Swadesh zerrenda oinarrizko berbak biltzen dituen zerrenda bat da (207 berba bertsio luzeenean), Morris Swadesh (1909-1967) hizkuntzalariak paratu zuena.
Harremana ei duten bi edo hizkuntza gehiagoren arteko alderatzea ahalbideratzen du, euren arteko lotura denboran zehar nolakoa izan den balioetsiz. Hizkuntzalaritza konparatiboaren, glotokronologiaren eta hizkuntzalaritza estatistikoaren tresnetako bat da.
Erkaketa horrek antzekotasunak agerian lagako ditu, beti ere erabilitako errepertorioak fidatzeko inferentziak eragiten baditu. Hori berori izan zen Swadeshen kezka nagusia zerrenda proposatu zuenean. Denborak baino kontrolpean ez dauden hainbat eraldaketak gauzatu ohi dute hizkuntza baten lexikoaren bilakaera. Kulturazko arrazoiek eragiten dituzte transformazio horiek: teknologiaren hedapenak, politikak bultzatutako aldian aldiko dinamikek eta harreman ekonomikoek.
Swadeshen zerrendak arrazoibide hau zuen sustraizko: Oinarrizko Hiztegi bat bada, berbategi egonkor bat, kultur aldaketek itxuraldatuko ez dutena. Beraz zerrenda horrek kanpo utzi behar zituen kulturazko konzeptuak eta baliozkoa behar zuen izan edozein lekutarako eta hizkuntzatarako. Adibidez elur berbak ez du baliorik izango Afrika erdialdeko hizkuntza tropikalak alderatzeko, ezta telebista hitzak greko klasikoa eta modernoa erkatzeko ere.
Aukeratutako berbak edozein kulturatan ezagunak dira (hona adibideak: ura, harria, emakumea,...). Kanpoko mailegu batek nekez ordezkatuko ditu, hain dira oinarrizkoak.
Hona 207 itemek osatutako zerrenda, euskarazkoa eta ingelesezkoa lagun.
Zb. | Ingelesa | Euskara |
---|---|---|
1 | I | ni |
2 | thou (singular) | zu, hi (familiar) |
3 | he | hura / bera |
4 | we | gu |
5 | you (plural) | zuek |
6 | they | haiek |
7 | this | hau |
8 | that | hori, hura |
9 | here | hemen |
10 | there | hor |
11 | who | nor |
12 | what | zer |
13 | where | non |
14 | when | noiz |
15 | how | nola, zelan |
16 | not | ez |
17 | all | guzti |
18 | many | asko |
19 | some | batzuk, zenbait |
20 | few | gutxi |
21 | other | beste |
22 | one | bat |
23 | two | bi |
24 | three | hiru |
25 | four | lau |
26 | five | bost |
27 | big | handi |
28 | long | luze |
29 | wide | zabal |
30 | thick | lodi |
31 | heavy | astun |
32 | small | txiki |
33 | short | labur |
34 | narrow | mehe, estu, mehar |
35 | thin | argal |
36 | woman | emakume |
37 | man (adult male) | gizon |
38 | man (human being) | gizaki |
39 | child (a youth) | haur, ume |
40 | wife | emazte |
41 | husband | senar |
42 | mother | ama |
43 | father | aita |
44 | animal | animalia, abere, piztia |
45 | fish | arrain |
46 | bird | txori |
47 | dog | txakur |
48 | louse | zorri |
49 | snake | suge |
50 | worm | har |
51 | tree | zuhaitz, arbola |
52 | forest | zuhaizti, oihan |
53 | stick (of wood) | makil |
54 | fruit | fruitu, zitu |
55 | seed | hazi |
56 | leaf | hosto |
57 | root | sustrai, erro |
58 | bark (of tree) | enbor |
59 | flower | lore |
60 | grass | belar |
61 | rope | soka |
62 | skin (of a person) | larru |
63 | meat (as in flesh) | haragi, okela |
64 | blood | odol |
65 | bone | hezur |
66 | fat (noun) | gantz |
67 | egg | arrautza |
68 | horn | adar |
69 | tail | buztan |
70 | feather (rather not down) | luma |
71 | hair | ile |
72 | head | buru |
73 | ear | belarri |
74 | eye | begi |
75 | nose | sudur |
76 | mouth | aho |
77 | tooth (rather not molar) | hagin,hortz |
78 | tongue | mihi |
79 | fingernail | azazkal |
80 | foot | oin |
81 | leg | hanka,zango |
82 | knee | belaun |
