Epilepsia

Un ataque epiléptico é a manifestación clínica dunha descarga eléctrica anormal, excesiva, sen propósito e sincronizada nas células cerebrais chamadas neuronas. A aparición de dúas ou máis crises non provocadas define a epilepsia. A aparición dunha soa crise pode xustificar a definición (establecida pola Liga Internacional contra a Epilepsia) nun uso máis clínico no que a recorrencia poida prexulgarse. As crises epilépticas poden variar desde períodos breves e case imperceptibles ata longos períodos de sacudidas enérxicas debidas a unha actividade eléctrica anormal no cerebro. Estes episodios poden dar lugar a lesións físicas, xa sexa directamente, como fracturas óseas, ou provocando accidentes. Na epilepsia, os ataques tenden a repetirse e poden non ter unha causa subxacente inmediata. As crises illadas provocadas por unha causa específica, como unha intoxicación, non se consideran epilepsia. As persoas con epilepsia poden ser tratadas de forma diferente en diversas zonas do mundo e experimentar diversos graos de estigma social debido á natureza alarmante dos seus síntomas.

Epilepsia
Clasificación e recursos externos
Electroencefalografía (3 Hz) dun neno ao momento dunha crise epiléptica.
Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos. Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos. Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

O mecanismo subxacente dun ataque epiléptico é unha actividade neuronal excesiva e anormal no córtex do cerebro. que pode observarse no electroencefalograma (EEG) dun individuo. Descoñécese a razón pola que isto ocorre na maioría dos casos de epilepsia (criptoxénica); algúns casos prodúcense como resultado de lesión cerebral, ictus, tumor cerebrals, infeccións do cerebro ou defectos conxénitos a través dun proceso coñecido como epileptoxénese. As mutacións xenéticas coñecidas están directamente relacionadas nunha pequena proporción de casos. O diagnóstico implica descartar outras afeccións que poderían causar síntomas similares, como desmaio, e determinar se existe outra causa de convulsións, como abstinencia de alcol ou problemas electrolíticos. Isto pode facerse en parte mediante unha imaxe do cerebro e a realización de análise de sangue. A epilepsia pode confirmarse a miúdo cun electroencefalograma, pero unha proba normal non descarta a enfermidade.

A epilepsia que se produce como consecuencia doutros problemas pode previrse. As convulsións son controlables con medicación en aproximadamente o 69% dos casos; A miúdo disponse de medicamentos anticonvulsivos baratos. Naqueles casos nos que as crises non responden á medicación, pódese considerar a cirurxía, a neuroestimulación ou os cambios na dieta cetoxénica. Non todos os casos de epilepsia son para sempre, xa que moitas persoas melloran ata o punto de que xa non necesitan tratamento.

A partir de 2020, preto de 50 millóns de persoas teñen epilepsia. Case o 80% dos casos danse nos países en desenvolvemento. En 2015, causou 125.000 mortes, un aumento respecto a as 112.000 de 1990. A epilepsia é máis frecuente nas persoas maiores. Nos países desenvolvidos, a aparición de novos casos é máis frecuente en bebés e anciáns. No mundo en desenvolvemento, a aparición é máis común nos extremos da idade: en nenos pequenos e en nenos maiores e adultos novos, debido ás diferenzas na frecuencia das causas subxacentes. Ao redor do 5-10% das persoas sufrirán unha crise non provocada antes dos 80 anos. A probabilidade de sufrir unha segunda crise nos dous anos seguintes á primeira é de ao redor do 40%. En moitas zonas do mundo, as persoas con epilepsia teñen restrinxida a súa capacidade para conducir ou non poden facelo ata que non sufrisen crise durante un período de tempo determinado. A palabra epilepsia procede do grego antigo ἐπιλαμβάνειν, "apoderarse, posuír ou aflixir".

