ਆਸਟਰੇਲੀਆ

ਕੌਮਨਵੈਲਥ ਔਵ ਔਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
ਝੰਡਾ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਮੋਹਰ
ਐਨਥਮ: Advance Australia Fair (English) ਅਡਵਾਂਸ ਔਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਫੇਅਰ (ਪੰਜਾਬੀ: ਤਰੱਕੀ ਔਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨਿਰਪੱਖ)
ਰਾਜਧਾਨੀ	ਕੈਨਬਰਾ
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ	ਸਿਡਨੀ
ਅਧਿਕਾਰਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ	ਹੈ ਨਹੀਂ
ਕੌਮੀ ਬੋਲੀ	ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ
ਵਸਨੀਕੀ ਨਾਮ	ਔਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਔਜ਼ੀ (ਬੋਲਚਾਲ ਵਿੱਚ)
ਸਰਕਾਰ	ਫ਼ੈਡਰਲ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟਰੀ ਵਿਧਾਨਕ ਮੌਨਆਰਕੀ
• ਮੌਨਆਰਕੀ	ਇਲਿਜ਼ਾਬਿਥ II
• ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ	ਸਰ ਪੀਟਰ ਖੌਜ਼ਗ੍ਰੋਵ
• ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ	ਮਲਖਮ ਠੁਰਨਬੁਲ
• ਚੀਫ਼ ਜਸਟਸ	ਰੋਬਰਟ ਫਰੈਂਚ
ਵਿਧਾਨਪਾਲਿਕਾ	ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ
• ਉੱਪਰਲਾ ਸਦਨ	ਸੈਨਟ
• ਹੇਠਲਾ ਸਦਨ	ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਲਈ ਇਮਾਰਤ
ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਤੋਂ  ਅਜ਼ਾਦੀ
• ਫ਼ੈਡਰੇਸ਼ਨ, ਵਿਧਾਨ	1 ਜਨਵਰੀ 1901
• ਸਟੈਚੂਟ ਔਵ ਵੈਸਟਮਿਨਸਟਰ ਅਡੋਪਸ਼ਨ ਐਕਟ	9 ਅਕਤੂਬਰ 1942 (3 ਸਤੰਬਰ 1939 ਤੋਂ ਲਾਗੂ)
• ਔਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਐਕਟ	3 ਮਾਰਚ 1986
ਖੇਤਰ
• ਕੁੱਲ	7,692,024 km2 (2,969,907 sq mi) (6ਵਾਂ)
ਆਬਾਦੀ
• 2024 ਅਨੁਮਾਨ	ਫਰਮਾ:Data ਔਸਟ੍ਰੇਲੀਆ (51ਵਾਂ)
• 2011 ਜਨਗਣਨਾ	21,507,717
• ਘਣਤਾ	2.8/km2 (7.3/sq mi) (236ਵਾਂ)
ਜੀਡੀਪੀ (ਪੀਪੀਪੀ)	2015 ਅਨੁਮਾਨ
• ਕੁੱਲ	$1.137 trillion (19ਵਾਂ)
• ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ	$47,318 (17ਵਾਂ)
ਜੀਡੀਪੀ (ਨਾਮਾਤਰ)	2015 ਅਨੁਮਾਨ
• ਕੁੱਲ	$1.223 trillion (13ਵਾਂ)
• ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ	$51,642 (9ਵਾਂ)
ਗਿਨੀ (2012)	33.6 ਮੱਧਮ · 19ਵਾਂ
ਐੱਚਡੀਆਈ (2014)	0.935 ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ · 2ਜਾ
ਮੁਦਰਾ	ਔਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (AUD)
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ	UTC+8 ਤੋਂ +10.5 ਤੱਕ (ਅਨੇਕ)
• ਗਰਮੀਆਂ (DST)	UTC+8 ਤੋਂ +11.5 ਤੱਕ (ਅਨੇਕ)
ਮਿਤੀ ਫਾਰਮੈਟ	dd/mm/yyyy
ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਸਾਈਡ	ਖੱਬਾ
ਕਾਲਿੰਗ ਕੋਡ	+61
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਟੀਐਲਡੀ	.au

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ 40,000 ਵਰ੍ਹੇ ਤੱਕ ਉਥੇ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਨੇੜੇ 250 ਵੰਡਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਹੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ 1606 ਵਿੱਚ ਡੱਚਾਂ ਨੇ ਲਿਬੀਆ ਤੇ 1770 ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੇ ਬਰਤਾਨੀਆ ਨੇ ਅਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ। 26 ਜਨਵਰੀ 1788 ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਬਰਤਾਨੀਆ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਿਆ ਕੇ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ। ਨਵਾਂ ਥਲਵਾਂ ਵੇਲਜ਼ ਵਸਣ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਥਾਂ ਚੁਣੀ ਗਈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਲੋਕ ਆ ਕੇ ਇੱਥੇ ਤੇ ਹੋਰ ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ਵਸਦੇ ਗਏ। 1 ਜਨਵਰੀ 1901 ਨੂੰ ਛੇ ਥਾਂਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਲੋਕ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਚੋਖਾ ਅੰਗ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਜਿਆਦਾ ਹਨ।

ਆਮਦਨੀ ਨਾਪ ਨਾਲ ਇਹ ਦੁਨੀਆ 'ਚ 5ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਅਰਥ-ਵਿਵਸਥਾ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ 13ਵੇਂ ਨੰਬਰ ਤੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇੰਜ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।

ਸ਼ਬਦ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਲਾਤੀਨੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ 'ਆ ਸਟਰਾਲਸ' ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਥਲਵਾਂ ਜਾਂ ਦੱਖਣੀ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਵਾਸੀ ਨੂੰ "ਆਸੀ" ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਰੂਮੀ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਦੱਖਣੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੋਚ ਸੀ ਤੇ ਬਿਣਾ ਸਬੂਤ ਤੋਂ ਹੀ ਵਸ਼ਕਾਰਲੇ ਵੇਲੇ ਦੀਆਂ ਜੁਗ਼ਰਾਫ਼ੀਆ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੀ। ਯੂਰਪੀ ਖੋਜੀਆਂ ਦੀ ਖੋਜਣ ਤੇ ਇਹਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਸੱਦਿਆ ਗਿਆ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਸ਼ਬਦ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ 1625 ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ। ਮੀਟਥੀਵ ਫ਼ਲਨਡਰ ਨੇ 1804 ਤੋਂ ਇਸ ਨਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਕੀਤਾ। ਜ਼ੋਜ਼ਫ਼ ਬੈਂਕਸ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ 1814 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਨਾਂ A Voyage to Terra Australis ਰੱਖਿਆ। 12 ਦਸੰਬਰ 1817 ਨੂੰ ਗਵਰਨਰ ਲਾਖ਼ਲਨ ਮੀਕਾਇਰ ਨੇ ਕਿਲੋ ਨੀਲ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨਾਂ ਰੱਖਣ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ। 1824 ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਤੇ ਇਹ ਨਾਂ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਨਕਸ਼ਾ ਜਿਸ ਤੇ ਸ਼ਬਦ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਜ਼ਬਰਗ ਰੂਸ ਤੋਂ 1824 ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ।

ਇਨਸਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ 42000 ਤੋਂ 48000 ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ ਤੇ ਖ਼ੋਰੇ ਉਹ ਚੜ੍ਹਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵੱਲੋਂ ਆਈ ਸਨ ਤੇ ਹੁਣ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਦੇਸੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੁਰਖ ਸਨ। 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੇ ਜਦੋਂ ਯੂਰਪੀ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਵਸਣ ਆਏ ਤੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਦੇਸੀ ਲੋਕ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਤੇ ਜੁੜੀ ਬੂਟਿਆਂ ਖਾਣ ਵੇਲੇ ਤੇ ਮੂੰਹ ਜ਼ਬਾਨੀ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਰਹਿਤਲ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਦੀ ਨਿਊ ਤੇ ਬਣੀਆਂ ਰੂਹਾਨੀ ਸੋਚ ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲਈ ਚਰਹਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਆ ਨਵਾ ਲੈ ਮਛੇਰਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਯੂਰਪੀ ਖੋਜੀ ਵੀ ਇੱਥੇ ਅੱਪੜੇ। ਵਲੀਅਮ ਜਾਨਜ਼ਉਣ ਇੱਕ ਡਚ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਚਲਾ ਨਵਾਲਾ, ਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਏ, ਉਹਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨੂੰ 1606 ਵਿੱਚ ਏਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਕੰਡੇ ਤੇ ਕੈਪ ਯਾਰਕ ਜਜ਼ੀਰੀਵਰਗਾ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਤੇ 26 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਉਥੇ ਈ ਪਨਫ਼ਾਦਰ ਦਰਿਆ ਕੋਲ਼ ਏਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਉਤਰਿਆ।

