ބެނީން
ބެނީންއަކީ ހުޅަނގު އެފްރިކާއަށް ނިސްބަތްވާ ޤައުމެކެވެ.
| Republic of Benin République du Bénin | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| Motto: "Fraternité, Justice, Travail" (French) "Fraternity, Justice, Labour" | ||||||
| Anthem: L'Aube Nouvelle (French) The Dawn of a New Day | ||||||
 | ||||||
| Capital | Porto-Novo1 6°28′N 2°36′E / 6.467°N 2.600°E | |||||
| Largest city | Cotonou | |||||
| Official languages | French | |||||
| Vernacular | Fon, Yoruba | |||||
| Demonym | Beninese; Beninois | |||||
| Government | Multiparty democracy | |||||
| - | President | Yayi Boni | ||||
| Independence from France | ||||||
| - | Date | August 1, 1960 | ||||
| Area | ||||||
| - | Total | 112,622 km2 (101st) 43,484 sq mi | ||||
| - | Water (%) | 0.02% | ||||
| Population | ||||||
| - | 2009 estimate | 8,791,832 (89th) | ||||
| - | 2002 census | 6,769,914 | ||||
| - | Density | 78.1/km2 (120th) 202.2/sq mi | ||||
| GDP (PPP) | 2008 estimate | |||||
| - | Total | $13.035 billion (140th) | ||||
| - | Per capita | $1,608 (166th) | ||||
| GDP (nominal) | 2008 estimate | |||||
| - | Total | $6.712 billion | ||||
| - | Per capita | $828 | ||||
| Gini (2003) | 36.5 medium | |||||
| HDI (2007) |  0.492Error: Invalid HDI value · 161st | |||||
| ކަރަންސީ | West African CFA franc (XOF) | |||||
| Time zone | WAT (UTC+1) | |||||
| - | Summer (DST) | not observed (UTC+1) | ||||
| ޑްރައިވްސް | right | |||||
| Calling code | 229 | |||||
| އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .bj | |||||
| 1. | ކޮޓޯނޫ އަކީ ސަރުކާރުގެ ގޮނޑިއެވެ. | |||||
| 2. | މި ގައުމަށް ކުރާ އަންދާޒާތަކުގައި އެއިޑްސްގެ ސަބަބުން މަރުވާ މީހުންގެ އަދަދު އިތުރުވުމުގެ އަސަރުތަކަށް ސާފުކޮށް ރިއާޔަތްކޮށްފައިވެއެވެ؛ މިކަމުގެ ސަބަބުން އުމުރު ދުވަސް ދަށްވުމާއި، ތުއްތު ކުދިން މަރުވުމާއި މަރުވުމުގެ ނިސްބަތް މަތިވުމާއި، އާބާދީއާއި ކުރިއެރުމުގެ ނިސްބަތް ދަށްވުމާއި، އުމުރާއި ޖިންސަށް ބަލާފައި އާބާދީ ބަހާލުމަށް އެހެން ގޮތަކަށް ހީކުރެވޭ ވަރަށް ވުރެ ބަދަލުތަކެއް އަތުވެދާނެއެވެ. | |||||
އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް
ބެނީންގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ފަރަންސޭސި ބަހެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން މި ޤައުމުގެ މީހުންނަށް ކިޔަނީ ބެނިނީޒް ނުވަތަ ބެނިނޮއިޒްއެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ކޮންޓޮނޫއެވެ. މި ޤައުމުގެ ވެރިރަށަކީ ޕޮރްތޮނޯވޯއެވެ. މިއީ މަލްޓި ޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީއެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 8 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމާއެކު، މިއީ ދުނިޔޭގައި 90 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 112622 އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ bj. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +229 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ވެސްޓް އެފްރިކަން ފްރޭންކެވެ.
ނަން
ކޮލޯނިއަލް ދުވަސްވަރާއި އަދި މިނިވަންވި އިރުގައި ވެސް މި ޤައުމުގެ ނަމަކަށް ކިޔާފައިވަނީ ދަހޯމޭ އެވެ. އެހެން ނަމަވެސް 1975 ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެންބަރު މަހުގެ 30 ވަނަ ދުވަހަށް ފަހު އެ ޤައުމުގެ ނަމަކީ ބެނީން ކަމުގައި ހަމަޖެހިގެންދިޔައެވެ. ބެނީން އާއި ނައިޖީރީއާގައި އޮންނަ ބެނީން ޝަހަރާ ދެތަނަކީ އެއްވެސް ގުޅުމެއް އޮތް ދެ ތަނެއް ނޫނެވެ. އަދި ބެނީން ބްރޯންޒަސްއާ ވެސް މި ބެނީންއަކާ ގުޅުމެއް ނެތެވެ.
ޖުޣުރާފީ
ބެނީންގެ ހުޅަނގުގައި އޮތީ ޓޯގޯއެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ ނައިޖީރިއާއެވެ. އުތުރުގައި އޮތީ ބުރުކީނާ ފާސޯ އާއި ނީޖަރެވެ.
