Gána
Tír san Afraic is ea Poblacht Ghána.
Tá Gána suite ar chósta thiar na hAfraice, idir Tóga, an Cósta Eabhair agus Buircíne Fasó. Bhíodh sí mar choilíneacht de chuid na Portaingéile, na hÍsiltíre agus na Ríochta Aontaithe go dtí gur bhain sí neamhspleáchas amach i 1957 – an chéad tír Afracach a rinne a leithéid.
 Gána | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ghana (ak) Gana (dag) G (tw)  | |||||
| |||||
 | |||||
| Aintiún | God Bless Our Homeland Ghana | ||||
| Mana | «Freedom and Justice» «Rhyddid a Chyfiawnder» | ||||
| Ainmnithe in ómós | Ghana Empire (en)  | ||||
| Suíomh | |||||
 | |||||
| |||||
| Príomhchathair | Accra | ||||
| Daonra | |||||
| Iomlán | 32,833,031 (2021) | ||||
| • Dlús | 137.64 hab./km² | ||||
| Teanga oifigiúil | Béarla | ||||
| Tíreolaíocht | |||||
| Cuid de | An Afraic Thiar an Afraic Economic Community of West African States (en) | ||||
| Achar dromchla | 238,535 km² | ||||
| Suite i nó in aice le limistéar uisce | An tAigéan Atlantach | ||||
| Pointe is airde | Mount Afadja (en) (885 m) | ||||
| Pointe is ísle | Murascaill na Guine (0 m) | ||||
| Ar theorainn le | |||||
| Sonraí stairiúla | |||||
| Leanann sé/sí | Dominion of Ghana (en) agus Gold Coast Colony (en) | ||||
| Cruthú | 1957 | ||||
| Eagraíocht pholaitiúil | |||||
| Córas rialtais | daonlathas | ||||
| Comhlacht feidhmiúcháin | Rialtas Ghána | ||||
| Comhlacht reachtach | Parlaimint Ghána | ||||
| • President of Ghana (en) | Nana Akufo-Addo (2017–) | ||||
| Eacnamaíocht | |||||
| OTI ainmniúil | 79,156,409,410 $ (2021) | ||||
| Airgeadra | cedi | ||||
| Aitheantóir tuairisciúil | |||||
| Lonnaithe i gcrios ama | |||||
| Fearann Idirlín barrleibhéil | .gh | ||||
| Glaochód | +233 | ||||
| Uimhir theileafóin éigeandála | 999, 191, 192 agus 193 | ||||
| Cód tíre | GH | ||||
| Eile | |||||
| Suíomh gréasáin | ghana.gov.gh | ||||
.svg)
Tíreolaíocht
Tá teorainneacha ag Gána
- leis an gCósta Eabhair ar an taobh thiar,
- le Buircíne Fasó ar an taobh thuaidh,
- le Tóga ar an taobh thoir agus
- le Murascaill na Guine ar an taobh theas.
Daonra
Accra an phríomhchathair agus an chathair is mó. I 2005 bhí 21,029,000 duine ina gcónaí sa tír.
Stair
Roimh ré an choilíneachais, bhí an-chuid ríochtaí ársa ann - mar shampla, ríocht Ashanti i lár na tíre, agus na stáit Fante éagsúla le taobh na mara agus i lár na tíre.
D'fhás trádáil leis an Eoraip mar gheall ar an teagmháil le taiscéalaithe ón bPortaingéil sa 15ú céad.
Bhunaigh Sasana coilíneacht chorónach darbh ainm an Cósta Óir sa réigiún sa bhliain 1874.
Bhí sé ar an gcéad tír fho-Shahárach riamh le neamhspleáchas ón riail choilíneach a bhaint amach. Agus a shroicheadh neamhspleáchas ón Ríocht Aontaithe i 1957, roghnaíodh an t-ainm Gána mar ainm don náisiún, chun caidreamh a dhéanamh le hImpireacht Ghána a bhíodh i bhfeidhm in iarthar na hAfraice fadó.
Ceiliúradh 50 bliana de shaoirse ar an 6 Márta 2007.
Polaitíocht
Tá daonlathas sa tír; tá cúrsaí sách socair ansin, go háirithe i gcomparáid leis na tíortha thart timpeall uirthi.
Aintiún
Geilleagar
I gcomparáid le tíortha eile san Afraic, níl Gána chomh bocht sin. Mar shampla, níl an galar SEIF chomh forleathan is atá sé i dtíortha eile (2% den daonra atá buailte aige sa bhliain 2003).
Tagairtí
| Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |
This article uses material from the Wikipedia Gaeilge article Gána, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Gaeilge (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.