Felix Hausdorff (nar. 8.XI.1868) matymatyk, jedyn z twōrcōw topologije. 23.I.1945 – Helmut James von Moltke (nar. 11.III.1097) prŏwnik, twōrca antyhitlerowskigo „Kryngu z Krziżowyj”; 19.I.1954 – Theodor Kaluza (nar. 9.XI.1885) matymatyk, fizyk, spōłtwōrca teoryje Kaluzy-Kleina; 5.I.1970 – Max Born (nar. 11.XII.1882) matematyk, fizyk. Laureat Nadgrody Nobla; 15.I.1978 – Teofil Ociepka (nar. 22.IV.1891) grubiŏrz, malyrz-samouk, teozof – jedyn z prziwōdcōw janowskij gminy ôkultystycznyj; 3.I.1980 – Joy Adamson (nar. 20.X.1910) przyrodniczka, malarka i pisŏrka; 1.I.1999 – Stanisław Hadyna (nar. 25.IX.1919) kōmpozytōr, kapelmajster muzykolog i pisŏrz. Założyciel Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”; 27.I.2005 – Paweł Berger (nar. 6.IX.1950) muzyk, spōłzałożyciel skupiny Dżem; Zobŏcz tyż
Linki zewnyntrzne
This article uses material from the Wikipedia Ślůnski article Styczyń , which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0") ; additional terms may apply (view authors ). Tekst udostympniany na licyncyji CC BY-SA 4.0 , jeźli niy było podano inakszyj. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ślůnski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.