'A físeca comme 'a canuscimmo ogge è 'a scienzia ca sturea 'e fenòmene naturale.
Ll orìggine muderne so' state teurizzata 'e Galileo â abbiata d"o XVII seculo. Fuje isso ca dicette ca 'a natura è stato scritta cu legge matematèche. 'Na granne avviata 'a físeca nce ll'avette po' cu Newton e cchiù urdemamente cu Einstein.
'A físeca ggenerale se sparte int 'a tanti discipline: meccanica, termoddinàmica e elettromagnetisime.
All'avviata do seculo XX 'a fiseca accumenciaje nu granne cagniamento. Nfine a chillo periodo 'sera sviluppato assaje, e pareva ca se putevano spiegare tutte e fenomene do munno.
Newton ha sviluppato na teuria p' 'a meccanica, bbasato 'ncopp'ô calculo infinitesimale (ca isso pure era 'nventato, assieme a Leibnitz), e chesta teuria funziunava assaje bbuona.
Pure ll'elettromagnetisme era arrivato a nu punto ca pareva ca nun nc' steve cchiù nind' a dicere, grazzie 'a Maxwell, ca aveva sviluppato na bbella teuria.
Chesti tteurie mo' vengono chiammate "fiseca classica", rispetta e ccell ca mo' ve stong' jenn a ccuntà.
Verzo ll'inizie do XX seculo ascetteno fuore chiano chiano cierte strane fatte, 'ca nun se riuscevano a spiegà c' 'a fiseca classica.
Pe ffà cocc'esempie:
All'inizie 'e fisice cercajene e fa abberè ca nun ce steveno probbleme, e cercajene e spiegà 'stì ccose 'ca fiseca classica, in tutt'e mmanere. Ma nun ce riuscettene. Plank abbiaje a dicere cocche ccosa nova. Pe spiegà 'a radiaziona ro cuorpo niro, pruvaje a ffà e cunte ricenno ca ll'energia puteva essere scagnata sulo "piezzo piezzo", e nno tutta assieme. Int' 'e calcule chisto veneva a ddicere ca s'eva ausà na sommatoria 'o post 'e n'integral. Facenn accussì 'e cunte se truvaven, e 'a catastrof ultraviolett nun ce stev cchiù. 'O ppecchè 'e chest, però, nun se capev.
Einstein rette pur iss nu contribbut important: truvaje nu mod pe scpiegà ciert aspett stran 'e ll'effett fotoelettric.
This article uses material from the Wikipedia Nnapulitano article Físeca, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Cuntenute suggiette a licienza 'e auso CC BY-SA 4.0 se nun fuje ritto atro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Nnapulitano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.