ਡੱਚਾਂ ਨੇ ਉਤਲੇ ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਬਨਿਏ-ਏ-ਪਰ ਉਥੇ ਵਸੇ ਨਾਂ। ਵਲੀਅਮ ਡੀਮਪੀਇਰ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਖੋਜੀ ਨੇ 1688 ਤੇ ਫ਼ਿਰ 1899 ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਦਾ ਫੇਰਾ ਪਾਇਆ। 1770 ਵਿੱਚ ਜ਼ੇਮਜ਼ ਕੁੱਕ ਨੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਖੋਜਿਆ ਤੇ ਇਹਦਾ ਨਾਂ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੱਖਿਆ ਤੇ ਬਰਤਾਨੀਆ ਲਈ ਇਹਨੂੰ ਕਲੇਮ ਕੀਤਾ। ਜ਼ੇਮਜ਼ ਕੁੱਕ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਮੁਜਰਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਨਗਰੀ ਦੀ ਰੱਖੀ। 26 ਜਨਵਰੀ 1788 ਨੂੰ ਆਰਥਰ ਫ਼ਿਲਿਪ ਪੋਰਟ ਜੈਕਸਨ ਤੇ ਜੀਨੂੰ ਹੁਣ ਸਿਡਨੀ ਕਿੰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਇਹ ਆਇਆ। ਇਹ ਤਰੀਖ਼ ਹੁਣ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ਕੌਮੀ ਦਿਹਾੜਾ ਯਾ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਿਹਾੜਾ ਅਖਵਾਂਦਾ ਏ। 1803 ਵਿੱਚ ਤਸਮਾਨੀਆ ਨੂੰ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ। ਬਰਤਾਨੀਆ ਨੇ ਲੈਂਦੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੇ 1828 ਨੂੰ ਕਲੇਮ ਕੀਤਾ।

ਨਵਾਂ ਥਲਵਾਂ ਵੇਲਜ਼ ਤੋਂ ਕਈ ਥਾਂਵਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖਰੀਆਂ ਕਰ ਕੇ ਨਵੇਂ ਸੂਬੇ ਬਨਿਏ-ਏ-ਗੇਅ: ਦੱਖਣੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ 1836 ਵਿੱਚ ਵਿਕਟੋਰੀਆ 1851 ਵਿਚ, ਕਵੀਨਜ਼ ਲੈਂਡ 1859 ਵਿਚ। 1911 ਵਿੱਚ ਸਾਊਥ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਨਾਰਦਰਨ ਟੀਰਾ ਟੋਰੀ ਦੀ ਨਿਊ ਰੱਖੀ ਗਈ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਮੰਨਣ ਤੇ 1848 ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਮੁਜਰਮਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਖ਼ਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਆਇਆ।

ਇਥੋਂ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਤੇ ਅਸਲੀ ਲੋਕ ਜਦੋਂ ਉਥੇ ਯੂਰਪੀ ਆਈ 750,000 ਤੋਂ 1,000,000 ਦੇ ਵਸ਼ਕਾਰ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਗਿਣਤੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਰੋਗਾਂ ਬਾਝੋਂ ਥੋੜੀ ਰਹਿ ਗਈ। 1855 ਤੇ 1890 ਦੇ ਵਸ਼ਕਾਰ ਅਸਟਰੇਲੀਆ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਮਾਮਲੇ ਚਲਾਨ ਲਈ ਬਰਤਾਨੀਆ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਪਰ ਬਹਿਰ ਲੈ ਮਾਮਲੇ, ਬਚਾਊ, ਬਾਹਰੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਤੇ ਕਜ ਹੋਰ ਮਾਮਲੇ ਲਨਦੇ ਦੇ ਹੱਥ ਵੱਜ ਰੇਅ।

