ޓެންޒޭނިއާ
34°51′14″E / 6.307°S 34.854°E / -6.307; 34.854
ޔުނައިޓެޑް ރިޕަބްލިކް އޮފް ޓެންޒޭނިޔާ ނުވަތަ ޓެންޒޭނިޔާއަކީ މެދުތެރޭ އެފްރިކާއަށް ނިސްބަތްވާ ޤައުމެކެވެ.
| United Republic of Tanzania Jamhuri ya Muungano wa Tanzania | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| Motto: "Uhuru na Umoja" (Swahili) "Freedom and Unity" | ||||||
| Anthem: Mungu ibariki Afrika God Bless Africa | ||||||
.svg) | ||||||
| Capital | Dodoma | |||||
| Largest city | Dar es Salaam | |||||
| Official languages | Swahili (de facto) Englisha | |||||
| Demonym | Tanzanian | |||||
| Government | Unitary presidential constitutional republic | |||||
| - | President | Jakaya Kikwete | ||||
| - | Prime Minister | Mizengo Pinda | ||||
| Legislature | National Assembly | |||||
| Independence from the United Kingdom | ||||||
| - | Tanganyika | 9 December 1961 | ||||
| - | Zanzibar and Pemba | 10 December 1963 | ||||
| - | Merger | 26 April 1964 | ||||
| Area | ||||||
| - | Total | 945,203 km2 (31st) 364,898 sq mi | ||||
| - | Water (%) | 6.2 | ||||
| Population | ||||||
| - | 2010 estimate | 43,188,000 (30th) | ||||
| - | 2003 census | 34,443,603 | ||||
| - | Density | 46.3/km2 (124th) 119.9/sq mi | ||||
| GDP (PPP) | 2011 estimate | |||||
| - | Total | $63.892 billion | ||||
| - | Per capita | $1,515 | ||||
| GDP (nominal) | 2011 estimate | |||||
| - | Total | $23.333 billion | ||||
| - | Per capita | $553 | ||||
| Gini (2008) | 37.6 Error: Invalid Gini value | |||||
| HDI (2012) |  0.466Error: Invalid HDI value · 152nd | |||||
| ކަރަންސީ | Tanzanian shilling (TZS) | |||||
| Time zone | EAT (UTC+3) | |||||
| - | Summer (DST) | not observed (UTC+3) | ||||
| ޑްރައިވްސް | left | |||||
| Calling code | +255b | |||||
| އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .tz | |||||
| a. In higher education and the higher courts. b. 007 from Kenya and Uganda. މި ޤައުމުގެ އާބާދީގެ އަންދާޒާތަކުގައި އެއިޑްސްގެ ސަބަބުން މަރުވާ މީހުންގެ އަދަދު އިތުރުވުމުގެ އަސަރުތަކަށް ސާފުކޮށް ރިއާޔަތްކޮށްފައިވެއެވެ؛ މިކަމުގެ ސަބަބުން އުމުރު ދުވަސް ދަށްވުމާއި، ތުއްތު ކުދިން މަރުވުމާއި މަރުވުމުގެ ނިސްބަތް މަތިވުމާއި، އާބާދީއާއި ކުރިއެރުމުގެ ނިސްބަތް ދަށްވުމާއި، އުމުރާއި ޖިންސަށް ބަލާފައި އާބާދީ ބަހާލުމަށް އެހެން ގޮތަކަށް ހީކުރެވޭ ވަރަށް ވުރެ ބަދަލުތަކެއް އަތުވެދާނެއެވެ. | ||||||
އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް
ޓެންޒޭނިޔާގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ސަވާހިލީ ބަހާއި އިނގިރޭސި ބަހެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން ޓެންޒޭނިޔާގެ މީހުންނަށް ކިޔަނީ ޓެންޒޭނިޔަންސްއެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ދާރުއްސަލާމެވެ. ޓެންޒޭނިޔާގެ ވެރިރަށަކީ ދޮދޯމާއެވެ. ޓެންޒޭނިޔާއަކީ ޖުމްހޫރީ ދައުލަތެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 43 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގައި 30 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 0.9 މިލިއަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ވާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ tz. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +255 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ޓެންޒޭނިޔަން ޝިލިންގެވެ.
ނަން
ޓެންޒޭނިޔާގެ ނަން ނިސްބަތްކުރެވިފައިވަނީ އެ ޤައުމުގެ ދެ ސަރަޙައްދުގެ ނަމަށެވެ. ޓެންގަންޔިކާ އާއި ޒޭންޒިބާރެވެ.
ޖުޣުރާފީ
ޓެންޒޭނިޔާގެ އުތުރުގައި އޮތީ ކެންޔާ އާއި ޔޫގެންޑާއެވެ. ހުޅަނގުގައި އޮތީ ރުވާންޑާ އާއި ބުރުންޑީ އާއި ޑެމޮކްރެޓިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް ދަ ކޮންގޯއެވެ. ދެކުނުގައި އޮތީ ޒެންބިޔާ އާއި މަލާވީ އާއި މުސިންބީއެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ އިންޑިޔާ ކަނޑެވެ.
