Sambia

Tekst üüb Fering

Sambia, amtelk Republiik faan Sambia (üüb Ingels: Republic of Zambia [ˈzæmbɪə]), iar Nuurdroodeesien, as en banenstoot uun a süüd faan Aafrika. Uun a waast leit Angoola, uun a nuurdwaast at Demokraatisk Republiik Kongo, uun a nuurduast Tansaniia, uun a uast Malaawi, an uun a süüd lei Namiibia, Botsuana, Simbabwe an Mosambik. At lun hee 13.092.666 lidj (2010). At hoodsteed as Lusaka.

Geograafisk Laag

At lun dialt grensen mä aacht lunen. Det lingst grens (1930 km) wurt mä det Demokraatisk Republiik Kongo an det kurtst (0.15 km) mä Botsuana diald. At lun dialt uk en 1110 km lung grens mä Angoola, en 837 km lung mä Malaawi, en 797 km lung mä Simbabwe, en 419 km lung mä Mosambik, en 338 km lung mä Tansaniia an en 233 km lung mä Namiibia.

Indialing faan Ferwalting

Sambia hee tjiin prowinsen.

	Nööm	Grate	Lidj (2010)	Hoodsteed	Koord
1	Central	110.450	1.375.710	Kabwe
2	Copperbelt	31.328	1.972.317	Ndola
3	Eastern	51.476	1.592.661	Chipata
4	Luapula	50.567	991.927	Mansa
5	Lusaka	23.490	2.238.569	Lusaka
6	Muchinga	87.806	711.657	Chinsali
7	Northwestern	125.826	727.044	Solwezi
8	Northern	77.650	1.105.824	Kasama
9	Southern	68.410	1.473.983	Choma
10	Western	126.386	902.974	Mongu

Spriiken

 

Det amtelk spriik faan't lun as Ingels. Det Bemba Spriik, ian faan dön Bantuspriiken, wurd faan föl lidj uun't lun snaaket.

Sambia wurd 24. Oktuuber 1964 suwereen. Kenneth Kaunda wiar tu 1991 de iarst president.

Öler presidenten: Frederick Chiluba (1991-2002), Levy Mwanawasa (2002-2008), Rupiah Banda (2008-2011), Michael Sata (2011-2014), Guy Scott (2014-2015) an Edgar Lungu (2015-2021).

Sambia as en republiik. A president sant 2021 as Hakainde Hichilema.

Bütjenpolitiik

Sambia as lasmoot faan dön Feriand Natschuunen sant 1. Deetsember 1964. Det as uk sant 1964 lasmoot faan det Commonwealth of Nations.

At weering faan't lun as de Sambisk Kwacha, wat faan det Beenk faan Sambia ütjbroocht wurt.