O vocábulo epilepsia pode resultar confuso, xa que adoita empregarse coloquialmente para toda aquela persoa que presenta unha convulsión, de tal forma que un individuo puido ter unha convulsión por niveis baixos de azucre no sangue ou un neno cunha febre alta. Non obstante, a epilepsia describe un trastorno en que unha persoa ten convulsións recorrentes no tempo debido a un proceso crónico subxacente, de causa descoñecida ou non.

 

A epilepsia caracterízase por un risco a longo prazo de convulsións epilépticas recorrentes. Estas convulsións poden presentarse de varias formas, dependendo das partes do cerebro afectadas e da idade da persoa.

Ataques

O tipo máis común (60%) das crises son convulsións que implican contraccións musculares involuntarias. Destas, un terzo comezan como crises xeneralizadas desde o principio, afectando a ambos os hemisferios cerebrais e alterando a consciencia. Dous terzos comezan como crises focais (que afectan a un hemisferio do cerebro) que poden evolucionar a crises xeneralizadas. O 40% restante das crises son non convulsivas. Un exemplo deste tipo é a crise de ausencia, que se presenta como unha diminución do nivel de conciencia e adoita durar uns 10 segundos. Certas experiencias, coñecidas como auras adoitan preceder ás convulsións focais.As convulsións poden incluír fenómenos sensoriais (visuais, auditivos ou olfativos), psíquicos, autonómicos e fenómenos motores dependendo de que parte do cerebro estea implicada. As sacudidas musculares poden comezar nun grupo muscular específico e estenderse aos grupos musculares circundantes, nese caso coñécese como marcha jacksoniana. Poden producirse automatismos, que son actividades xeradas de forma non consciente e, na súa maioría, movementos repetitivos simples como chasquear os beizos ou actividades máis complexas como tentar coller algo.

Existen seis tipos principais de convulsións xeneralizadas:

• tónico-clónica,
• tónica,
• clónica,
• mioclónica,
• ausencia, e
• crise atónicas.

Todos implican perda de coñecemento e adoitan ocorrer sen previo aviso.

As crises tónicas-clónicas prodúcense cunha contracción das extremidades seguida da súa extensión e arqueamento das costas que dura entre 10 e 30 segundos (a fase tónica). Pode oírse un berro debido á contracción dos músculos do peito, seguido dunha sacudida das extremidades ao unísono (fase clónica). As crises tónicas producen contraccións constantes dos músculos. A persoa adoita poñerse azul ao deixar de respirar. Nas crises clónicas hai sacudidas das extremidades ao unísono. Tras o cesamento das sacudidas, a persoa pode tardar entre 10 e 30 minutos en volver á normalidade; este período denomínase "estado postictal" ou "fase postictal". Durante unha crise pode producirse unha perda do control dos esfínteres. As persoas que sofren un ataque poden morderse a lingua, xa sexa a punta ou os lados; en convulsión tónico-clónica, son máis frecuentes as mordeduras nos costados. As mordeduras de lingua tamén son relativamente frecuentes nas crises psicóxenas non epilépticas. As crises psicóxenas non epilépticas son comportamentos similares ás crises sen unha descarga eléctrica sincronizada asociada no electroencefalograma (EEG) e considéranse un trastorno disociativo.

As crises mioclónicas consisten en espasmos musculares moi breves nunhas poucas zonas ou en todo o corpo. Ás veces provocan caídas, que poden causar lesións. As crises de ausencia poden ser sutís, con só un lixeiro xiro da cabeza ou pestanexo dos ollos con alteración da consciencia; Normalmente, a persoa non cae e volve á normalidade xusto despois de que termine. As crises atónicas implican a perda de actividade muscular durante máis dun segundo, que adoita darse en ambos os lados do corpo. Os tipos de crises máis raros poden provocar risa involuntaria non natural (gelástica), pranto (discrásica) ou experiencias máis complexas como déjà vu'.

