Pólska: Kraj w srjejźnej Europje
Pólska jo kraj w srjejźnej Europje.
Oficielna rěc w Pólskej jo pólska.
 |  |
| geografiske połoženje:
| |
| wuzwólone gronko: - | |
| zakładne daty: | |
| mě swójske | Rzeczpospolita Polska |
| stolica | Waršawa |
| płoń | 312 696km² |
| wobydlaŕstwo | 38 502 396 (30.06.2013) |
| gustosć zasedlenja | 123 |
| głowny reprezentant stata: | prezident Andrzej Duda |
| šef kněžaŕstwa: | premierminister Mateusz Morawiecki |
| pjenjeze: | złoty |
| oficielna rěc: | pólska |
| narodna hymna: | Mazurek Dąbrowskiego |
| casowa cona: | UTC+1 |
| znamje za wósobowe awta: | PL |
| internetowa domena: | .pl |
| telefonowe pśedwólenje: | +48 |
| kórta: | |
 | |
Geografija
Pólska granicujo z Nimskeju na pódwjacorje, Českeju a Słowakskeju na pódpołdnju, z Ukrainu na krotkem zajtšu, z Běłoruskeju na dłujkem zajtšu, z Rusojskeju (Kaliningradski wobcerk), Litawskeju a Baltiskim mórjom na pódpołnocy. Nejwuše městno jo góra Rysy w górach Tatry (2499 m nad normalneju nulu), a nejniše Żuławy Wiślane (1,8 m pód normalneju nulu).
Města
Nejwětše města su (30. junija 2014):
- Waršawa - 1 729 119 wobydlarjow
- Łódź - 708 554 wobydlarjow
- Krakow - 759 800 wobydlarjow
- Wrocław - 633 105 wobydlarjow
- Poznań - 546 829 wobydlarjow
- Gdańsk - 461 935 wobydlarjow
- Szczecin - 408 105 wobydlarjow
- Bydgoszcz - 358 614 wobydlarjow
- Lublin - 343 144 wobydlarjow
- Katowice - 303 314 wobydlarjow
- Białystok - 295 401 wobydlarjow
- Gdynia - 247 792 wobydlarjow
- Częstochowa - 231 527 wobydlarjow
- Radom - 217 834 wobydlarjow
- Sosnowiec - 210 249 wobydlarjow
- Toruń - 203 148 wobydlarjow
Rozrědowanje
Pólska źěli se na wójwodstwa, kótarež źěle se na powiaty (wokrejsy), kótarež źěle se na gmejny. Wójwodstwem kněže se wojewoda a krajny sejm. Wót 1999 jo w Pólskej 16 wójwodstwow.
| Pólske mě | Głowne město |
|---|---|
| dolnośląskie | Wrocław |
| kujawsko-pomorskie | Bydgoszcz/Toruń |
| lubelskie | Lublin |
| lubuskie | Gorzów Wielkopolski/Zielona Góra |
| łódzkie | Łódź |
| małopolskie | Krakow |
| mazowieckie | Waršawa |
| opolskie | Opole |
| podkarpackie | Rzeszów |
| podlaskie | Białystok |
| pomorskie | Gdańsk |
| śląskie | Katowice |
| świętokrzyskie | Kielce |
| warmińsko-mazurskie | Olsztyn |
| wielkopolskie | Poznań |
| zachodniopomorskie | Szczecin |
Wót 1975 do 1998 jo w Pólskej było 49 wójwodstwow. To jo teke telefoniske cony byli, dla togo něnto su w Pólskej 49 telefoniske cony.
Politika
Prezident Pólskej jo Andrzej Duda, ministaŕski prezident jo Mateusz Morawiecki (Prawo i Sprawiedliwość). 10. apryla 2010 prezident Lech Kaczyński jo zemrěł we lětadłowej katastrofje w Smoleńsku.