83 | hand | esku |
84 | wing | hego |
85 | belly | sabel |
86 | guts | erraiak |
87 | neck | lepo |
88 | back | bizkar |
89 | breast | bular, ugatz |
90 | heart | bihotz |
91 | liver | gibel |
92 | to drink | edan |
93 | to eat | jan |
94 | to bite | hozka egin, kosk egin |
95 | to suck | zurrupatu |
96 | to spit | txistu egin |
97 | to vomit | oka egin |
98 | to blow (as wind) | putz egin |
99 | to breathe | arnasa hartu |
100 | to laugh | barre egin |
101 | to see | ikusi |
102 | to hear | entzun |
103 | to know (a fact) | jakin |
104 | to think | pentsatu, oldoztu |
105 | to smell (sense odor) | usain(a) hartu |
106 | to fear | beldur izan |
107 | to sleep | lo egin |
108 | to live | bizi izan |
109 | to die | hil |
110 | to kill | hil, akabatu |
111 | to fight | borroka egin |
112 | to hunt (transitive) | ehizatu |
113 | to hit | jo |
114 | to cut | ebaki,moztu |
115 | to split | zatitu, pitzatu |
116 | to stab (or stick) | sastatu |
117 | to scratch (an itch) | hazka egin, urratu |
118 | to dig | aitzurtu, zulatu |
119 | to swim | igeri egin |
120 | to fly | hegan egin |
121 | to walk | ibili |
122 | to come | etorri |
123 | to lie (as on one's side) | etzan |
124 | to sit | eseri |
125 | to stand | zutitu |
126 | to turn (change direction) | biratu |
127 | to fall (as in drop) | erori |
128 | to give | eman |
129 | to hold (in one's hand) | hartu |
130 | to squeeze | estutu |
131 | to rub | igurtzi |
132 | to wash | garbitu, ikuzi |
133 | to wipe | garbitu |
134 | to pull | tiratu |
135 | to push | bultzatu |
136 | to throw | bota, egotzi |
137 | to tie | lotu |
138 | to sew | josi |
139 | to count | zenbatu |
140 | to say | esan |
141 | to sing | abestu, kantatu |
142 | to play | jokatu, jolastu |
143 | to float | flotatu, ur gainean egon |
144 | to flow | isuri |
145 | to freeze | izoztu |
146 | to swell | hanpatu |
147 | sun | eguzki |
148 | moon | ilargi |
149 | star | izar |
150 | water | ur |
151 | to rain | euria egin |
152 | river | ibai |
153 | lake | aintzira, laku |
154 | sea (as in ocean) | itsaso |
155 | salt | gatz |
156 | stone | harri |
157 | sand | harea |
158 | dust | hautz |
159 | earth (as in soil) | lur |
160 | cloud | hodei |
161 | fog | laino |
162 | sky | zeru |
163 | wind (as in breeze) | haize |
164 | snow | elur |
165 | ice | izotz |
166 | smoke | erre |
167 | fire | su |
168 | ashes | errauts |
169 | to burn (intransitive) | erre |
170 | road | bide |
171 | mountain | mendi |
172 | red | gorri |
173 | green | berde, orlegi |
174 | yellow | hori |
175 | white | zuri |
176 | black | beltz |
177 | night | gau |
178 | day (daytime) | egun |
179 | year | urte |
180 | warm (as in weather) | bero |
181 | cold (as in weather) | hotz |
182 | full | bete |
183 | new | berri |
184 | old | zahar |
185 | good | on |
186 | bad | txar |
187 | rotten (as, a log) | ustel |
188 | dirty | zikin |
189 | straight | zuzen |
190 | round | biribil |
191 | sharp (as a knife) | zorrotz |
192 | dull (as a knife) | kamuts |
193 | smooth | leun |
194 | wet | busti, heze |
195 | dry (adjective) | lehor, siku |
196 | right (correct) | zuzen |
197 | near | gertu |
198 | far | urruti, urrun |
199 | right (side) | eskuin, eskubi |
200 | left (side) | ezker |
201 | at | -(e)an |
202 | in | -(e)an |
203 | with (accompanying) | -(r)ekin |
204 | and | eta |
205 | if | ba- |
206 | because | -elako |
207 | name | izen |
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Swadesh zerrenda, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.