នីហ្សេរីយ៉ា
ប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ា (ភាសាអង់គ្លេស៖ Nigeria) ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា សាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធនីហ្សេរីយ៉ា (Federal Republic of Nigeria) គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អាហ្រ្វិកខាងលិច។ វាត្រូវជាប្រទេសដែលមានចំនួនប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅទ្វីបអាហ្រ្វិក។ នីហ្សេរីយ៉ាមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រនៅរវាងវាលលំហសាហែលទៅភាគខាងជើង និង ឈូងសមុទ្រគីនេនៅភាគខាងត្បូងក្នុងមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក ដោយគ្របដណ្ដប់លើផ្ទៃដីសរុប ៩២៣,៧៦៩ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងមានប្រជាជនជាង ២១១ លាននាក់។ នីហ្សេរីយ៉ាមានព្រំដែនជាប់នឹងប្រទេដនីហ្សេនៅភាគខាងជើង ប្រទេសឆាដនៅភាគឦសាន កាមេរូននៅភាគខាងកើត និងបេណាំងនៅភាគខាងលិច។ នីហ្សេរីយ៉ាគឺជា សាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធ ដែលមានរដ្ឋចំនួន ៣៦ និងដែនដីរដ្ឋធានីសហព័ន្ធមួយពោលគឺទីក្រុង អាប៊ូសា។ ទីក្រុងធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ាគឺទីក្រុងឡាហ្គោសដែលជាទីក្រុងមួយក្នុងចំណោមទីក្រុងធំៗទាំងអស់នៅលើពិភពលោក និងធំបំផុតទីពីរប្រចាំទ្វីបអាហ្វ្រិក។
| Federal Republic of Nigeria (ភាសាអង់គ្លេស) Jamhuriyar Taraiyar ta Najeriya (ភាសាហូសា) Orílẹ̀-èdè Olómìniira Àpapọ̀ Nàìjíríà (ភាសាយ៉ូរូបា) Ọ̀hàńjíkọ̀ Ọ̀hànézè Naìjíríyà (ភាសាអ៊ីកបូ) | |
|---|---|
 ទង់ជាតិ  វរលញ្ឆករ | |
បាវចនា "Unity and Faith, Peace and Progress" "សាមគ្គីភាព និងទំនុកចិត្ត, សន្តិភាព និងវឌ្ឍនភាព" | |
ភ្លេងជាតិ "Arise, O Compatriots" ក្រោកឡើង ឱ! ជនរួមជាតិទាំងអស់ | |
.svg) ទីតាំងប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ា (ក្រហម) នៅលើភូគោល | |
| រដ្ឋធានី | អាប៊ូសា 9°4′N 7°29′E / 9.067°N 7.483°E |
| ទីក្រុងធំបំផុត | ឡាហ្គោស |
| ភាសាផ្លូវការ | ភាសាអង់គ្លេស |
| ភាសាជាតិ |
|
| ភាសាដ៏ទៃទៀត | ជាង ៥២៥ ភាសា រួមមាន៖ បញ្ជី
|
| ក្រុមជនជាតិ (ឆ្នាំ ២០១៨) |
|
| រដ្ឋាភិបាល | សាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធប្រធានាធិបតីនិយម |
- ប្រធានាធិបតី | មូហាំម៉ាឌូ ប៊ូហារី |
- អនុប្រធានាធិបតី | យេមី អូស៊ីនបាចូ |
- ប្រធានព្រឹទ្ធសភា | អាម៉េដ ឡាវ៉ាន |
- ប្រធានសភាតំណាងរាស្រ្ត | ហ្វេមី ក្បាចាប៊ីអាមីឡា |
- ប្រធានចៅក្រម | តានកូ មូហាំម៉ាដ |
| នីតិបញ្ញត្តិ | រដ្ឋសភា |
| ព្រឹទ្ធសភា | |
- សភាជាន់ទាប | សភាតំណាងរាស្រ្ត |
| ទទួលឯករាជ្យ | |
- សេចក្តីប្រកាស | ១ តុលា ១៩៦០ |
- ប្រកាសជាសហព័ន្ធ | ១ តុលា ១៩៦៣ |
- រដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន | ២៩ ឧសភា ១៩៩៩ |
| ក្រឡាផ្ទៃ | |
- ផ្ទៃសរុប | ៩២៣,៧៦៩ គ.ម២ (ទី៣២) |
- ផ្ទៃទឹក (%) | ១.៤ |
| ប្រជាជន | |
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១) | ២១១,៤០០,៧០៨ (ទី៧) |
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០០៦) | ១៤០,៤៣១,៦៩១ |
- ដង់ស៊ីតេ | ២១៨ នាក់/គ.ម២ (ទី៤២) |
| GDP (PPP) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១) |
- សរុប | ១.១១៦ ទ្រីលានដុល្លារ (ទី២៥) |
- ក្នុងម្នាក់ | ៥,២៨០ ដុល្លារ (ទី១២៩) |
| GDP (ចារឹក) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១) |
