Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Nelson Mandela
Nelson Mandela
Informa
Ɛ-ɛjaɖɛ Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ
Ɛ-tʋmɩyɛ Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ
Ɛ-ɖɩlʋlɩyɛ Mvezo, Cape Province, Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ
E-efemiye kɩlʋlɩyɛ hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakʋ 18 n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1918
Ɛ-ɖɩsɩbɩyɛ Yowanɛɛsɩbuur, Gauteng, Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ
E-efemiye kɩsɩbɩyɛ saŋayɩŋ fenaɣ kiyakʋ 5 n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2013
Nelson Mandela

Palʋla-ɩ hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakʋ hiu nɛ lutozo n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1918 taa Mvezo Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ taa. Ɛsɩba saŋayɩŋ fenaɣ kiyakʋ kagbaanzɩ n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2013 taa Yowanɛɛsɩbuur tɛtʋ taa. Nelson Mandela kɛkɛ Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ taa politiki laɖʋ nɔɔyʋ. Kajalaɣ caca ŋgʋ pɔtɔ Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ taa se palɩzɩ ɖɩ-n̄ʋʋdʋ yɔ, ki-ɖeɖe lɛ, tɛyɩtʋ taafɛyɩ ansaayɩnaa nɛ ɛyaa kɩkpɛdaa pɛ-hɛkʋ taa. Caca ŋgʋʋ pɔtɔɔ nɛ palɩzɩ Nelson Mandela nɛ ɛpɩsɩ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩ-n̄ʋʋ tʋ pɩnaɣ 1994 nɛ puwolo pɩsɩɩnɩ pɩnaɣ 1999 n̄ɩŋa. Ɛkɛ ajɛɛ n̄ʋŋ tɩnaa mba palʋba siŋŋ se, tɛyɩtʋ natʋyʋ ɛtaawɛɛ ɛyaa hɛkʋ taa yɔ, pa-taa lɛlʋ. Toovenim lɛ, tokaɣ sɔsɔɔ nakɛyɛ kɛwɛ ansaayɩnaa nɛ ɛyaa kɩkpɛdaa pɛ-hɛkʋ taa Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ taa. Ansaayɩnaa takpakaɣa ɛyaa kɩkpɛdaa nɛ payaa se pʋyʋ. Tɛyɩtʋ ndʋ tɩɩwɛ ɛyaa hɛkʋ taa mbʋ yɔ, ndʋʋ payaɣ se, apartɛyɩdɩ.

Nelson Mandela sʋ ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se, "Congrès National Africain" (ANC) yɔ ɖɩ-taa pɩnaɣ 1943 taa. Ɛsʋ ɖɩ-taa se, pɩsa nɛ ɛlʋbɩna tɛyɩtʋ ndʋ tɩwɛ ansaayɩnaa nɛ ɛyaa kɩkpɛdaa pɛ-hɛkʋ taa yɔ. Ŋcɔna Afrɩka nɛ haɖɛ kiŋ ɛjaɖɛ taa yɔ, ansaayɩnaa tɔɖɔɔ patalɩ ɛyaa kɩkpɛdaa, ɛlɛ, ḿba ɖʋna tɛyɩtʋ pa nɛ ɛyaa kɩkpɛdaa pɛ-hɛkʋ taa nɛ ponuutuu-wɛ siŋŋ. Ɛkɔma ɛpɩsɩ tɔmhʋyʋ lɛ, ɛwɛɛ mba palʋkɩ se, ɛyaa ɛtaatɩŋɩɣna heluhelu lakasɩ yɔɔ se, pekisi tɛyɩtʋ paɣtʋ yɔɔ ɖɔm yɔ, pa-taa. Ɛyaa hɛkʋ taa tɛyɩtʋ paɣtʋ ńdʋ, ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se, "Partie nationale" yɔ, ɖi-kewiyaɣ ɖʋna-tʋ kpaɣna pɩnaɣ 1948 taa. Pekizaa se pataatasɩ ANC ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩlʋkɩ se tɛyɩtʋ natʋyʋ ɛtaawɛ ɛyaa hɛkʋ taa yɔ ɖɩ-taŋ nɩʋ pɩnaɣ 1960 taa. Mbʋ labɩna nɛ lʋɖɛ nɖɩ palʋkaɣ se tɛyɩtʋ natʋyʋ ɛtaawɛɛ ansaayɩnaa nɛ ɛyaa kɩkpɛdaa pɛ-hɛkʋ taa yɔ, ɖɩtawazɩ pʋyʋ. Ɛlɛ, Mandela ɖaɣnɩ ŋgbɛyɛ ńɖɩ ɖʋʋ pɩnaɣ 1961 taa nɛ ɛkɛ ɖɩ-n̄ʋʋ tʋ. Ŋgbɛyɛ ńɖɩ, ɖɩ-taa n̄ɩma lʋbɩna paɣtʋ ɖoŋ n̄ɩndʋ ndʋ komina nɛ sɔɔjanaa paɖʋwa yɔ siŋŋ, halɩ pakʋyʋʋ tɩ-yɔɔ nɛ kɩn̄azʋʋ. Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ tɛ polisinaa kpa-ɩ pɩnaɣ 1962 taa. Ɛlɛ, ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se, "CIA" yɔ, ńɖɩ yebina nɛ pakpa-ɩ. Pahʋ ɛ-tɔm "Rivonia" tɛtʋ taa nɛ pɩtɛ lɛ, paɖʋ-ɩ salaka. Pɩkpaɣnɩ mbʋ yɔ lɛ, Mandela pɩsɩ mba palʋkɩ se, ɛyaa kɩsɛmaa nɛ kʋhʋlʋmaa nɛ kɩkpɛdaa nɛ sʋtʋ lɩm n̄ɩma pɛwɛɛ kɩmaŋ, tɛyɩtʋ natʋyʋ ɛtaawɛɛ yɔ, pa-kɩlɛmʋʋ. Peeye kedeŋa kpeekpe ajɛɛ sɩna-ɩ ɛ-lʋɖɛ ńɖɩ ɖɩ-lʋbʋ yɔɔ nɛ pɩkɩlɩɣ kɩlʋʋ yɔɔ.

