Isaac

Es lo marit de Rebècca e lo paire de Jacòb e d'Esaú mas tanben lo frairastre d'Ismaèl.

Abraam aviá 99 ans, e Sarah 90 ans, quand tres àngels anoncièron al primièr que sa femna li donariá un filh. Alara que Sarah es en mai esterila e menopausada, segon la tradicion rabinica, tan plan aviá pas d'utèr. Se podiá pas empachar de far un sorire, que lo nom del mainat.

Isaac foguèt circoncit per son paire 8 jorns aprèp sa naissença (Genèsi 21 vèrs 4) conformament a l'aliança entre Dieu e Abraam (Genèsi 17 vèrses 10 a 14), que la tradicion josieva de la Brith milah a aquela edat.

 

Genèsi 22: Dieu ordena a Abraam de menar Isaac sul mont Moriah e de portar un cotèl. Segon los musulmans, es Ismaèl que foguèt la victima propiciatòria, perque segon los escrits, Dieu demandèt a Abraam lo sacrifici de son filh "unic" e Ismaèl essent l'ainat, seriá doncas lo "filh unic" fins a la naissença d'Isaac. Segon lo recit biblic, un enviat de Dieu arrestèt Abraam dins son gèst, e aquel sacrifiquèt a la plaça un marre, que sas banas s'èran agantadas dins un boisson.

En fach, segon Rashi, es escrich « son filh unic » parlant d’Isaac perque es vertadièrament lo primièr nascut de sa femna josieva Sarah, alara qu'Ismaèl èra lo filh d'Agar la serventa egipciana de Sarah. Es la rason per que Dieu ditz a Abraam « ton filh unic » parlant del filh (Isaac) de son esposa legitima Sarah. La femna d'Isaac, Rivka, donarà naissença a Yaacov (Jacòb), qu'aguèt quatre femnas: Rachèl, Lea, Bilhah e Zilpa que donaràn naissença a 13 enfants que 12 filhs, que formaràn las 12 tribús d’Israèl.

Aquel episòdi biblic, encara tradusit impropriament per sacrifici d'Isaac dins lo cristianisme, es conegut dins lo judaïsme jol nom de ligatura d'Isaac (עקדת יצחק, akedat itshak en ebrieu) perque aquel darrièr foguèt pas immolat e perque Dieu pronóncia a cap de moment los mots « tuar » o « sacrifici ».

 

Genèsi 24 : quand aviá 40 ans, son paire envièt son servitor Eliezer li trobèt una femna de la seuna familha del país d'Aram. Eliezer tornèt amb Rebècca, sòrre de Laban, qu'Isaac esposèt. Li donèt dos filhs bessons, Esaú, dich « lo Rossèl » (Edom), (foguèt lo preferit d'Isaac perque li portava de noiridura), e Jacòb, que son nom ven de qu'al sortir del ventre de sa maire tenguèt Esaú pel talon.

Seguissá un periòde de carestiá, migrèt cap a Gerar, puèi Beer-Sheva, o Dieu li renovelèt l'aliança conclusa amb son paire. Isaac faguèt tanben un tractat de patz amb lo rei Abimelech.

Sa vista declinèt amb l'edat. Esaú, atalentat e assedat, vendèt per una sopa de lentilhas son drech d'ainat a Jacòb. Abans sa mòrt, Isaac, venguèt cec, volguèt restablir Esaú dins sos dreches. Rebècca profitèt de sa cecitat per li far donar sa benediccion a Jacòb. Isaac lo reconeguèt pas quand aquel se faguèt passar per Esaú. Pasmens, se neguèt pas aprèp aver descobèrt l'engana.

Moriguèt « vièlh e assadolat de jorns » (Genèsi 35:27-29) a Mamre, abans d'èsser enterrat dins la tomba de Makhpela.

Dins la tradicion josieva, alara qu'Abraam representa la caritat (midat hahessed), Isaac representa la rigor (midat hadin). Isaac jamai daissèt de sa vida la Tèrra d'Israèl.

Isaac apareis mai d'un còp dins l'Alcoran, mas sovent aprèp Ismaèl. L'Alcoran es mens precís que lo libre de la Genèsi: dintra pas tròp dins lo detalh e las circonstàncias de sa naissença.

Dins l'Alcoran, l’istòria del sacrifici d'Abraam menciona pas lo nom del filh sacrificat, e indica pas que s’agís de son pròpri filh. Mai tard, los erudits de l'islam coma Ibn Kathir donèron d'arguments per mostrar que lo sacrifici envisatjat per Abraam èra aquel d’Ismaèl. Es actualament l’interpretacion correnta en Islam.

Isaac faguèt partida dels profètas de l’islam; es un patriarca que portèt lo messatge del monoteïsme, sovent associat a son paire Abraam o son fraire Ismaèl. Sa naissença es contada subretot dins la sorata XI, vèrses 71 a 73, mas tanben dins d'autras soratas.

• (fr)Xavier Tilliette, Les philosophes lisent la Bible, Cerf, 2001