ތާރީޚު
އަބޮމޭ ޕްލެއިންގައި ދިރިއުޅުނު ތަފާތު ނަސްލުތަކުގެ މީހުން ގުޅިގެން ދަހޯމޭގެ ރަސްކަން ޤާއިމުކުރިއެވެ. ތާރީޚުގެ ޢިލްމުވެރީން ޤަބޫލުފުޅު ކުރައްވާ ގޮތުގައި މިއަދުގެ އަބޮމޭ ސަރަޙައްދަށް ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ބަޔަކު ހިޖުރަކޮށްފައިވަނީ އަޅުންގެ ވިޔަފާރި ފަދަ ކަންކަމުގެ ސަބަބުން ސަލާމަތަށް ނުރައްކާވީ ބަޔަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. ދަހޯމޭ ރަސްކަމުގެ ފުރަތަމަ ވެރިޔަކީ ގަންގްނީހެސޫ ނަމަކަށް ކިޔާ ބޭފުޅެކެވެ. މިއީ އަޖާ ޚާންދާނަކަށް ނިސްބަތްވާ ބޭފުޅެކެވެ. ދަހޯމޭ މީހުންގެ ތެރޭގައި އޮތީ ޢަސްކަރީ ސަގާފަތެކެވެ. އެއީ އެމީހުންގެ ސަލާމަތީ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުމުގެ ގޮތުންނާއި އަދި އެމީހުންގެ އިން ފުޅާކުރުމުގެ ގޮތުންނެވެ. އޭރު ދަހޯމޭގެ ވެރިރަށެއްގެ ގޮތުގައި އޮތީ އަބޮމޭއެވެ. ދަހޯމޭ ކިންގްޑަމް ބޮޑަށް މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ އެ މީހުންގެ ސަގާފަތާއި އާދަކާދައަށްޓަކައެވެ. ކުޑަ ފިރިހެން ކުދީން ތިބެނީ ޢުމުރުން ދުވަސްވެފައި ތިބޭ ސިފައިންގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައެވެ. އެމީހުން އެ ކުދީންނަށް ޢަސްކަރީ ސަގާފަތާއި އާދަކާދަ ދަސްކޮށްދެއެވެ. މި ކުދީން ސިފައިންގެ ތެރެއަށް ވަންނަ ޢުމުރު އަންނަން ދެން ތިބެނީ މި ގޮތުގައެވެ. ދަހޯމޭގައި ވަރަށް ވަރުގަދަ އަންހެން ލަޝްކަރެއް ވެސް އޮތެވެ. މި ލަޝްކަރަށް ކިޔާ ނަމަކީ “އަހޯސީ” އެވެ. މީގެ މާނައަކީ އަހަރެމެންގެ މައިންނެވެ. ފުރަތަމަ ކޮޅުގައި ދަހޯމޭގެ ލީޑަރުން އަޅުންގެ ވިޔަފާރިއާ ދެކޮޅު ހެއްދެވި ކަމުގައި ވިޔަސް ގާތްގަނޑަކަށް 300 އަހަރު ވަންދެން ދަހޯމޭގައި އަޅުންގެ ވިޔަފާރި ކުރިޔަށް ދިޔައެވެ. ޕޯޗުގީޒުގެ ވިޔަފާރި ވެރީން 1472 ގައި، މި ހިސާބުގައި އަޅުންގެ ވިޔަފާރި ފެށިއެވެ. ބައެއް އަހަރު އަހަރު 20000 އަށް ވުރެ ގިނަ އަަޅުންގެ ވިޔަފާރި ވެސް މި ސަރަޙައްދުގައި ކުރެވިފައިވެއެވެ.
ޑެމޮގްރަފިކްސް
ބެނީންގެ އާބާދީގެ ތެރެއިން ގިނަ ބަޔަކު ދިރިއުޅެމުން ގެންދަނީ އެ ޤައުމުގެ ދެކުނުގައެވެ. ބެނީންގެ އާބާދީއަކީ ޒުވާން އާބާދީއެކެވެ. ބެނީންގެ މީހުންގެ އެވަރެޖު ޢުމުރަކީ 59 އަހަރެވެ. އެފްރިކާގެ ތަފާތު 42 ނަސްލެއްގެ މީހުން މި ޤައުމުގައި އުޅެއެވެ. ބެނީންގެ އާބާދީއަށް ބަލާއިރުގައި އެ ދައުލަތުގެ ގިނަ ރައްޔިތުންނަކީ ކިރިސްތިޔަނުންނެވެ. މީގެ އިތުރުން އަދިވާސީ ދީންތައް ކަމުގައިވާ އެނިމިސްޓް ދީންތަކަށް ތަބަޢަވާ މީހުން ވެސް ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް އުޅެއެވެ.
ސަގާފަތު
ބެނީންއަކީ މުއްސަނދި ސަގާފަތެއް އޮތް ޤައުމެކެވެ. އަވަށްޓެރި އެހެން ދައުލަތްތަކެކޭ އެއްފަދައިން ބެނީންއަކީ ވެސް މިއުޒިކުގައި ވަރަށް މަތީ މަޤާމެއް ޙާޞިލުކޮށްފައިވާ ޤައުމެކެވެ.
އިޤްތިޞާދު
ބެނީންގެ އާބާދީގެ ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި މީހުން ދިރިއުޅެނީ ބައިނަލް އަޤްވާމީ ފަޤީރުކަމުގެ ރޮނގު ކަމުގައިވާ 1.25 ޑޮލަރު ނުލިބޭ މީހުންގެ ގިންތީގައެވެ. ބެނީންގައި އިޤްތިޞާދީ ގޮތުން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ މަސައްކަތަކަށް ކުރަނީ ކޮޓަނުގެ ވިޔަފާރިއެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 1608 ޑޮލަރެވެ.
This article uses material from the Wikipedia ދިވެހިބަސް article ބެނީން, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ދިވެހިބަސް (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.