ਪਹਿਲੀ ਜਨਵਰੀ 1901 ਨੂੰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀਆਂ ਨਿਗੁਰਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਜੱਟ ਲੰਮੇ ਸੁਲਾ ਮਸ਼ਵਰੇ ਮਗਰੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਤੇ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਆਫ਼ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਬਣਾਈ ਗਈ ਜਿਹੜੀ 1907 ਨੂੰ ਸਲਤਨਤ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦਾ ਇੱਕ ਅੰਗ ਬਣੀ। ਕੈਨਬਰਾ ਰਾਜਗੜ੍ਹ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਤੇ 1911 ਤੋਂ 1927 ਤੱਕ ਬਣਦਾ ਰੀਆ ਏ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਮੈਲਬੌਰਨ ਥੋੜੇ ਚਿਰ ਲਈ ਰਾਜਗੜ੍ਹ ਰੀਆ। 1914 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਬਰਤਾਨੀਆ ਨਾਲ਼ ਸੀ ਤੇ 416,000 ਆਸੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਲੜਾਈ ਵਿਹੜੇ ਵੱਲ ਗੇਅ 60,000 ਮਾਰੇ ਗੇਅ ਤੇ 152,000 ਨੂੰ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ। ਕਈ ਆਸੀ ਸੋਚਦੇ ਨੇ ਜੇ ਗੈਲੀਪੋਲੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੌਮ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੁਝਿਆ। 1942 ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੇ ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਸ਼ਕਾਰ ਕਈ ਜੋੜ ਟੁੱਟੇ। 1942 ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੀ ਜਪਾਨ ਹੱਥਉਣ ਹਾਰ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਡਰਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਾਊ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲ ਵੇਖਿਆ। 1951 ਤੂੰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਸੰਗੀ ਏ। ਦੂਜੀ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ ਮਗਰੋਂ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਬਣਬਾਸ ਕਰ ਕੇ ਲੋਕ ਆਈ ਤੇ 1970 ਮਗਰੋਂ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਆਨ ਦੀ ਹੱਲਾ ਸ਼ੇਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਵੰਨਸਵੰਨੀਆਂ ਥਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਨ ਨਾਲ਼ ਇਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ, ਰਹਿਤਲ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਖਾਲੇ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਆਇਆ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਐਕਟ 1986 ਨਾਲ਼ ਬਰਤਾਨੀਆ ਨਾਲ਼ ਰੀਨਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵੀ ਟੁੱਟ ਗੇਅ ਹੁਣ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੱਫੜ ਮਕਾਨ ਲਈ ਲੰਦਨ ਜਾਣ ਦੀ ਤੇ ਪ੍ਰੀਵੀ ਕੌਂਸਿਲ ਅੱਗੇ ਕੈਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਾਂ ਰਈ। 1999 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਲੋਕਰਾਜ ਬਣਨ ਤੋਂ ਮਨਕਰੇ ਤੇ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਬਾਰਲੀ ਪਾਲਿਸੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਹੁਣ ਰਲਦੇ ਤੇ ਬਹਰਾਲਕਾਹਲ ਦੇ ਕੰਡਿਆਂ ਤੇ ਵਸਦੇ ਦੇਸਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਾਕ ਵਿਧਾਨ ਵੱਲ ਏ।

 

