ބަރުމާ
ބަރުމާ ނުވަތަ ޔޫނިއަން އޮފް މިޔަންމާއަކީ ދެކުނު އިރުމަތީ އޭޝިޔާގައި ބިމުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު އޮތް އެންމެ ބޮޑު ޤައުމެވެ.
Union of Myanmar Pyi-daung-zu Myan-ma Naing-ngan-daw | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| Anthem: Kaba Ma Kyei | ||||||
![Location of ބަރުމާ (green) in ASEAN (dark grey) – [Legend]](/wiki/dv/%DE%8A%DE%A6%DE%87%DE%A8%DE%8D%DE%AA:Myanmar_in_its_region.svg) Location of ބަރުމާ (green) in ASEAN (dark grey) – [Legend] Location of ބަރުމާ (green) in ASEAN (dark grey) – [Legend] | ||||||
| Capital | Naypyidaw 19°45′N 96°6′E / 19.750°N 96.100°E | |||||
| Largest city | Yangon (Rangoon) | |||||
| Official languages | Burmese | |||||
| Recognised regional languages | Jingpho, Kayah, Karen, Chin, Mon, Rakhine, Shan | |||||
| Demonym | Burmese | |||||
| Government | Military junta (de facto Military Dictatorship) | |||||
| - | Chairman of the State | Sr. Gen. Than Shwe | ||||
| - | Vice Chairman of the State Peace and Development Council | Vice-Sr. Gen. Maung Aye | ||||
| - | Prime Minister | Gen. Thein Sein | ||||
| - | Secretary-1 of the State Peace and Development Council | Thiha Thura Tin Aung Myint Oo | ||||
| Formation | ||||||
| - | Bagan | 1044 | ||||
| - | Independence | 4 January 1948 (from United Kingdom) | ||||
| - | Current constitution | May 2008 | ||||
| Area | ||||||
| - | Total | 676,578 km2 (40th) 261,227 sq mi | ||||
| - | Water (%) | 3.06 | ||||
| Population | ||||||
| - | 2009 estimate | 50,020,000 (24th) | ||||
| - | 1983 census | 33,234,000 | ||||
| - | Density | 73.9/km2 (119th) 191.5/sq mi | ||||
| GDP (PPP) | 2008 estimate | |||||
| - | Total | $67.963 billion | ||||
| - | Per capita | $1,156 | ||||
| GDP (nominal) | 2008 estimate | |||||
| - | Total | $26.205 billion | ||||
| - | Per capita | $445 | ||||
| HDI (2007) |  0.586Error: Invalid HDI value · 138th | |||||
| ކަރަންސީ | kyat (K) (mmK) | |||||
| Time zone | MMT (UTC+6:30) | |||||
| ޑްރައިވްސް | right | |||||
| Calling code | 95 | |||||
| އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .mm | |||||
| 1. | Some governments recognize Rangoon as the national capital. | |||||
| 2. | މި ގައުމަށް ކުރާ އަންދާޒާތަކުގައި އެއިޑްސްގެ ސަބަބުން މަރުވާ މީހުންގެ އަދަދު އިތުރުވުމުގެ އަސަރުތަކަށް ސާފުކޮށް ރިއާޔަތްކޮށްފައިވެއެވެ؛ މިކަމުގެ ސަބަބުން އުމުރު ދުވަސް ދަށްވުމާއި، ތުއްތު ކުދިން މަރުވުމާއި މަރުވުމުގެ ނިސްބަތް މަތިވުމާއި، އާބާދީއާއި ކުރިއެރުމުގެ ނިސްބަތް ދަށްވުމާއި، އުމުރާއި ޖިންސަށް ބަލާފައި އާބާދީ ބަހާލުމަށް އެހެން ގޮތަކަށް ހީކުރެވޭ ވަރަށް ވުރެ ބަދަލުތަކެއް އަތުވެދާނެއެވެ. | |||||
އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް
ބަރުމާގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ބަރމީޒް ބަހެވެ. ޤައުމުގެ މީހުންނަށް އިނގިރޭސިބަހުން ކިޔަނީ ވެސް ބަރމީޒްއެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ރަންގޫނެވެ. ވެރިކަން ކުރަނީ ނައިޕިޔިދާވްގައެވެ. މި ޤައުމަކީ ޢަސްކަރީ ޚުދުމުޚްތާރު ވެރިކަމެއް ހިނގަމުން އަންނަ ޤައުމެކެވެ. އާބާދީއަކީ 50 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގައި 24 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 0.67 މިލިއަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ mm. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +95 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ކިޔާތެވެ.