ތާރީޚު
މީގެ 10 ވަރަކަށް ހާސް އަހަރުކުރީން ޓެންޒޭނިޔާގައި އާބާދުވީ ޝިކާރަކުރާ މީހުންކަމުގައި ބެލެވިފައިވެއެވެ. މީގެ 2000 ވަރަކަށް އަހަރުކުރީން ހުލަނގު އެފްރިކާއިން ބަންޓޫ މީހުން އައިސް މި ސަރަޙައްދުގައި ވަނީ ވަޒަންވެރިވެފައެވެ. ޚަލީޖު އީރާނާއި ހުޅަނގު އިންޑިޔާގެ ވިޔަފާރިވެރިންނާއި ދަތުރުވެރިންވަނީ މީލާދީން ފުރަތަމަ ސާސްކަފުގެ ތެރޭގައި އިރުމަތީ އެފްރިކާގެ އައްސޭރިއަށް ޒިޔާރަތްކުރަން ފަށާފައެވެ. މީލާދީން 8 ވަނަ ޤަރުނާއި 9 ވަނަ ޤަރުނާ ދެމެދު ސަވާހިލީ އައްސޭރިއަށް ވަނީ އިސްލާމްދީން ފޯރާފައެވެ. އައްސޭރީގެ ޤިޠާޢަށް ކްލެއިމްކުރައްވައި ޢުމާންގެ ރަސްގެފާނު ސައްޔިދު ސަޢީދު ވަނީީ އޭނާގެ ދާރުލްޙުކޫމާ ޒޭންޒިބާރު ޝަހަރަށް 1840 ގައި ބަދަލުކުރައްވާފައެވެ. މި ދުވަސްވަރު ޒޭންޒިބާރުވެފައިވަނީ ޢަރަބި އަޅުންގެ ވިޔަފާރީގެ މަރުކަޒަކަށެވެ. ޢަރަބި ސަވާހިލީ ޒޭންޒިބާރުގެ އާބާދީގެ 65% އާއި 90% އާ ދެމެދުގެ ޢަދަދެއްގެ މީހުންވަނީ އަޅުވެތިކުރެވިފައެވެ. އިރުމަތީ އެފްރިކާގެ އައްސޭރީގައި އަޅުންގެ ވިޔަފާރިކުރި މީހުންގެ ތެރެއިން އެންމެ މަޝްހޫރު އެކަކީ ޓިއްޕޫ ޓިޕްއެވެ. ޚުދު އޭނާއަކީ ވެސް އަޅުވެތިކުރެވިފައިވާ މީހެއްގެ ކާފަ ދަރިއެކެވެ. ޓެންޒޭނިޔާގެ ސަރަޙައްދުތަކުގެ ތެރެއިން ޓެންގަންކިޔާ އިނގިރޭސީންގެ އަތްދަށުން މިނިވަންވެފައިވަނީ 9 ޑިސެންބަރު 1961 ގައެވެ. ޒޭންޒިބާރު އިނގިރޭސީންގެ އަތްދަށުން މިނިވަންވެފައިވަނީ 12 ޖަނަވަރީ 1964 ގައެވެ. މަރުޖަރު މިނިވަންވެފައިވަނީ 26 އެޕްރީލް 1964 ގައެވެ.
ޑެމޮގްރަފިކްސް
އާބާދީގައި 43 މިލިޔަން މީހުން ތިބި ޓެންޒޭނިޔާއަކީ އާބާދީގެ ގޮތުން ދުނިޔޭގެ 30 ވަނަ ޤައުމެވެ. ޓެންޒޭނިޔާގެ އާބާދީއަށް ބަލާއިރު ތިން ބައިކުޅަ އެއްބައިމީހުންނަކީ މުސްލިމުންނެވެ. ތިންބައިކުޅަ އެއްބައިމީހުންނަކީ ނަޞާރާއިންނެވެ. ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި މީހުންނަކީ އަދިވާސީ ދީންތަކަށް ތަބަޢަވާ މީހުންނެވެ. ޒޭންޒިބާރަށް ބަލާއިރު، ޒޭންޒިބާރުގެ އާބާދީގެ 99% މީހުންނަކީ މުސްލިމުންނެވެ. ޓެންޒޭނިޔާގެ މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން 80% އާއި 90% އާ ދެމެދުގެ މީހުންނަކީ ސުންނީންނެވެ. ޓެންޒެނިޔާގެ މައިކަރައަށް ބަލާއިރުގައި ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް އެހެން ދީންތަކުގެ މީހުންވެސް އުޅެއެވެ. މި ގޮތުން ފާހަގަކޮށްލެވެނީ ބުދުދީނުގެ މީހުންނާއި ހިންދޫންނާއި ބަހާއީންނެވެ.
ސަގާފަތު
ޓެންޒޭނިޔާއަކީ އެފްރިކާގެ އެހެން ޤައުމުތަކެކޭ އެއްފަދައިން މުއްސަނދި ސަގާފަތެއް އޮތް ތަނެކެވެ. ޓެންޒޭނިޔާގެ މިއުޒިކާއި ޓެންޒޭނިޔާގެ ސަގާފީ ނެށުންތަކަކީ މުޅި އެފްރިކާ ބައްރުން ވެސް ހޮވާލެވޭފަދަ ކަންކަމެވެ.
އިޤްތިޞާދު
ޓެންޒޭނިޔާގެ އިޤްތިޞާދު އެންމެ ބޮޑަށް ބިނާވެފައިވަނީ އެ ޤައުމުގެ ދަނޑުވެރިކަމުގެ މައްޗަށެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 1353 ޑޮލަރެވެ.
This article uses material from the Wikipedia ދިވެހިބަސް article ޓެންޒޭނިއާ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ދިވެހިބަސް (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.