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਕਨੂੰਨੀ ਬਾਦ ਸ਼ਾਈ ਏ ਤੇ ਤਾਕਤ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਏ। ਮਲਿਕਾ ਅੱਲਜ਼ਬਿੱਥ II ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਵੀ ਮਲਿਕਾ ਏ ਤੇ ਉਹ ਦੇਸ ਦੀ ਆਗੂ ਏ। ਮਲਿਕਾ ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਰਿੰਨਦੀ ਏ ਤੇ ਉਹਦੀ ਥਾਂ ਉਹਦਾ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਉਹਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਏ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ਕਨੂੰਨ ਈ ਅਸਟਰੇਲੀਆ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਏ ਤੇ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਦੇ ਕੋਲ਼ ਕਜ ਇਖ਼ਤਿਆਰ ਏ। ਅਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਮਲਿਕਾ (ਗਵਰਨਰ ਜੀਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਏ), ਸੈਨੇਟ ਤੇ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਰੀਪੀਰੀਜ਼ਨਟੀਟੋ ਨੂੰ ਰਲ਼ਾ ਕੇ ਬਣਦੀ ਏ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਸੈਨੇਟ ਵਿੱਚ 76 ਸੰਗੀ ਨੇਂ: 12 ਹਰ ਸੂਬੇ ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਲਈ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਨੇ ਤੇ ਦੋ, ਦੋ ਰਾਜਗੜ੍ਹ ਕੈਨਬਰਾ ਤੇ ਨਾਰਦਰਨ ਟੀਰਾ ਟੋਰੀ ਤੋਂ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਨੇਂ। ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਰੀਪੀਰੀਜ਼ਨਟੀਟੋ ਵਿੱਚ 150 ਸੰਗੀ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਜਿਹੜੇ 3 ਸਾਲ ਲਈ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਨੇਂ। ਚੋਖੇ ਵੋਟ ਲੇਨ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਂਦੀ ਏ ਤੇ ਵਜ਼ੀਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਆਪਣੇ ਬੰਦਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਚੰਦੀ ਏ। ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਕਿਸੇ ਵਜ਼ੀਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਨੂੰ ਰਾਜ ਤੋਂ ਲਾ ਸਕਦਾ ਏ ਅਗਰ ਇਸ ਵਜ਼ੀਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਕੋਲ਼ ਸੰਗੀਨਾਂ ਰੀਣ। ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ, ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਟੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇਂ।

