Çermug

Namey qeza yeno mena "çımey awa germıne; germıke". Taê wesiqan de Çêrmug Germık zi nusiyawa ke, no şıklê Zazakiyo (germıke). Nusiyayışê cı Çêrmuge ya zi be Tırki Çermik Ermenikiyo, kokê cı qısey ջերմ germ, Ermenikiyê rocakewtene cerm, Ermenikiyê rocawani (ê Anatoliye) çermi ra gêno. Heni aseno ke Çêrmug ya zi Çermik telefuzê Ermenikiyê rocawanio (mışrıqio), no ki Zazaki de Çêrmuge vaciyena.

Ena qeza de raşti ke zehf germık u hemami estê u cokae ro ke no name hına niyao pıra. Labelê namey xoyo kehan Aberna biya. Taê hetanê welatê Zazayan de zi cay estê ke ê zi Çêrmuge namekerdeyê (vacime ke hetê Erzıngani de, nezdiyê Derê Sanse de).

Gorey amardışê serra 2006ıne nıfusê merkezê Çêrmuge nezdiyê 21.000 nefero. Almanya dı (de) teqriben 15.000 Çêrmugıci estê.

• Hop (Çukurelma, Kaf)
• Ağırmat (Armağantaşı)
• Sarsap (Dilekpınar)
• Konağı (Konaklı)
• Güzel
• Gevrek (Saltepe)
• Cullar (Ceylan)
• Zeynalan (Kömürcüler)
• Füseyni (Bayat)
• Musikan (Yaylacık)
• Şeyhandede
• Hasto (Korudağ)
• Budaran (Pamuklu )
• Bağvenk (Pınarlı)
• Karakaya
  • Körkeyni (mahalle)
• Zübeydik (Akpınar)
• Dikyol - Zaza
• Zergüz (Armutlu)
• Ağaçhan Nahiyeyê Yoğuni
• Milan (Yabanardı)
• Besin (Yayıklı)
• Killo (Kalaç)
• Sinto (Göktepe)
• Günaşan
• Kuruköy (Kuyuköy, Bir)
• Bayrak
• Ekrek (Köksal)
• Gürüz (Gürüz) Nahiyeyê Yoğuni
• Berut (Değirmenli)
• Bulundu
• Musa (Kartaltaşı)
• Hasot (Bahçe)
• Hasna (Bademlik)
• Dalipek (mezra)
• Alifer Uşağı (Elifuşağı)
• Haburman (Karakolan)
• Süznik (Eskibağ Süzmük)
• Hasuz (Bahçe)
• Sinem (Sinek)
• Güçlütaş
• Temo (Karataş)
• Panik (İkiçeltik)
• Genco (Genceli, Gencoevleri)
• Birviran (Örenkuyu) Nahiyeyê Yoğuni
• Mahmur (Balıksırtı)
• Nişinik (Petekkaya)
• Sinbek (Sinekköy)
• Herbetel (Çalıtepe) Nahiyeyê Yoğuni
• Bistin (Aynalı)
• Yoğun (Yoğun) Nahiyeyê Yoğuni
• Sarıbalta
• Rutan (Alabuğday)
• Kalecik (Kalecik)
• Recep
• Şeyhler süfla (Aşağışeyhler)
• Apikan (Akçörten)
• Terbile (Kırmatepe)
• Şeyhler ulya (Yukarışeyhler)
• Karamusa (Karamusa)
• Arabük
• Hacımelik (Baykal) Nahiyeyê Yoğuni
• Poxsor (Asmalık, Pahsor)
• Killan (Artuk)
• Allos (Başarı, Yoğun) Nahiyeyê Yoğuni
• Bayırbağı
• Kevan (Keklik)
• Xalilan (Konuksever) Nahiyeyê Yoğuni
• Tolik Kebir (İncili) Nahiyeyê Yoğuni
• Bedvan ulya (Toplu, Yukarı Betvan)
• Gözerek (Gözerek)
• Bircemal
• Karto (Alakoç, Karatoy) Nahiyeyê Yoğuni
• Sarıca
• Tilindere (Bintaş )
• Karacaviran
• Karacık / Karaçek (Kuşlukçayırı) Nahiyeyê Yoğuni
• Engac (Adalar)
• Kico (Yiğitler, Kijo) Nahiyeyê Yoğuni
• Anceviz (Kayagediği)
• Hogeci (Malköy) Nahiyeyê Yoğuni
• Kuçi (Akkoyunlu) Nahiyeyê Yoğuni
• Aşağıtaşmalı

Xanedanina Artuqan ra zaf eserê tarixi mendê. İnan ra êyê ke sıfte yenê aqıl, zey Pırdê Haburmani, Medresa Çeteci Abdullah Paşa u Hemamê Çermugiê.

Çermuge tarix de, be gorey kronolociye, nê medeniyetan rê kêwaniye kerda:

1. Dewrê Huri-Mitaniyan (V.M. 3500-1260)
2. Dewrê Asuran (V.M. 1260-775)
3. Dewrê Urartuyan (V.M. 775-736)
4. Dewrê Asuran (qorê dıyıne) (V.M. 736-653)
5. Dewrê İskitan (V.M. 653-625)
6. Dewrê Medan (V.M. 625-550)
7. Dewrê Persan (Sasani) (V.M. 530-331)
8. Dewrê İskenderê Pili (V.M. 331-323)
9. Dewrê Selewqiyan (V.M. 323-85)
10. Dewrê Ermeniyan (V.M. 85-69)
11. Dewrê Arsakıcan (V.M. 66-M.S. 395)

• V.M: Verê Miladi

• Çeteci Abdullah Paşa
• Ziya Gökalp
• Ebubekir Pamukçu
• Fahri Pamukçu
• İzzet Yıldızhan

• Siteyê Çermugio resmi
• Siteyê Weqfê Çermugi Archived 2010-11-14 at the Wayback Machine