Ɛcaɣ salaka taa pɩnzɩ nɛɛlɛ nɛ lʋbɛ mpilim nɛ ɛtɔɔ kʋn̄ɔŋ siŋŋ. Ɛ-lʋɖɛ nɖɩ ɛlʋkaɣ yɔ, ɖɩ-yɔɔ lɛ, ekizaa se, ɛɛlɩɣ salaka taa yee, patanɩɩna-ɩ kɔyɔ. Kɔlaɣ fenaɣ kɩyakʋ hiu nɛ kʋɖʋmʋʋ wiye, pɩnaɣ 1990 taa patɔla-ɩ nɛ peyebi-i. Ɛ-lɩmaɣza wena ɛwɛna ɖooo ɛ-pɩcatʋ nɛ ɛkɔɔ ɛpaɣlɩ yɔ, a-yɔɔ lɛ, etisi se ɛ nɛ ɛjaɖɩ ńɖɩ ɖɩ-n̄ʋʋdʋ, Ɖajaa Frederik de Klerk tɛ komina pacaɣ pɔyɔɔdɩ nɛ peceyi. Paha ɛ nɛ n̄ʋʋdʋ Frederik de Klerk ɛnʋ Laŋhɛyɛ yɔɔ kandɩyaa samtʋ nima pɩnaɣ 1993 taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛ nɛ ɩ panɩnɩ ɖama ɖɛfɛɛ yem nɛ tɛyɩtʋ ndʋ tɩɩwɛ ansaayɩnaa nɛ ɛyaa kɩkpɛdaa pɛ-hɛkʋ taa yɔ tɩsɩɩ tɩnaɣ. Peeye papazɩ sɩʋ loma kaɖasɩm Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ kɩfɑɖɛ tikiɖe.

Kewiyaɣ ŋga keɖiyaɣ ɛjaɖɛ ńɖɩ se pʋcɔ pɔtɔ caca nɛ palɩzɩ ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ yɔ, pʋkɔna-kɛ kaɖɛ siŋŋ. Peeye ɛ nɛ n̄ʋʋdʋ de Klerk palʋba se, you ɛtaalɩɩ aparɩtɛɛdɩ taa n̄ɩma nɛ ANC nɛ "Inkhata" pa-aŋgba pɛ-hɛkʋ taa. Suluu cejewiye taa n̄ɩma wɛna "Inkhata" ŋgbɛyɛ taa sakɩyɛ. Pɩnaɣ 1994 n̄ɩŋa taa pɔtɔ caca nɛ palɩzɩ Nelson Mandela nɛ ɛkɛ kajalaɣ ɛyʋ kɩkpɛdʋ weyi ɛkɛ Afríka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ yɔ. Ɛlʋba siŋŋ se, ceyuu nɛ ɖama nɩnaʋ pɛwɛɛ ansaayɩnaa nɛ ɛyaa kɩkpɛdaa pɛ-hɛkʋ taa. Ɛlʋba se, ɛyaa ɛwɛɛ kɩmaŋ tɔzʋʋ nʋmɔʋ taa. Ɛlɛ, kʋdɔŋ sɔsɔʋ ŋgʋ patanada kɩ-hayʋʋ nɛ payaɣ-kʋ se, siidaa yɔ, ɛtɔcɔna ki-ɖeɖe, ŋgʋ kɩsa miŋ siŋŋ Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ taa. Ɛkpaɣ kpelaɣ nɛ pɩsɩɩnɩ pɩnzɩ nzɩ pʋpɔzʋʋ se, ɛyʋ ɛla Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ taa yɔ lɛ, eyele-kɛ nɛ ɛlɩzɩ e-nesi politiki tɔm taa. Ɛlɛ, ɛwɛɛ ɛsɩŋna "ANC" ŋgbɛyɛ kaɣlaa nɛ ekiziɣ mbʋ ɖɩlakɩ nɛ pɩɩcɔlʋʋ yɔ.