ਅਸਟਰੇਲੀਆ ਬਚਾਊ ਫ਼ੌਜ ਸ਼ਾਹੀ ਆਸਟਰੀਲਵੀ ਸਮਨਦੀ ਫ਼ੌਜ, ਆਸਟਰੀਲਵੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਫ਼ੌਜ ਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਆਸਟਰੀਲਵੀ ਹਵਾਈ ਫ਼ੌਜ ਨਾਲ਼ ਜਿੰਦੀ ਏ ਤੇ ਏਦੇ ਵਿੱਚ 80,561 ਫ਼ੌਜੀ ਨੇ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ 55,068 ਪੱਕੇ ਤੇ 25,493 ਰਿਜ਼ਰਵ ਨੇਂ। ਕੌਰਨਰ ਜਰਨਲ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸੁਲਾ ਨਾਲ਼ ਬਚਾਊ ਫ਼ੌਜ ਦਾ ਆਗੂ ਜਿੰਦਾ ਏ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ 2010-11 ਦਾ ਬਚਾਊ ਬਜਟ 25.7 ਆਸਟਰੇਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ ਤੇ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ 13ਵਾਂ ਵੱਡਾ ਫ਼ੌਜੀ ਬਜਟ ਏ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਇੱਕ ਖਾਂਦਾ-ਪੀਂਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜਿਥੇ ਬਹੁਤ ਥੋੜੀ ਗ਼ਰੀਬੀ ਹੈ। ਆਸਟਰੇਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਹੈ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 13ਵੀਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥ-ਵਿਵਸਥਾ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਇੱਕ ਬੰਦੇ ਦੀ ਸਾਲ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਵਜੋਂ 5ਵੇਂ ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਹੈਮਨ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਹੈ। ਮਈ 2012 ਵਿੱਚ 11,537,900 ਲੋਕ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਵੱਲ ਲੱਗੇ ਸਨ ਤੇ 5.1 / ਕੰਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸਨ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿਚੋਂ ਕਣਕ, ਅਣ, ਧਾਤਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਪਾਨ, ਚੀਨ, ਅਮਰੀਕਾ, ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਮਾਲ ਵੇਚਣ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਹਨ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਸ਼ਰਾਬ ਵੇਚਣ ਵਾਲਾ ਚੌਥਾ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਤੇ ਇਹ 5.5 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ਵਾਧਾ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ 6 ਸੂਬੇ ਹਨ: ਨਵਾਂ ਥਲਵਾਂ ਵੇਲਜ਼, ਵਿਕਟੋਰੀਆ, ਕਵੀਨਜ਼ ਲੈਂਡ, ਦੱਖਣੀ ਅਸਟਰੇਲੀਆ, ਤਸਮਾਨੀਆ, ਲੈਂਦਾ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਉਪਰਲਾ ਥਾਂ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ 7,617,930 ਮੁਰੱਬਾ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (2,941,300 ਮੁਰੱਬਾ ਮੀਲ) ਥਾਂ ਤੇ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਬਹਿਰ ਹਿੰਦ ਤੇ ਬਹਰਾਲਕਾਹਲ ਨੇ ਘੇਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਰਾਫ਼ੋਰਾ ਸਮੁੰਦਰ ਤੇ ਤੈਮੂਰ ਸਮੁੰਦਰ ਇਸਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁ ਰਾਲ਼ ਸਮੁੰਦਰ ਕੂਈਨਜ਼ਲੈਂਡ ਦੇ ਕੰਡੇ ਨਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ ਅਸਟਰੇਲੀਆ ਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਵੱਡਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਇਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿੱਕਾ ਬਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਨਾਪ ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਹੋਣ ਬਾਝੋਂ ਇਹਨੂੰ ਜ਼ਜ਼ੀਰਾ ਬਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਜ਼ੀਰਾ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਡਾ 34,218 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (21,262 ਮੀਲ) ਲੰਮਾਂ ਹੈ ਤੇ ਇਸਦੇ ਵਿੱਚ ਉਹਦੇ ਜ਼ਜ਼ੀਰੀਆਂ ਦੇ ਕੰਡੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਗਰੇਟ ਬੈਰੀਅਰ ਰੀਫ਼ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ 2,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (1,240 ਮੀਲ) ਲੰਮੀ ਕੋਰਲ ਰੀਫ਼ ਹੈ। ਟਿੱਲਾ ਕਾਜ਼ੀਸਕੋ 2,228 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉੱਚਾਈ ਨਾਲ਼ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਹਾੜ ਹੈ। ਆਸਟਰੇੇਲੀਆ ਦਾ ਜਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਬੰਜਰ ਅਤੇ ਵੀਰਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਜਿਆਦਾਤਰ ਵਸੋ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਵੱਡੇ ਮਹਾਂਨਗਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿਡਨੀ, ਮੈਲਬੋਰਨ, ਡਰਵਿਨ, ਬਰਿਸਬ੍ਰੇਨ, ਕੈਨਬਰਾ ਆਦਿ ਇਸ ਦੇ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਤੇ ਵਸੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਨਵਰ/ਪਸ਼ੂ ਕੰਗਾਰੂ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਵੱਡੇ ਨਾਪ ਦਾ ਹੋਣ ਬਾਝੋਂ ਉਥੇ ਕਈ ਦੇਸ ਵਿਖਾਲੇ ਦੱਸਦੇ ਨੇਂ। ਚੜ੍ਹਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਬਾਰ ਸ਼ੀ ਜੰਗਲ਼, ਚੜ੍ਹਦੇ ਦੱਖਣ, ਲੈਂਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਵੱਲ ਪਹਾੜੀ ਸਿਲਸਿਲੇ ਨੇ ਤੇ ਐਧੇ ਬਿਲਕੁਲ ਵਸ਼ਕਾਰ ਰੋਹੀ ਏ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪੱਧਰਾ ਬਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਏ ਜਿਥੇ ਰੋਹੀ ਯਾ ਰੋਹੀ ਨਾਲ਼ ਰਲਦਾ ਮਹੌਲ ਏ। ਇੱਥੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਥੋੜੀ ਕਿੰਨੀ ਲੋਕ ਗਿਣਤੀ ਏ।

 