Ao redor do 6% dos epilépticos sofren crises que adoitan desencadearse por acontecementos específicos e que se coñecen como crises reflexa. As persoas con epilepsia reflexa teñen crise que só se desencadean por estímulos específicos. Os causantes habituais son as luces intermitentes e os ruídos repentinos. En determinados tipos de epilepsia, os ataques prodúcense con maior frecuencia durante o soño, e noutros tipos prodúcense case só ao durmir. Recentemente, a liga Internacional contra a epilepsia publicou novas directrices uniformes para a clasificación das crises, así como das epilepsias xunto coa súa causa e comorbilidades.

Grupos de convulsións

Os pacientes con epilepsia poden experimentar grupos de convulsións que poden definirse en termos xerais como unha deterioración aguda no control das convulsións. A prevalencia dos grupos de crises é incerta, dado que os estudos utilizaron diferentes definicións para definilos. Con todo, as estimacións suxiren que a prevalencia pode oscilar entre o 5% e o 50% dos pacientes epilépticos. Os pacientes con epilepsia refractaria que presentan unha elevada frecuencia de crise son os que corren maior risco de sufrir crise en acio. Os grupos de crises epilépticas asócianse a un maior uso da asistencia sanitaria, peor calidade de vida, deterioración do funcionamento psicosocial e, posiblemente, maior mortalidade. As benzodiacepinas utilízanse como tratamento agudo das crises convulsivas.

Postictal

Despois da parte activa dunha convulsión (o estado ictal) adoita haber un período de recuperación durante o cal hai confusión, denominado período postictal, antes de que se recupere un nivel de conciencia normal. Adoita durar entre 3 e 15 minutos pero pode durar horas. Outros síntomas comúns inclúen sensación de cansazo, dor de cabeza, dificultade para falar e comportamento anormal.. A psicose despois dunha convulsión é relativamente común, prodúcese no 6-10% das persoas. A miúdo as persoas non lembran o que ocorreu durante ese tempo.. A debilidade localizada, coñecida como parálise de Todd, tamén pode aparecer tras unha convulsión focal. Adoita durar de segundos a minutos, pero de cando en cando dura un ou dous días..

Unha crise epiléptica ou convulsión ocorre cando unha actividade anormal eléctrica no cerebro causa un cambio involuntario de movemento ou función do corpo, de sensación, da capacidade de estar alerta ou de comportamento. A crise pode durar dende uns segundos ata varios minutos, e mesmo algunhas crises parciais poden chegar a seren continuas, durando días, semanas ou meses.

Os síntomas que experimenta unha persoa durante unha crise epiléptica dependen do lugar do cerebro en que ocorre a alteración da actividade eléctrica. Polo tanto, o cadro clínico varía dependendo do tipo de síndrome epiléptica causante das crises. Denomínanse crises tonico-clónicas (tamén chamada de grand mal) aquelas en que o paciente perde o sentido e se desploma, ponse ríxido e ten espasmos musculares. Nas crises parciais complexas, o paciente pode parecer confundido e non poderá responder preguntas nin instrucións.

Non obstante, non todas as crises son tan notables. Existen ataques moi leves (petit mal) que apenas poden ser percibidos polas persoas do seu arredor, e nos que a única manifestación da crise epiléptica é un pestanexo rápido ou algúns segundos de mirada perdida con desconexión do medio; este tipo de crises epilépticas denomínanse ausencias e son relativamente frecuentes durante a infancia.

 

A epilepsia así como as crises epilépticas poden recibir un tratamento con resultados aceptables. Na maioría dos casos, as epilepsias da infancia cúranse na puberdade. Cando a epilepsia se debe a unha lesión claramente visible e esa lesión é eliminada cirurxicamente, redúcese a intensidade e frecuencia e en moitos casos mesmo se cura a epilepsia. Polo tanto, ao inicio do tratamento examínase o individuo na procura das causas da epilepsia que se poidan eliminar, como a operación dun tumor cerebral ou a supresión ou mitigación dun trastorno metabólico.

