Лекари Без Граници

Лекари без граници (француски: Médecins sans frontières, англиски: Doctors Without Borders) — меѓународна, хуманитарна, невладина организација која им овозможува медицинска помош на жртвите на војни, епидемија или природни и вештачки катастрофи.

Освен тоа, таа им нуди помош на сите оние на кои медицинската помош им е ускратена или тешко достапна поради географската оддалеченост, сиромаштијата или етничка, политичка и која било друга маргинализација. Познати се по своите проекти во земји, во кои се водат војни и во земји во развој, кои се соочуваат со ендемски заболувања.

Лекари без граници
Лого на Лекари без граници
Основана1971
СедиштеШвајцарија Женева, Швајцарија

Организацијата ја основале група француски лекари на 20 декември 1971 година. Ширум светот е позната под своето име на француски јазик, Médecins sans frontières или скратено — MSF. Седиштето на организацијата се наоѓа во Женева, а во 20 држави постојат нејзини претставништва.

Секоја година околу 3000 лекари, медицински сестри, санитарни стручњаци и други медицински и немедицински лица одат на различни задачи ширум светот. Од друга страна пак 1000 луѓе со постојано работно место, работат на ангажирање на доброволци, обезбедување финансиски средства, итн. Приватните дарители обезбедуваат приближно 80 % од финансискиот фонд на организацијата, додека остатокот го донира власта и корпорацијата. На тој начин се формира буџет кој годишно изнесува околу 400 милиони американски долари.

Организацијата „Лекари без граници“ делува во преку 70 земји, каде обезбедуваат примарна здравствена заштита, извршуваат оперативни зафати, го вакцинираат населението, го обучуваат персоналот во болниците и амбулантите, спроведуваат разни санитарни и прехранбени програми, го обучуваат месното население, и сл. Во 1999 година, добиле Нобелова награда за мир,, а три години порано и Награда за мир во Сеул.

Формирање на организацијата

Бијафра

Лекари Без Граници 
Неисхрането дете во Нигерија

За време на Граѓанската војна во Нигерија (1967 — 1970), војската направила блокада околу регионот во југоисточниот дел на земјата, попознат како Бијафра. Во тоа време, Франција била најголема држава која ја поддржувала Бијафра, додека Велика Британија, Сојузот на Советските Социјалистички Републики и САД застанале на страна на нигериската влада. Тогаш голем број на француски лекари доброволно се пријавиле во Црвениот крст, со желба да работат во болници и во центрите за исхрана на населението во околниот регион. Црвениот крст барал од нив да потпишат согласност, односно договор, кој требало да обезбеди неутралност на оваа организација без разлика на околностите на теренот.

Откако влегле во Бијафра, доброволците биле изложени на постојани напади од нигериската војска и биле сведоци на изгладнувањето и убивањето на цивилното население кое се наоѓало во блокираното подрачје. Затоа лекарите јавно ја критикувале нигериската влада во Црвениот крст. Исто така заклучиле дека е потребна нова организација за помош, која ќе ги игнорира политичките и религиските граници, и која ќе биде приоритет исклучиво за подобрување на животот на жртвите. Сепак постојат тврдења дека големиот напор за да му се овозможи помош на населението на Бијафра, бил поради претпоставките дека таму се врши геноцид и дека продолжува војната, па притоа ќе имало и многу непотребни жртви.

Формирање

Француските лекари кои работеле во Бијафра во 1970 година формирале Групa за итнa медицинскa и хируршкa интервенцијa (франц. Groupe d'Intervention Médicale et Chirurgicale en Urgence), која за цел имала да обезбеди помош, но и да истакне дека правата на жртвите со важни. Во исто време, Ремон Борел, уредник на француското списание „Тонус“, формирал група наречена Француска медицинска помош (франц. Secours Médical Français), поради циклонот кој таа година усмртил најмалку 500.000 луѓе во Источен Пакистан (денешен Бангладеш). Борел имал намера да ги регрутира лекарите кои ќе обезбедат помош на жртвите на природни катастрофи. На 20 декември 1971 година овие две групи се соединиле во една организација наречена Лекари без граници (ЛБГ).

Основачи на организацијата биле:

  • д-р Марсел Делкур (фр.Marcel Delcourt), лекар по општа пракса
  • д-р Макс Рекамије (фр.Max Recamier), оториноларинголог
  • д-р Жерар Пижон (фр. Gérard Pigeon), лекар и пожарникар
  • д-р Бернар Кушнер (фр. Bernard Kouchner), лекар и политичар
  • д-р Савијер Емануели (фр. Xavier Emmanuelli), лекар и политичар.
  • д-р Жан Каброл (фр. Jean Cabrol), хирург
  • д-р Владан Радоман, хирург и книжевник
  • д-р Жан-Мишел Вил (фр. Jean-Michel Wild), хирург
  • д-р Паскал Грелети-Босвије (фр. Pascal Greletty-Bosviel), лекар на општа пракса
  • д-р Жак Бере (фр. Jacques Bérés), хирург ортопед
  • д-р Жерар Илиуз (фр. Gérard Illiouz), пластичен хирург
  • Филип Берније (фр. Philippe Bernier), списание „Тонус“
  • Ремон Борел ( Raymond Borel), списание „Тонус“.

Прва мисија

Лекари Без Граници 
Држави во кои Лекарите без граници имаат мисии.

Првата мисија на оваа независна организација била во градот Манагва, во престолнината Никарагва, каде на 23 декември 1972 година земјотрес уништил поголем дел од градот и усмртил помеѓу 10 000 до 30 000 луѓе. Организацијата која денеска е позната по брзата реакција во вакви и слични ситуации, стигнала три дена откако Црвениот крст ја воспоставил својата мисија. Две години подоцна, ураганот Фифи помеѓу 18 и 19 септември 1974 година предизвикал големи поплави во Хондурас и усмртил неколку илјади луѓе, а ЛБГ во таа прилика ја воспоставиле својата прва долготрајна мисија за обезбедување на медицинска помош.

Помеѓу 1975 и 1979 година, откако Јужен Виетнам го нападнал Северен Виетнам, милиони луѓе од Камбоџа, избегале во Тајланд за да ги избегнат Црвените Кмери. Како одговор на тоа, ЛБГ организирале камп за бегалци во Тајланд. Кога Виетнам во 1989 година се повлекол од Камбоџа, ЛБГ започнале долготрајна мисија со цел да им се даде помош на преживеаните од масовните убивања и да се реконструира државниот здравствен систем. Иако ова ангажирање во Југоисточна Азија било нивната прва мисија за време на војните, првата мисија во вистинска воена смисла која подразбирала и излагање на непријателскиот оган, почнала во 1976 година во Либан за време на Либанската граѓанска војна. ЛБГ девет години (1976 — 1984) им помагало на хирурзите и болниците во разни либански градови и тогаш стекнале добра репутација поради својата неутралност и спремност да работат за време на борби. Тие им помагале и на христијаните и на муслиманите, во зависност од тоа на која група ѝ е потребно помош во тој момент. Сепак организацијата во 1984 година ги повлекла своите доброволци бидејќи ситуацијата во Либан многу се влошила, а безбедноста на ЛБГ-групата била сведена на минимум.

Ново водство

Во 1977 година за претседател на Лекари без граници е избран Клод Малуре, и набрзо после тоа почнале дебати за иднината на организацијата. Конкретно, Малуре и неговите соработници се противеле и го оспорувале концептот „сведочење“ (франц. témoignage), кој се однесувал на слободно кажување за мачењата кои членовите на организацијата ги виделе на теренот, за кои ако не ги кажеле следувал концепт „молчење“. Малуре сметал дека ЛБГ треба да избегнуваат критикување на владите на државите во кои работеле, додека Бернар Кушнер верувал дека документирањето и објавувањето на нивните мачења во конкретните држави за да се решат проблемите.

Во текот на 1979, четири години по бранот на бегалци од Јужен Виетнам и околните држави, француските интелектуалци во новините Ле Монд упатиле апел под името „Брод за Виетнам“ со намера да се покрене проект со кој би се обезбедила помош на бегалците. Иако проектот не добил поддршка од поголемиот дел на ЛБГ, некои членови изнајмиле брод под името „Остров на светлоста“ (франц. L’Île de Lumière) и заедно со новинарите и фотографите отпловиле до Кинеското Море и им дале медицинска помош на илегалните имигранти.

Развој на организацијата

Во текот на 1982 година Клод Малуре и Рони Брауман, кој истата година станал претседател на организацијата, обезбедиле поголема финансиска независност на Лекари без граница со претставување на концептот за собирање средства по пат на пошта.(англ. fundraising-by-mail). Тие години доаѓа до отворање на низа оперативни гранки во останатите држави: Белгија (1980), Швајцарија (1981), Холандија (1984) и Шпанија (1986). Во Луксембург во 1986 е основана прва неоперативна гранка, а во текот на 1990-те и во голем број на други земји: Грција, САД, Канада, Јапонија, Велика Британија, Италија, Австралија, Германија, Австрија, Данској, Шведска, Норвешка, Хонгконг а нешто подоцна во Соединетите Арапски Емирати.

Во декември 1979 година, откако советската војска влегла во Авганистан, веднаш се поставени полски мисии за обезбедување на медицинска помош на муџахедини. Во текот на периодот на гладување во Етиопија (1984 — 1985) ЛБГ основале програми за хранење на населението, ама во 1985 биле истерани поради тужба за злоупотреба на меѓународната помош и насилно раселување на луѓето. Организацијата исто така поставила опрема за произведување на чиста вода за пиење во Сан Салвадор, откако на 10 октомври 1986 година земјотрес го разрушил овој град.

Судан

Во текот на 1979 година Лекари без граници воспоставиле мисија за помош на цивилите кои биле погодени од гладот и граѓанската војна која се одвивала. Доброволците објавиле голем број на извештаи за страшните работи што ги посведочиле, а двајца доброволци и загинале во 1989 година кога бил соборен нивниот авион. ЛБГ продолжиле со своите напори во Судан околу 25 години, покрај апсењето на нивните доброволци,, речиси постојаните борби и масакрирањето на цивилите, сушата и избивањето на туберкулоза, ебола, хепатит, дечја парализа, колера и маларија. Организацијата непрестајно апелирала за помош преку медиумите, но за таа ситуација во Судан слабо се известувало воСАД и во Европа.

Раните 1990-ти

Во раните деведесетти години ЛБГ отвориле неколку нови национални секции и пратиле неколку полски мисии во некои од најопасните жаришта со кои дотогаш се сретнале.

Во текот на 1990 година ЛБГ прво отишле во Либерија со намера да им помогнат на тамошните цивили и бегалци погодени од граѓанската војна. Постојаните борби во текот на 1990-тите и новата граѓанска војна ги држеле активните доброволци на Лекари без граници во програмите за обезбедување намирници, обезбедување на примарна здравствена заштита, масовни вакцинации, како и говорот против нападот на болниците(посебно во Монровија).

Полската мисија се воспоставила и со цел за обезбедување на помош на (Курди|курдските) бегалци кои ја преживеале операцијата Анфал, а за која веќе биле собрани докази за нејзините злочини. Во текот на 1991 година почнала војна во Сомалија која била проследена со глад и болест, па затоа ЛБГ ја поставиле таму својата мисија во 1992 година. По неуспешната интервенција на Обединетите нации, насилството во тој регион се влошило и ЛБГ одлучиле да ја откажат операцијата во 1993 година, но доброволците сепак продолжиле да обезбедуваат медицинска нега и храна. По заминувањето на Обединетите нации насилството во Сомалија немало кој да го спречува, а ЛБГ биле една од ретките организации која му помагала на тамошното население со отворање на клиники и болници.

Руанда

Лекари Без Граници 
Воздушна снимка на бегалскиот камп во Руанда
Лекари Без Граници 
Бегалски камп во Источен Заир

Кога во април 1994 година, почнал Геноцидот во Руанда, одделни членови на ЛБГ работеле во некои земји како дел на медицинскиот тим на Меѓународниот комитет на Црвениот крст. Две хуманитарни групи успеале да ги одржат оперативни сите поголеми болници во руандската престолнина Кигали во текот на главниот дел на борбата. Лекари без граници, заедно со неколку други организации за обезбедување помош биле принудени да ја напуштат државата во 1995 година, иако доброволците на двете организации работеле заедно придружувајќи им се на начелата на работа на Црвен крст каде неутралноста била најважен принцип. Овие настани довеле до дебата во внатрешноста на организацијата околу концептот на неутралност на хуманитарните работници и нивната улога како сведоци. Тоа резултирало со приближување на ставот на ЛБГ за почитување на начелото за неутралност кој го пропагирал Црвениот крст, што претставувало значајна промена во однос на времето кога организацијата била формирана.

Црвениот крст изгубил 56, а Лекари без граници изгубиле близу 100 членови во Руанда, а француската екипа на ЛБГ, која одлучила да се евакуира (локалните членови морале да останат), ги пријавиле убиствата и барале француската војска да престане со геноцидот. Француската екипа на ЛБГ во медиумите претставила слоган наречен „Геноцид не може да се прекине со доктори“ (англ. One cannot stop a genocide with doctors), после што набрзо следела контроверзната Операција Тиркоаз. Оваа интервенција директно или индиректно довела до заминување на илјада руандски бегалци во Заир и Танзанија и подоцна предизвикала епидемија колера, глад и уште поголемо убивање на големи групи на цивилното население. ЛБГ се вратиле во регионот и им дале помош на бегалците во градот Гома и во Демократската Република Конго.

За време на геноцидот постоело големо соперништво помеѓу мисиите на Црвен крст, Лекари без граници и другите групи за обезбедување на помош, но ситуацијата во Руанда барала драстична промена во начинот на кој хуманитарните организации им пристапувале на мисиите. Затоа Црвен крст објавил „Правилник за однесување за движењето на Црвениот крст, Црвената полумесечина и невладините организации кои даваат помош за време на катастрофите“ за да се направи место за делување на хуманитарните мисии,, а организацијата ЛБГ била потписник на овој документ. Правилникот препорачува само обезбедување на хуманитарна помош, додека групите се поттикнуваат да не се служат со каков било политички или религиозен интерес, или пак со интересите на владите на другите држави. ЛБГ сè уште сметаат дека неопходно е да ја осудат владината акција, како што бил случајот со Чеченија во 1999 година, но никогаш повеќе не барале воена интервенција.

Сиера Леоне

Кон крајот на 1990-тите, воспоставени се мисиите на ЛБГ кои имале за задача да го лечат населението на бреговите на Аралско Море од туберкулоза и анемија и да се грижат за цивилите кои страдале од глад и епидемија на колера и сида. Вакцинирале три милиони Нигеријци против менингитис за време на епидемијата во тек на 1996 година и ги тужеле талибаните за негрижа спрема здравствената нега на жената во 1997 година. Најзначајното присуство на организацијата во годините пред крајот на XX век било во државата Сиера Леоне во која се одвивала граѓанска војна. Во текот на 1998 година доброволците почнале да им асистираат на хирурзите во Фритаун со намера да помогнат на што поголем број на ампутации и собирање податоци за граѓаните (мажи, жени и деца) кои биле нападнати од група на мажи кои се изјаснувале како претставници на Економската заедница на западноафриканските земји (англ. ECOMOG). Тие групи патувале од село до село и систематски ги напаѓале припадниците на двете војски, ги силувале жените, убивале цели семејства, рушле куќи и ги принудувале преживеаните да го напуштат тоа подрачје.

Активностите во земјите од поранешна Југославија

Хрватска

Лекари без граници почнале со работа во поранешна Југославија на 19 октомври 1991 година, со евакуација на 112 ранети од болницата во Вуковар. Почетните програми настанале како одговор на основните потреби на луѓето погодени од воените напади. Подоцна се развиле долгорочни проекти, насочени пред сè на менталното здравје, семејната медицина и обновување на медицинските објекти.

Босна и Херцеговина

Организацијата работела и со ромското население во Сараево. Во 1996 година водела програм за унапредување на менталното здравје во Горажде, кој се огледал во образувањето на домашните стручњаци за помош на луѓето и организирање на психолошкиот рехабилитационен центар во овој крај. Во наредните години дошле голем број на бегалци од Косово, припадници на муслиманската етничка група. ЛБГ работеле во четири кампови, ги надгледувале транзитните центри и воделе мобилна клиника за бегалци.

Србија

На подрачјето на Косово и Метохија ЛБГ биле активни во 1993 година. Организацијата им обезбедила засолниште, вода и здравствена нега за населението загрозено од Бомбардирањето на Југославија од страна на НАТО, а организирани се и советувалишта за жртвите од посттрауматски стрес. Во внатрешноста на ЛБГ избила внатрешна сериозна криза во врска со нивното делување на Косово, бидејќи грчкиот огранок бил исклучен, затоа што членовите на организацијата им давале помош на албанските и српските цивили во Приштина за време на бомбардирањето, додека централата своите активности ги насочила првенствено на Албанците. Постоеле и оптужби дека НАТО го оправдал бомбардирањето на Југославија на основа на извештајот на ЛБГ, во кој немало збор за неделата на Ослободителната војска на Косово. Грчкиот огранок на ЛБГ повторно е примен во 2005.

Во октомври 2000 година Патрис Парже, координатор на мисиите на ЛБГ, најавил запирање на активностите во областа на Косово, бидејќи меѓународната војна и цивилната мисија не биле во состојба да гарантираат безбедност за припадниците на етничките малцинства. Исто така е истакнато дека нејзините екипи секојдневно биле сведоци на малтретирањето на српското малцинство во Србица, Вучитрн, Суво Грло и Гојбуља како и на албанското малцинство во северниот дел на Косовска Митровица. Слични оптужби на сметка КФОР и УНМИК изнел тогашниот претседател на организацијата, Џејмс Орбински.

Доброволците на ЛБГ учествувале во акциите поврзани за поплавите во Поморавјето во 2002 година и земјотресот во јужниот дел на Косово.

Мисии во тек

Лекари Без Граници 
Поплави на Хаити

Кампањата „Основни лекови на сите“ (англ. Campaign for Access to Essential Medicines) — покрената кон крајот на 1999 година, а имала за цел да го олесни пристапот на основните лекови во земјите во развој. Спрема дефиницијата на Светската здравствена организација, основни лекови се медикаменти потребни за спроведување на здравствена нега на поголемиот дел на населението на едно место, кои треба секогаш да бидат достапни и во доволни количини, кои одговараат на дозите и по цените кои населението може да ги плати. Во текот на 1999 година организацијата укажувала и на недостатоците на хуманитарната помош на Косово и Метохија и Чеченија.

Иако ЛБГ работеле на подрачјето на Косово од 1993 година, почетокот на војната довел до бегање на десетина илјади бегалци поради сè полошите услови за живот. Слична ситуација владеела и во Чеченија чие население било протерувано од куќите, принудувано да живее во нездрави услови и изложувано на насилство за време на Втората чеченска војна.

Колумбија е уште една земја во која цивилите директно биле погодени од војничките настани, а ЛБГ први покренале програми за помош во таа држава во 1985 година. После речиси непрестајни борби помеѓу владините герилци и паравоени формации, милиони граѓани биле принудени да ги напуштат своите домови, а насилството и киднапирањата станале вообичаена работа. Лекари без граници во голема мера биле активни на обезбедување на помош на жртвите на насилство, воспоставувале мисии во здравствените установи за голема група на раселени лица и користење на мобилните клиники за помош на изолираните групи на луѓе.

Организацијата работела и на Хаитите, ама откога претседателот Жан Бертран Аристид насилно бил исфрлен од власта, во државата дошло до голем пораст на насилството над цивилите и силувања од страна на наоружаните групи. Покрај обезбедувањето на хируршка и психолошка поддршка во постоечките болници, организацијата поставувала полски мисии кои биле ангажирани на обнова на системот на водовод и канализација и лечење на преживеаните во големите поплави кои ги предизвикал ураган. Освен тоа, на пациентите со сида и маларија и другите болести кои вирееле во тие области, им бил даван подобар третман и надгледување.

За време на борбите во Кашмир во 1999 година, ЛБГ воспоставиле мисии кои им помагале на граѓаните од областите во Кашмир и Манипур во кои беснееле борби. Психолошката поддршка била основна цел на овие мисии, но тимовите организирале и програми за лечење на туберкулозата, сидата и маларијата. Психолошката поддршка била важен аспект на делувањата на организацијата во Јужна Азија после земјотресот во Индискиот Океан во 2004 година.

Африка

Лекари Без Граници 
Бегалци во Конго
Лекари Без Граници 
Камп на интерно раселените лица во Уганда

Лекари без граници со децении биле активни во многу африкански земји, каде понекогаш биле единствени кои на загрозеното население му обезбедувале медицинска нега, храна и вода. Иако тие упорно се обидувале да ја зголемат медиумската покриеност на настаните во Африка за да се зголеми и меѓународната помош, долгорочната полска мисија таму сè уште била неопходна. Главна задача на доброволците е лечењето и образувањето на јавноста за СИДА во потсахарското подрачје во Африка, каде се јавуваа најголем број на смртни случаи и заболувања во светот. Само 4 % од Африканците со сида примаат антиретровирална терапија, а ЛБГ непрестајно апелира на владата и компаниите да го зголемат истражувањето и развојот на лечење на сидата во областа, да ги смалат цените и да овозможат полесен пристап на терапии на населението.

Иако во регионот на Конго во Африка биле присутни уште од 1985 година, ЛБГ биле принудени да ги повлечат своите доброволци од посебните области, како што е Бунија, поради зголемен степен на насилство и нестабилност кои ги донеле првата и втората војна во Конго. Организацијата продолжила да работи во другите области за да им обезбеди храна на десетина илјади иселени лица и им обезбедила помош на жртвите на масовни силувања и вооружени борби. Исто така од голема важност биле терапијата и вакцините против болести како што се колера, мали сипаници, детска парализа, Марбургова грозница, болест на спиење, сида и куга, за да се спречат или забават нивните епидемии.

ЛБГ биле присутни во Уганда од 1980 година и му обезбедувале помош на населението за време на тамошната герилска војна. Во текот на 1986 година почнала да делува бунтовничка војска наречена Господари на армијата на отпорот (англ. Lord's Resistance Army), чиј состав го сочинувале главно малолетници кои командантите ги киднапирале и потоа ги присилувале да се борат. Оваа група е пример за кршење на човековите права на месното население во северот на Уганда и југот на Судан вклучувајќи масовни стрелања, мачења, силувања, ограбувања, уништување на куќи и протерување на луѓето од нивните домови. Соочени со повеќе од 1,5 милиони интерно раселени лица, ЛБГ воспоставиле програма во камповите за да обезбедат чиста вода, храна и подобрување на здравствените услови. Болестите како што се туберкулоза, мали сипаници, детска парализа, колера, ебола и сида се јавувале во вид на епидемија, па доброволците спроведувале вакцинација и лечење на населението. Менталното здравје било важен аспект на здравствената помош која ја обезбедувале тимовите на ЛБГ во Уганда, бидејќи многу луѓе одбивале да ги напуштат камповите за интерно раселување на лица поради стравот дека ќе бидат нападнати.

ЛБГ ја воспоставиле првата полска мисија во Брегот на Слоновата Коска во 1990 година. Општото насилство и поделбата на земјата која во 2002 година ја извршила владата и бунтовниците, довела до уште поголем масакр, а тимовите ЛБГ почнале да се сомневаат дека се работи за етничко чистење. Масовни вакцинации против малите сипаници, лечење на туберкулозата и повторно отворање на болниците биле само дел од проектите покренати од страна на ЛБГ, кои биле единствената група за обезбедување на помош во поголемиот дел на земјата.

Структура на полските мисии

Пред да постави полска мисија во некоја држава, тимот Лекари без граници посетува регион за да може да ја одреди природата на хуманитарната криза, нивото на сигурноста и видикот на помош која е потребна. Медицинска помош е основна задача на најголем број мисии, иако некои од нив помагаат и во областите каде што има потреба од пречистување на водата и на исхраната.

Тимот на полските мисии

Тимот на полската мисија се состои од водач на мисијата и одреден број координатори кои се задолжени за одредени делови на мисиите. Водачот на мисијата обично има најголемо искуство во хуманитарната работа, а неговата (или нејзината) работа се односите со медиумите, националните влади и другите хуманитарни организации.

Медицинските доброволци ги сочинуваат лекари, хирурзи, медицински сестри и разни други специјалисти, кои имаат поминато обука за тропска медицина и епидемиологија. Покрај активностите во кругот на медицински и нутритивни компоненти полските мисии, доброволците се често вклучени и во работата со локалните медицински личности кои им помагаат и ги обучуваат.

Иако медицинските доброволци привлекуваат најголемо внимание од медиумите, постои и голем број на немедицински личности кои овозможуваат функционирање на мисијата. Логистичарите често се најважните членови на тимот, кои се одговорни за набавка на сè што им треба на медицинските работници. Тие можат да бидат инженери или да имаат некоја друга професија, но исто така се вклучени во поставување на центарот за лечење и надгледување на месното население. Останатите немедицински личности го сочинуваат инженерите за прочистување на водата и подобрување на здравствените услови, финансиски и административни стручњаци, итн.

Медицинска компонента

Лекари Без Граници 
Вакцинација на дете во Чад

Спроведување на вакцинацијата е главен дел од медицинската нега која се спроведува за време на мисиите на Лекари без граници. На овој начин се врши превенција на многу болести непознати во развиените земји, како што се: дифтерија, мала сипаница, менингитис, тетанус, голема кашлица, жолтица, детска парализа и колера. Некои од овие заболувања, како што се колерата и малата сипаница, се шират со голема брзина во големите, густо населени живеалишта како бегалските кампови. Затоа често е потребно да се вакцинираат стотици и илјадници луѓе за краток временски период. Најдобар пример за тоа е градот Беира во Мозамбик, каде околу 50.000 луѓе двапати примиле вакцина против колера за речиси еден месец.

Еднакво важен дел на медицинската нега претставува и лечењето на сида со антиретровирални лекови, тестирања на оваа болест и образувањето на луѓето. ЛБГ се често единствените кои обезбедуваат терапија во многу африкански земји, чие население го сочинува најголемиот дел на луѓе со сида и вирусот ХИВ. Со оглед на тоа дека антиретровиралните лекови не се лесно достапни, ЛБГ главно обезбедува терапија за опортунистичка инфекција и ја образоваат јавноста за тоа како да го забават пренесувањето на оваа болест.

Во повеќето земји, ЛБГ го подигаат степенот на способноста на локалните болници со тоа што ги унапредуваат здравствените услови, со набавката на опрема и лекови и со обука на локалниот болнички персонал. Кога месното население е згрижено, ЛБГ често отвораат специјализирани клиники за лечење на ендемските заболувања и операција на војничките жртви. Овие клиники ги гради меѓународен персонал, но ЛБГ се трудат по пат на обука и надгледувања да го оспособат месното население само да отвора клиники. Во некои држави, како Никарагва, ЛБГ обезбедуваат јавно образување за да се зголеми известувањето за репродуктивното здравје и венеричните болести.

Во областите погодени од природни катастрофи, граѓанските војни и ендемските заболувања, на населението честопати му е потребна и психолошка поддршка. Иако присуството на медицинските тимови на Лекари без граници може донекаде да го намали стресот меѓу жртвите, често тимовите на психолози и психијатри работат со жртвите на депресија, насилство и злоупотреба со опојни супстанции. Лекари исто така можат да го обучат месното население во областа на менталното здравје.

Исхрана

Во областите каде што се воспоставуваат мисиите често постои умерен или сериозен облик на неисхраненост како последица на војна, суша или лоша економска политика влада. Намерно изгладнување исто така се користи како средство за време на војната и ЛБГ, покрај обезбедувања со храна, известувањето на јавноста за настанатата ситуација бараат и интервенција од странските власт. Инфективните болести и дијареја, кои се последица на губење на тежината и исцрпеност на организмот (посебно кај децата) се лечат со медикаменти и соодветна храна, за да се избегнат инфекциите и губењето на тежината во наредниот период. Во комбинација на овие фактори, каде граѓанската војна се одвива за време на суша или избивање на инфективни заболувања, може да дојде до сериозно гладување.

Во ситуациите во кои постои недостаток на храна, но не во облик на вистинско гладување, белковинско-енергетската неисхранетост е многу вообичаена меѓу помалите деца. Тешката енергетска неисхранетост (лат. marasmus malnutritionalis) предизвикана од калориски дефицит во исхраната е чест облик на неисхранетост во текот на детството и се одликува со сериозно опаѓање и слабеење на имунолошкиот систем. Тешката белковинско-енергетска неисхранетост (лат. kwashiorkor marasmaticus) настаната после белковинскиот и калорискиот дефицит е сериозен тип на неисхранетост кај помладите деца и може негативно да се одрази на физичкиот и менталниот развој. Двата типа на неисхранетости можат да доведат до фатален исход во случај на инфекција. Во вакви ситуации, ЛБГ воспоставуваат Терапевтски центри за хранење (англ. Therapeutic Feeding Centres) во кои се врши надгледување на децата и другите неисхранети поединци.

Терапевтскиот центар за исхрана е отворен за лечење на сериозни случаи на неисхранетост преку постепено воведување на специјални диети наменети за зголемување на тежината, а потоа поединците се лечат и од другите здравствени проблеми. Целата програма е поделена во две фази:

  • Фаза I трае 24 часа и ја опфаќа основната здравствена нега и неколку помали нискокалорични и нискобелковински оброци распоредени во текот на денот;
  • Фаза II опфаќа надгледување на пациентот и неколку помали висококалорични и вискобелковински оброци распоредени во текот на денот, а трае сè додека тежината на поединецот не се приближи на нормалните вредности.

Лекари без граници користат храна специјално направена за лечење на разни облици на неисхранетост. За време на првата фаза на пациентите им се дава еден вид на терапевтско млеко наречено F-75. Тоа е млеко во прав со мало количество на нутритивни материи, кое се меша со вода и се дава на пациентот за неговиот организам да се подготви за наредната фаза. За време на втората фаза на пациентите им се дава млеко F-100, кое е богато со натриенси, и кое често се меша со путер од кикирики при што се добива мешавина наречена Plumpy'nut. Овие намирници имаат за цел да обезбедат голема количина на хранливи материи за пациентите ефикасно да се лечат. Останатата специјализирана храна која му се дава на населението на кое му се заканува глад е збогатена со брашно, овесна каша и високобелковински бисквити наречени BP-5. Тие бисквити се многу популарен вид на храна за лечење на населението, бидејќи лесно може да се дистрибуира и по потреба да се истроши и да се измеша со терапевтското млеко.

Дехидратацијата, која понекогаш е предизвикана од колера или дијареја, исто така може да биде присутна меѓу населението, па ЛБГ поставуваат центри за рехидратација. Специјалниот раствор кој содржи гликоза и електролити им се дава на пациентите за да се надомести изгубената течност. На поединците исто така им се даваат антибиотици доколку се утврди дека имаат колера или дизентерија.

Вода и санитација

Лекари Без Граници 
ЛБГ во бегалскиот камп во Чад

Чистата вода е неопходна за хигиена, консумирање и за програмата на исхрана, како и за превенцијата на заболување која се шири преку водата. Поради тоа, инженерите и доброволците на ЛБГ мора да обезбедат извор на чиста вода. Тоа обично се постига со модификација на постоечките или со копање на нови бунари, или пак отпочнување на проекти за прочистување на водата. Прочистувањето се состои од таложење, филтрирање и евентуално хлорирање, во зависност од достапните ресурси.

Санитацијата е неопходна компонента на полската мисија, а го опфаќа обучувањето на локалната медицинска екипа на техниките на правилна стерилизација, проектите за тргање на отпадните води, правилно фрлање на отпадот и образување на населението за лична хигиена. Правилен третман на отпадните води и санитацијата на водата се најдобар начин да се спречи ширењето на заболувања како што е колерата. Фрлањето на ѓубрето може да подразбира јами за обичен отпад и палење на медицинскиот отпад. Сепак, најважната работа кај санитациите е образувањето на месното население, дека правилниот третман на отпадот и водите може да продолжи и после заминувањето на ЛБГ од конкретното подрачје.

Статистики

Со цел прецизно да се известува остатокот на светот и владините тела за условите на хуманитарните кризи, за време на секоја полска мисија се собира голем број на податоци. Процената на неисхранетоста кај децата се користи за одредување на степенот на неисхранетост кај сето население, за се одредат потребните центри за хранење. Различните типови на смртност се користат за извештаите за сериозноста хуманитарна криза, а една од вообичаените постапки за одредување на смртноста кај населението е постојаното следење на бројот на погреби. Со собирањето на податоци за честота на заболувања во болниците, ЛБГ можат да ги откријат појавите на болести и локациите на епидемиите, и да ги спремат вакцините и останатите лекови. На пример, таканаречениот „појас на менингитис“ (потсахарска Африка во која се јавува најголем број случаи на менингитис светот) — „мапиран“ и утврдено е дека сезоната на менингитис се јавува помеѓу декември и јуни. Промените на подрачјето на „појасите“ и времето на сезоните на епидемијата можат да се предвидат со користењето кумулативни податоци собрани во текот на годината.

Како додаток на епидемиолошките испитувања, ЛБГ вршат и испитувања на населението за да ги утврдат размерите на насилството во различните региони. Со процена на обемот на масакрите и одредување на бројот на киднапирања, силувања и убиства, можат да се имплементираат психолошките програми кои имаат за цел намалување на бројот на самоубиства и зголемување на чувството на сигурност кај населението. Голем степен на насилни миграции, прекумерни цивилни загуби и масакри можат да бидат откриени со спроведување на истражувања, а ЛБГ можат да ги искористат нивните резултати за да извршат притисок на владата да обезбеди помош или барем да го обелодени геноцидот.

Опасности по доброволците

Покрај повредите и смртните случаи направени од залутаните куршуми, мини и епидемиските болести, доброволците на Лекари без граници понекогаш се напаѓани и киднапирани од политички причини. Во некои земји погодени од граѓански војни, може да постои уверување дека хуманитарните организации им помагаат на непријателските страни и дека мисиите за помош се воспоставени поради жртвите на само една страна, па од таа причина тие можат да бидат предмет на напад. Војната против тероризмот произвела став меѓу поедините групи во државите кои су окупирани од страна на американската војска, дека невладините организации соработуваат или дури работат за Коалиционите сили. Кога Соединетите Американски Држави ја нарекле својата операција „хуманитарна акција“, многу независни организации за помош биле принудени да ги бранат своите ставови или дури да ги повлечат своите тимови. После американската операција во Авганистан и Ирак нагло пораснала несигурноста во градовите на овие држави и ЛБГ изјавиле дека обезбедувањето на помош таму станало многу опасно. Организацијата била принудена да ги евакуира своите тимови од Авганистан на 28 јули 2004 година откако пет доброволци биле убиени на 2 јули од заседа од страна на неидентификувани војници близу селото Каир Кана во провинцијата Бадгис, 550 км западно од Кабул.

Апсењата и киднапирањата од политички причини исто така можат да ги зафатат и доброволците, а во некои случаи полските мисии можат да бидат комплетно исфрлени од земјата. Арјан Еркел, шеф на мисиите во Дагестан бил киднапиран и држен на непозната локација од страна на непознати личности во периодот од 12 август 2002 до 11 април 2004 година. Пол Форман, шеф на холандскиот огранок на ЛБГ е уапсен во Судан во мај 2005 поради одбивање да ги открие документите користени за составување на извештаи за силувањата кои ги извршиле припадниците на провладините џанџавид полиции. Форман се залагал за право на приватност на жените кои биле вклучени во оваа афера, а ЛБГ тврделе дека суданската влада го уапсила поради лошиот публицитет кој го предизвикал објавувањето на извештајот.

Слични имиња

Голем број на невладини организации го презеле делот „без граници“, инспирирани од името на оваа организација: Инженери без граници, Фармацевти без граници, Репортери без граници, итн.

Наводи

Корисна литература

Надворешни врски

Лекари Без Граници  Статијата „Лекари без граници“ е избрана статија. Ве повикуваме и Вас да напишете и предложите избрана статија (останати избрани статии).

Tags:

Лекари Без Граници Формирање на организацијатаЛекари Без Граници Ново водствоЛекари Без Граници Активностите во земјите од поранешна ЈугославијаЛекари Без Граници Мисии во текЛекари Без Граници Структура на полските мисииЛекари Без Граници ИсхранаЛекари Без Граници Опасности по доброволцитеЛекари Без Граници Слични имињаЛекари Без Граници НаводиЛекари Без Граници Корисна литератураЛекари Без Граници Надворешни врскиЛекари Без ГранициАнглиски јазикБолестЕпидемијаЕтничка групаНевладина организацијаСиромаштијаФранцуски јазик

🔥 Trending searches on Wiki Македонски:

ДециметарБлерим РекаПавел ШатевХепатитСтар векТешкотоКуранЃорѓи АбаџиевСкопски аквадуктЖивотниРак на белите дробовиЛанец на исхранаВилијам ШекспирИзборна единица 6ИзраелКамено времеЕфект на стаклена градинаОпштина АеродромОбласти во КазахстанСтрептококен фарингитисСписок на македонски филмовиСеверна АмерикаСтево ПендаровскиМакедонска православна црква - Охридска архиепископијаЕгипетски календарЈугоисточно македонско наречјеБраќа МиладиновциРамнокрак триаголникИлеусСврзникДУИМалиот принцВесна БендевскаАрхангел МихаилЛевица (политичка партија)Сашо МијалковФилип ПетровскиЗаменки во македонскиот јазикПрва влада на Зоран ЗаевПечалбариМинато определено свршено време во македонскиот јазикЛиберално-демократска партијаШахДраги КостовскиСојуз на комунистите на МакедонијаЈапонијаПенис (човек)ДемијанМиом на маткаКанадаГликемијаЕпилепсијаСоцијалдемократски сојуз на МакедонијаМакедонски парламентарни избори, 2006Главна страницаХипотироидизамОпштина ДолнениЦиститДаме ГруевБубрежна инфекцијаСкопски земјотрес (1963)Избори во МакедонијаИлинденско востаниеПартија за движење на Турците во МакедонијаУкраинаИмер СелманиЦрн дробМакедонски ораПиту ГулиБубрегКрпен животГордана СилјановскаБиљал КасамиКатастарски општини во МакедонијаДекамеронИзборна единица 9Дискус хернијаГрб на Македонија🡆 More