Ɛkɔma lɛ, ɛsʋʋ aŋgba sakɩyɛ wena alʋkɩna kʋn̄ɔŋdʋtʋ nɛ siidaa kʋdɔŋ yɔ a-taa. Mbʋʋ pɩlaba nɛ ɛkɔɔ ɛpɩsɩ kedeŋa kpeekpe tɛ n̄ɩm sɔsɔm. Ɛyʋ waɖɛ yɔɔ kandayʋʋ nʋmɔʋ taa lɛ, ɛkɛ weyi kpedeŋa kpeekpe welesiɣna siŋŋ yɔ. Ɛ-yɔɔ ɛyaa kʋhʋlʋmaa nɛ kɩsɛmaa nɛ kɩkpɛdaa nɛ sʋtʋ lɩm n̄ɩma pɛkpɛndaa pacaɣ ɛjaɖɩ ńɖɩ ɖɩ-taa. Ɛ-yɔɔ ɖɔɖɔ loma kaɖasɩm lɩ ɖɩ-taa. Pakpaɣ-ɩ se, ɛnʋʋ lɛ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩ-caa. Pɛɖɛyɩ ɛjaɖɛ ńɖɩ se, " kaɣʋʋ ɛjaɖɛ". Paa mbʋʋ yɔ, cɛyɩtʋ kaɖɛ n̄ɩndʋ ndɩ ndɩ wɛ ɖɩ-taa. Mulum wɛ tɔzʋʋ nʋmɔʋ taa nɛ ɛyaa kʋyʋʋ komina yɔɔ nɛ helu helu lakasɩ labʋ.