- សរុប | ៥១៤.០៤៩ ពាន់លានដុល្លារ (ទី២៧) |
- ក្នុងម្នាក់ | ២,៤៣២ ដុល្លារ (ទី១៣៧) |
| ជីនី (២០២០) |  ៣៥.១មធ្យម |
| HDI (២០១៩) |  ០.៥៣៩ទាប · ទី១៦១ |
| រូបិយវត្ថុ | ណៃរ៉ា (₦) (NGN) |
| ល្វែងម៉ោង | UTC+០១:០០ (WAT) |
| ទិសបើកបរ | ស្ដាំ |
| កូដហៅទូរស័ព្ទ | +២៣៤ |
| ដែនកម្រិតខ្ពស់ | .ng |
នីហ្សេរីយ៉ា គឺជាទីលំនៅរបស់រដ្ឋនិងអាណានិគមជនជាតិដើមភាគតិចជាច្រើនចាប់តាំងពីសហសវត្សទី២ មុនគ្រឹស្តសករាជដោយមានអរិយធម៌ន័ក នៅសតវត្សទី១៥ មុនគ្រឹស្តសករាជ ដែលជាការសម្គាល់ការបង្រួបបង្រួមផ្ទៃក្នុងជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រទេស។ រដ្ឋទំនើបមានដើមកំណើតពីអាណានិគមរបស់អង់គ្លេសនៅសតវត្សទី១៩ ដោយយករូបរាងទឹកដីបច្ចុប្បន្នជាមួយនឹងការបញ្ចូលគ្នានៃអាណាព្យាបាលនីហ្សេរីយ៉ាខាងត្បូង និងអាណាព្យាបាលនីហ្សេរីយ៉ាភាគខាងជើង ក្នុងឆ្នាំ១៩១៤។ ជនជាតិអង់គ្លេសបានបង្កើតរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋបាល និងផ្លូវច្បាប់ ខណៈពេលដែលកំពុងអនុវត្តការគ្រប់គ្រងដោយប្រយោល តាមរយៈការដឹកនាំបែបប្រពៃណីនៅក្នុងតំបន់នីហ្សេរីយ៉ា។ នីហ្សេរីយ៉ាបានក្លាយជាសហព័ន្ធឯករាជ្យជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី១ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៦០។ វាបានឆ្លងកាត់សង្រ្គាមស៊ីវិលពីឆ្នាំ១៩៦៧ ដល់ឆ្នាំ១៩៧០ បន្ទាប់មកដោយការបន្តបន្ទាប់នៃរបបផ្តាច់ការយោធា និងរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលដែលជាប់ឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ រហូតដល់សម្រេចបាននូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យស្ថិរភាពនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឆ្នាំ១៩៩៩។ ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៥ គឺជាលើកទីមួយដែលប្រធានាធិបតីដែលកំពុងកាន់អំណាចនឹងចាញ់ការបោះឆ្នោតឡើងវិញ។
នីហ្សេរីយ៉ា គឺជារដ្ឋពហុជាតិសាសន៍មួយដែលរស់នៅដោយក្រុមជនជាតិភាគតិចជាង២៥០ ដែលនិយាយ៥០០ ភាសាខុសៗគ្នា ដែលទាំងអស់កំណត់អត្តសញ្ញាណជាមួយនឹងវប្បធម៌ចម្រុះ។ ក្រុមជនជាតិភាគតិចធំជាងគេទាំងបីគឺ ហូសានៅភាគខាងជើង យ៉ូរូបានៅភាគខាងលិច និងអ៊ីកបូ នៅភាគខាងកើត រួមជាមួយនឹងជាង៦០% នៃចំនួនប្រជាជនសរុប។ ភាសាផ្លូវការគឺភាសាអង់គ្លេសដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការរួបរួមភាសានៅកម្រិតជាតិ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ា ធានានូវសេរីភាពខាងសាសនា ហើយវាជាជម្រកសម្រាប់ប្រជាជនម៉ូស្លីម និង គ្រិស្តសាសនាធំជាងគេមួយចំនួនរបស់ពិភពលោកក្នុងពេលដំណាលគ្នា។ នីហ្សេរីយ៉ាត្រូវបានបែងចែកជាពាក់កណ្តាលរវាងអ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម ដែលភាគច្រើនរស់នៅភាគខាងជើង និងគ្រិស្តសាសនា ដែលភាគច្រើនរស់នៅភាគខាងត្បូង។ សាសនាជនជាតិដើម ដូចជាជនជាតិដើមរបស់ អ៊ីកបូ និងយ៉ូរូបា គឺស្ថិតនៅក្នុងជនជាតិភាគតិច។
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
ភូមិសាស្ត្រ
មើលផងដែរ
ឯកសារយោង
 | អត្ថបទនេះគឺជាអត្ថបទខ្លីមិនពេញលេញ។ លោកអ្នកអាចជួយវីគីភីឌាដោយសរសេរពង្រីកបន្ថែម។ |
This article uses material from the Wikipedia ភាសាខ្មែរ article នីហ្សេរីយ៉ា, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ខ្លឹមសារអត្ថបទប្រើប្រាស់បានក្រោមអាជ្ញាបណ្ឌCC BY-SA 4.0 លើកលែងតែមានបញ្ជាក់ផ្សេងពីនោះ។ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ភាសាខ្មែរ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.