Стивен Уильям Хокинг (ағылш.
Кэмбриджда орналасқан Теоретикалық Космология орталығының іргетасын қалаушы және жетекшісі.
Стивен Уильямс Хокинг | |
Stephen William Hawking | |
Стивен Хокинг НАСА-да, 1980 жылдары | |
Туған күні | |
---|---|
Туған жері | Оксфорд , Ұлыбритания Англия Оңтүстік-Шығыс Англия Оксфорд |
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | Ұлыбритания Англия Шығыс Англия Кембридж |
Азаматтығы | |
Ғылыми аясы | |
Жұмыс орны | Кэмбридж Университеті , Канаданың Теориялық Физика Институты (ағылш. Perimeter Institute for Theoretical Physics) |
Ғылыми дәрежесі | |
Альма-матер | Университет колледжі Тринити Холл Кембридж университеті |
Ғылыми жетекші | Деннис Сиама |
Марапаттары |
|
Сайты | |
Қолтаңбасы | |
Стивен Хокинг 1942 жыл 8 қаңтарда дүниеге келген. Әкесі - Фрэнк Хокинг, Хампстедтің медициналық зерттеу орталығында жұмыс істеген. Анасы, Изабель Хокинг, сол жақта хатшы болып жұмыс істеген. Стивеннің отбасысында өзінен бөлек екі қарындасы болды - Филипа және Мэри, және асыранды бала Эдвард болды. 1962 жылы ол Оксфорд университетін бітіреді, ал 1966 жылы Кембридж Университетінің Тринити Хол колледжінде Ph.D дәрежесін алады. 1965 жылдан бастап Кембридж Университетінде жұмыс істей бастады. 1968—1972 жылдары Теоретикалық астрономия Институтында, 1972—1973 жылдары Астрономия Институтында, 1973—1975 Қолданбалы математика және Теоретикалық физика кафедрасында жұмыс істеді, 1975—1977 жылдары Гравитация теориясынан сабақ берді, 1979 жылдан бері математика профессоры. 1974—1975 Калифорния технологиялық институтында степендиат болған. 1960 жылдардың басында Хокинг амиотрофикалық склероздың алғашқы белгілерін бере бастайды, кейін бұл ауру оны сал ауруына (параличке) әкеледі.
1965 жылы Стив Хокинг Джейн Уайлдқа үйленеді, уақыт өте келе олардың екі ұлы мен қызы дүниеге келеді. 1974 жылы Хокинг Лондондық Корольдық Ұйымының қатарына қосылады. 1974 жылы Хокинг Кэмбриджде профессор болады. Бұл қызметте ол 2009 жылға дейін отырады.
Тамағына жасалған операциядан кейін 1985 жылы ол сөйлеу қабілетінен айырылады. Достары оған сөйлеуге мүмкіндік беретін синтезатор сыйлайды. Стив тек оң қолындағы сілтеуші саусағымен қимылдата алады.
Уақыт өте бере Стив пен Джейннің арасындағы қарым-қатынасы бұзыла бастады, ал 1991 жылы олар бөлек тұра бастады, кейін олар ажырасып кетті.
1995 жылы Хокинг өзінің күтушісіне үйленеді (Элайн Мэйсон). Онымен Стив 11 жыл өмір сүреді. 2006 жылдың қазанында олар ажырасады.
Стив өзінің ауруына қарамастан белсенді өмір сүреді. 2009 жылы Стив ғарышқа ұшты.
1965 жылы Джейн Вайлдқа үйленді, Кейінірек олардың ұлы, Роберт (1967 жылы туған), Люсидің қызы (1970 жылы туған) және Тимотионның ұлы (1979 жылы туған). Степан мен Джейн арасындағы қарым-қатынас біртіндеп нашарлап, 1990 жылы олар бөлек өмір сүре бастады. 1995 жылы Джейннен ажырасқаннан кейін, Хокинг өзінің мейірбикесі Элейн Мейсонге үйленіп, онымен бірге 11 жыл өмір сүрген. 2006 жылдың қазан айында олар да ажырасқан.
Хоккинг 76 жасында 2018 жылы 14 наурызда түнде Кембридждегі үйінде көз жұмды. Отбасы олардың қайғысы туралы мәлімдеме жасады. Оның өлімінің себебі әлі жарияланбаған, ол бейбіт жолмен қайтыс болды.
Хокингтің негізгі зерттеулері - космология мен кванттық гравитацияға арналған. Оның негізгі жетістіктері:
Хокинг ғылымды насихаттауда өз үлесін қосуда. 1988 жылы сәуір айында бестселлер тізіміне енген «Уақыттың қысқаша тарихы» (A Brief History of Time) кітабі жарыққа шықты.
Кейіннен «Қара құрдым мен жас әлемдер» (1993) және «Жаңғақ қабығы ішіндегі ғалам" (The Universe in a Nutshell) (2001) кітаптары пайда бола бастады.
2005 жылы Леонард Млодиновпен бірлесіп жазған жаңа «Уақыттың қысқашарақ тарихы» (A Briefer History of Time) кітабі басылып шықты.
2006 жылы Стивен Хокинг қызы Люси Хокингпен бірге «Джордж және Әлем құпиялары» атты балаларға арналған кітап жазды. Хокинг ғарышқа ұшудың адамзат болашағы зор әсерін тигізетінін жариялады.
Телекөріністерде Хокингтың қатысуымен ғылыми-танымал фильмдер түсірілді: алты сериялық «Стивен Хокинг әлемі» (1997) және үш сериялық «Ғаламға Сивен Хокингпен бірге ену" (Into the Universe with Stephen Hawking) (2010).
2012 жылы «Сивен Хокингтің ұлы жобасы (Stephen Hawking`s Grand Design) атаумен Discovery арнасында фильм көрсетілді.
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Стивен Хокинг, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.