W źinsajšnem parlamenśe su strony: Platforma Obywatelska, Prawo i Sprawiedliwość, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Stawizny
Zachopjeńk Pólskej jo z kněžaŕstwom Mieszka I. był. W lěśe 966 jo dupjenje Pólskej było. Prědny kral Pólskej jo był w 1025 Bolesław Chrobry. Wón jo zebrał Łužycu wót Nimskej w lěśe 1002, kótaraž wóstała pśi Pólskej do lěta 1031.
Wót 1385 jo Pólska z Litawskej uniju stwóriła. Unija ta jo teke "Rzeczpospolita Obojga Narodów" ("Republika Dweju Narodowu") pomjenjowana była.
Aristokratija w Pólskej (szlachta) w běgu casa jo wjele pšaw dostała. Wót XV lětstotka jo źěłał w Pólskej parlament (Sejm). Wót lěta 1573 wše krale Pólskej su byli wuběrane wót aristokratiji, njejo źěłał princip slěda trona w dynastiji. Njejo było móžne aristokrata bźez wusuda suda popajźiś.
W 1697-1706 a 1709-1763 Pólska a Sakska twóriły uniju. W lěśe 1795 jo Pólska pśestała eksistěrowaś a zemje Pólskej su Pšuska, Rusojska a Awstriska wzeli. Pólska jo njewótwisnosć slědk dostała pó prědnej swětowej wójnje.
W cas drugeje swětoweje wójny jo Pólska 5.600.00 luźi (16% populaciji z 1939) zgubiła.
W lětach 1945-1989 Pólska běšo komunistiska Pólska Republika Ludowa (pól. Polska Rzeczpospolita Ludowa, PRL). Wót 1999 jo Pólska w NATO. Wót 1. maja 2004 jo Pólska w Europskej uniji.
Galerija
.jpg)
Wótkaze
Commons: Pólska – Zběrka wobrazow, widejow a audio-datajow
Awstriska | Belgiska | Bulgaŕska | Cypern | Česka | Dańska | Estniska | Finska | Francojska | Grichiska | Hungorska | Chorwatska | Irska | Italska | Letiska | Litawska | Luxemburgska | Malta | Nimska | Nižozemska | Pólska | Portugalska | Rumuńska | Słowakska | Słowjeńska | Špańska | Šwedska
Kandidaty: Albańska | Bosniska-Hercegowinska | Carnogórska | Moldawska | Pódpołnocna Makedońska | Serbiska | Turkojska | Ukraina
Něgajšny cłonk: Zjadnośone kralojstwo
Albańska • Andorra • Awstriska • Belgiska • Běłoruska • Bulgaŕska • Bosniska-Hercegowinska • Česka republika • Carnogórska (Montenegro) • Dańska • Estniska • Finska • Francojska • Grichiska • Hungorska • Chorwatska • Irska • Islandska • Italska • Kosowo • Letiska • Liechtensteinska • Litawska • Luxemburgska • Malta • Moldawska • Monaco • Nimska • Nižozemska • Norwegska • Pódpołnocna Makedońska • Pólska • Portugalska • Rumuńska • Rusojska • San Marino • Serbiska • Słowakska • Słowjeńska • Špańska • Šwedska • Šwicaŕska • Turkojska • Ukraina • Vatikańske město • Wjelikobritaniska
Prowince a teritorije
Łužyca • Åland • Baskiska • Bretonska • Färöje • Friziska • Friulska • Gagauska • Galicija • Gibraltar • Grönlandska • Guernsey • Engelska • Jersey • Kalmyska • Kataloniska • Korniska • Man • Pśidněstrowje • Spitzbergen • Šotiska • Pódpołnocna Irska • Wales
This article uses material from the Wikipedia Dolnoserbski article Pólska, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Wopśimjeśe stoj pód CC BY-SA 4.0 k dispoziciji, jolic njejo se hynac pódało. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Dolnoserbski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.