Թոքատապը, թոքերու բորբոքումն է, որ կրնայ ըլլալ ցպկային (bacterial), ժահրային (viral), սնկային (fungal) եւ մակաբուծային (parasitic), բայց ան առաւելաբար ցպկային բորբոքում է: Խառն ցպկային եւ սնկային թոքատապ հազուադէպ է:
Թոքատապը յաճախակի վարակ մըն է, որ կը պատահի առանց տարիքի եւ սեռի խտրութեան: Ժահրային թոքատապը առաւելաբար կը պատահի տարեցներու եւ մանուկներու մօտ:
Սնկային թոքատապը յաճախակի չէ եւ անիկա կը տեսնուի ընդհանրապէս տկար դիմադրողականութիւն (immunity) ունեցողներու մօտ եւ ձեռքբերովի դիմադրողականութեան անբաւարարութեան ախտանիշ (AIDS) ունեցողներու մօտ:
Մակաբուծայինը դարձեալ յաճախակի չէ: Մակաբոյծը, որ մարմինին մէջ կը ներխուժէ մորթի կամ բերանի ճամբով, արեան շրջագայութեան միջոցով կը հասնի թոքեր եւ կը յառաջացնէ թոքերու բորբոքում:
Թոքատապը կը պատահի աջ կամ ձախ թոքերու որոշ մէկ բաժինին մէջ։ Սակայն ախտաւորումը կրնայ պատահիլ մէկ թոքի մէկէ աւելի բաժիններու մէջ եւ կամ երկու թոքերու տարբեր-տարբեր բաժիններու մէջ:
Թոքատապը կը զարգանայ որեւէ մէկ վայրի մէջ։ Սակայն անիկա ընդհանրապէս կը յայտնուի որոշ պայմաններու եւ հաւաքականութիւններու մէջ, օրինակ՝ հիւանդանոցներու, հաւաքական եւ խճողուած վայրերու, ծերանոցներու եւ մանկամսուրներու մէջ, ու առաւելաբար տկար դիմադրողականութիւն ունեցող անհատներու մօտ. People who are old or very young may not have typical symptoms.:
Թոքատապի ախտապատճառներները կարելի է ներկայացնել երկու խմբաւորումներով՝
Թոքատապով ախտահարուած հիւանդներ կ'ապականացնեն իրենց շրջապատը իրենց թոքերու մանրէներով՝ արտաշնչումի ճամբով եւ թոքերու խուխի արտահանումով:
Երկրորդական ախտապատճառները կը նպաստեն թոքերու արագ ախտահարման:
Այդ ախտապատճառներէն են՝
Տեսնուած է որ հիւանդանոցներու մէջ զանազան հիւանդութիւններէ տառապող անձեր աւելի հաւանականութիւն ունին թոքատապով ախտահարուելու, քան՝ հիւանդանոցներէ դուրս գտնուողները, որովհետեւ հիւանդանոցներու մէջ բոյն դրած կ'ըլլան այնպիսի մանրէներ, որոնք դիւրաւ դարմանելի չեն եւ անոնք պարզ հակամանրէական դեղերով չեն հակակշռուիր:
Հիւանդանոցներու մէջ հետեւեալ հիւանդները աւելիով հակամէտ են զարգացնելու թոքատապ.
Թոքատապի ախտանշաններն են՝ յոգնածութիւն, խուխով կամ առանց խուխի հազ, կրծքավանդակի ցաւ, ջերմ, արագ շնչառութիւն եւ սրտի զարկ, ինչպէս նաեւ շնչահեղձութիւն (dyspnea), մանաւանդ՝ աշխատանքի եւ ֆիզիքական յոգնութեան ընթացքին: Կրծքավանդակի ցաւը աւելի շատ կը պատահի ներշնչումի ընթացքին:
Իսկ յառաջացած թոքատապով ենթական կ'ունենայ կապտութիւն (cyanosis), ջրանուազում (dihydration), ջղացնցումներ, փսխունք, արթնութեան նուազում, առատ քրտինք եւ զարկերակային ճնշումի նուազում:
Մանուկներու մօտ վերոյիշեալ ախտանշաններու կողքին կը տեսնուին նաեւ այլ ախտանշաններ՝ անհանդարտութիւն, ջղագրգռութիւն եւ կապտութեան նշաններ, ինչպէս՝ շրթունքներու եւ մատներու եղունգներուն կապտիլը, որ նշան է արեան թթուածինի նուազումին: Իսկ տարեցները կը ցուցաբերեն նաեւ շփոթութիւն եւ կորսուած վիճակ:
Բժիշկը թոքատապի ախտաճանաչումը ընելու համար կը հետեւի հետեւեալ գործընթացին.
Թոքատապի դարմանումը եւ հիւանդին ապաքինումը կը տեւէ 5-7 օր: Հիւանդը կը պահուի տնային հանգիստ վիճակի մէջ եւ անոր կը տրուի առատ հեղուկ, հակամանրէական եւ հակաջերմ դեղեր:
Թոքատապի ծանր պարագաները հիւանդանոցային խնամքի պէտք է ենթարկուին. այնտեղ հիւանդին կը տրուի տեսակաւոր հակամանրէական դեղեր եւ արուեստական շնչառական սարքի միջոցաւ բաւականաչափ թթուածին:
Բոլոր պարագաներուն, թոքերու K ճառագայթային նկարահանումը պէտք է կրկնուի դարմանումէն վեց շաբաթներ ետք, վստահ ըլլալու համար, որ բորբոքումը վերջնականապէս անհետացած է:
Մանուկներու պարագային, թոքատապը կարելի է մասամբ մը կանխարգիլել, պարզապէս՝ պատուաստելով զանոնք influenza-ի պատուաստով:
Թոքատապէ ախտահարուած անհատը կրնայ ունենալ հետեւեալ բարդութիւնները, նոյնիսկ՝ դարմանումի ընթացքին.
Վերոյիշեալ բարդութիւնները առաւելաբար կը պատահին մանուկներու, տարեցներու, շաքարախտաւորներու եւ սիրտի հիւանդութիւններ ունեցողներուն մօտ:
This article uses material from the Wikipedia Արեւմտահայերէն article Թոքատապ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Արեւմտահայերէն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.