Noutros casos isto non é posible, ben porque non se atopou ningunha causa, ben porque esta non pode ser eliminada, como é o caso das cicatrices, malformacións no cerebro ou unha predisposición inherente ás convulsións. O obxectivo nestes casos é a eliminación dos ataques por medio de medicamentos ou operacións cirúrxicas.

Nalgúns casos un tratamento cirúrxico pode ter máis vantaxes que o farmacolóxico; isto sucede normalmente só no caso de epilepsias focais e afecta a menos dun 5 % de todos os enfermos epilépticos.

 

Apenas ningunha outra enfermidade permítenos remontar na historia da medicina tanto coma a epilepsia; existen numerosas referencias desde os primeiros tempos da historia que constatan que esta enfermidade acompañou ao home desde as súas orixes. Esta enfermidade era considerada coma unha das doenzas crónicas máis habituais.

O concepto de epilepsia derívase da palabra grega ἐπιλαμβάνειν, ēpilambáneim (ser agarrado, atacado). Epilepsia é pois “ataque” ou “enfermidade que se manifesta por medio de ataques (crises)”. Dado que hai diferentes enfermidades que producen crises, é mellor falar de epilepsias.

En antigos textos mesopotámicos descríbense xa os seus síntomas típicos coma a enfermidade de Bennu, o Sitbu; aínda que para algúns autores, estes termos parecen designar tamén “contaxio” ou “lepra”. Compróbase tamén que non era infrecuente: no código de Hammurabi, corpo lexislativo da Babilonia do século XVII a. C., establécese que, se se descobre que un escravo adquirido recentemente sofre bennu, pode ser devolto ao seu anterior propietario no prazo dun mes.

O corpo de quen padece unha crise epiléptica parece non obedecer ao seu dono, senón a vontade allea. De aí que se relacionara coa deidade. Os seguidores da relixión tibetana Bön tiñan por elixidos a quen a padecía, mentres que na antigüidade xudeocristiá considerábase seu padecemento coma un castigo divino o coma obra de demos.

No Evanxeo de Marcos (9, 17-18) inclúese unha descrición da época que ilustra á perfección unha crise epiléptica sufrida desde a infancia, onde di que ao non poder botar ao espírito causante da crise, os seus discípulos levárono a Xesús, o cal puido facelo e o poseído quedou coma morto para logo facelo erguer. No mesmo capítulo menciónase a outra persoa que expulsaba espíritos no seu nome.

Pero non se tardou en cuestionar a orixe sobrenatural da epilepsia. No século V a. C., Hipócrates observou en soldados e gladiadores que as feridas por traumatismo craneoencefálico asociábanse con certa frecuencia a ataques epilépticos, desconcertantemente similares aos que observaba nos seus propios pacientes; e mesmo Xulio César sufría esta afección. Galeno (130-200 d. C.) chegaría á mesma conclusión que Hipócrates.

Na Idade Media perdeuse ese legado médico e volveuse a atribuír a causas sobrenaturais. Os enfermos e os seus familiares rezaban, implorando axuda, á Virxe María e a San Valentín, en particular. De feito, nalgúns países coñecíase a epilepsia coma “mal de San Valentín”.

Debido ao estigma bíblico, chamouse morbus sacer (enfermidade sagrada), e dividiuse por moito tempo en grand mal e petit mal. O primeiro facía referencia ás convulsións caracterizadas por inconsciencia, o doente caíase ao chan e nalgúns casos contorsionábase, apretaba os dentes e emanaba escuma da boca. O petit mal caracterizábase por un efémero momento de inconsciencia, e acotío os que rodean ao paciente non se decatan do ataque.

Desde o ano 2006 , en España celébrase o Día Nacional da Epilepsia o día 24 de maio, co propósito de visibilizar as persoas que a padecen e promover o apoio da sociedade "Día Nacional de la Epilepsia" (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 29 de outubro de 2020. Consultado o 16 de novembro de 2022. ..

Wiki Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Epilepsia

Bibliografía

Ligazóns externas

• Centros Para o Control e a Prevención de Enfermidades