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਥਲ ਯਾ ਰੋਹੀ ਵਰਗ ਯਾ ਕਜ ਰੋਹੀ ਵਰਗੇ ਥਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਚੋਖੇ ਨੇਂ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਅਲਪਾਇਨੀ ਵਿਹੜੇ ਤੇ ਬਾਰ ਸ਼ੀ ਜੰਗਲ਼ ਵੀ ਹੈ ਨੇਂ। ਅਸਟਰੇਲੀਆ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਬਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਏ ਤੇ ਲੰਮੇ ਚਿਰ ਤੋਂ ਰਿੰਨਦੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਵੱਖ ਏ ਏਸ ਬਾਝੋਂ ਉਥੇ ਦੇ ਬੂਟੇ ਜਾਨਵਰ ਨਿਵੇਕਲੇ ਨੇਂ। ਇੱਥੇ ਦੇ 85/ ਪਲ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਬੂਟੇ, 84/ ਮੀਮਲਜ਼, 45૖/ ਪੰਛੀ ਤੇ 89/ ਮੱਛੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਉਥੇ ਈ ਲਬਦੇ ਨੇਂ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਕੋਲ਼ ਰੀਪਟਾਇਲਜ਼ ਦੀਆਂ 755 ਵੰਡਾਂ ਨੈਣ। ਏਨੀਆਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ ਵਿੱਚ ਨਈਂ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ੈਦੇ ਤੇ ਕਿੱਕਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਆਮ ਲਬਦੇ ਨੇਂ। ਸਫ਼ੈਦੇ ਦੀਆਂ ਉਥੇ 700 ਦੇ ਨੇੜੇ ਵੰਡਾਂ ਨੇਂ। ਪੱਲੇ ਟਿਪਸ, ਅਕਡਨਾ, ਕੀਨਗਰੋ, ਕਵਾਲਾ, ਕੋਕਾ ਬੁਰਾ, ਈਮੂ, ਵਵਮਬਾਟ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਜਾਨਵਰ ਤੇ ਪੰਛੀ ਜਿਹਨਾਂ ਤੋਂ ਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਏ। ਡਿੰਗੂ ਇੱਕ ਜੰਗਲ਼ੀ ਕੁੱਤਾ ਏ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਰੱਫੜ।

ਡਡਲੋਕ਼਼ ਦੋ ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਆ ਕੇ ਵਸਣ ਵਾਲੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਜ਼ਜ਼ੀਰੀਆਂ ਤੋਂ ਆਈ। ਏਸ ਤੋਂ ਹੁਣ ਦੇ ਜੋਖੇ ਸਾਰੇ ਆਸੀਆਂ ਦੇ ਪੁਰਖ ਬਰਤਾਨਵੀ ਯਾ ਆਇਰਸ਼ ਨੇਂ। 2011 ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਾਂ ਨਾਲ਼ ਜੋੜ ਜੁੜਦੀਆਂ ਹੋਇਆਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ (36.1 /), ਆਸੀ (35.4 /), ਆਇਰਸ਼ (10.4 /), ਸਕਾਟ (8.9 /), ਇਤਾਲਵੀ (4.6 /), ਜਰਮਨ (4.5 /), ਚੀਨੀ (4.3 /), ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ (2.0 /), ਯੂਨਾਨੀ (1.9 /), ਤੇ ਡਚ (1.7 /) ਸਨ।

ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ ਮਗਰੋਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਲੋਕ ਗਿਣਤੀ ਚੌਗੁਣੀ ਹੋ ਜਕੀ ਏ। ਪਰ ਏਸ ਦੇਸ ਵਿੱਚ ਹਜੇ ਵੀ ਲੋਕ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਿੰਨੇ ਨੇਂ। ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਇੱਥੇ 59 ਲੱਖ ਲੋਕ ਬਾਹਰੋਂ ਵੱਸ ਚੁੱਕੇ ਨੇ ਤੇ ਐਂਜ ਹਰ ਸੱਤ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਲਵੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਮੈ ਸਨ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੋਟੇ ਨਾਲ਼ ਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਏ ਤੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਦੇ ਗੌਣੀ ਨੂੰ ਈ ਜਾਐ ਆਇਆਂ ਨੂੰ ਕੀਹ ਜਾਂਦਾ ਏ। 2050 ਤੱਕ ਇੱਥੇ 42 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਵਿਸਰੇ-ਏ-ਹੋਣਗੇ।

2012 ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਲੋਕ ਗਿਣਤੀ 22,730,096 ਸੀ।548,370 ਇੱਥੇ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਵਸਨੀਕ ਨੇਂ।

ਸਿਡਨੀ, ਮੈਲਬੌਰਨ, ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ, ਪਰਥ ਤੇ ਐਡੀਲੇਡ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੇਂ।