Zea mays (binomen a Linnaeo anno 1753 statutum), Latinitate communi zea seu maizium (Hispanice maíz, a lingua Taino mahiz), est gramen familiae Poacearum, frumentum ab Indis in Mexico australi temporibus praehistoricis, abhinc annorum 10 000 fere, primum excultum.
Foliaceae plantae caulis inflorescentias pollenaceas separatasque inflorescentias ovuliferas (spicas) parit, quarum nuclei sunt semina.
Nuclei, botanice fructus habita, ut holus vel amylum in arte coquinaria adhibentur. Olmeci et Maiae permultas varietates maizii, et molitas et per nixtamalizationem commutatas, coquere solebant. A medio fere millennio tertio a.C.n., maizium per multum Americae excolebatur. Tota regio retia commercii condidit in residuo et varietatibus messium maizi posita. Exeunte saeculo XV ineunteque XVI, cum America ab Europaeis colonizata esset, exploratores mercatoresque maizium ad Europam importabant, quod in alias civitates introducebant. Cultura maizii ad cetera quoque loca mundi extensa est, quod sub diversis caelis crescit. Varietates saccharo plenae, maizium dulce appellatae, pro cibo humano usitate excoluntur, dum varietates maizii agrestis pro victu animalium sunt. E granis Zeae maydis varietatis evertae maizium inflatum praeparatur.
Maizium ad usus plures per confectionem nixtamal(en) paratur. Mesoamericani varias potiones et pultes e maizio faciunt, inter quas balché, posolli(en), atolli(en), pinolli(en).
Valor nutritivus per 100 g | |
---|---|
Vis nutritivus | 360 kJ |
Carbohydrata | 18.7 g |
Amulum | 5.7 g |
Sacchara | 6.26 g |
Fibrum | 2 g |
Pingue | 1.35 g |
Proteinum | 3.27 g |
Tryptophanum | 0.023 g |
Threoninum | 0.129 g |
Isoleucinum | 0.129 g |
Leucinum | 0.348 g |
Lysinum | 0.137 g |
Methioninum | 0.067 g |
Cystinum | 0.026 g |
Phenylalaninum | 0.150 g |
Tyrosinum | 0.123 g |
Valinum | 0.185 g |
Argininum | 0.131 g |
Histidinum | 0.089 g |
Alaninum | 0.295 g |
Acidum asparticum | 0.244 g |
Acidum glutamicum | 0.636 g |
Glycinum | 0.127 g |
Prolinum | 0.292 g |
Serinum | 0.153 g |
Aqua | 75.96 g |
Vitaminum A equiv. | 9 μg (1%) |
- luteinum | 644 μg |
Thiaminum | 0.155 mg (12%) |
Riboflavinum | 0.055 mg (4%) |
Niacinum | 1.77 mg (12%) |
Acidum pantothenicum | 0.717 mg (14%) |
Vitaminum B6 | 0.093 mg (7%) |
Folatum | 42 μg (11%) |
Vitaminum C | 6.8 mg (11%) |
Ferrum | 0.52 mg (4%) |
Magnesium | 37 mg (10%) |
Manganum | 0.163 mg (8%) |
Phosphorus | 89 mg (13%) |
Kalium | 270 mg (6%) |
Zincum | 0.46 mg (5%) |
datorum USDA Valores per centum secundum normas CFA Fons: USDA Nutrient Database |
Situs scientifici: Tropicos • Tela Botanica • GRIN • ITIS • Plant List • NCBI • Biodiversity • Encyclopedia of Life • GrassBase • Plant Name Index • IUCN Red List • "Zea mays" apud Plants for a Future • Plantes d'Afrique • Flora of China • INPN France • USDA Plants Database |
Vide "Zeam mays" apud Vicispecies. |
Vicimedia Communia plura habent quae ad Zeam mays spectant. |
This article uses material from the Wikipedia Latina article Zea mays, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Textus sub CC BY-SA 4.0 praebetur nisi aliter indicatus. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Latina (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.