ނަން
ބަރުމާ މި ނަމަކީ ބަރްމީޒް ބަހުގެ ‘ބަމަރު’ މި ބަހުން ނެގިފައިވާ ނަމެކެވެ. ނުވަތަ އޭގެ ކުރީގެ ގޮތަށް ބަލާއިރު ‘މްރަންމާ’ މި ނަމުންނެވެ. އިނގިރޭސީންގެ އިސްތިޢުމާރީ ވެރިކަމުގެ ދަށުގައި ބަރުމާ އޮތީއްސުރެ ވެސް އެ ޤައުމަށް އިނގިރޭސީން ކިޔަމުން އައީ ބަރުމާ މިނަމެވެ. އެހެން ނަމަވެސް 1989 ގައި ޢަސްކަރީ ސަރުކާރުންވަނީ އެ ޤައުމުގެ ރަސްމީ ނަމަކީ މިޔަންމާ ކަމުގައި ހަމަޖައްސާފައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ބަރުމާގެ ބައިމަދު ނަސްލުތަކުގެ މީހުން މިކަން ޤަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. އެއީ މިޔަންމާއަކީ އެ ޤައުމުގެ ވަކި ނަސްލެއްގެ މީހުންނަށް ޚާއްޞަކޮށް ބޭނުންކުރެވުނު ނަމަކަށްވާތީއެވެ.
ޖުޣުރާފީ
ބަރުމާގެ އިރު އުތުރުން އޮތީ ޗައިނާއެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ ލާއޯސްއެވެ. އިރު ދެކުނުގައި އޮތީ ތައިލޭންޑެވެ. ހުޅަނގުގައި އޮތީ ބަންގާޅެވެ. ހުޅަނގުއުތުރުގައި އޮތީ އިންޑިޔާއެވެ. ހުޅަނގު ދެކުނުގައި އޮތީ ބޭ އޮފް ބެންގާލެވެ. ބަރުމާއަކީ އަކަމިނަށް ބަލާއިރު 40 ވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު ޤައުމެވެ.
ތާރީޚު
އާކިއޮލޮޖިކަލް ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ބަރުމާއަކީ ވަރަށް ދުވަސްވެފައިވާ ސަރަޙައްދެކެވެ. 1044 ވަނަ އަހަރާއި 1287 ވަނަ އަހަރާ ދެމެދުގައި އޮތީ ބަގާން ނަމަކަށް ކިޔާ ވެރިކަމެކެވެ. 1287 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން 1531 ވަނަ އަހަރާ ހަމަޔަށް ބަރުމާގައި ކުދިކުދި ރަސްކަންތަކެއް އުފެދިފައި އޮތެވެ. 1962 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ބަރުމާގައި ހިނގަމުން އަންނަނީ ޢަސްކަރީ ވެރިކަމެކެވެ. މިއަދުގެ ބަރުމާ ނުވަތަ މިޔަންމާގެ ގޮތުގައި އޮތް ސަރަޙައްދަކީ އިނގިރޭސީންގެ އިސްތިޢުމާރުގެ ދަށުގައި އޮތުމަށް ފަހުގައި މިނިވަންވެފައިވާ ސަރަޙައްދެކެވެ. ފުރަތަމަ ބަރުމާ ހަނގުރާމައަށް ފަހުގައި އަވާ ރަސްކަމުގެ ފަރާތުން ވަނީ މަނިޕޫރާއި ތެނައްސަރީމާއި، އަރަކާން އިނގިރޭސީންނަށް ދޫކޮށްލާފައެވެ. ރަންގޫނާއި ދެކުނު ބަރުމާ “ބްރިޓިޝް އިންޑިޔާ” ގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެހިގެން ދިޔައީ 1853 ގައެވެ. ބަރުމާގެ ހުރިހައި ހިސާބެއް “ބްރިޓިޝް އިންޑިޔާ” ގެ ދަށަށް ގޮސްފައިވަނީ 1886 ގައެވެ. މިއީ ތިންވަނަ ބަރުމާ ހަނގުރާމައަށް ފަހުގައެވެ. 1937 ވަނަ އަހަރާ ހަމަޔަށް ބަރުމާ އޮތީ ބްރިޓިޝް އިންޑިޔާގެ ޕްރޮވިންސެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އެއަހަރު ބަރުމާވަނީ އަމިއްލަ ވެރިކަމެއް ހިންގާ ކޮލޮނީއަކަށް ބަދަލުވެފައެވެ. ބަރުމާއަށް އިނގިރޭސީންގެ ކިބައިން ފުރިހަމަ މިނިވަންކަމެއް ލިބިފައިވަނީ 4 ޖަނަވަރީ 1948 ގައެވެ. އެއީ ޔޫނިއަން އޮފް ބަރުމާގެ ގޮތުގައެވެ. 4 ޖަނަވަރީ 1974 ގައި އެއީ “ސޯޝަލިސްޓް ރިޕަބްލިކް އޮފް ދަ ޔޫނިއަން އޮފް ބަރުމާ” ކަމުގައި ހަމަޖެހުނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް 23 ސެޕްޓެންބަރު 1988 ގައި އަނެއްކާ ވެސް އެއީ ޔޫނިއަން އޮފް ބަރުމާ ކަމުގައި ހަމަޖެހުނެވެ. 18 ޖޫން 1989 ގައި “ސްޓޭޓް ލޯ އެންޑް އޯޑަރ ރީސްޓޮރޭޝަން ކައުންސިލް” އިން ޔޫނިއަން އޮފް ބަރުމާގެ ނަމަކީ ޔޫނިއަން އޮފް މިޔަންމާ ކަމުގައި ހަމަޖެއްސިއެވެ.
ޑެމޮގްރަފިކްސް
އާބާދީގައި 50 މިލިޔަން މީހުން ތިބި ބަރުމާއަކީ އާބާދީގެ ގޮތުން ދުނިޔޭގެ 24 ވަނަ ޤައުމެވެ. ބަރުމާގެ އާބާދީގެ 68% އަކީ ބަމަރުންނެވެ. 10% އަކީ ޝާންއެވެ. 7% އަކީ ކަޔިން ނަސްލުގެ މީހުންނެވެ. 4% އަކީ ރަޚިން ނަސްލުގެ މީހުންނެވެ.
ސަގާފަތު
ބަރުމާގެ ސަގާފަތަށް އަވަށްޓެރި ޤައުމުތަކުގެ ނުފޫޒު ވަރަށް ބޮޑަށް ފޯރާފައިވެއެވެ. މި ގޮތުން ފާހަގަކޮށްލެވެނީ އިންޑިޔާ އާއި ޗައިނާގެ ނުފޫޒެވެ. ބަރުމާގައި އޮންނަނީ ތޭރަވަދާ ބުދިޒަމްއެވެ. މީގެ ތެރެއަށްވަނީ އެ ޤައުމަށް ޚާއްޞަ އެތައް ކަމެއް ވެސް އެކުވެފައެވެ.
އިޤްތިޞާދު
ބަރުމާއަކީ ދެކުނު އިރުމަތީ އޭޝިޔާގެ ޤައުމުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ނިކަމެތި އިޤްތިޞާދެއް އޮތް ޤައުމެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 1156 ޑޮލަރެވެ.
ރިފަރެންސް
This article uses material from the Wikipedia ދިވެހިބަސް article ބަރުމާ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ދިވެހިބަސް (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.