क्षेत्री

नेपाली भाषामा खस समुदायका क्षत्रियहरुलाई "ठकुरी" र "छेत्री" वा "क्षत्री" भनिन्छ भने नेवार समुदायका क्षत्रियहरूलाई नेपाल भाषामा सम्बोधन गरिने शब्द "ठकू" र "छथरी" वा "क्षथरीय" हो । मिथिला समुदायका क्षत्रियहरूलाई "राजपूत" भनिन्छ र यस अन्तर्गत अरू जाति जस्तै कायस्थ र राजभाट पनि पर्दछ ।

खस क्षेत्रीहरू नेपालको सर्वाधिक ठूलो जनसङ्ख्यामा पर्दछन् जो १६% छन्। उनी पूर्णतः हिन्दू हुन तर उनीहरू मष्टो देवताको पुजा गर्छन जसलाई देवाली भनिन्छ। त्यसैले खस क्षेत्रीहरू खस ठकुरीका दाजुभाइ मानिन्छन्। उनीहरूको उत्पत्ति कर्णाली प्रदेशतिर भएको इतिहासकारहरू बताउछन्। क्षेत्रीहरू भारोपेली परिवारका हुन्। उनीहरू भारतिय भन्दा पर्सियन र अफगानीहरूसँग मिल्दाजुल्दा देखिन्छन् जसलाई अङ्ग्रेजीमा इरानीड फिचर भन्छन्। पहाडी भूगोलमा बसोबास गर्ने यो जातिको आफ्नै मौलिकता छ। नेपाली मातृभाषा बोल्ने

 

जनसङ्ख्याको आधारमी ५ क्षेत्री थरहरू भौत प्रचलित देखीन्या छन । थापा, कार्की, कठायत, बस्नेत र खड्का बहुसङ्ख्यक ५ थरअन हुन् !

A ऐ - Air (ऐर)

K क - Kathayat(कठायत)

B ब - Basnet/Basnyat(बस्नेत/बस्न्यात), Bisht/Bista(बिष्ट/बिष्ट्), Banshi(बन्सी), Barma(बर्मा), Baruwal(बरुवाल)

B बा - Baniya(बानियाँ),Bag (बाग), Bam(बाम)

B बु - Budathoki(बुढाथोकी), Budha(बुढा), budhathapa बुढाथापा , bam बाम

B बो - Bohara(बोहरा), Bogati(बोगटी)

C च - Chand(चन्द), Chauhan(चउहान/चुहान), Chhetri/Kshetri(छेत्री/क्षेत्री)

D दा - Dangi(डाङ्गी),Dani(दानी) Deupa/Deuka/deuba( देउपा, देउका, देउबा)

D धा - Dhami(धामी),

G घ - Gurudhami(गुरुधामी), Gharti(घर्ती)

H ह - Hamal(हमाल)

K क - Karki(कार्की), Katuwal(कटुवाल)

K कु - Kunwar(कुँवर)

K ख - Khadka(खड्का), Khatri(खत्री),

K खा - Khati(खाती)

M म - Malla(मल्ल), Mahat(महत), Mahar/Mahara (महर/महरा)

P पा - Pande(y)/Pade(पाँडे/पाण्डे), Paal(पाल), Pahari (पहाडी)

R रा - Rana(राणा), Rajaghat(रानाभाट) Raut/Rawat(राउत/रावत), Rawal/Raul (रावल/ Raul), Rathore(राथौर/राठौर), Raya(राया), Rayamajhi(रायमाझी)

R रो - Roka/Rokaya(रोका/रोकाया)

S स - Samal(समाल),Saud (साउद), Sanjel(सन्जेल)

S सि - Singh(सिंह), Silwal(सिलवाल)

S से - Sen(सेन)

S शा - Shah(शाह), Shahi(शाही)

T था - Thapa Mahar (थापा महर), Thakuri(ठकुरी)

प्रशासन एवम् राजनीति

• पृथ्वीनारायण शाह
• भीमसेन थापा
• अमरसिंह थापा
• बलभद्र कुँवर
• भक्ति थापा
• कालु पाण्डे
• अभिमान सिंह बस्नेत
• जंग बहादुर राणा
• चन्द्र शमशेर जबरा
• दशरथ चन्द
• कुँवर इन्द्रजीत सिंह
• राजा महेन्द्र
• राजा वीरेन्द्र
• सूर्य बहादुर थापा
• लोकेन्द्र बहादुर चन्द
• मदन भण्डारी
• शेरबहादुर देउवा
• रूक्माङ्गद कटवाल
• गगन थापा
• डा.गोविन्द केसी
• लोकमान सिंह कार्की
• अर्जुन बहादुर थापा

साहित्य

• बालकृष्ण सम
• धर्मराज थापा
• डोरबहादुर विष्ट
• डायमन शमशेर राणा
• लील बहादुर क्षेत्री
• दौलत विक्रम विष्ट
• देवकुमारी थापा (कटवाल)

सङ्गीत

• कुमार बस्नेत
• ओम विक्रम विष्ट
• मनोज कुमार केसी
• बुलेट फ्लो, सुरज विक्रम थापा
• रोहित जोन क्षेत्री
• विपुल क्षेत्री

चलचित्र तथा मिडिया

• राजेश हमाल
• भुवन केसी
• दिलिप रायमाझी
• विपना थापा
• सुशील क्षेत्री
• सुशीला रायमाझी
• रेखा थापा
• निश्चल बस्नेत
• प्रियंका कार्की
• सन्दिप क्षेत्री
• अनमोल केसी
• स्वस्तिमा खड्का
• साम्राज्ञी राज्यलक्ष्मी शाह

खेलकुद

• दीपक विष्ट
• पारस खड्का
• हरि खड्का
• रोहित चन्द
• भोला सिलवाल
• प्रकाश बुढाथोकी
• अञ्जन बिष्ट