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Ɛ-hɔʊ nɛ e-sukuli

Ɛlʊbʊ se tɛyɩtʊ ɛtaawɛɛ ɛyʊ kɩkpɛdʊ nɛ anasaayɩ pɛ-hɛkʊ taa yɔ

Pɩtɛkɛ helu helu taa ɛlʊba ɛ-lʊɖɛ nɖɩ

Ɛ̃nɔzʊʊ sɔɔjanaa se pakpaɣ malɩfɔnaa yɔ

Pakpaɣ-ɩ nɛ pahʊna-ɩ tɔm Rivania tɛtʊ taa yɔ

Paɖʊ-ɩ salaka yɔ

Robben Island

Paɖʊ-ɩ salaka Pɔlɩsɩmuurɩ tɛtʊ taa yɔ nɛ ɛjalʊ kpaɣʊ hɛɛɛ se ɛwa yɔ

Palɩzɩɣ-ɩ nɛ salaka taa nɛ ɛmʊʊ samtʊ nimiye nɛ ɛlɛɣzʊ kewiyaɣ paɣtʊ yɔ

Ɛkɛʊ Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ ̃nʊʊdʊ yɔ

Politiki ŋgʊ ɛwɛna ɛ-ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ

Ɛlɩzʊ nabɛyɛ se palʊ nɛ ceyuu wɛ ɛyaa hɛkʊ taa yɔ

Ceyuu wɛʊ ɛ-ɛjaɖɛ taa yɔ

Tɔsʊʊ nʊmɔʊ kɩfalʊʊ

Ɛjaɖɛ paɣtʊ kɩfatʊ

Ɛlʊbʊ se siidaa kʊdɔŋ ɛtaatalɩ ɛ-ɛjaɖɛ taa yɔ

Tɔm lɛɛtʊ

Politiki ŋgʊ ɛwɛna ajɛya lɛɛna yɔɔ yɔ

Ɛlʊbʊ se ɛjɛya kpeekpe ɛnɩnɩ ɖama yɔ

Ɛ-ɛjaɖɛ nɛ Liibii ɛjaɖɛ paɖʊ taabalɩyɛ yɔ

Ɛ-ɛjaɖɛ nɛ Etaazuunii ɛjaɖɛ paɖʊʊ taabalɩyɛ yɔ

Ɛ-ɛjaɖɛ nɛ Taalayi-Lama ɛjaɖɛ paɖʊʊ taabalɩyɛ yɔ

Ɛkɛʊ ɛjaɖɛ ̃nʊʊdʊ wayɩ yɔ

Ɛ-tɔnʊʊ taa alaafɩya tɔm nɛ ɛ-sɩm

Ɛ-leɣa

Politiki ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ̃nʊ ɛ-hɩɖɛ taa yɔ

Peseɣtiɣ-ɩ ɛ-lʊɖɛ taa ndɩ ndɩ yɔ

Ɛɖʊʊ ɛ-nɔɔ politiki tɔm taa ɛ-ɛjaɖɛ taa yɔ

Ɛɖʊʊ ɛ-nɔɔ kedeŋa kpeekpe politiki tɔm taa yɔ

Ɛlʊbʊ se laŋhɛzɩyɛ ɛwɛɛ Purɔndii ɛjaɖɛ taa yɔ

Ɛlʊbʊ se you ɛtaawɛɛ Irakɩ ɛjaɖɛ taa yɔ nɛ ekizu George W. Bush lɩmaɣzɛ yɔ

Zimbabwe Robert Mugabe

You ŋgʊ kɩwɛ Izirɛɛlɩ ɛjaɖɛ nɛ Palɛsɩtiini ̃nɩnɖɛ pɛ-hɛkʊ taa yɔ

Papɩzʊʊ ɛ-kɩlɛmʊ tadɩyɛ nɛ you ŋgʊ kɩwɛ tɔm hʊyaa hɛkʊ taa yɔ

Tɔm lɛɛtʊ

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Mbʊ piyeba nɛ ɛcalɩna kpaɣʊ ɖɛfɛɛ nɛ pʊcɔ eyeki se sɔɔjanaa ɛkpaɣ hɔzɩŋ yɔ

Caɣʊ nɛ yɔɔdʊʊ nɛ kpaɣʊ nɛ kpeyuu po-ɖoŋ

Ɛlʊbʊ se ɛyʊ kɩkpɛdʊ nɛ anasaayɩ pɛwɛɛna waɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ nɛ kʊ̃nɔndʊtʊ ɛtaawɛɛ yɔ

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Kedeŋa kpeekpe sɩmɩ-ɩ yɔ

̃Naɖʊ ŋgʊ kɩwɛ mba pɔɖɔŋ e-politiki nʊmɔʊ taa nɛ mba papa kiziɣ-kʊ yɔ

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Ɛ-kajalaɣ halɩkpaɣyɛ

Ɛ-halɩkpaɣyɛ naalɛ ̃nɩnɖɛ

Ɛ-halɩkpaɣyɛ naadozo ̃nɩnɖɛ

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Minziiki

Silimaɣ

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela, payaɣ e-cejewiye se, Madiba.

Tɔm lɛɛtʊ

Awayɩ kpasɩ

Tags:

Nelson Mandela E-wezuu caɣʊ tɔmNelson Mandela Ɛ-lɩmaɣzɛNelson Mandela ̃Nɩm mbʊ eyeba yɔNelson Mandela Ɛ-hɔʊNelson Mandela Ɛ-samtʊ nimaNelson Mandela Ɛ-takayɩsɩ nzɩ ɛmawa yɔNelson Mandela Ɛ-aduwa wena etuwaa yɔNelson Mandela Takayɩhayʊʊ tɛɛ tɔm nɛ ɖenɖe panaɣ-tʊ yɔNelson Mandela Ɩcɔna ɖɔɖɔNelson MandelaAfrika Hadɛ kiŋ (Afrique du Sud)Hasɩyaɖɛ fenaɣPolitiki tɩlɩyɛ lɩmaɣzaSaŋayɩŋ fenaɣ

🔥 Trending searches on Wiki Kabɩyɛ:

1996Hu JintaoAazii tɛtʋ wandammTaŋ Kewiyaɣ KɩɖɛzaɣIgnace Loyola tʋAfganistaniTodomaLéopold SenghorLaŋhɩzɩyɛPeenɛɛ (Bénin)Francisco da GoyaJohn FordAlaskaaAzʊʊma lɩzɩyʊKooree Hayɩ KiŋVoyager 1Pɛliziki (Belgique)GuptaSiɣsiɣ wɛtʊ (Justice)OobuwaaAgbele waa ɖama sʊnaʊRuwandaaCamayikiAl-KhwarizmiÑamɛɛKedeŋa kpeekpe you kɩlɛlʋʋSɔgɔɖɛyɩAtakpaamAŋgoola (Angola)Puligari(Bulgarie)PwaavrɔɔTɛʋYuuKañaɣ kewiyaɣHɩpɔpʊ1975Irɩlandɩ (Irlande)Ɛyʊ waɖɛPɩlantiiri1924Ɛyaa kɩkpɛdaa pɛdʊʊWole SoyinkaHɩlaɣRwanda azɛyʋʋ tɔmSuRaphaelYawundeMinziikiMimar SinanKrɩkɛtɩCarl Gustav JungFra Angelico1947ƐnduuyisimSomboɖeƉomaɣ fenaɣSaladinAŋŋwanaFenezuyeelaaPuligariEtiyoopii (Ethiopie)🡆 More