Арыслан (лат. Panthera leo) — ерткыч имезүчеләрнең бер төре, барыслар ыруының дүрт вәкиленең берсе.
Арыслан | |
Масса | 1,65 килограмм, 188 килограмм һәм 126 килограмм |
---|---|
Халыкара фәнни исем | Panthera leo L., 1758 |
Таксономик ранг | төр |
Югарырак таксон | Барыслар |
Таксонның халык атамасы | Lion, Leeu, Gyata, Leyón, Lión, أَسَدٌ, Léwe, Löwe, Леў (Lew), Лъв (Lăv), সিংহ, Lleó, Лоьм, lev, Llew, Løve, Löwe, Dzata, Λιοντάρι (Liondári), Leono, León, Lõvi, Lehoi, شیر, Leijona, Leyva, Lion, Lööw, León-leoa, સિંહ, Liona, אריה, शेर, सिंह, Lav, Oroszlán, Առյուծ, Ljón, Leone, ライオン, 사자, Арстан, Leo, Liew, Nkosi, Liūtas, Lauva, Лав (lav), സിംഹം (simham), शेर (Śēra), सिंह (singh, Iljun, Leeuw, Løve, Løve, Náshdóítsoh bitsiijįʼ daditłʼooígíí, ਬੱਬਰ ਸ਼ੇਰ, lew afrykański, Leão, Leu, Лев (Lev), Lioni, Lev, Libubesi, Tau, Lejon, Simba, சிங்கம், สิงโต, Aslan, Лев (Lev), Leon, Sư tử, לייב, 狮子, Lion d'Afrique, African Lion, Léiw, لَيْثٌ, ლომი, leon, Singa һәм lleón |
Тәүге атамасы | F. leo[d] |
Макималь гомер озынлыгы | 27 ел |
Йөклелек чоры | 108 ± 8 тәүлек |
Төшләү көче коэффициенты | 112 |
ХТСБ саклану статусы | куркыныч яный[d] |
Туклану чыганагы | тояклылар[d] |
Тавыш чыгара | ырылдау[d] һәм lion roar[d] |
Нинди вики-проектка керә | ВикиПроект Инвазив биология[d] |
CITES Appendix | Appendix I of CITES[d] |
Кунья | Q121231667? |
Тәүлек циклы | эңгер-меңгерле[d] |
Оя зурлыгы | 2,5 ± 2 |
Сөт имезү периоды | 8 ay |
Момент наступления половой зрелости | 4 ел һәм 3 ел |
Геном төзелеше URL-ы | ensembl.org/Panthera_leo |
Объектның күренешләре өчен төркем | Төркем:Арысланнар күренешләре[d] |
Арыслан Викиҗыентыкта |
Арысланны хайваннар патшасы дип йөртәләр. Ул ерткыч хайваннарның иң эресе, авырлыгы 280 кг га җитә. Үзе гадәттән тыш көчле. Аягы белән тибеп, буйволның умыртка баганасын сындыра ала. Казык тешләре кыска, әмма бик көчле һәм нык. Ана арыслан табышын көчле теш казнасы белән эләктереп ала һәм өчлы казык тешләре белән бер мизгелдә үтерә. Калган тешләре, корбанны кисәкләргә бүлгәндә, пычак хезмәтен үти. Арысланның гәүдәсе кыска йон белән капланган. Бары ата арысланнарның гына күкрәгендә һәм башында зур ялы бар. Тиресе бик нык. Элек арыслан тиресеннән хәрби киемнәр теккәннәр яки аны калкан итеп тарттырганнар. Арысланнар Африканың кайбер районнарында һәм Һиндстанда гына сакланып калган. Элек аларны җирле халык сирәк аулаган. Ә инде кораллы кешеләрдән аларны җитезлек тә, гайрәтлелек тә, көч тә, кача белү дә коткарып кала алмаган, шуңа аларны бөтенләй кырып бетергәннәр диярлек. Баштарак арысланнарны юк итү тояклы хайваннарның саны артуга китерер дип уйлаганнар. Ләкин киресе килеп чыккан, чөнки алар беренче чиратта авыру, көчсез хайваннарны юк итәләр һәм шуның белән йогышлы авырулар таралуга киртә куялар икән.
Арысланнар гаиләләргә берләшеп яшиләр. Бер ата арыслан гаиләсендә берничә ана арыслан һәм яшь арысланнар яши. Кайбер карт арысланнар ялгыз да яшәргә момкин. Ана арыслан 3 бала китерә. Алар бик кечкенә була: озынлыгы 30 см чамасы. Төсләре тимгелле, арыслан балалары соңыннан тоташ бер төскә керә.
Төннәрен Африка саваннасында күк күкрәгәндәй үкергән тавышлар ишетелә. Кешеләр йокыларыннан уяна, утардагы кәҗәләр, сарыклар, бәйдәге атлар, дөяләр тынгысызлана, әрле-бирле йөренә башлый. Бөтенесен дер селкетеп, куркыныч үкерү тавышы тагын кабатлана. Арыслан качмый, корбанына яшеренеп ташланмый.
Хәзер арысланнарны аулау тыела. Бары махсус рөхсәт белән генә зоопарклар өчен тотарга ярый. Алар тоткынлыкка шактый тиз күнегәләр һәм шул шартларда үрчем дә бирәләр.
This article uses material from the Wikipedia Tatarça / Татарча article Арыслан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәгълүмат CC BY-SA 4.0 буенча таратыла (әгәр башкасы күрсәтелмәсә). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tatarça / Татарча (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.